Katalog

22 KASIM 2003 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYF ISTANBUL'DA TEROR Sigorta sektörü bekleyişte Terörteminatında koşullarzorlaşabilir SÖZÇÎZGMN Tlırhan Selçuk OLCAYBCYCKIAŞ Bir hafta ıçınde peş pe- şe saldınlar. sigorta sektö- ründe terör olaylanndan kaynaklanan zararlan te- minatdışı bırakmayı ya da lcoşulfannın ağırlaştınlma- sını gündeme getırdı. Uz- manlar, saJdınlann ulusla- rarası reasürans anlaşmala- nnın görüşme dönemine denkgelmesinuı büyük bır talihsizlik yarattığmı dile getirdi. Bazı sigorta şirketı yet- kilileri teminat venlmesin- den vazgeçilebiJeceğini dil- lendirirken MıIIı Reasû- rans Şirkeri ve Türkiye Si- gorta ve Reasûrans Şirket- leri Bırliği konuya daha sağduyulu yaklaşıİması ge- rektiğınden yana. Türkiye Sigorta ve Reasûrans Şir- ketleri Birlığı Genel Sek- reteri Bilgi Kongar. terö- rün muhatabıniD devletol- ması gerektiğine vurgu ya- parak, şımdilik bir sıkıntı olmadığinın altını çizdi. "Reasürans anlaşmalan birer yıllık yapıfar bu ne- denJe 31 Arâhk 2003 tari- iıinekadarherhangi bir sı- kuıbyok. Çünkü sözleşme- ler söz konusu tarihe ka- dargeçerii" diyen Kongar, zatenABD'dellEylülsal- dınlannın ardından terör teminatlannın ya alanlan- nın kısıtlandığtnı ya da fi- yatlannın yükseltildiğini dile getirdi. Türkiye'rün 11 Eylüi sal- dınlanndan sonra terör te- minatı veren ender iilke- lerden bin olduğunu ifade eden Millı Reasûrans Ge- nel MüdürYardımcısı Bar- baros Valçın. bu tanhten sonra ABD'de de. Ingilte- re'de uygulanan havuz sis- temıne geçıldiği bilgisini verdi. Ingıltere'de 1990'lı yıJlarda yaşanan terör olay- lannın, zaran sigorta şir- ketlennın karşılayamava- cağı boyutiara uiaşmasıy- la büyük oranda devletin katkıda bulunduğu bır ha- vuz sistemi oluşturulmuştu. DÂR-ÜL HARR. Teröristlerin çoğu işsiz. Yüzde 27'si öğrenci, yüzde 28.5'i serbest meslek sahibi Wışeti yoksullukbesliyorMEHMETFARAÇ Perşembe günü teröristlerin psıko- lojisını ele aldığımız "Cennet düşüy- leyaraölan cehennem" başlıklı yazı- nın biraz da Türkiye Islami hareketi- nin örgütlenme dayanaJdan açısmdan irdelenmesi giderek bir zorunluluk oluyor... Burada karşımıza başta Hız- bullah olmak üzere îslamcı örgütlerin üyetabarunın sosyoekonomik durumu- nun içler acısı, bir o kadar da tehlike- !i yapısı çıkıyor... Sonuçta Istanbul'u kana bulayan ey- lemJerin odağmda şu soru çok önem kazanıyor. Terörün beslendiği kaynak- lan kurutmadan yapılacak mücadele ne kadar etkilı oluyor?.. Oiayı açmak ıçin 9 Şubat 2000'e gitmek gerekiyor. Ankara 2 No'lu D inci terör Türkiye'de 20 yıldır cehaleti ve yoksulluğu kullan/yor. Karnınr doyuramayan militanlann cennet ve şehadet özlemi, Türkiye'yi tehdit eden örgütlerin, yoksulluk ve çaresizliğin oluşturduğu bataklıktan nasıl beslendiğinin çarp/cı örneklerini içeriyor... DGM'nın duruşma salonunda "şflah- b irtkaj örgüt kurmak ve bomba imal etmekten" yargılanan Selefî Örgü- tü'nünyöneticisi MehmetEminAldn ve arkadaşlan o gün mahkeme üyele- riyle gerginlık yaşıyor. Başkan MehmetTurgutOkyay, sa- nıklan"Rejimi beğenmiyorsanız, Su- udi Arabistan'a, TaJibana, İran'a gi- din. Özgüriû'k batıyor mu size" diye azarlıyor. Okyay, örgüte Suudi Ara- bistan Kralbğı'nıngönderdiğiparanın makbuzunun Akın'de olduguna iliş- kin ıddiayı anımsatıyor... Sanık böy- le bir makbuz olmadığını savunuyor. Okyay'ın yanıtı dikkat çekiyor: fc Üç kunış için memleketi saöyorsunuz_" Bu sözlerden yola çıkarak geriye gitmek gerekiyor. Hizbullah'ınörgüt- lenmesini ve eylemlenni sürdürdü&ü 1990'lara.. 1$ verme vaadi... Diyarbakır DGM'de örgüt üyesi ol- mak iddiasıyla yargılanan Hüseyin Güney, Hizbullah'a kendisine "iş" ve- receğı vaadıyle katıldığını söylüyor... Batman'da camıde birHizbullahçının kendisiyleyan yana cuma namazı kıl- dığını belirten Güney o dönemde şun- lan anlatıyor: "Namazdan sonra 'Sen Müslüman birarkadaşsın, bundan son- ra seninle yakından iigileneceğım' de- di Mesieğrmi sordu ışsız" otduğumu söyiediın. Onunla birlikte çabşmalar- daıbulunursam bana I)i>arbakır'da iş ajarünacagmı söytedi. Mesleğini sor- dum, MüsKimanİığı daha geniş kide- lereva>makiçinçalış&ğmı söylcdLÖr- güte kaübnış oldunı." Bu konuyu güçiendirecek bir baş- ka örnek vermek önem kazanıyor Gazianteppolisinin 13 Ekim 1999'da Hizbullah'ın \asat kanadına yaptığı operasyonda hücre evlennden birinde "Vaayet" başlıklı bir yazı ele geçiri- liyor Gazıantep'teMüjdeKitabevi'nı bombalayan Vasatçılann hangi sosyal kesım içınden geldığinin anlaşılması için Mehmet A. nın yazısının dikkat- le değerlendirilmesi gerekiyor: "Yarabbi inşallah borçlanmı öde- meden canımı almazsın!. „. Kitabevi- ne 3 mihon, „.. kebap salonuna 400 bin, KöyiüGarajı \aionındakidürüm- ciiye 500 bin, „ kâsabına 300 bin Bra borcum varL Senden tek istegim be- nim şehit olnıamı nasip e\lemendir. Ancaik kul hakkrviayanına varmakis- ingiliz Başkonsolosluğu'na yapılan intiharsaldınsındabinanın girişipatlamanın etkisiyletanınmazhalegeldi.(REUTERS) Eıı koHomç saldınlar Kuledibi, Osmanbey, Levent ve Beyoğlu'nda 5 gün arayla yapılan eşzamanJı intihar saJdınlan, en çok can alan, en fazla maddi hasara yoJ açan eyJemler oldu ALPERTURGUT Türkiye'de son 7 yıl önce başlayan ve sinagog eylemJeriyle sayısı 25e çıkan intihar saldınla- nnda27 si terörist 99 kişı öldü. Asker, polis, ço- cuk \e yabancılann da aralannda bulunduğu 950 kişinin yaralanmasına yol açan saldınlarda çok büyük maddi hasarlar oluşru. "Canü bom- ba" olduklan iddiasıyla 1 'i hamile 5 kadm, 13 irişi tutukJanırken intihar eylemierine hazırlan- dıklan öne sürülen onlarca kışi ise haien aranı- yor. Türkiye'yi sarsan ilk intihar saldınsı 30 Ha- ziraıı 1996'da Tunceli'de yaşandı. PKK'lı terö- nst Zemep Kınacı. beline sardığı 30 kilo TNT le bavTak töreninin yapıldığı alana daldı. Olay- ja 7 askerşehitoldu, 29'u yaralandı. Bugüne dek j'tanbul'da 7, Tunceli'de 3. Adana. Hakkân, Van .e Şırnak'ta 2, Hatay, Ankara, Bingöl, Diyarba- ur, Snas. Muğla ve Batman'da ise 1 'er intihar ialdmsı yaşandı. Türkiye'deki intihar saldınla- ında 13 polis ve 10 asker şehit oldu, çok sayı- ia güvenlik görevlisi yaralandı. Canlı bomba- lann yansını kadınlar oluştururken en çok inti- har saldınsı (10), 1999'da yaşandı. Sinagoglan hedef alan son eylemlere dek intihar saldınlan PKK ve DHKP-C örgütleri üyelerince gerçek- leştirildi. KuJedibi, Osmanbey, Levent ve Gala- tasaray'daki 5 gün arayla yapılan eşzamanh in- tihar saldınlan, en çoİc can alan, en fazla mad- di hasara yol açan eylemler oldu. Şeriatçı terö- ristler ülkede ilk kez intihar saldınlanna katıl- dı. Son saldınlarda yaşanan bir başka ilk ise in- tihar eyleminde bomba yüklü otomobülerin kul- lanılmasıydı. üırihar saldınlannın hedefi ise son eyleme dek valilikler, askeri binalar ve gü\ en- lik güçlerinin nokta görevi yaptıgı meydanlar ol- du. fntihar saldınlan konusundaki büyük tehdi- di ise teslim olan KADEK üyesi açıklıyordu: "Ör- giitün 400 canlı bombası var." Güvenlik güçlerinin canlı bomba listelerinde yeralanveTürkiye'ninheryerindearananSon- güJ Koçvigit, Adalet Şahin, Selda Yıidız. Şengül Gülsoy, îpek Y'ücel, Semra Başv^it, Farma Gü- zel, Uygur Evin, Afet Süreyya Erenin de arala- nnda bulunduğu birçok kişinin ya cezaevinde ol- duklan ya da haklannda hiç soruşrurma açılma- dığı belirlendi. "Yaşadığunız Vafan Dergisi''nin Samsun Temsilcisi Afet Süre\ya Eren, kendisi- ni canh bomba olarak tanıttıldan gerekçesiyle emniyetyetkilileri hakkında suç duvoırusunda bu- lundu. Ankara'da intihar eylemcisi ilan edilen Sel- da Yıkta'ın canlı bomba olmadığı anJaşıln-ken genç kadın ışinden oldu. Fatma Koyupuıar'uı TÎHV tarafindan tedavi edildiği, Öık&n Güzel ve Haiü Aksu'nun Korsakof nedenıyle yürüye- meyecek durumda olduklan ortaya çıktı. "ManisalıgençJer" davasının mağdurlanndan Mahir Göktaş da intihar eylemcisi ilan edildi. Bakırköy Ilçe Emniyet Müdürlüğü'ne doğru koşarak "Yaşamakiçinöldürmeklaam, üzerim- de bomba var" diye bağırdığı savianan Burak Yapıcı adh genç, polis tarafindan öldürûldü. Bakırköy Ruh ve Süur Hastalıklan Hastane- si'nde 6 aypsikolojik tedavi gören Yapıcı 'nın üze- rinden ise bomba değil su şişesi çıktı. Canlı bom- ba olduğu iddiasıyla gözaltına alınan Yunus Gü- zel'in Istanbul Terörle Mücadele Şubesi'nde kendısini astığı öne sürüldü. Karnını doyuramayan bır militanın cennet ve şehadet özlemi, Türkiye'yi tehdit eden örgütlerin, yoksulluk ve çaresizliğin oluşturduğu bataklıktan nasıl beslendiğinin çarpıcı örnekleri- ni içeriyor... İslamcı örgüt üyelerinin sosyoekonomik durumunun daha de- rinden irdelenmesı ıçın 2 bin HizbuJ- lah üyesi üzerinde Emniyet'in yaptı- ğı bir araştırmanm masaya yatınlma- sı da gerekiyor. Imam hatipli çoğunlukta Terönstlenn >üzde2.5'inın 10-14 yaş grubu çocuklar, yüzde 1.5'inin cahil, yüzde 19'ununiik. yüzde 14'ününor- ta, yüzde 40.5'inin imam hatipli baş- ta olmak üzere lise mezunu olduğu görülüyor. Incelemede örgüt üyeleri- nin çoğunluğunun işsiz, joizde 27'si- nın öğrenci, \lizde 28.5 'inin ise ser- best meslek sahibi olduğu anlaşılıyor. 1999 yılında MGK'ye sunulan bir rapor ise Güneydoğu'yu kana bula- yan Hizbullah'ın örgütsel kökenini sorguluyor "AiJelerinçoğunhıklaDo- ğu vıeGüneıdoğu kökenJiveçokçocıık- hı olduğu, son dönemlerde psıkopat, yankesici, hırsız vb.' şahısiann örgüt bünyesine aündığı. örgüt mensuplan- nın ailelerinin orta ve dar geürti okiu- ğu" saptanıyor. Şu bir gerçek ki, Istan- bul 'daki eylemlerde adlan geçen diğer örgütlerin kadrolan da bundan farklı bir yapı>ı ıçermiyor. Radikal gruplara yem Türkiye'yi tehdit edenler ve beslen- dikleri. güç aldıklan, yararlandıklan asıl kaynağın anlaşılması için îstan- bul'daki sinagoglann çevresini cehen- neme çevıren ıMesut Çabuk ve Gök- han Elalfııntaş ın sosyoekonomik port- releri üzerinde de yoğunlaşmak kaçı- nılmaz oluyor. Eşinin iddialanna gö- reçalışmadığı halde cebinde sürekli pa- ra olanÇabuk v e onun gibi İslamcı ör- gütlerin taban bulduğu Bingöl doğum- lu lise mezunu, çok çocuklu aileden gelme arkadaşı Elaltuntaş!.. Türkiye'yi kana bulayanlar, bom- balı kamyonlann direksiyonuna ceha- letleri, yoksulluklan ve çaresızliklen nedenıyle radikai gruplann eline dü- şen zavalhlan orurruyor... Terörün varlık gerekçelerini orta- dan kaidırmadan, nasıl yok edileceği- nı tartışmak pek akılcı gelmıyor... Is- tanbul daki eylemlenn göz önünde bu- lundurularak terörü besleyen güçle- rin taban bulduğu bataklıklann hızla kurutulması gerekiyor. ARAYIŞ TOKTAJVHŞ ATEŞ OgrenmemizGerekenler Şışlı ve Şişhane'deki sinagog bombalamalan- nın dumanı dağılmadan ve acıları küllenmeden, perşembe sabahı Levent'te bir banka genel mü- dürİLİğüne ve Galatasaray'da Ingiltere Başkon- solosluğu'na, benzer saldınlar gerçekleştirildi. öyle sanıyorum ki; soğukkanlı değerlendirmeler yapmak ve teröristın temel amacı olan "paniğe" asla yer vermeden, önümüzü görmeye çabala- mamız gerekiyor. Ve gene öyle sanıyorum ki; ya- zılı ve görüntülü kitle iletişim araçlanmızın, ken- dilerıni toparlamaları ve "habercilik'le "duygu sömürüsünü" birbirınden ayırmalan gerekır. • • • Kitle iletişim araçlarındaki; "çarpıcı", "Sadece bizde var", "ilk görüntüler" vb. biçimlerde sunu- lan görüntüler, aslında habercilik falan değildir. Habercilik, olayı doğru bir bıçimde duyurmak; gelişmeleri yakından izlemek, aktarmak ve doğ- ru teşhisler koyarak, toplumdaki gerginliği tahrik etmemektir. Izleyebildiğim tüm televizyon kanal- larında; bir yandan, "Teröristin amacına ulaşma- sına engel olalım, panik yaratmayalım" vb. tü- ründen temenniler dile getirilirken; bir yandan da en yürek dağlayıcı görüntüler, "Su görüntü- ler! sadece biz çektik" gibi kostaklanmalarla su- nuluyordu. Olacak iş mi bu?.. Kitle iletişim araçlan; sadece olanlan yanlış ya da aktanlmaması gereken bir biçimde aktarma- dı; bır de abartı/ı ve yanlış bılgılere dayanarak aktardı. Olayı ilk duyduğumda, okuldakı odam- daki radyoyu açtım. Çok ciddi bulduğum ve sü- rekh dinlediğim bir haber kanalının spikeri, ina- nılmaz bır telaş ve heyecan içındeydı. Asla doğ- rulanmayan teiefon duyumlarını da dinleyenlere aktarıyordu. Bu haber radyosuna kalsa, Istan- bul'un dört bir yan/nda bombalar patlıyordu. Göztepe'de de bir bomba patladı, Bostancı'da da bir bomba patladı, fngiliz Konsolosluğu'nda patlayan bombanın dışında Ağa Camıi Soka- ğı'nda da bir bomba patlartılar... Hepsi yalan. Böyle sorumsuzluk olur mu? Zira her "haber", o bölgede yakını olanlan, inanılmaz endişelere sevk edıyor ve telaş yaratıyordu. Bu, büyük bir sorumsuzluk. • • • Teröristin amacı, yaşamın normal akışını bir başka yöne çevırmek ve her biçimde "varfığını hissettirmek". Fakat kimi kurumlar, bu amaç doğru/tusunda kararlar almışlar ve çalışanlarını eve yolladıkları gibi, cuma gününü de tatil et- mişlerdi. Aslında maalesef, teröristin amacj bu... Hükümetin aldığı anlamsız tatil kararıyla bir- leştırilince; kimi kurumlar, 12 günlük bir tatile başladılar. Türkiye'nin bu ortamında sanki çok lazım... • • • Istediğimiz kadar, "paniklemeyelim" diyelim; kimilerinin paniklediği ve "Bu işin sonu ne ola- cak" sorusunun gitgide daha yüksek sesle du- yulduğunu gözlüyoruz. Bu türden şeyler, birbirini tahrik eder ve bır orman yangını gibi toplumu sarar. Bu nedenle, en ufak kıvılcımlar konusun- da bile duyarlı olmamız gerekir. Teröre engel olmak mümkün değildir. Zira te- rorizm, çok "ucuzlamıştır". Piyasada kolayca bulunan ve satın alınan birtakım maddelerle ve çok kolay bir biçimde, etkili patlayıcılar yapılabi- linmektedir. Ve inançlan doğrultusunda can ver- meye şartlandırılmış birkaç kişi bulunduğu za- man, hiç de istenmeyecek görüntüler ortaya çı- kabilmektedir. Buna karşı yapılabilecek şey, çok ciddi bir is- tihbarat oluşturmaktır. Eğer devlet bu türden maceracıların arasına sızabilirse, sorunlan baş- tan engelleyebilir. • • • Bu hafta yaşadığımız acı olaylar, yitırdiklerimi- zin yakınları ve yaralananlar dışında, fazla bir et- kı yaratmayacaktır. Turizmimiz etkilense bile; za- ten turizm mevsiminın geride kalması, zaranmızı düşürecektir. Bugün Türkiye'de, terörün "ortamı" yoktur. Her ne kadar sınıflar arasındaki gelir farkı bir uçuruma dönüşmüşse de ve işsızlik sürekli ka- nayan bir yara özelliğini korumaktaysa da, top- lumdaki gerginlik, bir "patlama noktasında" gö- rülmemektedir. Bu durum, galiba şansımız. Teröristin amacı, toplumda gerginlik ve "par- çalanma" yaratmaktır. Eğer bu acı olaylar, bizi "kenetlenmeye" iterse; hem terörist amacına ulaşamamış olur ve hem de gereksinimini duy- duğumuz morale kavuşmuş oluruz. Not: Bir TV kanalında yönetici olan arkadaşı- ma bu "kanlı görüntülerı" şikâyet edince; "Hak- tısın" dedi, "ama biz bunlan kaldınnca, izleyici- ler başka kanallara geçiyor"... "Galiba "mazoşist" bırtoplumuz... Cirîs cıkıslara sınırlama İncirlik'te sıkı önlemler ADAJVA/DENİZLt (AA) - Adana'nın mer- kez ilçesi Yüreğir'deki Incirlik Üssü girişındeki önlemlenn Istanbul'da- ki saldınlann ardından arttınldığı belırtildi. Saldmlann ardından, Incirlik Üssü çevresınde güvenlik önlemlerinın arttınldığı dikkati çekti. Üste görevli ABDTi as- kerlerve ailelerinin çıkış- lanna suıırlama getirildi ve dıkkatli olmalan ko- nusunda uvanlarda bulu- nuiduğu öğrenildı. Bu arada, taşeron fir- malann çalışanlannın tn- cırlik Üssü'ne gınşlen- nin, geçici süre ile dur- durulduğu bildınldı. Denızli'de de güven- lik önlemleri arttınldı. Denizli Emniyet Müdür- lüğü Asayış ve Trafik Şubesı ekipleri denetim- ler yaprı. Zaman zaman telsiz anonslanyla ekip- len yönlendıren Denizli Emniyet Müdürü Müm- taz Karaduman, şüpheli araçlann tıtızlikle kont- rol edilmesini istedi. Ana caddeier üzenn- deki parkyasağı uygula- masının yenne getıril- mesı uyansında bulunan Karaduman, "Kamyo- net,yabancı plakaiıaraç ve şüphe çeken otomo- bfllere dikkat edin" tali- matını verdi. Bankalann yoğun ol- duğu Bayramyeri, îkin- cı Ticari Yol ve Oğuz- han Caddesi'nde park eden araçlar kaldınldı.