Katalog

SAYFA CUMHURİYET 16 AĞUSTOS 2002 CUM DEPREM Depremin yaralan hâlâ sanlamadı 17Ağustosl999'da yaşananyüamın üzerinden 3 yılgeçmesine rağmenyaşam estd hatinedönmecti GÜLŞAH DURAK Yüzyılın en büyük felaketlerinden Marmara deprerrunin üzerinden 3 yıl geçti. Kocaeli, Sakarya, Yalova, Bo- lu ve Düzce 'de binJerce Jtişınin yaşa- mını yitirdiği depremin ardından böl- geye aktanlan tüm kaynaklara karşın yaralar sanlamadı. Onanlmayı bekle- yen orta hasarlı binalar, prefabrike konutlar ve kent merkezlerindeki alt- yapı çalışmalan depremı anımsaüyor. • Kocaeli, Sakarya, Bolu ve Düzce'de binlerce kişinin ölümüne neden olan depremin izleri hâlâ canlı. Onanlmayı bekleyen binalar, prefabrike konutlar ve kent merkezlerinin bitiritemeyen altyapı çalışmalan bölgeyi yaşayan bir deprem müzesi görüntüsüne dönüştürüyor. Hayatta kalanlaruı en büyük sorunu bannma ise kalıcı konutlann bir türlü bitirilememesi nedeniyle yılan hikâyesine döndü. 17 Ağustos 1999'da saat 03.02'de tartışması son bulmadı. Felaket sıra- Gölcük merkezli meydana gelen 7.4 sında ölenlerin sayısının yaklaşık 40 büyüklüğündekı deprem tüm yurdu bıni bulduğu iddia edildı. Enkazdan acıya boğdu. Resmi rakamlara göre çıkanlan çok sayıda kişinin toplu me- zarlara gömüldüğü bölgede, yüzlerce kişinin de ne ölüsü ne de dinsi bulu- nabildi. bölgede 16 bın Jrişı yaşamını yitirdi, 23 bin 781 kişı de yaralandı. Ancak geçen 3 yıllık sürede kayıt dışı ölü Sert laş koşullanyla yüz yüze ka- lan depremzedeler, acılannı unutarak kendi yaşamlannın derdine düştü. îlk yılı kötü çadırlarda geçiren deprem- zedelerin birbölümü ikinci yıl 30 met- rekarelik prefabrike konutlardaydı. Geçen laş ise çadırda kalan çok az Depremzede ne istiyor? ^ Deprem nedeniyle toplanan iç ve dış yardımlar toplamıyla ek vergi miktan ve nerelerde kullanıldığının açıklanması. • tmar affi çıkaranlar, yanlış yer seçimi ile planlama yapanlar, yapı denetimi görevini yerine getinneyenler, kat yüksekliği verenler, plan tadilatı yapanlar, yanlış hasar tespiti yapanlar, malzeme çalanlar gibi tüm sorumlulann yargılanması. • Kalıcı konutlar yerleşilebilir ve kullanılabilir duruma gelinceye kadar bannma yardımırurı kiracı ve hak sahibi gözetilmeden verilmesi. • Hukuksal zamanaşımı süresi içinde hak sahipliğini ıspat edebilenlerin başvurulannın süre koşuluna bakılmaksızın kabul edilmesi. • EYY kredisi geri ödemelerinin kalıcı konut ödemeleriyle aynı koşullara tabi olması. • Kalıcı konutlann bodrum katlannın konut olarak kullarulmaması. • Kalıcı konutlann bölgenin gereksinimlerini karşılayacak düzeye çıkanlması. tf Bayındırlık Bakanlığı ve Dünya Bankası konutlanrun aynlıklan göz önüne abnarak ödeme koşullanrun buna göre saptanması. • Konutlann tüm eksiklikleri giderilerek oturulabilir hale getirilmesi. • Kalıcı konut yapımı planlanırken mahkeme karanyla kalıcı konut elde edecek olanlar, orta hasardan ağır hasara geçmesi gerekenler, EYY'den dönenler, 575 Sayılı KHK ve EYY'den yararlanan kooperatiflenn kalıcı konuta geçmesi gibi durumlann dikkate alınması. • Mevcut kalıcı konut planlaması kiracılar lehıne genişletilerek kiracılara da konut ve kredi hakkı sağlanması. ^ Orta hasarlı binalar yıkılmalı ve mağdur olanlar kalıcı konutlar veya krediler ıçin hak sahibi kabul edilmelidir. • Yüksek katlı binalar biUmsel verilere göre denetlenmeli ve imar planının gözettiği yüksekliğe çekilmelidır. Bundan zarar gören yurttaşlar hak sahibi yapılmalıdır. ^ Kalıcı konutlann yapımı ve planlaması sivil kurumlarunn, meslek odalannın fikir ve denetimine açılmalıdır. • Kalıcı konut polirikalan kiracılan gözeten şekilde genişletilmelidir. • Kentlerin yeniden planlanmasında sosyal ve kültürel alanlara da yer verilmelidir. • Kimsesiz mezarlan açılıp DNA testleri yapılarak kayıplann bulunmasına çalışılması. • Yeni imar aflannın çıkanlmasının anayasal düzenleme ile yasaklanması. • Yapı denetimi yasasında kamusal denetimin yeralması. ük Depremin 3. Tıldöniimü Kalıcı konutfiyaskosu teslim edilmeye başlandı, ancak alryapı eksikb'kkri depremzedeleri hayal kınklığma uğrarö. Kent merkezine uzak konut- lann bulunduğu alanda eğirim kurumlan. işyerieri, sağhk ocaklan ve sosjal yaşam alanlannm eksik olması ve ulaşımın zor olması sorunlan daha da artürdı. Aynca çok sayıda depremzede ta- şuıdıktan sonra kötü işçiSk nedenijle evin birçok bölgesinde onanm yapmak zorunda kaldı. Ya- lova ve Adapazan'nda bazı konuüann tavanlan depremzedelerin üzerine çökrü. Marmara depreminde ölenler bugün veyannyapılacakçeşitli etkinliklerle anılacak 'O Gece'nin kayıplan unutulmayacakYfortHaberleri Servisi-Marmara depreminin üçüncü yıh nedeniyle bugün ve yann Kocaeli, Sakarya ve Yalova'da çeşitli anma etkinLiklen dü- zenlenecek. Kocaeli'ndeki etkinlikler, bugün depremin merkez üssü Gölcük'te müftülüktaranndan 17 Ağustos Me- zarlığf nda mevlüt okutulmasıyla başlayacak. Depremde yüzlerce öğ- rencısinikaybeden Barbaros Hayret- tin Lisesi MezunlarDerneği'ninKa- vaklı sahilinde bulunan okul bahçe- sindeki etkinliği ise gece 22.00'de başlayacak. Gazeteci CanDöndar'm hazniadığı "OGece" filminin gös- teriminin yapılacağı etkinlikte, ti- yatro sanatçısı Yıkhz Kenter de an- m a büdirisini okuyacak. Gölcük ve Karamürserdeki va- tandaşlar, yann gece depremin ya- şandığı saat olan 03.02'de ışık yak- ma eylemi ve yürüyüş gerçekleşti- recek. îzmit Saraybahçe Belediyesi'nin 17 Ağustos etkinlikleri deAnzlı 'da- DepremzedeJerher 17Ağustos'ta yitirdikieriyakmianiçmbirarayagefiyor. ki Irak Konutlan'nda gerçekleştiri- lecek. Burada, deprem yetimi ve ök- süzü 10 çocuk sünnet ettirilecek, tîlenlerıçıh a*e mevlüt okurulacak. Adapazan'ndaki Türk-Japon Kö- yü'nde, yann ilköğretim okulu öğ- rencilerine yönelik etkinlik yapıla- cak. "HayaMmdekiJaponya"konu- lu bu etkınliğe kahlacak öğrencile- rin çizeceği resimler, daha sonra Ja- ponya'ya gönderilecek. Sakarya Müftülüğü de 103 djn. adamının katılımıyla deprem şehit- lerinin gömülü olduğu mezariıklar- da mevlüt ve dua okutacak. Bu ara- da, Genç Parti Genel Başkanı Cem Uzan'ın mevlüt okutma etkinliği Iz- mit'te Eren, Adapazan'nda ise Or- han Camii'nde gerçekleşecek. Adapazan Depremzedeler Der- neği Başkanı YıkhzOnem. deprem şehitleri için resmi anma töreni ya- pılmaması karannı anlamsız bul- duklannı söyfedi. Önem, kentte, 3 yıl geçmesine karşın depremin iz- lerinin canlıüğtnı koruduğunu belir- terek şunlan söyledi: "Resmi tö- renfcr. acdarm tazeJenmemesi için yaptbnayacak diye açddandı, bunu anlamakmümkündeğiL BnizJersi- Knemediğisürece,sözkonusugerek- çenin geçerfiBği yokrur." Depremde yaşammı yitirenler Ya- lova'da sade bir törenle anılacak. Depremde yaşammı yitirenler için 17 Ağustos Parkı'nda yaptınlan "Deprem Anırj"nda, anma töreni jJüzenlenecelç^, = = « = Bu arada, Türkiye Mimarve Mü- hendis Odabn Birliği (TMMOB) ta- rafindan da depremin 3. yıidönü- münde Yalova'da, "17Ağu^osMar- mara Depremi SonrasuYeniden Ya- pılanma ve Depremin Sorgulanma- a" konulu birpanel gerçekleştirile- cek. sayıda yurttaş vardı. Ancak bu durum sorunun çözüldüğü anlamuıa gelmi- yordu. Bölgenin en büyük sorununu halen bannma oluşruruyor. Koca- eli'nde 19 bin 642, Yalova'da 16 bin 650, Adapazan'nda 24 bin 913, Bo- lu'da 10 bin 700 ve Düzce'de 7 bin 800 olmak üzere toplam 79 bin 805 kişi prefabrike konutlarda yaşıyor. Kışın soğuk olan ve soba yakılması yasak- lanan konutlar, yazın ise kavuruyor. Kahcı konut sorunu ise tam anlamıy- la yılan hikâyesine döndü. Konutlann tamamı depremden sonra 1-1.5 yıl içinde hak sahiplerine teslim edile- cekti. Ancak halen temeli bile atılma- mış konutlar bulunuyor. 35 binkonutunyıküdığı Kocaeli'nde sadece 15 bin 834 konut tamamlana- rak teslim edildi. Gölcük'ün Hisareyn beldesinde inşa edilecek 1120 konu- tun kamulaşnrma işlemleri ise sürü- yor. Körfez'de inşa edilecek 498 ko- nutun altyapı çahşmalan da devam ediyor. Adapazan'nda depremde yı- lalan 24 bin 622 konuta karşılık ise 6 bın 300 konut tamamlandı. 15 bin 335 konutun yüaldığı Yalova'da ise 3 mer- kezde toplam 5 bin 506 konut yapıl- dı. Düzce'de ise yıkdan 16 bin 666 konutun yerine 8 bin konut inşa edil- di. Kaynaşh'da 424 konutunyapımı de- vam ediyor. EYYkredia Kendi arsasına ev yapmak isteyen- lere ise 6 milyar liralık Evini Yapana Yardım (EYY) kredisi önerisi sunul- du. Köyde oturanlar ise konut hakkı tamnmayarak krediden yararlandınl- dı. Kredınin düşüklüğü ve ekonomik kriz sonucunda inşaat maiiyetlerinin astronomik rakamlara ulaşması dep- remzedeleri mağdur etti. Depremze- delerin tepkilen üzerine 6 milyar lira- lık konut kredisi 10 miryara çıkanldı. Bu kez de kredinin tamamına, yakın- lanndan aldığı borçlarlatakviye yapa- rak evini bitirenler ile krediyi daha yeni alanlar arasında eşitsizlik oluştu. Onanm kredisi Deprem bölgesinde düğümlenen sorunlardan biri de orta hasarlı bina- lar ve onanm kredileri. Birçok uzman "orta hasar" diye bir tanım yapıla- mayacağını, binalann ancak "hasar- h" ya da "hasaraz'' olabileceğini vur- gulamasuıa karşın yetkililerbölgede- ki binlerce binanın onanhnasuıı istı- yor. Onanm için verilen kredi mikta- n ise 2 milyardan 4 milyara çıkanldı. Kocaeli'ndeki orta hasarlı 40 bin 460 konuttan 23 bin 637'si için hak sa- hipliği işlemı yapıldı. Onanma başla- yanlardan 21 bin 182 hak sahibine kredi kullandınlırken bunlardan 19 bin 250'si son dilim krediyi kullandı. Sakarya'daki orta hasarlı 18 bin 710 konuttan 7 bin 720'si hak sahibi olur- ken bunlardan 5 bininin onanmı ta- mamlandı. Düzce'de 11 bin 519, Ya- lova'da 16 bin 388 orta hasarlı bina bu- lunurken bunlardan birçoğu hak sahi- bi olamadı. Diğer sorunlar Bölgedeki sorunlar sadece konutla sınırlı değil. Orta hasarlı konutlann her an yıkılacak gibi durduğu kent merkezlerinde yurttaşlar laşın çamur, yazlan da toz-toprakla boğuşuyor. Kentlerin su, kanâlizasyon, elektrik gibi altyapının önemli unsurlannı ta- mamlayamayan yöneticiler, asfalt, peyzaj gibi üstyapı çalışmalanna baş- îayamadı. Sağhk sorunlan Kentlerde devam eden çalışmalar nedeniyle depremzedeler sağlık so- runlan da yaşıyor. Uzmanlar, son 3 yıl- dır bölgede ashm ve göğüs hastalık- lannuı çok hızla arttığına dikkat çe- kıyorlar. Bölgede depremi anımsatan göriintüler, yurttaşlarûı psikolojisıni de bozuyor. Depremle yerle bir olan bölge eko- nomisi ise üst üste yaşanan ekonomik krizlerle birlikte ayağa kalkamadı. Maliye Bakanlığı verilerine göre 17 Ağustos ve 12 Kasım depremlerinin ardından bütçe, fonlar, bağış ve hibe- ler, KÎT'ler ve dış kredilerle, 3 yıllık süreçte bölgenin iman için 3 katrilyon _349 trilyon 597 müyar 496 milyon li- ra harcandı. Söz konusu yıllann orta- lama dolar kuruyla bölgeye aktarüan kaynak, 4 milyar 860 milyon 381 bin 733 dolarolarak gerçekleşti. Bunun gü- nümüzdekı karşdığı ise yaklaşık 8 kat- rilyon lira olarak hesaplandı. Ancak depremzedeler, söz konusu harcama- lanntamamının bölgeninyeniden ima- n için harcanmadıgına inanıyorlar. BÎRBAKIMA SERVER TANİLLt Hacıbektaş'taŞenlikVar. Bugün 16 Ağustos. Bugün Hacıbektaş'ta şenlik var, "Dostluk ve Barış Şenliği" başlıyor. Duyduk duymadık demeyin; Şenlik var Hacıbektaş'ta, Şenlikler şenliği... • Insanı merkez alanların, Hoşgörüye inananların, Akla ve bilime öncelik verenlerin, Eşitliğe, emeğe saygı duyanların, Hayatı kucaklayanların şenliği; Şenlik var Hacıbektaş'ta bugün, Duyduk duymadık demeyin! • "Keramet nardadır sacda değildir, Olgunluk baştadır tacda değildir, Her ne arar isen kendınde ara, Kudüs'te, Mekke'de, Hac'da değildir", diyenlerin şenliğidir bu; Şenliklerin şenliğidir başlayan... • "Incinsen de incitme" diyenlerin; "Düşmanın bile insandır unutma, Nefsini zoriayanı, kimseye reva görme, • Hiçbir milleti ve insanı ayıplama, Insanın cemali sözünün güzelliğidir, Bilimsiz gidilen yolun sonu karanlıktır"; diye düşünenlerın şenliğidir bu olan. "Insan nur-i kadimdır, hasta değil hekimdir" diyenlerin... • "Allah Tann Yaradan Gel içegör cur'adan Yar ile yâr olagör Çıksın ağyar aradan" denecek bugün; "Sen özünü bil nesın Hak sende sen kandesin" diye sorulacak; "Aklına akıl deme Sözüne delil deme, Çünkü kurtaramazsın Nefsini emmâreden"l Ve kalkıp semaha durulacak sonra: "Ali bizim şahımız, Muhammet padişahımız." • "Uyuriken uyananlar, Her çiçekten bal eyleyenler, Bal olup şerbet ezilenler" Dolduracak meydanlan yüzbinlerce. "Gelin canlar bir olalım" diyecekler; "özü öze bağlayalım, Sulargibi çağlayalım, Bir yürüyüş eyleyelım, Tevekkeltü teâlallah" andı içecekler... • Aydınlanmanın ateşi harlatılacak, Banş ve dostluğun halayına kalkılacak, Savaşa hayır denecek; Geleceğe inanç ta2elenecek; özgürfük, eşitlik, kardeşlik, ve dayanışma türküleri söylenecek. "Cumhuriyet'le meselesi olanlar"a, Dincilik ve yobazlık yatınmcılanna, Kafatasçılığın arkasından gidenlere, Hayatı reddedenlere "dur" denecek; "Laiklik andımızdır, Şeriatçılığa geçityok!" diye haykınlacak bir ağızdan... • Bugün 16 Ağustos. "Dostluk ve Banş Şenliği" başlıyor. Duyduk duymadık demeyin; Şenlik var Hacıbektaş'ta, Şenlikler şenliği. 1 .. Kadıköy'deki park olası bir deprem sonrası bin kişinin bannabiJeceği bir çadırkent olacak. (AA) Ozgürfük Paria Deprem Parla oldu tstanbulHaber Servi- a - Süleyman Demirel Üniversıtesi'nce hazır- lanan ve tstanbul Valili- ği Afete Hazırlık Komis- yonu'nun önerisiyle Ka- dıköy Belediyesi'nce uy- gulanan Deprem ve Top- lanma Parklan Proje- si'nin ilki Selamiçeş- me'deki Özgürlük Par- kı'nda hayata geçirildi. 1. Deprem Parkı'nın açdışındakonuşan Istan- bul Valisi EroiÇakn-, Is- tanbul depreminin dev- let nezdinde ön plana çı- kanlmadığına dikkat çe- kerek "îstanbul Türld- ye'nin en büyük kenti- dir. Türkhe ticaretinin yaJdaşıkyansmı ve sana- yisinin yüzde40'ını tem- sfl eder. Böyle bir mega kentin deprem felaketi alnnda gösterilmesi iilke menfaadan açtsmdan uy- gun değfldi, o yüzden ön plana çıkanlmadı" de- di. Bilim adamlannın Marmara fay hatnnın ne- reden geçtigini tartıştı- ğını ifade eden Çakır, u BiHm fay hatüna süo- şıp kaldL Burada kesin olan Marmara'dan bir tebdidin tüm tstanbul'a yönekfiğidir*' dedı. Konuşmalann ardm dan ValiErol Çakır, Ka- dıköy Belediye Başkanı SdamiOztörk, Kadıköy Kaymakamı Hüseyin Ekerile Sultanbeyb Kay- makamı Hüseyin Eren parkı gezdıler. Olası bir deprem son- rası hızla Deprem Par- kı 'na dönüşrürülecek olan 11.5 hektarlık Öz- gürlük Parkı'nda. bin ki- şinin bannabileceği ça- dırkent, 3 bin metre/küp- lük su deposu, artezyen, 336 Kilovvatt'lıkjenera- tör, helikopter pisri, ye- mekhane, bulaşıkhaner çocuk oyun alanı, idari bina, tuvaletler ve duşlar, ses sıstemi, kayıp bilgi- iendirme panolan bulu- nuyor. Parktab sera da deprem sonrası kısa sü- rede 50 hastaya hizmet verecek sahra hastane- sıne dönüştürülecek ı.