Katalog

9 EKİM 2001 SALI CUMHURİYET SAYFA AFGANISTAN'DA SAVAŞ Çankaya'da yapılan zirvede alınan karara göre özel birlikler Kuzey îttifakı'na eğitim verecek Türkiye asker gönderecek• Tûrkiye, ABD'den gelen mesaj üzerine, Kuzey îttifakı'na askeri eğitim vermek üzere yakJaşık 300 kişilik bir özel birlik oluşturma hazırlıklanna başladı. Bakanlar Kurulu'nda, yurtdışına asker gönderilmesi yetkisi için Başbakanlık tezkeresi imzaya açıldı. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Türkiye, NATO müttefîğı ABD'nin Afganistan'a yönelik düzenlediği "Sonsuz Özgürlûk" operasyonu kap- samında, Taleban yönetimine karşı savaşan Kuzey Ittifakı 'na eğitim ver- mesi için özel bir birliğin hazırlanma- sı çalışmalanna başladı. Çankaya ICöşkü'nde yapılan devlet zirvesin- de, Türkiye'nin NATO üyeliği so- rumluluğu kapsamında böyle bir gö- SAATSAAT ANKARA Başkentte yoğun trafikANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - ABD'nin Afganistan'a yönelik olarak başlattığı "Ebedi Özgürlük" harekâtı, dün başkentte yoğun bir trafiğe neden oldu. Saat saat gelişmeler şöyle: 14.00: Başbakan Bülent Ecevit, ODTÜ'deki toplantı sonrasmda yaptığı açıklamada, "Bizim, ABD'nin acıiı gününde onlann yanında olmamız doğaldır" dedi. 14.45: ABD Büyükelçisi Robert Pearson, Dışişleri Bakanlığı'na giderek Müsteşar Büyükelçi Uğur ZiyaJ ile görüştü. 16.00: Çankaya Köşkü'nde Cumhurbaşkanı Ahmet NecdetSezer'in başkanlığında zirve başladı. Zirveye Başbakan Bülent Ecevit, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hüseyin Krvnkoğlu, devlet bakanı ve başbakan yardımcılan Devlet Bahçeli, Mesut Yılmaz ve Hüsamettin Ozkan, Devlet Bakanı Şükrü Sina Gürel, Milli Savunma Bakanı Sabahattin Çakmakoğhı, tçişleri Bakanı Rüştü Kâzım Yücelen, Dışişleri Bakanı Ismail Cem, Ulaştırma Bakanı Oktay Vıiral, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Kemal Nehrozoğlu, Dışişleri Bakanlığı Müsteşan Uğur Ziyal, MlT Müsteşan Şenkal Atasagun, Emniyet Genel Müdürü Kemal Onal ve Cumhurbaşkanlığı Özel Kalem Müdürü ve Dışişleri Başdanışmanı Tacan tldem kanldı. 17.45: TBMM Başkanı Ömer tzgi, Cumhurbaşkanı Sezer ile görüştü. 18.00: Ecevit, Bahçeli, Yılmaz; DYP Genel Başkanı Tsnsu Çiller, AKP Genel Başkanı Tayyip Erdoğan ve SF Genel Başkanı Recai Kıtan Başbakanlık'ta bir anya geldi. 1900: Bakanlar Kurulu toplandı. revi üstlenmesinin doğru olacağı gö- rüşü benimsendi. Bu karann muha- lefet liderlerine de iletilmesinin ar- dından toplanan Bakanlar Kurulu, yurtdışına asker gönderilmesi için TBMM'den yetki alınmasına ilişkin Başbakanlık tezkeresini imzaya açtı. ABD'nin. NATO müttefikleri nez- dinde girişımde bulunarak terorizme karşı düzenlenen askeri operasyonda görevlendirilmek üzere asker sağla- yarak katkıda bulunup bulunmaya- caklannı sorduğu bildirildi. Diplo- matik kaynaklar, NATO müttefiki o- larak Türkiye'ye de danışıldığını i- fade ettiler. ABD'nin, Taleban ve Usame bin Ladin'e yönelik olarak başlattığı operasyona Türkiye de askeri eğitim desteği vererek katılmayı öngörüyor. ABD Savunma Bakanı Donald Rumsfeldın, 5 Ekim'de Ankara'ya yaptığı ziyaret sırasında, terörle mü- cadelede deneyimli Türk askerinin katkısını beklediklerine ilişkin bir imada bulunduğu öğrenildi. ABD'nin operasyonu başlarması ve önde gelen NATO ülkelerinin yap- mayı öngördükleri askeri katkılan açıklamaya başlamalan Türkiye'yi de harekete geçirdi. Çankaya Köşkü'nde Cumhurbaş- kanı Ahmet Necdet Sezer başkanlı- ğında. Başbakan Bülent Ecevit, Ge- nelkurmay Başkanı Orgeneral Hüse- yin Krvnkoğlu ile diğer yetkililerin katılımıyla gerçekleştirilen zirvede, Türkiye'nin Kuzey îttifakı'na askeri eğitim desteği vermesi görüşü be- nimsendi. Bu gnıbun en fazla 300 ki- şi olması, dağlık coğrafyada terörle mücadelede deneyimli özel birlikler- den oluşması kararlaştınldı. Türk as- Koalisyon liderieri, muhalefet partifcri liderieri için Başbakanlık ta bir bügüendirme toplanüsı düzenkdi Çiller. Erdoğan veKutan'ın koalisyon Bderferiyle yaklaşıkl saat sürdü. (Fotoğraf: AA) Hükümetten gelişmeler hakkında bilgi alan muhalefet kaygılı: Ankara strateji üretemiyorANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Koalisyon liderieri, muhalefet parri- lerinin liderieri için Başbakanlık'ta bilgiîendirmetoplanrısı düzenledi. Sa- vaşın Ortadoğu'ya yayılma kaygısım dile getiren muhalefet liderieri, Türki- ye'nin bölgeye ilişkin bir strateji üret- memesinden yakındı. Başbakan Bülent Ecevit'in çağnsı üzerine dün Başbakanlık'a giden DYP Genel Başkanı TansuÇiller. AKP Ge- nel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan ve SP Genel Başkanı RecaiKutan'ın ko- alisyon liderieriyle görüşmesi yakla- şık 1 saat sürdü. Görüşme sırasında muhalefetin "gizli otarum" önerisine karşı Ece- vit'in, "Kamuoyundan gizlediğiraiz bir konu yok" dediği öğrenildi. Hare- kâta askeri destek konusunda henüz ABD'den bir istem gelmediğini bildi- ren Başbakan, Dışişleri Bakanı İsma- flCem'in ABD'deki temaslannı anım- satarak "Meclisten yetki istemeye ge- rekotabneceğuü" vurguladı. Alınan bilgiye göre toplantıda AKP Genel Başkanı Erdoğan, muha- lefet liderlerinin de katılımıyla bir MGK toplantısı yapılmasmı istedi. SP Genel Başkanı Kutan da operas- yonu eleştirerek "somutdeüllerorta- ya konmadı. ABD hem hâkün, hem savcı hem de infazcT dedi. Görüşmenın ardından açıklama yapan DYP lideri Çiller, "Görülüyor ki terörle mficadeie Ortadoğu'ya uza- nacaktır. Bizim için bu noktada I- rak'ın toprak bütünlüğü çok önemü- dü-" dedi. Çiller, görüşmede gttndeme getirdi- ği sorulan şöyle sıraladı: "Pakfe- tan'daki kanşikhk için Türkiye'nin strateji» nedir? Taleban'dan sonra Af- ganistan'da gelecek rejim için Türkiye hangi stratejfleri gödüyor?" SP Genel Başkanı Kutan da Başba- kan'a sorulannı görüşme öncesinde açıkladı. Kutan, "Acababusakhn ne- reye kadar yayılacak? Bu müdahale- nin icerisine Irak, Suriye, îran girecek mi? Bize göre haldı bu-kaOoşma içeri- sinde bulunan Çeçenistan, Filistin, Keşmir için ne yapdacak" sorulanna yanıt arayacağını bildirdi. kerlerinin görevlerinin eğitimle sınır- lıolduğuve savaşmayacakları öğre- nildi.Türkiye'nin aldığı bu karann nedenleri arasında, Türkiye'nin NA- TO üyeliğinin sorumluluğu ve terör- le mücadelede kararlıhğın gösteril- mesi bulunuyor. Bir hükümet yetki- lisi, "NATO'dan böyle bir talep gd- diği zaman Türkiye'nin hazır olması gereldr'' dedi. Ecevit, zirvenin ardın- dan, geldiği TBMM'de bir gazeteci- nin sorusu üzerine, "Türldye'den bir şey istenmedi henüz" yanıhnı verdi. Zirvede alınan bir başka karar da, Türk askerinin yurtdişı görevinin TBMM'den aluıacak bir onayla ger- çekleştirilmesi oldu. Bu kap- samda zirvede alman kararlar TBMM'deki partilerin liderle- rine de aktanldı. TBMM yetkisi için tezkere Zirvede alınan kararlar doğ- rultusunda Bakanlar Kurulu, Başbakan Ecevit'in başkanlı- ğında olağanüstü gündemle 45 dakikalık bir toplantı gerçekleş- tirdi. NATO Konseyi'nin 5. madde çerçevesinde Türki- ye'den asker isteminde bulun- ması durumunda TBMM'den yetki alınmasına ilişkin Başba- kanlık tezkeresi de bakanlann imzasına açıldı. Başbakan Yardımcısı Devlet Bahçeli, toplantımn ardından MHP'li bakanlarla bir araya gel- di. Toplantıda Bahçeli, şu değer- lendirmeyi yaptı: "Türkiye çok kritik bir dönemeçten geçiyor. Bu, asker göndereceğimiz anla- nuna gehniyor. MechYten yetki isteyeceğiz. NATO'dan bir talep gehrse, bu talebi değeriendir- mek zorundayız.' 1 Yılmaz ve Pearson Başbakan Yardımcısı Mesut Yümaz'ın, ANAP Başkanlık Di- vanı toplantısının basına kapalı bölümünde yaptığı konuşmada "ABD'nin Türkiye'den özel tim istediğûıT söylediği öğrenildi. ABD'nin Türkiye Büyükelçisi Robert Pearson da Dışişleri Ba- kanlığı Müsteşan Büyükelçi Uğur Ziyal ile yaptığı göriişme- nin ardından gazetecilerin soru- lannı yanıtlarken tt Şu anda mev- cut askeri güçten memnunuz. Farklı bir durum olursa Türkiye vediğer müttefiklerden destek is- tevebitiriz" dedi. Afganistan'a yapılacak insani yardımın da görüşüldüğü top- lantıda, Kızılay'ın bu kapsamda Kızılhaç Komitesi ile işbirliği yapması öngörüldü. Genel Kurul'daki görüşmeler Başbakan Ecevit'in bilgilendirmesiyle başlayacak Meclis bugün savaşı tarbşacakANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Afganistan savaşı ve Türkiye'nin müt- tefiklere desteği, bugün TBMM'de tarnşılacak. Kulislerde Türkiye'nin sa- vaşa girme olasılığına ilişkin kaygılar dile getirilirken yabancı ülkeye asker gönderme yetkisinin Meclis'te oldu- ğuna dikkat çekildi. TBMM Genel Kurulu'nun bugün saat 15.00'te başlayacak oturumunda Başbakan Bülent Ecevit'in milletve- killerini bilgilendirmesinin ardından. partilerin genel başkanlan veya grup sözcüleri konusacak. AKP'nin Mec- lis'te kapalı oturum istemi ise iktidar tarafindan kabul görmedi.Afganistan savaşı için Türkiye'nin sağladığı üs desteği şimdiye kadar NATO Antlaş- ması çerçevesinde yerine getirildi. Asker gönderme tartışması ABD ve Ingiltere'nin başlattığı sa- vasa Türkiye'nin asker gönderme ola- sılığına ilişkin tartışmalar sürüyor. Ge- nelkurmay Başkanı Orgeneral Hüse- yin Krvnkoğlu. üsler konusunda, hü- kümetin NATO Antlaşması gereği, doğrudan karar alma yetkisini kullan- dığını bildirmişti. Kıvnkoğlu, TB- MM'deki resepsiyonda bu konuda şu değerlendirmeyi yapmıştı: "Üslerin veya hava sahasuun açıhnası konusu- na şu anda hükümet tarafindan karar verilmiştir. NATO karar akhktan son- ra, ilgüi bir madde vanhr, Türkiye'nin yapnuş olduğu anlaşmalar gereği tek- rar MechYten karar alması gerekmez. Fakat Türkiye savaşa girerse Meclis karan gereldr." Anayasa maddesi Savaş hali ilanı ve silahlı kuvvetle- rin kullanılmasına izin verme yetkisi anayasanm 92. maddesinde düzenleni- yor. Bu madde şöyle: "Mîlletlerarası hukukun meşru saydtğı haDerde savaş hali ilanına ve Türkiye'nin taraf oldu- ğu millerJerarası anüaşmalann veya milletlararası nezaket kurallannın ge- rektirdiği haDer dışuıda, Türk Silahh Kuvvederi'nin yabancı ülkelere gönde- rflmesine veya yabana silahlı kmTetle- rin Türkrye'de bulunmasuıa izin verme yetkisi TBMM'nindir. TBMM tatikk veya ara vermede iken ülkenin ani bir silahlı saldınya uğraması ve bu sebeple sflahh kuvvet kuDanıhnasma derhal ka- rar verihnesinin kaçınılmaz ohnası ha- BndeCumhurbaşkanı da, TSICninkul- lanıhnasma karar verebiHıf IRMIKI AYDIN ENGİN aengin(5 doruk.net.tr 28 Haziran 1914 günü, Avustur- yaveliahtı Arşidük Ferdinand Sa- ra'bosna'da öldürüldüğünde, kim- sebunun, bütün dünyayı kana bu- la^acak, yeryüzündeki hemen bü- tüi haritaların silinip yeniden çizile- c ^ i bir dünya savaşının başlangı- cıolduğunu düşünmemişti. \ma öyle oldu. Milyonlarca insan öHü. Dünya yeniden bölüşüldü. O gıne kadar var olan birçok devlet (Austurya-Macaristan Imparator- luju, Rus Çarlığı, Osmanlı Impara- toiuğu) haritadan silindi; yeni dev- leter tarih sahnesine çıktı. Eylül 1939'da küçük bir Alman s&aş birliği, sınırı geçip Polonya'da b< askeri karakolu bastığı zaman eja hiç kimse bunun 2. Dünya Sa- vşı'nın başlangıcı olduğunu dü- şCnmemişti. Ama öyle oldu. Birin- canden daha kanlı, çok daha ge- nî bir coğrafyayı kaplayan bir ka- fjîmaydı. Milyonlarca asker öldü. O milyonlarca insan öldü. Iki kez snm bombası patladı. Devletlerin sırlarını gösteren haritalar çöpe aıdı, yenileri basıldı. Dünya dagıl- Üçüncü Paylaşım Savaşı (mı?) dı ve yeniden düzüldü. Tarih kitapları 1. ve 2. dünya sa- vaşlarının sonuçlarını böyle özetler. Marksistlerse Dünya Savaşı" teri- mi yerine "Yeniden Paylaşım Sava- şı" terimini yeğlerler ve savaşın so- nuçlarını bir de yeni paylaşım bağ- lamında değerlendirirler. Her iki savaşın sonunda yeryüzü- nün hammadde, enerji, maden kay- nakları yeniden bölüşüldü. Kapita- list pazarda "tezgâhlann yeri ve bo- yutlan" yeniden belirlendi. Dünya yeniden paylaşıldı. * • • Önceki akşam, 7 Ekim 2001 Pa- zar günü, ABD ve ingiliz füzeleri Kâ- bil, Kandahar, Mezar-ı Şerif, Herat göklerinde belirdiğinde de bunun, bütün dünyayı kana bulayacak ama daha önemlisi bütün dünyanın ye- niden paylaşımına yol açacak bir savaşın başlangıcı olduğunu dü- şünmedik. Belki hâlâ düşünmüyoruz. 1. Dünya Savaşı'nın başlangıcı, o dönemin medyasında "Avusturya veliahtı Ferdinand bir suikast sonu- cu öldürüldü" diye geçmişti. 2. Dünya Savaşı'nın başlangıcı, o günlerin medyasında "Sınınn Po- lonya tarafındaki bir karakolda Al- man ve Polonya birlikleri arasında çatışma çıktı" diye verildi. Önceki günkü hava saldırısı nasıl verildi? "Usame bin Ladin 'e ve onu sak- layan Taleban yönetimine karşı ABD bir hava saldınsına başladı. Daha sonra kara birtiklerince sürdü- rülecek olan askeri harekâtın so- nunda Afganistan'da Taleban reji- minin devrilmesi ve yerine yeni bir rejimin gelmesi bekleniyor." Sahi hepsi bu kadar mı dersiniz? Yoksa dünya, son yüz yıl içinde üçüncü kez bir yeniden paylaşıma mısahne ve konu olacak? Bilmiyorum. Afganistan'da, savaş propagan- dasının ahlaksızca yaydığı "bom- bardımanın sivil halka zarar verme- diği, askeri hedeflerle sınıhı yürûtül- düğü" yalanı midemi bulandırırken, milyonlarca insan gibi çaresiz, ek- ran başına çöküp, uçuşan füze ışık- larını izlerken "Yeniden paylaşım savaşı mı" gibi daha derin ve ciddi sorulara yanıt arayamayacak kadar bıkkınım. Ama soru yine de bir çengel gibi kafama asılı. Dönüyor, dönüyor, dö- nüyor... • • • Bombaların patladığı, toz duma- nın her yeri sardığı çorak topraklar üstünde, babası askere alınmış, anacığını o kargaşada yitirmiş, ya- payalnız, çaresiz, aç, korkmuş, üşü- müş, ağlamayı bile unutmuş, çıplak ayakları yara bere içinde küçücük bir Afgan kızı gözlerimin önünden gitmiyor. Ve o soru kafamda dönüyor, dö- nüyor, dönüyor: Aslında dünya yeniden mi payla- şılıyor? Orta Asya'nın uçsuz bucaksız petrol ve doğalgaz kaynaklarının akacağı yollar yeniden mi çiziliyor? Geçen yüzyılda insanlığa umutlar saçan, coşkular armağan eden sosyalizm kuruculuğu deneyinin yı- kıntıları üstünde serbest piyasa ekonomisine bağlanmış Rusya; "Komünist Pa/t/s;"nin iktidarı altın- da serbest piyasa ekonomisiyle kal- kınma hesaplan yapan milyariık Çin, ABD patronajını çaresiz kabullen- miş Avrupa ve Japonya ve evrensel bir imparatorluğa sıçrama eşiğin- deki ABD. Herkesin pazardan ve kaynaklardan gücü oranında pay alacağı bir "yeniden bölüşüm"ün kıvılcımı önceki gün Afganistan'da çaktı. O kıvilcım nereleri kapsayacak? Balkanlar? Kafkasya? Orta Asya? Güney ve Güneydoğu Asya? Orta- doğu? Kara Afrika? • • • Üşüyorum... POLİTİKA GLONLUĞÜ HtKMET ÇETtNKAYA Sonsuz Ozgürlükd) 'Sonsuz Özgürlûk Operasyonu' başarıya ulaşa- cak mı? Ingittere'nin de destek verdiği operasyon Cela- labat'ı iki, Kâbil'i üç kez vurdu... ABD Başkanı George W. Bush, "Operasyon Af- ganistan'la sınıhı kalmayacak" derken gözler Tiİr- kiye'ye çevrildi... « Başkent Ankara'da Başbakan Bülent Ecevit, başbakan yardımcılan Devlet Bahçeli ve Mesut Yılmaz, ABD Başkanı Bush'un açıklamalarını de- ğerlendiriyorlar... ABD, Irak'ı da vurmaya kalkarsa Türkiye ne ya- pacak? ABD, askeri harekât alanını genişletmek istiyor. Bu nedenle de Incirlik'i sınırsız olarak kullanmayı düşünüyor... Dün sabah Pakistan Devlet Başkanı General Müşerref, ABD'yi desteklediğini açıklarken Afga- nistan'da Taleban rejiminin yıkılacağını, yerine ge- nış tabanlı bir hükümet kurulacağını söyledi... Acaba bu düşünce gerçekleşebilir mi? Bize kalırsa 'Afganistan'da geniş tabanlı bir hü- kümet formüiünün' yaşama geçirilmesi oldukça zorgörünüyor... Böyle bir düşüncenin ötesinde, örneğin Iran, ABD ve ingiltere'nin hava saldırısını sert bir dille kı- nıyor... llk günkü saldırıda Usame bin Ladin ve Taleban yöneticilerine bir şey olmadığı, Kâbil'de yirmi ka- dar sivilin öldüğü bildiriliyor... Önce şu soruyu sormakta yarar var: J ABD ve Ingiltere nereyi vurdu? Ajans haberlerine bakılırsa terör örgütlerinin kamplarını, savunma tesislerini ve askeri üslerini... Dünya kamuoyu bilryor ki Afganistan'da ne doğru dürüst savunma tesisi var, ne de askeri üs... ABD ve Ingiltere derme çatma sözde askeri üs- leri, savunma tesislerini vursa ne yazar!.. , • • • ABD ve İngiltere'nin hedefi ne? Açıklamalara bakılırsa Taleban yönetimi ve Usame bin Ladin!.. Diyelim ki, operasyon sonucu Taleban yöneli- mi devrildiL Ne olacak? "' Başta belırttiğimiz gibi Afganistan'da geniş ta- banlı bir hükümet kurulacak!.. Böyle bir şeyin olması çok güç olasılık!.. Çünkü, Kuzey'deki muhalif gruplar birbirlerıni yiyoriar... Zaten, Pakistan Devlet Başkanı General Müşer- ref de gelişmelerden oldukça rahatsız... Diyor ki: "Taleban'a karşı savaşan Kuzey'deki muhalif gruplar yeni oluşumun içinde yeralmamalıdır..." The Independent gazetesinde dün ilginç bir yo- rum vardı: "Dünyanın en zengin ülkesi, dünyanın en fakir ülkesini vuruyor..." Güçlü bir ordu yoksul Afganistan'a bomba yağ- dınyor!.. Sanılıyor ki, Taleban yönetimi ve Usame bin La- din korkacak!.. Havadan bir yandan bomba bir yandan da gıda yardımı atılıyor!.. The Independent'ın yorumunda olduğu gibi, hiç- bir Müslüman ülkesi havadan atılan ekmeğe bakmaz!.. Peki neye bakar? ^'. "Bombardımanda ölen insanlara!" '*}. ABD ve Ingiltere 'cihat kültürü'nün tüm dünya- dakiMüslümanlanayağakaldırdığınınfarkındami? • • • Usame bin Ladin ve Taleban yönetimi tüm Müs- lüman ülkelere cihat çağnsı yapıyor... Endonezya'dan Çeçenistan'a dek dünyanln yoksul Müslüman ülkelerindeki halk Afganis- tan'ın bombalanmasını 'Hıristiyan-Müslüman sa- vaşı' olarak görüyor... Afganistan'ın komşu iki ülkesinde devlet baş- kanlan tedirgin!.. Ûzbekistan Devlet Başkanı Islam Kerimof ile Pakistan Devlet Başkanı Müşerref kendi ülkelerin- de bir iç savaşın çıkma olasılığıyla karşı karşıya!.. O nedenle sıkıntı giderek büyüyor!.. Olup bitenler karşısında Çin sessiz görünse 6i- le Vygur topraklan' üzenne hesaplar yapıyor, ora- daki bağımsızlık hareketini 'terörist bir eylem' olarak gördüğünden ABD'ye destek veriyor... Her şey karmakarışık!.. *~ ABD, Afganistan'da yirmi yıl önce CIA arac)h- ğıyla yaptığı kamplarda Usame bin Ladin ve adamlarını arayadursun, olan Afganistan'daki ça- resiz, yoksul sivillere oluyor... Eh bunun adına da 'Sonsuz Özgürlûk Operas- yonu' deniliyor!.. hikmet.cetinkaya(rt cumhuriyet.com.tr Faks numaramız: 0212/ 513 90 98 Hikmet ÇETİNKAYA TROYA'dan İYONYA'ya Mitolojik Aşklar Cografyası Bir ayda 2. Basım jba^dufdaAdo. ue G ü n i z i Y a y ı n c ı l ı k Tel: 0212-512 42 19 Faks: 512 11 72