Katalog

25 OCAK 2003 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMI ekonomi(« cumhuriyet.com.tr 13 Kazanan memura yeniden sınav • ANKARA (ANKA) - 57 hükümet döneminde, devlet memurlannın liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde yükselmelerini sağlamak amacıyla Bakanlar Kurulu karanyla kabul edılen "Devlet Memurlannın Görevde Yükselme Esaslanna Dair Genel Yönetmelik" kapsamında çıkanlan genelge yeniden düzenlendi. Başhakan Abdullah Gül'ün 20 Ocak'ta yayımladığı bir genelgeye göre görevde yükselme eğitimine katılmış ve sınavda başanlı olmuş, ancak yenı sınava kadar atamalan gerçekleştirilemeyen memurlara yeniden eğitim ve sınav zorunluluğu getirildi. Fıat efsanevi liderini kaybetti • ROMA(AA)-Fiat, en fazla kupa kazanan futbol takımı FC Juventus ve Ferrari'nin onursal başkanı, ömür boyu senatör unvanına sahip 81 yaşındakı avukat Giovanni Agnelli öldü. Agnelli uzun süredır tedavi görüyordu. Açlık sınırı 400 milyona dayan* • Ekonomi Servisi - 4 kişılık bır aılenin açlık sının, ocak ayında 400 milyon liraya dayandı. Yoksulluk sının ise 1 milyar 200 milyon lirayı geçti. KESK'in araştırmasına göre 4 kişilik bır aıle ıçın açlık sının 398 milyon liraya, yoksulluk sının ise 1 milyar 210 milyon liraya yükseldi. Tekstilcilerin Papis çıkarması • PARtS(AA)-Paris Uluslararası Bayan Hazır Giyim Fuan, Versailles Sergi Salonlannda açıldı. Üç gün sürecek fuara, Istanbul Tekstil ve Konfeksiyon thracatçılan Birlıği'nin (ÎTKlP) orgamzasyonunda, Türkiye'den 38 tekstil fırması katılıyor.. Honda Tüpkiye'ye yerleşecek • ISTANBUL (AA)- Anadolu Grubu ile yollannı ayıran Japon Honda, Türkiye'dekı ağırlığını arttırmayı hedefliyor. Bu yılbaşından itibaren Türkıye'deki otomobil ve motosiklet faaliyetleri Honda Türkiye adı altındakı şirkette toplanırken, üretılen Civic modelinın yanı sıra iç pazar ve ihracat için ikinci model arayışı da sürdürülüyor. Kamyoncular mağdur kaldı • DİYARBAKIR (Cumhuriyet Bürosu) - Habur Sınır Kapısı'ndaki motonn ticaretinin 1 Eylül 2002'de askıya alınmasmın ardından bölge ekonomisi ikinci bir darbe daha aldı. Saddam Hüseyin'in son karanyla merkezi Irak'tan gıda karşılığı ham petrol satışı kapsammda gerçekleştirilen petrol taşımacılığına smırlama getirmesi nedeniyle çok sayıda kamyoncunun mağdur olduğu bildirildi. Ak Hayat Ak Emeklilik oldu • Ekonomi Servisi- Akhayat Sıgorta şirketinin adı Olağanüstü Genel Kurul karan ile Ak Emeklilik olarak değiştirildi. Şirketin bireysel emeklilik sistemi için gerekli hazırlıklan tamamladığı bildirildi. Yüzde 73.35 hissesi Akbank'a, yüzde 26 hissesi de Aksigorta'ya ait olan 10 trilyon lira sermayeli Ak Emeklilik, Akbank'ın Türkiye geneline yayılmış 600'ü aşkm şubesinin desteğini de alacak. Forum, büyümeyle ilgili kaygılann ortaya konduğu platforma dönüştü Davos'tan savaşa hayır• Iş dünyası temsilcilerinin küresel durgunluk endişelerini dile getirdiği Davos toplantılarında OPEC yetkilileri de 'petrol krizi' uyansında bulundu. Ekonomi Servisi - tsviç- re'nin Davos kasabasında ön- ceki gün başlayan Dünya Eko- nomik Forumu'nun (WEF) ikinci gününde gündem, Irak'a yönelik olası operasyo- na kilitlendi. Olası savaşla il- gili gelişmelerin global petrol piyasası üzerindeki etkisi ve bölgelere yönelik ekonomik beklenti ile tahminler Davos'a damgasıru vururken "küresel durgunluk" tehlikesine dikkat çekildı. Petrol ile ABD'nin Irak çekişmesi arasındaki bağ- lantırun tartışıldığı Davos top- lantılan, iş dünyasının temsil- cilerinin büyümeyle ilgili kay- gılanru ortaya koyduklan plat- forma dönüştü. Petrol Ihraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) temsılcileri de şu an için dünyanın "bir D."avostaki toplanülarda ABD'nin 2003'te en fazla yüzde 2.8 büyüyebileceği beklenirken, savaş durumunda yüzde 1-2 küçülebileceği tahmin ediliyor. Avrupa ülkelerinin yüzde 2.5'Hk büyümevi yakalamasırun, Almanya'daki reformlara bağh olduğu öngörülüyor. Çin'in yüzde 7-8'Bk büyüme tahminlerini rutturması bekleniyor. petrol krizinin eşiğinde obna- dığuu" belırterek "Ancak Irak'a yönelik savaş tehdidi bu durumu değiştirir" uyansın- da bulundu. Askeri bir müda- hale sırasında fiyatlann ne ka- dar tırmanabileceğıne ilışkın sorulara OPEC yetkililerinin verdiği yanıt ise "Bilmiyoruz, bu bizim kontrolümüzün dı- şmda" bıçımmde oldu. "Beürsizlik, ekonomi ve in- sanlann üerieme iradesini zor- hıyor" diyen işadamlan, ABD'nin Irak'a askeri operas- yon düzenlemesi halinde, dün- ya ekonomisinde geçirilen zor- lu dönemi atlatmanın daha da uzun \-adeye yayılacağı konu- sunda uyanyorlar. Zaten "ite- kaka" yakalanan kısmi topar- lanmalann "ABD'nin hırslan" doğrulrusunda riske edilmesi- nin mümkün olmadığı vurgu- sunun arttınldığı dikkat çeki- yor. Iş dünyası liderleri ve eko- nomistlere göre, Irak ile çatış- ma çıkmasa da dünya ekono- misinde sağhklı büyümeye dö- nüşün yolu uzun ve yavaş ola- cak. ABD'nin motonze gücü- nü giderek kaybetmesinin, ye- ni bir durgunluk tehlikesine dönük güçlü sinyaller olarak algılanmasının kaçınılmaz ol- duğu ifade edilirken, ABD'nin "savaş inadmnT global ekono- mideki kınlganhğın önüne geçmeyi engellediğine işaret ediliyor. WEF tarafindan, ge- lişmekte olan ülkelere ilişkin olarak merkezi Washington'da bulunan Küresel Kalkınma Merkezi'ne yaptınlan çalışma, Türkiye ve Brezilya'nın, Ar- jantin'ın uğradığı borç felake- tınden kurrulmayı başarabildi- ğine işaret ediyor. Porto Alegre'de, Irak'ta olası bir savaşın önlenmesinin aciliyeti gündeme getirildi ABD'ye karşı birlik çağnsı• Brezilya'nın Porto Alegre kentinde gerçekleştirilen Dünya Sosyal Forumu'nda ABD'nin 'yeni dünya konsepti'ne karşı durulması ve Filistin topraklanndaki Israil işgalinin sona erdirilmesi çağnsı yapıldı. Ekonomi Servisi - Isviçre'nin Davos kentinde yapılmakta olan Dünya Eko- nomik Forumu'na altematıf olarak küre- selleşme karşıtlannın bır araya geldiği Dünya Sosyal Forumu (WSF) Brezil- ya'nın Porto Alegre kentinde sürüyor. Forumda parlamenterler düzeyinde ya- pılan toplann sonrası yapılan açıklama- da, ABD'nin 'yeni dünya konsepti'ne karşı durulması ve Filistin topraklann- daki Israil işplinin sona erdirilmesi çağ- nsı yapıldı. "Başka bir dünya müm- kün" sloganıyla yola çıkan küreselleş- me karşıtlannın bir araya geldiği Dünya Sosyal Forumu'nda, Irak'ta olası bir sa- vaşın önlenmesinin aciliyeti ve bu yolda siyasi ve sosyal gruplann tam bir birlik içinde çalışmalar yapmalan istendi. ABD Başkanı Bush'un sık sık eleştiril- diği forumda, Irak savaşının gelişmiş ül- kelerin petrol ihtiyacını garanti altına al- mak için yapılacağı vurgulandı. Dünya Sosyal Forumu'na katılan dün- yanın çeşitli ülkelennden gelen 500 mec- lis üyesi ve parlamenter, dün yaptıklan parlamenterler düzeyi toplantısından sonra ortak bir bildiri yayımladı. Ortak bildiride, Irak'ta olası bır savaşın kesin- likle önlenmesi ve Israil'in Filistin top- raklanndan çıkması çağnsı yapıldı. Bil- diride aynca BM Güvenlik Konseyi üye- si 15 ülkeye de çağn yapıldı. Cağnda bu ülke temsilcilerinin BM Güvenlik Kon- seyi karar toplantılarında savaşa karşı ta- vır almalan istendi. Bildiride, tüm ülke- lerin parlamenterlerinin, ülkelerin sos- yal gruplanyla savaşa karşı birleşmele- ri ve çalışmalan istendi; durumun son aşanlı kadınlar ödüllendirildiDünya gazetesmin düzenkdiği "Yılm Başanh Iş Kadmian 2002 OdüDeri" önceki gün Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı'ndald törenfc sahipjerini buktu. Sunuculugunu Halit Krvanç'ın yapbğı törende azimle çahşarak hayaOerini gerçege dönüştüren kadınlar, ödüOerini iş dünyastnın ve shil toplum örgütferinin önde gelen temaltilerinden alddar. "En Başanh Profesyond Yönetki Ödüiü", "En Başaniı Kadm tşveren ÖdüKJ",-EnBaşanüKadınGirişiıiKİOdûKi" ve "Başaniı Kadınlar Onur ÖduliT daBarmın yanmda 24 sektör ve 43 ilde başaniı bulunan iş kadınlan ödüliendirildi. 2002 yıhnın en başanh profesyonel yönetkisi olarak SbeO Türkiye Genel Mûdürü Canan Ediboğhı ve Zepa Pazariama AŞ Genel Müdürû Deniz Ataç seçflirken en başanfa kadm işveren ödülüne de Zarakol Halkla tlişkiler'in sahibi Necla Zarakol ve Esin Nakliyat Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ayşe Nur Esin tayık görüklü. "En Başanh Kadm Girişimci Ödülü"nü ise Iris Yazahm ve Dantşmanhk Genel Müdürii lnci Yalçuıöz ile Bag and Bags Yönetim Kurulu Başkanı Nil Göksel paylaşb. "Başanb Kadmlar Onur Ödülü"ne tarih araşürmaası-yazar Muazzez tlmiye Çığ. gazeteci V'asfiye Ozkocak ve yazar Peride Cebl değer görüldü. "En Başanh Kadm lşveren ÖdüliTnün sahipterindeıı Neda Zarakol başan yohınmı çok çahşmaktan geçtiğini söyledi. Şirketindeki en çahşkan kişiden daha erken gelip daha geç çıkoğmı beürten Zarakol, "Takım arkadaşlanm da bana yetişmek için daha çok çahşıyoriar böylece büyük bir ânerji ortaya çdayor" dedL (Fotoğraf: AA) derece \ r ahim olduğu ve bu çalışmanın acil olarak başlatılması \iirgulandi. h^k'ta bulunan denetçılere görevlerinı gerektiği gibi yapabılmeleri için ihtiyaç- lan olan sürenin tamamının verilmesi de ıstenen bildiride "Üyeler VVashington hükümerinin veni dünva düzeni kon- septine ve savaşı önleme doktrinine ta- mamenkarşıdırlar"denıldı. Grup ay- nca Irak'a da çeşitli sayı ve zamanlarda delegasyonlar gönderme karan aldı. Grubun bu karan "Savaşa, Saddam Hüseyin'in diktatörlüğüne ve Irak'a uygulanan ambargolara karşı Irak halkı ile tam dayanışma içinde oldu- klannı" vurgulamak ıçın aldığı belırtil- dı. Bıldinde, Filıstinli sivillerin güvenli- ğı açısından bölgede avukatlann bulun- durulması ve bölgede banş için çalışan asker veya sıvil tüm kuruluşlann destek- leneceği bildirildi. ULUSLARARASI ÇALIŞMA ÖRGÜTÜ RAPORU: Küresel durgunluk işsizliği arttınyor Ekonomi Servisi - Dünya çapında iş- sizlerin sayısı 180 miryonla rekor düze- ye yükseldi. Birleşmış Milletler Ulus- lararası Çahşma Örgütü'nün (HO) ra- poru, işsiz sayısının 2001 'e göre 20 milyon, 1990'a gö- re 80 milyon arttığını göste- riyor. ILO raportörlerinden Chantal Harasry, dünya ça- pında işsiz sayısının 180 mil- yona dayanmasının, bir alarm niteliği taşıdığını be- lirtiyor. ELO raporuna göre, 550 milyon kişinın günlük kazancı bir dolar veya altın- da gerçekleşiyor. ILO raporunda yer alan diğer veri ve saptamalar şöyle: i/ 11 Eylül 'deki saldınlar sonrasmda seyahat ve turizm sektörlerinde 10.5 milyon kişüşini kaybetti. • Dünyada işsizlerin sayısı 180 milyona yükseldi. İşsiz sayısı 200 l'e göre 20 milyon, 1990'agöre80 milyon arttı. • Avrupa Birhği ülkelerinde 200 l'de düşen işsizlik oranı 2002'de yüzde 7.6'ya, ABD'de yüzde 5.6'ya, Kana- da'da yüzde 7.6'ya çıktı • Günde 1 dolardan daha az kazanan "çanşan yoksul- lar"ın sayısı, çoğunluğu As- ya ülkelerinde olmak üzere 550 milyona ulaşh. Buna gö- re, tüm dünyada işsiz, gjzli iş- siz ya da çalışan yoksullann sayısı 730 milyon olarak he- saplanıyor. \/ Nüfus artışı nedeniyle, 10 yıl içinde 1 milyar kişiye üretken istihdam yaratılması gerektiği belırtihyor. Öte yandan Türkiye Iş Kurumu Bo- lu Şube Müdürü Mehmet Turan, 2002 yıhnda Türkiye'de 7 milyon 222 bın 382 kişinin kayıtlı işsiz olduğunu söyledi. ALMANYA 1 ŞUBAT'TA TEDBlRl KALDIRIYOR Türk biberînin ihracatyolu rahatladı ANTALYA (Cumhuriyet Bürosu) - Antalya'dan Almanya'ya ihraç edilen biberde geçen yıl sağlığa zararlı ilaç kalmrısuun tespit edihnesinin ardından, Türk biberine tedbir uygulayan Almanya, 1 Şubat'ta uygulamayı durdurma karan aldı. 25 Nisan 2002'den bu yana gümrükte ürün analizini zorunlu hale getiren Almanya'nın bu uygulaması, Antalya'da biber ihracatını yüzde 23 oranında azalttı. Bunun ihracatçıya zaran ise 2.5 milyon dolardan fazla. Alman Meyve Sebze Toptancılan Birliği Başkanı RA Michael Krebs, her ne kadar gümrükte ürün analizi zorunluluğunu kaldu-salar da ithalatçılan ilaç kalıntılanna karşı dikkatli olmalan konusunda bır İcez daha uyardı. Antalya Yaş Sebze ve Meyve Ihracatçılan Birliği Başkanı Ercan Boztepe'yle görüşmesinde, biberden sonra üzümde yaşanan ilaç kalmtısını anımsatan Krebs, Alman hükümeti bu konuda oldukça duyarü. Sizin de aym duyartdığı göstermeniz gerekjyor" dedi. Bu arada Alman hükümeti Türk biberine tedbir uygulamadan önce Almanya'da ihraç edilen toplam sebze miktan 37 bin 421 ton iken, bu rakam bu yıl 28 bin 553 tona düştü. Aynı şekilde Antalya'dan toplam biber ihracat rakamı da 19 bin 938 tondan 18 bin 600 tona geriledi. EVREINİNDEN ŞÜKRAN SONER Hukuk Devleti Başbakan Gül, kamuoyunu uyutma adına, Mec- lis çoğunluklanna dayanarak her istediklerini yap- malannın demokrasiye, hukuk devletine aykın ol- duğunu söylese de, AKP iktidannın iki aylık uygu- lamalanyla istedikleri gibi at koşturdukları, Devlet geleneği, hukuk düzeni, Cumhuriyet değerlerini altüst ettikleri ortada.. Yasa değişiklikleri paketleri, komisyonlara, ka- palı kapılar arkasında hazırlanmış olarak pat diye geliyor. Birkaç aklı başında CHP'Iİ komisyon üye- si daha "ne oluyor?" diye sorgulayamadan, AKP'li- lerin oyçokluğu ile geçiyor. Meclis'te nerede ise korsan yöntemle onayianıyor. Bütün gün yayın ya- pan televizyon kanallannın habercilerinin kullandık- ları, "Şimdi Meclis'e indi, görüşülüyor, biraz son- ra geçmiş olur..." cümleleri durumu apaçık anla- tıyor. Meclis, milletin vekili kimliği ne zamandır kayıp- ta. Çokyakındığımız koalisyon iktidarlan, muhale- fetin varlığı.. en azından yasalann tartışılmasına da birortam yaratıyordu. Şimdi kapalı kapılar arkasın- da, kim bilir hangi art niyetle, iyi niyetli olsa da ta- raflann görüşleri alınmadan çalakalem hazırlanmış metinler, geleceğimizi, hukuk düzenini belirlemek üzere yasalaşıveriyor. En son örnek devlet memurian için zorunlu emeklilik yaşının 61 'e indirilmesi. Hani bütün dün- yada, gelişmiş demokrasilerde emeklilik yaşı 65 idi. Sosyal güvenlik sistemlerinin ayakta kalması için de bu zorunluluktu. Pat diye, 61 yaşında zorunlu emeklilik sadece memuriar için nereden çıktı? AKP iktidan bürokrasinin üst kademe yöneticilerini tek tek görevden aldığında her biri için yargı yolu açık, bir kısmı için Cumhurbaşkanı onayı.. işler zor ve yavaş yürüyor. AKP'nin kadrolaşma için buna ta- hammülü yok. Kestirmeden gidiyor. Savaş günle- rinde61 zorunlu emeklilik yaşı, 80 büyükelçinin bir- den tasfiyesi anlamına geliyormuş. Yani merkeze alma, bir başka yere atama gibi zoriuklardan da kurtulmuş oluyoriar. Toptan temizlik. Seçim öncesi çok yazıldı çizildi. O günkü yasal düzenlemeler ve açılmış davalar nedeniyle, yargı karan ile parti kurucusu kimliğini yitiren Tayyip Er- doğan'ın parti başkanlığı yapması, ortada yasal boşluk olsa bile apaçık hukuk dışı bir durumdu. Anayasa Mahkemesi şimdi savcılan bile şaşırtan bir kararı ile "Tayyip Erdoğan zaten hukuken par- ti başkanı değildi ki, başkanlığına tedbir konul- sun" diyor. Kimler kimlerle alay ediyor çok da belli değil. Belli olan tek şey Erdoğan'ın hukuk dışı durumu- na hukuksal kimlik kazandırmak üzere, AKP'nin apartoparçıkardığı adı çok şık "demokratikleşme" olan (boynumuzu kıldan ince kılan) yasa değişik- likleri ile sorun ortadan kalktı. Erdoğan gece yan- sı toplanan parti organlannın karanyla yeniden baş- kan seçildi. Artık hukuken geçerli olan başkanlık sıfatını kazanmış olarak, türbanı uluslararası are- nada ülkemiz adına kurumlaştırmak üzere, türban- lı eşiyle Davos'a uçtu. Şimdi işleri yoksa hukukçular, hukuken geçerli olmayan başkanlığı sürecinde yapılmış seçimler, Türkiye adına resmi hiçbirsıfatı olmadan, hukuken parti başkanı bile değilmişken ülkeyi temsil ettiği dünyanın bütün merkezlerindeki görüşmelerinin, kapalı kapılar arkasındaki pazarlıklannın, taahhüt- lerinin sonuçlannı tartışsınlar. Bir partinin en yetkili organlannın bir gece yansı toplanabilmesi, Davos'a genel başkan olarak gön- derebilmesindeki özverinin(!) demokrasi, parti kim- liği ve etiği açısından ne kadar doğru olduğunu ise hiç tartışmayalım. AKP raconundaki bir partide ak- si olamaz. Aynı AKP herkesin gözünün içine baka baka, Irak savaşına ilişkin Meclis görüşmesini, yabancı asker yerieşmesi ile ilgili Meclis karan zorunlulu- ğunu ne kadar geciktirebilirse o kadar kâr sayıyor. Karar alınmadan pazariık yapılıyor. Yine hukuk dev- leti ilkeleri baştan sona çiğneniyor. Son birkaç günün marifetleri arasında bir de şu ünlü işverenlerin istediğji iş yasasını çıkarma sözü var. AKP iktidannın icraatları işverenlerle arayı açınca, paniklenince, banşma rüşveti olarak işve- renlere verilen sus payı yani. Oysa ortada işçi cep- hesinin onayı alınmış, uzlaşılmış bir yasa metni yok. Kim takar? Iktidar Islamcı ile kriz mağduru tep- ki oylanna da dayansa, seçildikten sonra büyük sermaye ile kayıt dışının iktidan. Meclis'te çoğunluk d a olunca, demokrasi, hu- kuk devleti ilkelerini kim takar?.. soner@cumhuriyet.com.tr McDonald's şu be kapatıyor Tarilıi zarara ağır fatura Ekonomi Servisi - Dünyanın en büyük fast- food zinciri olan McDo- nald's şirketi, kurulduğu 1955 yılından beri ilk kez za- rarettı. Geçen yılın son 3 aylık dö- neminde 343.8 mih/on dolar zarar eden şirket, bir önceki yılm aynı dönemını 271.9 milyon dolar net kârla kapatmıştı. McDonald's, daha önceden kapataca- ğını duyurduğu 517 su- beyi de 2OO3'te 600'efi- karmayı planladığını hl- du"dı. McDonald's, ote- ziteye yol açfrğı yönünde açıbn davalarla zor bır döneme gırm_ş- tı. Mahkemedin çıkan "Kimse McDonald's'ta yermk yemesi için zorianamaz" karanyla rahatlayan şr- ket, uzun dönemlı hedtf- lerini tutturmaya odac- lanacağını açıkladı. EtCOFJOHf J BUÇÜN \\ JSGftŞeker, petrol vebenzin tekelihakkındakanun. _ ^ TBMM'de kabul edildi. 193& Istanbul'da Vapurculu»-< Şirketi ile yapılan söz- leşme, bütün kabotajm Dentzyollan Idaresi'ne geç- mesinı sağladı. 1956: Türk Eczacılar Birliği taurukkı. 196& Tusaş Motor San. AŞ l<uruldu. 1990: Çokuluslu ABD şirketi Coca Cola, Çuku- rova Grubu'na bağlı Çukut>wa Gıda'nın Izmır ve Istanbul'da butunan Schvı^eppes şişeleme tesislerini satr aldı.