Katalog

SAYFA CUMHURİYET 27 EKİM 2002 PAZAR 14 KULTUR kurtur(2 cumhuriyet.com.tr f M Utku Varlık'ın 'intemporel' resimleri, Parmakkapı Sanat Galerisi'nde Aamarun ötesindekiışıkKAYAÖZSEZGİN Değışik tarih dilitnlerinde, bırbı- rine yakııı ya da uzak ülkelenn ve kül- türlerin sanatçılan tarafindan üretil- miş yapıtlann yer aldığı bir müzeyi gezerken, salondan salona adım at- tığınızda, zaman ka\Tamının bır an- daeriyipkaybolduğunu duyumsargi- bi olursunuz. Sınırlan birbınne olabıldiğince yakınlaştıran, hatta insansal ve kül- türel açıdan bu sınırlan bütünüyle si- len, yalnızca ifade ayrımlannı sak- h tutarak zamanın ve mekânın öte- sine taşıyan ve bu konuda büyük bir etkileme gücüne sahip olan sanat. ta- nhsel gehşmeyi sarmal bir gelişme (helezonik tekâmül) olarak gören diyalektik maddecileri haklı çıka- nrcasına, ortak bir eksen çevresin- de dönen oluşumlann bir yansıma- sıdır sanki. Her şey karşıtına dönü- şürken, başka başka biçimler altın- da kendını dışavuran sanat. bizim yapay bir değerlendirmeyle "geflş- me" dediğimız kavramın, gerçekte bır dönüşümler zinciri olduğunu, durmaksızın hatırlatır bize. Gelişmiş ve yetkinlik düzeyine varmış olduğunu sandığımız şey, görsel bir yanılgıdan başka bir şey değil: Doğadaki her oluşum gibi sa- nat da, boşluğu delen ışığın peşin- dedir aslında. Sanatçı, ışığın kendi- sini götürdüğü yere kadar gider ve orada durur. Sonra birden, yanı ba- şında başka sanatçılann da varlığı- nı sezinler. Ortak bir ifade dılini pay- laşmanın mutluluğudur bu karşılaş- ma. Onlar birbirlerini somut varlık- lanyla görmeseler bile, kendilerini taşıyan ışığın farkındadırlar. Sanatı ortak bir paylaşım dilı ya- pan da bu olsa gerek. Süreçsellifle dlrenen ışık Utku Varhk'ın resımlerine birer gölge gıbi düşen ve komposizyonun aynntılan arasında, zaman ve mekân boyutlannı aşarak büyülü birer gös- terge gibi yer alan yapıt yansımala- n ve bunlann yanı sıra insan suret- leri, bütün bu nedenlerle, zaman kav- ramının mınimum bır noktaya in- dirgenmiş olmasından kaynaklanan yeni bir görüş perspektifini egemen U tku Varlık'ın imgeler ve görüntüler ormanında dolaşırken, tanıdık ve bildik motifler sık sık yolumuzu çeler, gerçek bir dünyada değil, bir düş ve düşlemler bahçesinde gezinmekte olduğumuza dair uyan sinyalleri gönderir. Ne var ki bu imgeler, daha önceki bir dünyanın da tanıklandır aynı zamanda. kılma isteğinı gündeme getirir. Ye- ni sergısinı oluşturan resimler için za- mandışı ("intemporer) başlığını seçmesını, bu nedenlere bağlayabı- liriz. Utku Varlık'a göre, bütün olu- şumları zamanın dışına taşıyan et- kenlerin başında, süreçsellığe karşı direnen ışık gelmektedir. Resim sa- natındaki modernite kavramının kö- kenine inildiğınde, karşımıza çıka- cak olan ılk olgu. ışığın kavranma- sına ilişkin gözlemselliktir. Boşluğun ya da derinliğın resim yüzeylerine ak- tanlmasında, sanatçının yolunu ay- dınlatan şey, ışığın kendısidir. Işık- la birlikte, onun tamamlayıcısı olan gölge, doğa varlığını cisimleşhren te- mel unsurlardır. Akan zaman-duran zaman Ancak Utku Varlık'ın resimlerin- de ışık, bu anlamda konvansiyonel sanatın bir göstergesi değil, akan za- manın ortak bir payda altmda top- lanmasına ve zaman ıçinde sanatsal olgunun ortak bir eksen cevresınde bıçımlenmesıne olanak veren bir- leştincı bir gizem unsurudur. Ken- dı adlandırmasıyla "intemporer bir ışıktır bu. Genel planda gözlemlen- diğinde, Barok dönem ressamlannın ona kattıldan anlamsal değerle de bü- tünleşır. Farklı doğa nesnelerinı, m- san figürlenni, belli bir izlek cevre- sınde kompoze etmek, burada söz ko- nusu olmadığmdan. ışığa da bu yön- de bır amaç yüklenmemiştir doğal olarak. Utku Varlık'ta ışık, resmin bü- tününden bağımsızdır ve doğrudan doğruya kendisıyle açıklanabılecek bir amaçlılık yönünde değerlendinl- mıştir Izleyiciyı bır zaman tünelin- de, nesne birikimlen eşliğınde gez- dirirken, "akan zaman"a değil, "du- ran zaman"a göndermelerde bulu- nur: Şairin dedıği gibi, ne içındedir zamanın, ne de dışmda. Yaşanmışlık duygusu Utku Varlık'ın imgeler ve görün- tüler ormanında dolaşırken, tarudık ve bildik motifler sık sık yolumuzu çeler, gerçek bır dünyada değil, bir düş ve düşlemler bahçesinde gezin- mekte olduğumuza daır uyan sinyal- leri gönderir. Ne var kı bu imgeler, daha önceki bir dünyanın da tanık- landır aynı zamanda. Ama o dünya- yı "dünyalannsonuncusu" yapan, bır yaşanmışlık duygusundan başka bir şey değil: Öyle kı, bu sonuncu dün- ya. bütün ötekı dünyalann bir tür özeti, belki de görsel bir antolojisı- dir. Orada yerini ve konumunu bu- lan her varlık, onlann yaşadığına ta- nıklık yapmış olan bir görsellik uz- manının denetiminden geçmiş, za- manla mekânı özdeşleştiren bir aşa- mada yerlerini almışlardır. 1975 yılından bu yana yaşamını yurtdışında (Fransa) sürdüren sanat- çılarkuşağındandır Utku Varlık. Bu İcuşağın çağdaş resim sanatımıza mal olmuş ve olmakta olan deger- leri, dünden bugüne uzanan gelişme- ler içinde, her sanatçının kendi ha- nesine yazılan ve son yıllarda daha yakmdan izlenebılen olgular olarak yabancımız değil artık. Hatta onla- nn yurtdışı maceralan, bir süredır yurt gerçegiyle bütünleşme noktasında daha sıkı bır bağlanh ıçine girmış bu- lunmaktadır Bu durum, Utku Var- lık'ın da aralannda bulunduğu bu sanatçı kesimıyle ıletişım olanakla- nm genişletmekle kalmamış, onla- nn Türkiye'dekı sanat pazanyla doğ- rudan ilişki kurma olanağına da kat- kıda bulunmuştur. Böyle bir ılışki, zamanla Türkiye'deki sanat alıcıla- nnın ilgi açılannı olumlu yönde et- kilemekte, çağdaş Türk sanatının bürünsellık imajını güçlendirmek- tedir. Utku Varlık'ın bu sanatçılar arasında özel bir yeri bulunduğu kuş- ku götürmez. (Utku Varlık 'ın sergisi 31 Ekim e kadar Işsanat Parmakkapı Sanat Galerisi 'nde görülebilir. Tel: 0212 244 20 21) OVD / VCP Aslı SELÇUK The Prlnce and the Shovvgirl (Prens ve Şoy KlZI) / Yön: Laurence Oli- vier / Oyn: Marilyn Mon- roe, Laurence Olivier, Sybil Thorndike, Richard Wat- tis / 1957, Renkli, 112 daki- ka, Dolby Digital ses / War- ner Home Vıdeo-Tiglon Sir Laurence Olivier, Terence Rattigan ın "Uyuyan Prens" oyununu önce eşi oyuncu Vhi- en Leigh'le birlikte sahnede oy- namış. Tiyatro ve sınema yönet- meni, oyuncusu Olivier bu kez de yazann senaryolaştırdığı filmın yönetmenı, oyuncusu hem de yapımcısı. Karşısında da bir Hollyvvood efsanesi olan unutulmaz yıldız Marilyn Monroe var Bu güzel komedi Mon- roe'nun fılm şirketinin de ilk ya- pımı. Monroe yıllarca üstünde çalış- tığı drama öğretisini yansıtan ba- şanlı bir yorum sergiliyor filmde, dans edip şarkı söylüyor. Kral 5. George'un taç giyme törenine ka- tılan Karpatya Krallık Naibi'nin yaşamı saflıkla dolu bir yüreğin sahibi, çekici güzel şov kızı ile karşılaşmca altüst olur. Naib'in yaşamındaki bu unutulmaz bu- luşmanın çok derin izlerini ta- şıyacağını bildıği aynlış sahne- sinde büyük aktörün karşısında Monroe'nun da gerçek bir artist olduğuna tanıklık ediyor- sunuz. Özel Bötümler'de fragman ve fılmin çe- kım haberi anonsu yer alıyor. ••• Octopussy (Ahtapot) / Yön: John Gİen / Oyn: Ro- ger Moore, Maud Adams, Louis Jourdan, Kristina VVayborn /1983, Renkli, 126 dakika, Dolby Digital ses / VVarner Home Vldeo-Tiglon. Ian Fleming'in her durumla başa çıkabılen, soğukkanlı, ki- bar, yalaşıklı kahramanı îngi- liz Gizli Servis ajanı 007James Bond'un 13. fiûni Ozel Bölümler'de ilginç iki çalışma var: Ahtapot'un tçin- de'de yaratıcı ekip öykünün oluşumunu, elve- nşli mekânlann bulunmasmı, Bond rolü için yapılan deneme çekimlerini, 1982'de soğuksa- vaş sırasında Batı Berlin'de başlayan ilgiyle izlenebılecek çekim serüvenini, yaratıcı çekim çözümlerini, minyatür dekorla- nn oluşumunu, tehlikeli hava. tren, araba sahnelerinin püf nok- talannı anlatıyor. Bond'uTasarlamak'ta 1963 te Goldfınger'da set dekoratörü ola- rak işe başlayan, 1981'den ben de tüm Bond fılmlerinin set gö- rüntülerini gerçekleştiren yapım ta- sanmcısı PeterLamont'un özgeç- mişiyle yaratıcı yönü vurgulanıyor. Tîtanic'le Oscar kazanan Lamont. dijital efektlere başvurmaksızın tüm sorunlann üstesinden gelmiş çözümcü, son derece pratik, alter- narif düşüncelerle dolu, olağanüstü görsel set- lere imzasını atmış bir tasanmcı. Bu sürükle- yici serüven filmini yönehnen Glen'in yo- rumlanyla da izleyebıliyorsunuz. Latin Amepika Video Müz* ödülleri • Kültür Servisi -İlk kez dağıtılan MTV Latin Amerika Vıdeo Müzik Ödülleri sahiplenni buldu. Shakira, yılın en İ>T kadın sanatçısı ödülünün yanı sıra yılın ; videosu, yılın en ıyi pop sanatçısı ve Kuzey'in en ıyi sanatçısı ödüllerine de değer görülerek en çok ödül alan sanatçı oldu. Şilili rock grubu La Mey ise yılın grubu ve yılın rock grubu ödüllerinı aldı. Kolombıyalı Juanes yılın erkek sanatçısı, Arjantinli pop rnüziği şarkıcısı Diego Torres en iyi Güneydoğu sanatçısı. Manu Chao ise yılın ümıt veren sanatçısı ödülünü kazandı. İngilızce şarkı dalında Pınke yılın uluslararası pop sanatçısı, Red Hot Chilı Peppers'a yılın uluslararası rock grubu ödülü verildi. Arjantinli rock grubu Soda Stereo yaşam boyu başan ödülü aldı. 'Büyük Adam Küçük Aşk'a ödül • Kültür Servisi - Bu yıl 26.'sı düzenlenen Kahıre Film Festivali'nin kapanış törenı cuma akşamı yapıldı. Gecede Carlos Saura. Veronica Abrildril ve Shashi Kapoor'a onur ödülleri venldı. Festıvale katılan 22 film arasından, Handan Ipekçi'nin yönettiğı 'Büyük Adam Küçük Aşk', 'en ıyi senaryo' ödülünü aldı. F\lm aynca en iyı ikincı film ödülü olan 'Gümüş Piramit'ı. Filistın yapımı 'The Ticket for Jerusalem' adh filmle paylaştı. Büyük ödül ise 'The Last Blues' filmıyle Macanstan'ın oldu. Uluslararası Jüri Başkanı Ismail Merchant yaptığı konuşmada, "Türkıye ile Filistin'ın filmlerindeki ınsani ve politik mesajlar bizi yürekten etkiledi"' dedı. Oyuncu Marianne Hoppe öldü • Kültür Servisi - 20. yüzyıl Almanya'sının 'külf oyunculanndan Marianne Hoppe geçen çarşamba günü 93 yaşında yaşamını yıtırdi. 'Falsche Bewegung' (1975),'Ten Little Indians' (1966) ve 'DerSchatzim Sılbersee" (1962) adh filmlerde oynayan Hoppe, Wılliam Shakespeare'ın 'Kral Lear' adh oyunun yanı sıra birçok oyunda da rol aldı. İDOB'da görev değişikliği • Kültür Servisi - tzmır Devlet Opera ve Balesi Müdürlüğü görevıne tenor Hakan Aysev'in yerine bas Alparslan Mater atandı. Sanat yaşamını, kuruluşundan bu yana Izmir Devlet Opera ve Balesi'nde sürdüren Mater, Erzincan'da doğdu. .\nkara tktısadı Ticari llimler Akademisi'ni bitırdi. 1983"te İzmir Devlet Opera ve Balesi'nde göreve başladı. Sanatçı yurtiçinde ve yurtdışında birçok temsil ve konserde yer aldı. Alparslan Mater'ın bugüne değin rol aldığı eserlerden bazılan şunlar: La Boheme', 'II Trovatore", 'Macbeth', Çingene Baron', 'Şen Dul'. 'Rıgoletto', 'Sihirli Flüt', 'Sevil Berberi', 'Ali Baba ve 40 Haramiler', 'Mavi Nokta". 'Requiem' (Mozart), 'Don Giovanni', "Fidelıo", 'Carmen', 'Nasreddin Hoca' ve 'Norma' KÜLTÜR • SAHAT www.perareklam.com.tr • (0212) 293 89 78 Çumhurjyet! ^ kitap kulübül İMZA GÜMJ Tl^'AP FLARN'E KONGRE MERKEZİ TABLOLARINIZ ve ANTIKALARINIZA MUZAYEDE 214. ve 215. Mûzayedelerimiz için ücretsiz değeriendirilmek üzere; TABLOLAR, GÜMÜŞLER, TOMBAKLAR, HEYKELLER, MÜCEVHERLER, KURANIKERİM1ER, PORSELENLER, SAATLER, HAT, FERMAN ve çeşltli OSMANLI ANTİKALARI için eser kabulüne başlanmıştır. Tecrübemizden Yararlanın... A N T İ K A . S . AS ^ K ^ ALAC ^' Süleyman Seba Cad. (Spor Cad.) Talimyeri Sokak Maçka 80680 İSTANBUL MÜZAYEOE oüGANizASYONu Tel: (0212) 236 24 60 (pbx) www.antikalar.com e-mail: [email protected] VEDATGÜNTOL Saat: 14:00-15:3» 27 Ekim Pazar MEEMET BAŞARA.N SaaC 14:00-15:38 ÖEMÜfTAŞCEYHÜlN Saat: 16:00-17:30 ERDOĞANAYDIN Saat: 18:00-19J0 Adros : Tüyap Fuar ve Kongre Merkezi Beylıkdiizü, İST. ALAGEYÎK SOKAĞI BIR ÜMAN MıYDı? Denız Kavukçuoğht Eski lstanbul anıları...