Katalog

3GÖM 2001 SALI CUMHURİYET SAYFA Hı JvvJIN U i f l J . / ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 KSTYLANE ile ar çizgilerin ve knJdıkların önüne ge ebilecek. Reylane, hayvansal kaaklımadde içenediği için oroizmaya uyum saı-yov. •JMD BİGİSAYAR, gelecek yılanunda borsaya açnayı hedefliyor. Davoo monitörlerinin Titiye diâbütörlüğünü alan AXD Bilgisayar, ayda l.inilyon dolarlık cinuyla krize meydan okvor. • ÎJRKNtPPON'un Taaruf Mevduatı Sigrta Fonu'na ait yiüe 96.24 hissesi HN Group'un sahibi Kaadalı işadamı Huiein Nuaman Sorraki tarafından satı alındı. • AAB, 9.3 ve 9.5 ser.erini tanıttı. Mctellerinl50HPile 25(HP arasında altı çeş: motor seçeneği ve dirscsiyonu ile daha iyi yoloıtuş özelliği bulınuyor. • ÇOLDAŞ, Walt Disıey'in kairamanlannı takıya döniştürdü. The Walt Disıey Company'nin lisaısıyla üretilen takıar Türkiye'nin yan sıra yurtdışında da satıa sunuluyor. • VtİTHAr SELECTION'ın, yeni kokksiyon moatlannda cep tekfonlan için tasirlanmış bölmeler ve gizli fermuarlı cepîer bulunuyor. • KOTON, Avnıpa'daki ilk mağazasmı, bin yıllık kültürün, eskimeyen estetiğin ve aşkın kenti Prag'da açıyor. • CASTROL, Desert Challenge2001'de yanşacak olan Kemal Merkit'e destek vereceğini açıkladı. Tiirkiye adına katılan Merkit, rallide KTM 660 ralli tipi motosikletle yanşacak. • ELALISRAEL AIRLIENS, yaptığı promosyonla, 08 Ekim - 14 Aralık 2001 tarihleri arasında Istanbul-Tel Aviv- Istanbul uçak hattını 220 dolara indirdi. • DOĞUŞİNŞAAT, Fas Kralhğı'ndan teklif alınan Asila-Tanca Otoyolu uluslararası yapım ihalesinde, vermiş olduğu 85 milyon dolarlık teklifle birinci oldu. • NOKIA'nın Avrupa ve Ortadoğu'da 28 ülkede aynı anda oynanacak olan oyunu 4 Kasım'da başlayacak. Taşıt, özel işlem ve damga vergileri ile harçlara en az yüzde 52.5 zam gelecek vergiler yolda İŞÇİNtN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Yerini Arayış Otomobıl 1 yaş 950 kg ve altı 951-1.200 kgarası 1.601-1.800 kg arası 1.801 kg ve üstü Otobüs 46 kışi ve üstü • 950 kg ve altmdaki otomobillerin tnotorlu taşıt vergisi 63.9 milyondan 97.4 milyon liraya, alım vergisi de 533.8 milyondan 814 milyon liraya çıkacak ^ 1 yıllık pasaport harcı 33.2 milyondan 50.5 milyon liraya yükselecek • Tapu işlemlerindeki özel işlem vergisi tutan da 15 milyon lirayı aşacak •" Çevre temizlik vergisi ile emlak vergisine tabi değerler ise yeni yılda yüzde 26 artacak • Bu yıl devlet tahvili ve Hazine bonolanndan 109.8 milyar liranın altında faiz geliri elde edenler, bunun için vergi vermeyecek ANKARA (AA) - Taşıt, özel işlem ve damga vergile- ri ile harç tutarlan yeni yılda en az yüzde 52.5 zam göre- cek. Çevre temizlik vergisi ile emlak vergisine tabi de- ğerlerdeki artış da yüzde 26'dan az olmayacak. Birçok vergideki yıllık ar- tışı belirleyen yeniden de- ğerleme oranı yüzde 52.5 ile yüzde 53 arasında bekleni- yor. Maliye Bakanlığı'nda yapılan hesaplamalara göre ekim ayı enflasyonu yüzde 3 çıkarsa, yeniden değerleme oranı da yüzde 52.6 olacak. Ekim enflasyonu yüzde 5 olarak ilan edilirse, bu defa yeniden de- ğerleme oranı yüzde 52.9 olarak gerçekleşecek. Yeniden değerleme oranı, mevcut vergi kanun- lan uyarınca çok sayıda vergi ve harç ile vergi cezalannda aynı oranda artışa yol açacak. Ba- kanlar Kurulu, var olan yetkisini kullanarak, bu oranlan düşürebilecek ya da geçen yıl olduğu gi- bi daha da arttırabilecek. Faize vergi yok Motorlu taşıtlar ve taşıt alım vergisi tutarlan, yeniden değerleme ile birlikte 1 Ocak'tan itiba- ren en az yüzde 52.5 oranında artış görecek. Bu arada Devlet Tahvili ve Hazine Bonosu fa- iz gelirlerindeki istisna sınınnı 50 milyar liraya Yeni yılda vergi yükü artacak Yüzde 52.5lukyeniden değerleme oranının baz alınması halinde çeşitli vergi ve harçlarda 2001 ve 2002 yılı rakamlan şöyle olacak: VERGİ VE HARÇLAR 2001 tutarı 2002 tutarı MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ Otomobıl 1 -3 yaş 950 kg ve attı 951-1.200 kgarası 1.201 -1.600 kg arası /^SZSk 1.601 -1.800 kg arası JjMmJwBS> 1.801 kg ve üstü < m^"Jf ' Otobüs 46 kişi ve üstü »•' TAŞIT ALIM VERGİSİ (bin 63.920 97.280 161.750 ^ 324.830 ^ 650.750 292.790 365.360 TL.) 97.478 148.352 246.670 495.365 992.393 446.504 557.174 533.800 891.370 1.247.640 2.139.440 1.782.800 1.142.640 1.142.640 ÇEVRE TEMİZLİK VERGİSİ 1. grup 1. derece j ^ a d h p ^ 1. grup 5. derece | ı , ,£j£\ 7. grup 1. derece W\[ | ll]w HARÇLAR a s ^ - ^ g p Sulh mah. ıcra tetkik mercılen Asliye ve idare mahk. icra harcı 49.345 19.735 976 1.570 3.240 62.275 24.905 1.232 2.394 4.941 33.180 113.340 Pasaport harcı - 6 aya kadar __ 23.260 1 yıl 3 yıldan fazla Trafik tescil harcı A1 ,A2,B,F,H sınıf sürücü belg. " ^ ^ 23.260 Silah taşıma vesika harcı 54.440 46.640 Silah bulundurma vesika harcı 27.200 ÖZEL İŞLEM VERGİSİ Vergi ve beledıyeye verılen byn. 2.000 Silah taşıma ve bulundurma vesk. 60.000 Cep telefonu abon. tapu işlem. 10.000 PEĞERÜ KAĞITLAR Nüfus cüzdanı 500 Kira sözleşme kağıdı Pasaport 1.000 20.000 814.045 1.359.339 1.902.651 2.718.770 3.262.646 1.742.526 1.742.526 35.471 50.599 172.843 71.126 35.471 83.021 41.480 3.040 91.200 15.200 760 1.520 30.040 çıkartan kanunun ardından 2001 yılında 109 milyar 800 milyon liraya kadar tahvil ve bono faiz geliri elde edenler, yeni yılda beyanname vermeyecek, bunun için ek bir vergi ödemesin- de bulunmayacak. Gelirler Genel Müdürlüğü'nde yapılan hesap- lamalara göre, mevcut enflasyon ve iç borçlan- ma faizleri sonrasında indirim oranı, yüzde 50 dolayında gerçekleşecek. tndirim oranı, en faz- la yüzde 48'e inecek ya da yüzde 52'ye kadar çıkabilecek. Bu durumda 2002 için 4 milyar 900 milyon lira olan beyan sının ile birlikte 54 milyar 900 liraya kadar olan faiz gelirleri beyan kapsamı dı- şında kalacak. îndirim oranı da dikkate alındı- ğında söz konusu tutar brüt 109 milyar 800 mil- yon liraya ulaşacak. KDV'DE İNDİRİM TARTIŞMASI Üretici değil ithalatçı sevinecek FATMAKOŞAR Durgunluğu aşmanın for- mülü olarak sunulan ve hü- kümete önerilen "KatmaDe- ğer Vergia (KDV) oranlann- da" indirim yapılmasının, özellıkle ithal ürünlerin fıyat- lanru düşüreceği vurgulanı- yor. Üretimi arttırmadan özellikle ithal ürün fiyatlann- da olası bir indirimin ise eko- nomiye çok kısa vadeli bir so- lukaldırabileceği, ancakdur- gunluğu aşmanın çözümü olamayacağı dile getiriliyor. KDV oranlanmn indirilmesi- ne ilişkin tartışnıa sürüyor. Kimi çevreler, KDV oranlannın düşürülmesiyle ekonomide can- lanmanın yaşa- nacağını savlar- ken uzmanlar, bunu "üretimi artürmadan fi- yat indirme gay- reti" diye tanım- layarak ciddi sa- kıncalanna dik- kat çekti. KDV oranlannın düşü- rülmesiyle Tür- kiye'nin "hice it- hal mal cenneti" haline geleceği- ne işaret eden uzmanlar, " Yeni üretimin bir daha beB- nj doğrultması mûmkün ola- mayacaktirveyurtdışınakay- nak transferi artacakür" de- ğerlendirmesini yaptı. Fiş ve faturah alışverişin "vergiiadesryie'' özendirilme- yerek ücretlüere iadenin sem- bolik biçimde sürdürülmesi sonucunda iç piyasadan top- lanan KDV'nin giderek düş- tüğüne, ithalden almanın ise arttığına dikkat çekdldi. 2000 yılmda dahilde alınan KDV toplamı 4.487 katrilyon olur- ken ithal ürünlerden alınanın toplamı 3.891 katrilyon lira oldu. Bütçe verilerine göre bu yd iç piyasadan beklenen KDV toplamı 6.841 katril- yon, ithalde 5.310 katrilyon üra. Ithalat artnkça bu alandan sağlanan KDV gelirinin artn- ğma ve 2002 yıh için bunun 10 katrilyon lirayı aşmasırun beklendiğine dikkat çeken Prof. Dr. Osman Altuğ, oran- lann düşürühnesınin de bu alana yarayacağun belirtti. Altuğ, üretimi artnrmadan fi- yatlan düşürmenin çözüm olamayacağını belirterek, "Bu tamamen dışa bağımh bir ekonomi modetinin teme- 11 olur. Türkiye ithal mal cen- neti hanne gehr. En az vergi ödeyenler bugün en çok şikâ- yet edenler • Üretimi arttırmadan KDV oranlannı düşürerek piyasayı canlandırma çabasmm Türkiye'nin ithal mal cennetine dönüşmesiyle sonuçlanacağı uyansı yapılıyor. Ithalattan KDV gelirinin giderek arttığnıa dikkat çekilirken 2002'de 10 katrilyon liranın üzerinde gelir bekleniyor. oluyor. O>r sa devİetinka>it dışrylamüca- dele kapsa- nunda faru- rayı özendir- mesi lazun" dedi. Farura vermeyen ve almayan alıcı ile satıcının bugünkü sis- temle kârlı çıktığını ifa- de eden Al- tuğ, "Verme- yen deahna- yandamem- nun kanyor. Buradald çıkar birtiğini kn*- mak gerekiyor. Serbest pazar ekonomisi adıaltında kaVıt dı- şı model uygulanrvor ve kont- rolyok. Kayıt dışıyia mikade- leşart Bunun dtşmdakibfitün cözümkr palavra" değerlen- dirmesini yaptı. KDV indirimi yetmez TÜRMOB Başkanı Musta- fa Özyûrek ise, Türkiye'de KDV oranlannın çok yüksek olduğunu beürterek 2-3 ayhk bir deneme için değil, tama- men düşürühTiesi gerektiğini savundu. Ancak KDV indiri- minintekbaşına yeterli olma- yacağını belirten Özyürek, dalgalı kurdan kontrollü kura geçihnesi gerektiğini de vur- guladı. Dünyanın savaş gündeminde, Türkiye'nin kriz batağında arada pek de iz bırakmadan kayna- yıp gidiyor. Uluslararası Hür Işçi Sendikaları Kon- federasyonu ICFTU'nun 9 Kasım "Sendikaların Küresel Eylem Günü" önemli bir değişimin, ara- yışın habercisi. Dünya ülkelerinin sendikacılık hareketleri, örgütlülükleri ve olayı algılayabildik- leri ölçülerde etkinliklerle, dünya küresel yürü- yüş gününe katılıp "Işçi haklannı ve iş güvenli- ğini hiçe sayan küreselleşmeye hayır" diyecek- ler. Kısaca "küreselleşme karşıtı" olarak nitelen- dirilen, özünde tek kutuplu dünyada tekellerin, para gücünün çıkarlarını her şeyin üstünde tu- tan, insanı, emeği, haklannı yok sayan düzene karşı çıkışlar elbette ilk değil. Dünya sendikacı- lık hareketi, sendikal örgütleri gidişe ilişkin kay- gılarını, kuşkularını hep dillendirdiler. Çeşitli et- kinliklerle olumsuz gidişe karşı durmaya da ça- lıştılar. Ancak özellikle Doğu Bloku'nun parça- lanışı sonrası yaşanan hızlı gelişmede, sermaye çıkarları lehine sosyal devletten, emek hakların- dan verilen büyük ödünlerde hazırlıksız, örgüt- süz yakalandılar, pasif kaldılar. Dünya sendikacılık hareketi ideolojik anlam- da başlarına gelenleri yeni yeni sorguluyor, bir yandan da yok olmama, kayıplarını gözden ge- çirme, yeniden toparlanma çahşmalarını yürü- tüyorlar. Dünya sermaye örgütlerinin toplantı merkezlerinde yaşanan küresel karşıtı eylemler, bir anlamda sendikal hareketin arkasından gel- diğı, çeşitli sol örgütlerin öncülük yaptıkları pat- lama niteliğinde eylemlerdi. 9 Kasım küresel ey- lem günü ise en üst düzeyde sendikal örgütlü- lük çatısı altında, sendikal hareketin ilk doğru- dan karşı duruşu. Emeğin sırtından, sosyal dam- ping, büyük yoksullaştırma, kuralsızlaştırma, dünya kaynakları, çevreye ağır zarar vererek sağlanan haksız, acımasız zenginleşmeye kar- şı sendikal hareketin yerini belirleme çıkışı. ICFTU'nun sendikal hareketin konumunu, ge- leceğini sorgulayan bu dönüm noktasındaki ey- lemi, Türk sendikacılık hareketi tarafından ne öl- çüde algılanıyor? DİSK ve KESK, lCFTU'dan gelen çağrıya duyarlı bir yanıt verilmesi gerekti- ğinden yola çıkarak 9 Kasım'ı çeşitli illerden baş- latılan yürüyüşlerle zenginleştirmek istediler. Du- yarlılığa sıcak yanıt veren meslek örgütlerinin de öncülüğünde Emek Platformu, Türkiye'de emek sorunlarının kazandığı boyutları, kriz sonrası ya- şananları da gözeterek 9 Kasım'ın anlamlı bir karşı duruş eylemi olarak gerçekleştirilmesi için karar aldı. Ancak Emek Platformu'nun, bu karariann için- deki büyük sendikal kitlenin örgütleri, Türk-lş, üye sendikalan, diğer işçi ve kamu sendikal kon- federasyonları, deyim yerinde ise tam bir ikile- min içindeler. Elbete zincirleme üyelik sorumlu- luğunda ne ICFTU'nun çağrısını, ne de Emek Platformu'nun birlikte aldıkları eylem kararlarını yadsıyacak halleri yok. Ancak gönüllülükleri de yok. Bir yandan bu evrensel ve ideolojik çağn ile kendi günlük çıkarları, dar ufukları arasında bağ kuramıyorlar. Diğer yandan krizin ezdiği kit- lelerin doğal tepki refleksinden, bir küçük işaret- le, kıvılcımla patlayabilecek kitlelerden, kendi üyelerinin öfke birikiminden korkuyorlar. Galiba bu nedenle gündemlerinde, 9 Ka- sım'dan daha ağırlıklı olarak Sivil Inisiyatif top- lantıları var. Işverenleri kurtarabilecek reçeteler için bastınlırsa, hükümetten ödün kopartılırsa, üyelerini rahatlatabilecek umut kırıntıları yaratı- labilirse.. diye umutlanıyorlar. Ama IMF, Dünya Bankası, hükümetin gündeminde işçileri, çalı- şanlan, halk yığınlarını daha daha ezecek karar- larvar... ABD'nin Afganistan operasyonu, fabrikaların yüzde 70'inin kapalı olduğu sektöre olumlu yansımaya başladı Dericilerinflıracatluııudu artıyorGÜLŞAH KARADAĞ Ekonomik krizin ardından fabrikalann yüzde 70'inin kepenk kapattığı deri sek- töründe, ABD'nin Afganistan'a yönelik operasyonuyla birlikte ihracat ağırlıklı bir çıkış bekleniyor. Orta Asya ve Uzakdoğu ülkelerindeki deri ithalatının durma nok- tasına gelmesiyle ham deri maliyetlerinin düşeceği ve talebin Türkiye'ye kayacağı bildirildi. • ABD'nin Hindistan, Pakistan ve Çin'den deri alımını durdurmaya karar verdiği büdirüirken; ihracat devi Çin'in ham deri ithalatını düşürdüğü, bunun da ham madde fiyatlannda yüzde 25'lik ucuzlamaya neden olduğu kaydedildi. Üretici, ucuz fiyatla daha fazla ithalat yapılabileceğini düşünüyor. Türkiye Deri Sanayicileri Derneği Baş- kam 1\ırgut Koşar, Afganistan operas- yonuyla ABD'nin; Hindistan, Pakistan ve Çin'den deri alımını durdurmaya karar verdiğini, ancak Türkiye pazannda hiçbir olumsuz etkinin görühnediğini ifade etti. Özellikle Çin'in çok büyük rakamlarla ve ucuz fıyata işlenmiş deri ürünleri sattığı- na dikkat çeken Koşar, 'ihracat devi" ül- kenin, talep düşüşüyle birlikte dış ülkeler- den ham deri ithalatını azalttığmı, bunun da ham deri fiyatlannı yüzde 25 orarunda düşürdügünü ve canlanma beklediklerini kaydetti. Öıracata ağırlık verenlerin ayak- ta kalabildiğini belirten Koşar, şu anda ih- racatın 656 milyon dolar seviyesinde ol- duğunu söyledi. Krizin bilançosu ağır Son sekiz ay içerisinde binlerce işyeri- nin kapanmasma neden olan ekonomik kriz, deri sektöründe de ağır bir tahribat yarattı. Sektörde, özellikle organize sana- yi bölgelerindeki fabrikalann yüzde 70 orarunda kapandığı bildirildi. Verilere gö- re, 10 bini aşkın çalışanı bulunan Tuzla Or- ganize Sanayi Bölgesi'nde işçi sayısı 1300'e geriledi, aktif olan fabrika sayısı 48'den 25'e düştü. 97 fabrikayla Türki- ye'nin en büyük üretici bölgeleri arasında yer alan Izmir Menemen Organize Sana- yi Bölgesi'nde ise 22 aktif fabrika kaldı. ÜNYA EKONOMİSİNDEN KISA KISA... Petrole acil müdahale çağnsı Petrol thraç Eden Ülkeler Teşkilatı (OPEC), Rusya ve Meksika gibi teşkilat dışmdaki ülkeleri, fıyatlann yükselme- si macıyla petrol arzını kısmaya ikna et- meye çalışıyor. Teşkilat, kartel dışındaki üreticilerle fıyatlar konusunda anlaşmaya vanhna- ması durumunda bir petrol fiyat savaşı- nın başlayacağı yönünde uyanda bulundu. OPEC üyesi olmayan 11 petrol üreticisi ülkenin de karünnıyla Viyana'da ola- ğanüstü toplanan OPEC yetkilileri, petrol ürerimi- nin bu yıl dördüncü kez in- dirihnesini önerdi. Rusya ve Meksika'nın yanı sıra, Norveç, Umman, Kazakistan, Angola ve Mısır'ın da temsil edildiği toplantı öncesi bilgi veren bir OPEC yet- kilisi, "Önerimizi OPEC dışmdaki ülke- lere sunacağu ve ümit ederiz ki, iiretinı düzeyierinin dondurulmasına ikna edile- bilirler, piyasayı ham petrole boğmak kimsenin çıkaıîna d e P " dedi. • OPEC dışmdaki üUcelerle uzlaşma sağlanmamasının fiyat savaşrna yol açacağı düşünülüyor Dünyadaki toplam petrol ihracatının üçte ikisini kontrol eden OPEC, üretimi yeniden kısmak isterken, kartel haricin- deki petrol üreticisi ve ihracatçısı ülke- lerin pek azı üretimi bsmaktan yana. Ve- nezüella, Irak, Katar ve Endonezya, OPEC'in günlük toplam petrol üretimi- ni, OPEC dışındaki ülkelerin üretimle- rini mevcut düzeylerinde tutmalan halinde 1 milyon varil daha kısmayı kabul edecek. OPEC üyesi olma- yan Umman, ürerimini kıs- mayı kabul ederken Meksi- ka, üretimi şimdilik kısma- yacaklannı ya da dondur- mayacaklannı bildirdi. Dün- yanın ikinci büyük petrol ih- racatçısı Rusya üretimini geçen yıl hız- la artırdı ve bu ülke de OPEC'in üretim kısınüsı teklifıni geçen hafta kabul etme- di. Rusya politikasını OPEC ile eşgü- dümleyecek, ancak, petrol üretiminde kesinri şimdilik söz konusu değil. Üçün- cü büyük petrol üreticisi Norveç üretimi- ni azaltmayacağını bildirdi. Yabancı îşçfler dışarı Son yıDarm en kötü ekonomik durgunluğu ile karşı karşıya kalan Malezya hükümeü artan işsizük sorununu yabancı işçileri sınır dışı etmekle çözmeye çabşryor. İçişleri Bakannğı' ndan yapüan açıklamada Malezyalılara işolanaklan yaratmak amacıyla ülkede çalışan yaklaşık 300 bin yabancı işçinin iş akiüerüün feshedileceği betirtildi. Rusya'nm yatırım koşulları görücüde Dünya Ekonomik Forumu'nun2001 Yı- lı Rusya Toplantı- sı'nda, 300'ü aşkın katılımcı ve üst düzey yetkili, Rusya'daki ya- tınm iklimini analiz ediyor. Dünya Ekonomik Forumu'ndan (WEF) yapılan yazılı açıkla- maya göre forumun Rusya'daki altıncı top- lantısı, Rusya pazann- da önemli paylara sa- hip 26 şirketten oluşan Yabancı Yatınmcılar Danışmanlık Konse- yi'nin (FIAC) işbirli- ğiyle düzenlendi. Fo- rumda, Rus yatırımcı- lar, Batıh ve Rus ser- mayeli küçük ve orta ölçekli şirketler ile doğrudan yabancı ser- maye yatınmcılanyla portföy yatınmcılan bir araya getirilerek FIAC'nin etki alanı genişletiliyor. WEF Başkanı KJaus Schwab'a göre Rus- ya'daki toplantınm ana hedefleri, liderlere ve işadamlanna fikirleri- ni paylaşma fırsatı te- min edip geleneksel FIAC toplantısının kapsamını genişlete- cek şekilde bilgiyi uy- gulamak, böylece Rusya'da yatırım orta- mını daha da iyileşti- recek bu önlemler üzerinde 'çoğaltan et- kisi' yaratmak.