Katalog

SAYFA CUMHURİYET 23 NİSAN 2002 SALI 23 NİSAN BAYRAMI Küçükemekçileringözüyle...Mustafa, bu bayramın ne anlama geldiği sorusuna 'Atamızın çocuklara armağanı, çocuklar eğlensin istemiş' diye yanıt veriyor. Biraz buruk da olsa, MustaJa'nın gözleri, bugün 23 Nisan Çocuk Bayramı için yapacaklan halkoyunu gösterisinden bahsederken parlamaya başlıyor NURHAN KAVAKLI ANKARA - Ahmet Çulcaı, bugün ilk defa 23 Nisan 'ı evındençok uzaJfccta, Ankara'da kutlayacak. Önceki kutlajnalardaki gibi marş eşlığinde köyünü boydara boya yürüyemeyecek Çuval y anşı ya da yumurta kırma yanşı da olmayacak. O, bugün Ortadoğu Sanayı ve Ticasret Merkezı (OSTÎM) Çıraklık Eğitim Merkezi'nde, Türk Halk Müziği Korosu'ndaJcı arkadaşlanyla haftalardır çalıştığı "Yayfcuıın Çimenine" türküsüyle 23 Nisan kutl;amaianndakı yerini alacak. Isparta'nın Gelerniost ilçesınin Yeşilköy köyünden 7 ay ö n c e gelen Ahmet, Ostim Çırakl* Eğitim MTerkezi Yatılı Bölümü 1. sınıf öğrencısi. Babası Ahmet'i ilköğretün okulunu bitirdtikten sonra "köyde boş boş durmasın, meslek öğrensüı" diye göndermış çırakhk okuluna. Ahmet 2 yıl sonra "sac işkri" çıraklık diplomasını alacak. 3 yıl sonra kalfa olacak. Daha sonra ıse en büyük hayali olan kendi işini kurmak içın çahşacak. Ama önce. günde 8 saatten haftada 5 gün, Eptım Elektrik ve Elektronik Sanayi Lımıtet Şirketi'nın atölyesinde çalışması, haftada bir gün de okulundaki dersiere gırmesi gerekiyor. Artık 15 yaşmda olduğunu, o nedenle bu temponun kendisine ağır gelmediğini belirten Ahmet, bir gününü nasıl geçirdiğıni şöyle anlatıyor: "Sabah 7'de kalkryorunı. Akşam 10'da yatıyorum. İş seluz buçukta başlıyor, 5 buçukta bırakıyonız. Y'urda gidiyoruz. 7'de yemek veriHyor. Sonra etüt başlryor, dersiere gidhvnız. Dokuz buçukta ders biti\or. Yaöyoruz." OSTÎM Çıraklık Merkezi, Ankara'nın batısında, Yenimahalle sınırlan ıçınde, 5 milyon metrekarelik bir alana kurulan OSTtM Sanayi Bölgesı içinde yer alıyor. Bu alan aynı zamanda. Ahmet'in ve çıraklık okulu arkadaşlannın oyun alanı. Boş vakitlerini arkadaşlanyla bırlikte, okul çevresinde futbol oynayarak geçirdiğini anlatan Ahmet, tiyatroya hayatında sadece 2 defa gıttiğini söylüyor; "Tiyatroya köydeyken gittim. Hocalanmız önemli günlerde her suııftan 1 kişiyi ayıruiardı; onlan Gelendosf a üyatroya götürürlerdi. Oyunu haoriamryorum. 9-10 yaşındaydım. Ama çok sevmiştiın.n Bu yaşına kadar ders kıtabı dışında sadece bir tek kitap okuduğunu anımsayan Ahmet, kıtaptakı öykülenn Ömer Seyfettin'e ait olduğunu söylüyor. Ama kitabın ve öykülenn adlan tamamen hafızasından uçup gitmiş. Ahmet'in süıemaya dair anısı ise hiç yok. Ama sinemaya gitmeyi çok istiyor. En çok da aşk ve kovboy filmlerine gitmeyi istediğini söylüyor. Ahmet'in hem köylüsü hem de okul ve iş arkadaşı, 15 yaşındaki Mustafa Ergun da sinemaya hiç gitmemış. Eğer giderse onun tercihi "kavgah dövüşlü" filmlerden yana. Mustafa, Ahmet ile birlikte gelmiş OSTtM Çıraklık Eğitim Merkezi'ne. Kendilerini, ileride bir meslek sahibi olacaklan ıçin şanslı göriiyorlar. Ama eğer köylennde böyle bir okul olsaydı, meslek sahibi olma olanağı olsaydı "hiç geimezdik, orada ailemiz yanımızda olurdu" dıyor her ıkısi de. Ahmet en çok anne ve babasını özlüyor. Mustafa ise 2 yaşındakı yeğenini, bir de köyününhavasını: "Şimdi göl kenannda oturacaküm. Çiçekler açmışür. Köyün havası bir başka oluyor. Dağa girtiğinde çok güzel kokuyor. Burada gaz, duman kokusundan başka bir şe>' yok~ Gelmeyi ben çok istedim. Köyde boş duruyoruz. MesJeğim olsun istedim^." Mustafa şımdıye kadar olan tüm 23 Nisan Çocuk Bayramı kutlamalannda çok eğlendiğini anlatıyor. Bu bayramın ne anlama geldiği sorusuna ise "Atamızın çocuklara armağanL Çocuklar eğlensin istemiş" diye yanıt venyor. Ailesinden, yeğeninden, kö>r ünün çiçek kokulu dağlanndan uzak, bıraz buruk da olsa, Mustafa'nın gözlen, bugün 23 Nisan Çocuk Bayramı ıçin yapacaklan folklor gösterisinden bahsederken parlamaya başlıyor. EBRLTOKTAR ANKARA - Türk çocuklannın eğitim, saglık ve sosyal olanak- lan açısından, Tür- kiye'nin, üye- si olmaya çalıştığı • • • • I II uzunluTürk çocuklarının, Türkiye'nin üyesi olmaya çalıştığı AB ülkelerindeki yaşıtlanndan çok ide olduğu, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK) tarafından hazırlanan a bir kez daha ortaya kondu. Nüfusun yüzde 37.8'ini oluşturan 25 milyon 41 bin 0-18 yaş grubundaki çocuktan 1 milyon 635'i ağır koşullarda çalışarak yaşam mücadelesi veriyor. AB ülkelerindeki yaşıtlanndan çok geride olduğu, Sos- yal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK) ta- rafindan hazırlanan raporla bir kez daha ortaya kondu. Nü- fusun yüzde 37.8"ini oluşturan 25 milyon 41 bin 0-18 yaş grubundaki çocuktan 1 milyon 635 ı ağır koşullarda ça- lışarak yaşam mücadelesi venyor. 8 yıllık kesıntisiz te- mel eğıtıme karşın ortaöğretim v e yükseköğretime devam oranı istenilen düzeye ulaşmazken 15-19 yaş grubunda- ki kız çocuklanndan yüzde 7'si evlendirilerek çocuk yaş- ta anne oluyor. Halen ilköğretımde öğrenim gören 10 mil- yon 310 bin 844 çocuktan ancak 10'da 1 "ı yükseköğreti- me devam edebiliyor. 8 yıllık kesintisiz temel eği- timin ardından yüzde 100'e ulaşan ilköğreti- me gitme oranına karşın ortaöğretim ve yûk- seköğretimde aynı başan sağlanamadı. Orta- öğretımde yüzde 64 olan okullaşma oranı, ör- gün yükseköğretımde yüzde 17'yedüşüyor. Ko- ruyucu programlann yeterince gelişmemesi ne- denıyle sokakta yaşamak zorunda kalan çocuk- lara tam ulaşılamazken sağlık koşullannın iyıleştirileme- mesi nedeniyle bebek ve çocuk ölümleri de durdurula- madı. SHÇEK tarafindan hazırlanan ve Birleşmiş Mil- letler'e sunulan "Ulusal Rapor"a göre Türk çocuklan- nın görünümü şöyle: • Nüfus kaydı: 5 yaş altı çocuklann yaklaşık yüz- de 25'ı nüfusa kayıtlı değil. • Sokakta yaşayan çocuklar: Aile içi çahşmalar, çok çocuk, eğitim sorunlan, kırdan kente göç, aıle ıçi ıhmal. istismar ve şiddet, çocuklann sorunlannı ağırlaştınyor. Bu- güne kadar SHÇEK tarafindan açılan merkezlere 7 bin 416 çocuk alındı. Bunlardan 444'ünün okula devamı, 581 'inin aile yanına dönmesi, 550'sinin ışe yerleştirilme- si, 200'ünün sosyal yardım alması, 457'sının koruma al- tına aluıması, 33'ünün madde bağımlılık tedavisi ahnası sağlandı. •^ Çocuk işçiler Çocuk tşgücü Anketi sonuçlanna gö- re 6-17 yaş arasındaki çocuklardan 1 milyon 635 bini ekonomik faalıyette bulunuyor (yüzde 10.2'si). 6veya ve daha yukan yaştaki bu çocuklann toplam ıstıhdam içeri- sindeki oranı ise yüzde 7.5. Bu oran kentsel yerler için yüzde 5.1, kırsal içın yüzde 9.8. 16 milyon 88 bin çocuktan yüzde 89.8'i de okula gi- derken çalışıyor. • Özürlü çocnk. Türkiye'de 0-16 yaş grubu özel eği- tim gerektiren özürlü çocuk sayısı 2 milyon 937 bın 300. 337 özel eğitim okui v e kurumunda 16 bin 155 özürlü öğ- renci öğrenim görüyor. • Bebek ölünı hıa: Ortalama bebek ölüm hızı her bin canlı dogumda 42.7 olup, bu rakam bazı bölgelerde bin- de 60'a yükseliyor. Çocuk ölümlerinin yüzde 6O'ı ise ön- lenebılir hastalıklar nedeniyle gerçekleşiyor. • Çocuk yaşta annelik: Anne olanlann yüzde 7.9'unu 15-19 yaş grubundaki çocuk yaşta kızlar oluşturuyor. îlk çocuğuna gebe olanlann oranı ise yüzde 2.3. • Eviat edmme. Korunmaya muhtaç çocuk sayısı 16 bin 655. Son üç yılda 1329 çocuk evlat edinildı, 389 ço- cuk da koruyucu aile yanına yerleştınldi. Halen koruyu- cu aıle hızmetinden yararlanan çocuk sayısı 487. • Çocuk ve suç: Son venlere göre 3 bin 255 çocuk cin- sel sömürüye maruz kaldı. Bunun 2 bın 289'u kız kaçır- ma, 294'ü tecavüz, 69'u fuhuşa teşvik olarak gerçekleş- ti. Suç işlediği için yakalanan çoculdann sayısı ise 31 bin 326. Bunlardan 14 bin 497'si hırsızhk, 4 bin 495'i darp suçlannı işledi. • Çocukve sağhk: 1985-2000 yılı verilerine göre 0 ya- şında 6, 1-4 yaşında 6, 5-9 yaşında 8, 10-12 yaşında 3, 13-14yaşuıda2,15-19 yaşında 31 çocuk AIDS'li. 13-18 yaş grubunda bulunan 2 bin 400 kişide yapılan ankete gö- re, yüzde 30"u sigara içıyor, yüzde 12.8"i alkol kullanı- yor, yüzde 1.3'ü uyuşturucu denemış. BM'nin talepleri BM Çocuk Haklan Komitesi, Türki- ye'de Çocuk Haklan Sözleşmesi hüküm- lennın gendlikle uygulanmadığını rapor- laştınrken şu eleştıri ve önerilerde bulun- du: ^Namuscinayetlerindecezaindirim- ıen kaldınlsın. • Bekâret kontrolünü kaldıracak yasai düzenlemeler yapılsın. • Dogu ve Güneydoğu Anadolu böl- gelennde kızlan etkileyen avnmcı davra- nışan vezararlı gelenekleri önlemek için toplum hderlenni de kapsayacak esitim kampanyalan düzenlensin. • Haklan ihlal edilen çocuklann bi- reysel şikâyetlerini kaydetmek ve ügili makamlara üetmek için görevli ombuds- man ya da çocukkomisyonu ohışturulsım • Idari ve adü usuJ bakımından yasa- lardadüzenlendiğihaldeçocuklanngörüş- ien aunmjyor. Çocuğun ifade özgürlüğü- nu teşvik edici düzenlemeler yapılsın • Nürus kayıt sistemi gözden geçiril- sıa • Çocuklann gözalrındayken işkence ve dığer kotü muameleye uğramaması tçin düzenlemeler yapılsın. îşkence yapanlar soruşturma süresincegörevinden alınsın' • Fıziksel ceza (dayak) bir eğitim ara- cı olmasın. • Bebek ölümlennı önlemek için has- (aüklara karşı bağışıklama programı tüm Çocuklan kapsayacak şeküdegenişlenJsin. Anne-çocuk sağüğı üzerinde durulsun YURTTAŞLAR YURUDU ÖÖlümler azalsınDtVARBAKIR (Cumhuriyet Bürosu) - Başta Diyarbakrr olmak üzere bölge illennde msanlann doğum kontrolüne yönelik knşkulannm giderilmesi, ekonomik yoksunluk ve bilinçsizlikle birlikte yüksek oranda görülen ana- çocuk ölümlenne karşı duyarlılığı arttınnak için çabalar sürüyor. Dıyarbakır'da sağlık meslek lisesi öğrencıleri yurttaşlarla birlikte ana çocuk sağlığı için yürüdü. Çocuk ölümlerinin azaltılması için birçok sivil toplum örgütünün yanında devlet kurumlan da sürekli eğitim programlan yürüterek halkın ilgısini çekmeye çalışıyor. Bunun son örneğı dün Diyarbakır'da gerçekleştirildi. Diyarbakır Sağlık Uüdürlüğü'nün girişımleri ile "Ana Çocuk Siğhğı''na yönelik halk duyarlılığını arttırmak içiı sağhk yürüyüşü yapıldı. Sağlık personelinin \anı sıra Vali Ahmet Çemil Serhadh, Sağlık Müdürü Emirhan Yardan ve Sağlık Meslek Li;esi öğrencıleri ile çok sayıda yurttaş, birlikte /ürüyerek insan zinciri oluşturdu. Çiftkapı Paia'nda oluşturulan korteje katılanlar, vilayet önınde bulunan Atatürk Anıtı'na kadar yürüdü. Bırada anıta çelenk bırakılarak saygı duruşunda Dulunuldu. Etkinlikler daha sonra Atatürk Sadyumu'nda pop şarkıcısı Afişan'm verdiği konserle sona erdi. Ankara'yı mesken tuttular RAHAR TA.NRISEVTR ANKARA - Hava ayaz, yağmur çi- seliyor. Ama tüm soğuga karşın Al- tınpark gösteri alanı huıcahınç dolu. Sahnede rengârenk giysileri içinde sü- rekli gülümseyen dünya çocuklan. Havaya aldumıyor, danslanyla, şarkı- lanyla yüreklerindeki sıcakhğı tüm insanlarlapaylaşıyorlar. Son 23 yıldır dünya çocuklannın da katıldığı ve TRT'nin organize ettiği 23 Nisan kut- lamalan bu yıl da renkli görüntülere sahne oluyor. Bu yıl şenliğe 29 ülke- den 600 çocuk katıhyor. Ankara'ya konuk olan dünya çocuklan "banş" mesajı veriyor. Hep bir ağızdan Tür- kiye'nin "çok güzel" bir ülke olduğu- nu söylüyorlar. Ancak Slovakyalı Tî- bor. yollarda u çokarabaotmasına" şa- şırmış. Kendi ülkesinde bu kadar ara- ba bulunmadığuıı anlatıyor. Slovakya- h Natalie de Türkiye'nin kendi ülke- sınden çok değişik ve büyük olduğu- nu vurguluyor. Natalie ve Tibor, tek- rar gelmek istediklerini söylüyorlar. Gösteri alanında en çok iîgi çeken gruplardan biri,yerel giysileriyle çıp- lak ayak sahneye çıkan çikolata renk- li Nijeryahlar. Izleyiciler onlarla anı fotoğrafı çektirmeİc için sıraya giri- yor. Nijeryalı Fatima. en çok Türkle- rin arkadaşlıklannın hoşuna girtiğini söylüyor. Yugosia\yalı çocuklann Tür- kiye'ye ilk gelişleri değil. Daha önce de 23 Nisan nedeniyle birkaç kez gös- terilere katıhnışlar. Taşana, Tamara ve Tanya, Atatürk ü bihyor ve hayran- Iıklannı dile geririyorlar. Anıtkabir gezisinden de çok memnun kauruşlar. Polonyah Magda da Türklerin misa- firperverliğinden çok hoşlanmış. Al- tmpark'taki gösteri alanına son olarak Moğolistan ekibi çıkıyor. Şarkı söy- leyen küçük kızın muhteşem sesi du- yulur duyulmaz alan sessizliğe bürü- nüyor. Bir süre sonra izleyiciler alkış ve ıslıklarla çocuklann şarkısına eş- lik etmeye başhyor. Daha sonra sah- nede yerini Moğolistanlı Nomin alı- yor. Nomin'in şarkılan tüm izleyici- leri coşturuyor. Nomin, ilk kez geldi- ği Türkiye'nın "harika" olduğunu söylüyor. SOKAKTA YAŞIYORLAR Devletin şefkatli eliANKARA (ANKA) - Devlet Bakanı Hasan Gemici'nin verdığı bilgiye göre, devlet 34 buı 583 çocuğa bakıyor. Sosyal hizmetlerden sorumlu Devlet Bakam Hasan Gemici, Kocaelı Milletvekili Mehmet Batuk'un yazılı soru önergesine verdiği yanıtta, sokak çocuğu olarak adlandunlan sokakta yaşayan ve çalışan çocuk sorununun boyutunun her geçen gün hızla arttığuıı söyledi. Sokak çocuklannın sayısuıın kaynaklann sınırlı olması nedeniyle tam olarak belu-lenemediğini ifade eden Gemici, 23 çocuk ve gençlik merkezinde sokakta yaşayan ve çalışan çocuklara ve ailelenne yönelik eğitim, danışma ve rehabilıtasyon hızmetı venldığini anlattı. 9 bin 523 çocuğa hizmet götürüldüğünü bildiren Gemici, bunlardan 615'inin okula başlatıldığını, 625'inin okula devamının sağlandığuıı, 580'inın aile yanına gönderildiğini, 300'ünün işe yerleştınldiğini, 605'ine sosyal yardım verildiğinı. 60'ının koruma altuıa almdığını, 77'sıne ıse madde bağımlılığı tedavisi uygulandığuıı kaydetti. Gemici. Ocak 2002 verilerine göre. devletin 17 buı 400 çocuğa baktığını bıldırirken, bunun 7 bin 850'sinın çocuk yuvalannda, 9 buı 550'sınin ise yetiştirme yurtlannda bakıldığını söyledi. Gemici, 2001 yılında 1312 çocuğun çocuk yuvalanna, 1490 çocuğun yetiştirme yurtlanna kabul edildiğini beluttı. Sultanahmet'ten Dolmabahçe'ye Çocuklar, Llusal Egenıenh'k veÇocuk Bayramı'ıu İs- tanbul'un tarihi güzeOiklerini gezerek kutladılar. İs- tanbul Ü Milli Eğitim Vfüdürtüğü'nün işbirügiyle tETT Genel Müdüriüğü'nün düzenlediği gezi prog- ramı gün boyu sürdü. Çeşitli ilköğretim okullann- dan 500 çocuk okuDanndan tETT otobüsleriyle ab- narak Sultanahmet Meydanı'na getirildi. Tarihi Su- riçi'nde başlavan gezi Sanyer'den Boğaz'ı takip ede- rek Dolmabahçe'de sona erdi. Taşkışla Bilim Müze- si'ni de gezen çocuklar, daha sonra Cemal Resit Rey Konser Salonu'nda canlı müzik dinlediler. (Fotoğraf: HİLAL KÖSE)