Katalog

Cumhuriyet Imtiya/ Sahibi: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayımcılık A.Ş'yı tcmsılen Cumhuriyet Vakfı adına İUIANSELÇUK Cîenel Yayın Yönetmenı: Ibrahim lstıhbarat. Ccngiz Yıldırım0 hkonomı Ö/lenıYü Yayın Kunılıı llbaııScl<;uk(Has, AnkaraTemsılcısi Mustafa Balbay Alaluık HıılvarıNc Yıldız #Ya7iışlen Müdiini Salim Alpaslan 9 Surumlu Mudıır Fikrel İlku # Haber Mcrktvı Mııdıırü llakan Kara zak 0 Kültür Egemen Berköz • Spor Abdülkadir Yücelman 0 Makaleler Sıınıi Karaören # Du/eltme Ahdullııh Yazıcı 0 BılgıBcluc Edibe Buğra 0 Yurl Habçrlcrı Mehmet Faraç 0 Avrupa I cmsılcısı. Cıiirav Öz kan), EmreKongarfDanışman). Orhan Krinç, lliknıet Çetinkaya, Şükran Soııer, Ibrahim Yıİdı/, Orhan Bıırsalı, Mustnfa Balbav, Hakaıı Kara. 125, Kat 4, Bakanlıkl.ırAnkaıa I el 41'>?()20 (7 hat). Kaks 4ll)Sü27 0l/ıınr lcmsılcısı Scrdar Kı/ık, 11 Zıya BK 1352 S 2/3 lcl 4411220, I aks 44141 1 7 0 Aılan.ı lemsilcısrÇetinYifienoglu, InonuCd II9S No I Kat I, lel 1(ı1 12 ll.hıks Mrt 12 15 Muessesc Müdürü. Erol Krklll 0 Koordınatör Ahmct Korıılsaıı 0 Muhascbe Bülent Vcncr Giirer 'dare llüscyin 0 S.ıtı•} Fa/ilet ~ " " Kıı/a REKLAM: P.M. Ltd. Ştl. • Uenel Muılur (.ullıirı krduran• KcKinlıııalir Kchıı l^ıtıııuıı • (ıtııel MuılurYrd Si'Mİu (, ııhuıı # I m.ınsnınn Miıdühi <,e(ln K r d u r a n T e l 0 2 1 2 S 1 4 0 7 •SI MlX4M)(,l.laks 0212 M3 84 01 VayımlııyHiı: \ eııı Crun Habeı A|.ınsı Busııı \L Yayınulık A V Ba*kı: Sahnh Yaymulık A * > lurkm.ığı( <ul W41 Cıgulnglu 14114 tslanhul I'K 24f. Sırkoo 1441S Isljnhul l c l (0/212) 512 (IS05 |20hal) l a k i (0/212) S11H5M5 17 ARAL1K2001 Jmsak 5 41 Güncı,:7,16 Ögle: 12.07 Ikındr 14 24 Ak^aın. 16.45 Yatsı: 18.13 Milli Piyango'nun 62 yıllık tarihine bakıldığında, Türkiye'nin enflasyon tarihi görülüyor Talıh kuşu yine havalandı RCKOR KRIL CLSİ İİ^L ^ ^ ^ . En eğlencelisi' Nicole Kidman • CHICAGO (AA) tnlernette eğlencc dünyasının ılk 20 kişisını seçen H Online sitesi, 2001 yılının bir numaralı ismi olarak Nicole Kidman'ı belirledi. E TV'ye ait olan E Online tarafından internette yapılan oylamada, Kidnıan'ın yanı sıra, .lennifer Lopez, 'N Sync, Julıa Roberts, Eddie Murhpy, Britney Spears, Madonna, Denzel VVashington, Johnny Depp, Paul McCartney ve Jennifer Anniston gibi ısimler bulunuyor. ( • Yeni yıla zcngin olarak girmek yalnızca günümüzün hayali değil. Iler şeyin fiyatının kuruşla etiketlendiği 6070 yıl öncc de insanlar, yeni yıla yüz binlik ikramiyelerin düşüyle giriyordu. Cumhuriyetin ilk yıllannda ülkenin hava savunma gücüne katkı sağlamak amacıyla Türk Tayyare Cemiyeti'ne verilen piyango düzenleme hakkı, 1939 yılında Milli Piyango ldaresi'ne devredildi. CANERÖZTÜRK Bu yılbaşında bir kışiye 5 trilyon lira ikramiye verecek olan talıh kuşu, yine binlerce insanın zengın olma düşlerine kanat çırpıyor. Milli Piyango'nun 62 yıllık tarihine bakıldığında ise adeta Türkiye'nin enflasyon tarihine benzer bir tablo ortaya çıkıyor. Bugün 8 mılyon lıradan satışa sunu ( 31 ARALİK 2001 ) S »ÜYOK İKKAHtYE TlN •llıııin %niı 1 at !*'.£•* ' t ı'dATİ ™ 1000000 LtRA P109610 04 trilyon liralık ikramiyenin dağıtılacağı yılbaşı özel çekilişinde çeyrek bilet 2 milyon, yanm bilet 4 mılyon ve tam bilet 8 mılyon lıradan satılıyor. Yeni yıla zengın olarak girmek yalnızca günümüzün hayali değil. Her şeyin fiyatının kuruşla etiketlendiği 6070 yıl önce de insanlar, yeni yıla yüz binlik ıkramiyelenn düşüyle giriyordu. Cumhuriyetin ılk yılla \Û • 0 0 0 0 <.!«* VI 4S »»1 J . Î ^•vrtıllVıtftlt'tırMOi K A F N O I L A R m» NEREDEN NEREYE 1937 yılında Milli Piyango'nıın bu\uk ıkranıiyesi 200 bin liraydı. 2002 yılbaşının büyük ikramiyesi ise 5 trilyon lira. İnsanlar, 30 yıl önce ikramiye olarak verilen 84 ve 2 miryon lira ödeyerek aldıgı biletlerle, yılın son giinü yapılacak çekili^le unıuda ortak oluyor... lan tam biletin fıyatı 1939 yılında sadece 2 liraydı. Aynı dönemde en büyük ikramiye ise 500 bin lira olarak açıklannuştı. Büyük ikranıiyenin 5 trilyon lira olduğu Milli Piyango yılbaşı özel çekilişinde, biletler 10 Aralık'tan bu yana satışta. Yılbaşında 5 trilyon liralık büyük ikramıyenin yanı sıra 1 adet 1 trilyon, 2 adet de 500 nıilyar liralık ikramiye verilecek. Toplam 33.1 rında ülkenin hava savunma gücüne katkı sağlamak amacıyla Türk Tayyare Cemiyetı'ne verilen piyango düzenleme hakkı, 1939 yılında Mıllı Piyango ldaresi'ne devredildi. 62 yıl önce yapılan çekılışte bilet fiyatı 2 lira, en büyük ikramiye ise 500 bin lira olarak açıklanıyordu. 1948'de bilet fiyatı 10 kat artarak 20 liraya yükselirken büyük ikramiye yine 500 bin lira olarak yerinde saydı. 1950'li yıllarda ise büyük ikramıyenin sıfırlan artarak binlik olmaktan çıktı. 1952'de en büyük ikramiye 1 mılyon liraya yükselirken tam bilet fiyatı yine 20 liraydı. 1970'li yıllarda enflasyonun yükselmesi, hem bilet fıyatlannı hem de ikramiye nıiktarlarını defalarca ıkıye katladı. 1978'de tam bilet fiyatı 200 lira, en büyük ikramiye ise 6 mılyon lira oldu. 1980'dc tam bilet 400 lira, büyük ikramiye 10 mılyon lira, 1986 tam bilet 10 bin lira, büyük ikramiye 1 milyar lira oluyordu. 3 yıl sonra 1989'da tam bilet 20 bin liraya yükselirken büyük ikramiye 10 kat artarak 10 milyar liraya çıkıyordu. 1995, Mıllı Piyango için trajik bir yıl oldu. O yıl büyük ikramiye 80 milyar lira olurken tam bıletın fiyatı ise 1939'da ikramiye olarak dağıtılan 500 bin liraya yükseldı. üeçen yılbaşında büyük ikramiye olarak 3 trilyon lira veren talih kuşu, bu yılbaşında ise 5 trilyon liralık ıkramıyeyle bircok kişının düşlennı süslüyor. SON 5 YILDA ALINMAYAN tKRAMl YE MİKTARI 30.5 MİLYON DOLAR 4 bin yıl önce gebelik testi • KAYSERİ(AA)Ercıyes Ünıversitesi Gevher Nesibe Tıp Tarihi Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Ahrnet Hulusi Köker, MÖ 2200 ile 2000 yıllarında Mısırlıların, buğday ve arpa kullanarak gebelik testi yaptıklarının tanhi kaynaklarda yer aldığını söyledi. Köker, kullanılan yöntemin papirüslerde yazılı olarak yer aldığını ve bilimsel olarak doğrulandığını kaydetti. Emma'nın düş kırıklığı Belçika'nın Antvverp kcntinde yapılan Avrupa Kısa Mesafe Yüzme Şaınpiyonası' nda yüzücülerin kıyasıya yarışı nefesleri kesti. Ünlü yüzücüler madahya için büyük mücadele verirken bazıları da hedeflerine ulaşamayınca büyük düş kırıklığı yaşadı. Bu isünlerin başında da 50 nıctre kurbağalamada birinci olduktan sonra 100 metrede de favori gösterilen Eınnıa Igelstrom geliyor. Başarılı yüzücü yan finalde diskalifiye edilince madalya unıutlannı bir başka bahara ertelemek zorunda kaldı. (Fotoğraf: REUTERS) Şansh ama dikkatsiz ISTANBUL (AA> MÜH y go Idaresi'nın düzenlediği şans oyunlannda son 5 yılda dağıtılan toplam 30 milyon 473 bin dolar değerinde ikramiye, talıhlılerce idareden alınmadı. Milli Piyango Idaresi yetkililerinden alınan bilgiye göre, piyango bileh alanlann ikramiye kazanan numaraları dıkkatlı ve titızce incelememelerı neticesinde her yıl milyarlarca liralık ikramiye kuruma kalıyor. Vatandaşlar, 1995 yılında toplam 365 milyar 940 mılyon liralık ıkramıyeyı Mıllı Piyango tdaresı'nden almadı. Böylece, o günkü ortalama dolar kuruyla 4 mılyon 922 bin dolarlık ikramiye dıkkatsızlik sonucunda vatandaşın cebı yenne pıyangonun kasasına girdı. Takıp eden yıllarda pıyangodan alınmayan ikramiye tutarlan daha da büyüdü. 1996 yılında 584 milyar 543 mılyon lira, yanı 7 milyon 203 bin dolar, 1997 yılında ise 929 milyar 604 milyon lira, yani 6 mil yon 138 bin dolarlık ikramiye Milli Piyango Idaresı'nden alınmadı. Dikkatsiz vatandaşlar, 1998 yılında 1 trılyon 793 milyar 695 milyon lira, dolar bazında 7 milyon 232 bin dolar; 1999 yılında da 2 trilyon 125 milyar 674 mılyon lira, yani 4 mılyon 978 bin dolarlık ikramiye kazandıklannın farkına varamadılar. Geçen yıl Milli Piyango ldaresi'nden alınmayan toplam ikramiye tutan ise zamanaşımı süresı dolmadığı ıçın netlik kazanmadı. Crovve'dan ilginç hediye • ANKARA (AA)lnternetteki "pcoplenews" sitesinın habenne göre "Gladyatör" fılmiyle Oscar kazanan ünlü aktör Russel Crovve'un yeni yıl hediyesi herkesi şaşırttı Sanatçı, taraftarı olduğu Avusrralyalı South Sydney rugby takımına "yılbaşt hediyesi" olarak yeni bir oyuncu satın alacak. SÖYLEŞİ ATTİLÂİLHAN •Kim, Hangi 'Sentez'i 'Yutmuş'?. Söz Ismet Paşa'nın sözüdür, bundan eminım; emin olmadığım, nerede, ne zaman söylediği! Aklımda yanlış kalmadıysa, Kurtuluş Savaşı'nın karanlık gunlerınde, Bursa'da belkı şehrın, Yunan ışgalıne düşmesınden önce 'zabitân'a söylemişti. Ismet Paşa, Müdafaa'i Hukuk'un, ne zor bir iş başarmak zorunda olduğunu anlatırken diyordu kı: "...çünkö biz, iki milletiz: birsizler, okumuşyazmışlar varsınız, bir de halk var; ikisi bir ve aynı şey değildir!" Aynen böyle dememiş olabılır, ama 'meâli' buydu. Fıkrımce Paşa'nın, 'tespit'ı ne kadar doğruysa, 'tercıhı' o kadar yanlış, çünkü o, 'asrilik' diye, aydınların yolunu seçmiş, halkı 'adam edilecek' bir kalabalık saydığını belli etmiştir: Ataç'a, 'Avrupa'lının eğitiminden geçmeliydik' dedırten kım? Oysa artık biliyoruz, Tanzimat'tan itıbaren, 'munevverân', Emperyalizm'in 'devşirdiği' önemlı bir kesimdir ki, ülkenin 'yozlaştırılmasında' vahim bir görev üstlenır; bunun adına, hatırlayacaksınız, 'Azgelişmişliğin Mekanizması'nın yazarı, J. M. Albertini, sömurge olmaya namzet ülkenin, 'Kültürsüzleştirilmesi Operasyonu' diyordu. itibarıyla, 'ileri birTanzimatçı' olmasındandı: Gâzi'nin ulusallığı engelleyeceğine inandığı için, Türkiye'de yasakladıöı ne ve kım varsa, sonradan onları başına taç eden, Ismet Paşa değil midır? Rezllllk o mertebededlr öylece sentez (synthese) bahsınde, aslında kimın neyı 'yutmuş olduğunu' bir daha gördük; ışın tuhafı, epeyce bir zamandır, halk da görüyor; Avrupalı olmak demenın, Avrupalının yaptığını, aynen yapmak demek olmadığının, farkında; bunda şaşılacak bir şey de yok, çünkü aynı halk, asırlar boyunca, Avrupa'nın göbeğinde yaşayarak, onların yaptıklarını asla taklide yeltenmemiş; tersine, onların görgü, görenek, yiyecek içecek, hatta sanat ve kültür alanında, etkilenmelerine neden olmuştur: Goethe'nin 'divanı' vardır. Mozart'ın Türk Musikisi'nden etkilendiği malum, vs. Niye? Üç kıt'a uzerınde gerçekleştırdığı, Selçuklu/Osmanlı Sentezi, Batılı'nınkınden kuvvetliydi de, ondan! O kavmın torunları arasından, frenk taklidi yeni bir çeşıt Felâtun efendi, Efruz Bey, olmayı'asrıleşmek' zannedenlerın çıkması, kara talihimizdır! Eğer Tanzimat'la bırlikte, 'Kultürsüzleştirme Operasyonu' başlayıp, son yarım yüzyıldır, butün dehşetıyle ışletılmese; geçmiş kultur sentezımızın buyükluğüne ve gucune yaslanarak, kuşkusuz çağdaş fakat ulusal kültür sentezımızi de yapacak; o zaman, ulusal kültür ve sanat sıradağlarımızı, yaratacaktık; bazılarımız gıbı, Batılı'dan okuduğu ya da gördüğü her şeyi, Tann'nın bir hikmeti sanarak gulünç olmayacaktık. Işın tuhafı, bıldiğiniz bu 'monbey'ler, 'monşer'ler, ülkelerinı beğenmediklerı için, ılk fırsatta kapağı 'diyarı küfre' atıyorlar; şımdi bu giden, hatta oralarda yerleşip mal mülk, ev bark, iş guç sahibi olanların; 'Batı Gerçeği'nın ıçınde yaşadıkça, ayaklarının suya erdığını, 'Batı'lı Beyaz ve Hıristiyan' kültür emperyalizminın, bizeneleri kaybettırmış olduğunu, anladıklarını goruyoruz. Bu da bir ıntıbahtır, ülkemizin ve halkımızın lehine kaydedılmelıdir. Ayrıca, Avrupa'dakı Türklerden bir kesimınin, aşırı bir dındarlığa sığınması, nedendir sanıyorsunuz? Aydınlarımız, üç çeyrek asırda onlara, hakettikleri ve ihtiyaç duyduklan 'Ulusal ve Çağdaş Kültür Sentezini' verememiştir de. ondan! Almanya'da yaşayan bir Fransız ya da Ingiliz, hatta birlspanyol, niye bu çıkmaza düşmez; çünkü onun 'çağdaş ve ulusal' bir sentezi vardır, 'ulusallığına' sığınır; oysa bizım yoktur, biz 'ecnebi'ye sığınırız; ona sığınmayacak kadar 'milli 'haysiyeti' olan, saf ve eğitilmemiş halk, çaresiz oncekı o sağlam 'ümmet kültürü'ne sığınmakla, kendini kurtardığını sanıyor. O 'çarkı', onu 'evcilleştırmek' için kurup ışletenın de, Emperyalizm olduğunu ne bilsın? Kımlerın, hangi bütçelerden, ne paraları aldıkları bıle, artık dillere duştu. Rezıllik o mertebededir. Meraklısı için NOT: Daha önce 'Ben Sana Mecburum' başlığı ile çıkmış olan Attilâ llhan'ın kendi okuduğu şiir kaset ve CD'lerinin ikincisi, 'Ne Kadınlar Sevdim' başlığıyla yayımlandı; on sekız şıir ıçerıyor, muzık yönetımıni yine Ruhi Ayangil'ın, yapım Folk Müzik Center, produktör Muhammed Alperen, proje ve yayın danışmanı Servet Somuncuoğlu! Kulağınızda bulunsun! B jnsan kopyasına iilke arayışı • CHICAGO (AA)ABD'de insan kopyalamanın tamamen yasaklanmasından sonra, Kentucky'deki Androloji Enstitüsü'nün insan kopyalamak ıçın ülke aradığı açıklandı. bnstitüden Dr. Michael Zavos, bir toplantıda yaptığı konuşmada, iktidarsızlık sorunu bulunan 3 bin civarında aileyle temas halinde olduklarını ve mutlaka çocuk sahibi olmak isteyen bu ailelerın kopyalama yöntemine yöneldiğini söyledi. 'Hünkârbeğendi' onurlandı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Kültür Bakanhğı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştırme Genel Müdürlüğü (HAGEM) tarafından yayımlanan "Hünkârbeğendi; 700 Yıllık Mutfak Kültürü" adlı kitap, Fransa'da Gourmand World Cookbooks Awards 2001 yanşmasında "eniyiyemek kitabı tarihi" dalında onur ödülü kazandı. Kültür Bakanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamaya göre, Fransa'nın Pregeux kentınde dünya genelın '700 Yıllık Mutfak Kültürü 'ne en iyiyemek tarihi kitabı ödülü Bir at. bir deve değlldl kl... î smet Paşa'nın, tam tersını yapması lâzımdı, yâni I Mustafa Kemal Paşa'nın 'denediğinı': bin senelik bir kultürden gelen, inanılmaz güçteki 'Selçuklu/Osmanlı ümmet kültürü sentezini' başarmış olan halkını, Batılı ulkeler, kendi aralarında nasıl yapmışsa, öyle çağdaş fakat ulusal bir külture ulaştırmaya çalışacaktı; Batılılar, nasıl aynı çağdaşlığı taşıyor, ama nasıl ulusal niteliklerini koruyorsa, biz de öyle olacaktık; bunun adına frenkçede synthese' deniyordu, eskiden biz 'terkip' derdık, sonradan ben 'bıleşim'ı yeğledim, bazılarımız 'bireşim' diyor; fakat, şu hâle düşmemiz bile, 'ulusallığın' yorumunda, ne mertebe 'sapıttığımızın' işâretı sayılamaz mı? Bileşim, ya da sentez (synthese) Turk halkının yapamayacağı şey değildi ki, Batılı'dan Medeniyet kopyası alıp, kendini 'kültürsüzleştırsın'? O muhteşem Osmanlı/Selçuklu Kültür Sentezi'ni, ki aynı zamanda, Aden Körfezi'nden Viyana'ya uzanan, bir yaşama biçimidir aynı halk, inanılmaz bir başarıyla, kaç ayrı, hatta karşıt kültürü harman ederek yaratmamış mıdır: Bizans kültürü, Ermeni kültürü, Arap kültürü, Acem kültürü vs! Bütün bu kültürlerin çeşitli unsurları, Selçuklu/Osmanlı Kültür Sentezi içinde mevcuttur; ama görünmez, çünkü sentez olmanın en belirleyici niteliği bu: su biroksijen ve hidrojen sentezidir, ikisini de içerir ama baktığın zaman, ikisini de göremezsin, görünen sudur ve hayattır. Çağdaşlaşmayı, 'munevverân'ayabancı bir ulusal kültürün 'devşirmesi' olmak dıye 'yutturan', 'ecnebı'; onları önce geçmiş tarıhinden koparacaktır, bunun en kestirme yolu, ümmet hatta göçebe kültürünü reddertirmek; 'evrenseldir' diye, 'Beyaz, Hıristiyan ve Batı'lı', o Emperyalist kültürü 'kaktırmak'tır; bunu başardı mı, hele ışi Yunan Kültürü'nü, 'ecnebı' bir dılle, orta öğretimden başlayarak 'tedrıs ettırmeye' vardırdı mı, 'çağdaş' bir ulusallığa ulaşacağım diye, tıpkı Ismet Paşa'nın sonradan yaptığı gıbı, butun 'ulusallığından' soyunur, çünkü onu aşağı görür; 'ecnebi'nin külturüne 'devşırılerek', bırgüzel halkına 'yabancılaşır'. Bütün sömürgelerde, Batı Avrupa bunu yapmıştı; Kanada'nın, Avustralya'nın 'ulusal kültürü' var mıdır? Ismet Paşa'nın Gâzi'nın hılâfına, 'çağdaşlığı' böyle bir şey sanması, Falih Rıfkı Bey'in deyimiyle, ruhen ve formasyonu de yemek kitapları dalında ödül alan kıtap, 1999 yılında Osmanlı devletinın 700. kuruluş yıldönümü etkinliklerı çerçcvesınde Kültür Bakanhğı Halk Kültürlerıni Araştırma ve Gelıştirme Genel Müdürlüğü tarafmdan yayımlandı. 25 ÇEŞİTTEN 10'U KALDI Spacek'e onup odulu • CHICAGO (AA) Los Angeles Fılm Eleştirmenlerı en büyük onur ödülü, "In The Bedroom" (Yatak Odasında) filmindeki rolü nedenıyle Sissy Spacek'e verildi. Los Angeles film eleştirmenleri, David Lynch'e de "Mulholland Drive" filmindeki başarısı nedeniyle En lyı Yönetmen ödülünü layık görürken aktör Denzel VVashington da "Training Day" adlı filmdekı rolüyle En lyi Erkek Oyuncu ödülünü aldı. eposta:tan(« prizma.net.tr Osmanlı 'nın gülleri soldu ANKARA (AA) Osmanlı'nın 18. yüzyılda Avrupa'da ün salan gül bahçelennden genye fazla bir şey kalmadı. Osmanlı döneminde yetiştirilen 25 orijinal gül çeşidinden bugün Istanbul bahçelerinde ancak 10 kadanna rastlandığı bıldırıldı. IÜ öğretım üyesi Prof. Dr. Turhaıı Baytop'un yazdığı "Türkiye'deEski BahçeGülleri"adIı kıtap, Kültür Bakanlığı'nca yayımlandı. Prof. Dr. Baytop'un araştırmasına göre, bazı gül ceşitleri tamamen yok oldu. Osmanlı döneminde yetışen ve bugün ba/ılan yok olan süs güllen türlen arasında, "acemgülü", "bcyazgül", "çardakgülü", "firenkgülü", "hafızgülü", "kangülü", "kayısıgülii", "tarmıagül", "mayısgülü", "mısırgülü", u "misgülü", muskagülü", "nasırgülü", "ranagülü", "sadbcrkgülü", "sakızgülü", "sarıgiil", "şamgülü'1 "tarçıngülü", *S«ngülü" "yedrveren" ve "zibagülü bulunuyor. n email:tilahan(" isnet.net.tr http://www.bilgiyayinevi.com.tr/ailhan Faks:0212 / 260 19 88