Katalog

-I2EKİM2001CUMA CUMHURİYET EKONOMÎ / SAYFA ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Chrtbber: a kaynak verilecek • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Devlet Bakanı Kemal Derviş, dün G-7 ülkelennın Ankara büyükelçılenyle Kanada Büyükelçiliği'nde bir araya gelerek Türkiye'nin ekonomik programına sağlanacak dış kaynağı görüştü. DünyaBankası Türkiye Temsilcisi Ajay Chhibber, sosyal riski azaltma projesinin tanıtım toplantısında, bankacıhk, sosyal konular ve kamu yönetimi idaresiyle ilgili olarak Türkiye'ye ek kaynaklar sağlanacağını söyledi. Chhibber, "Vermiş olduğumuz sözler çerçevesınde Türkiye'ye daha geniş bir desteğimiz olacak" diye konuştu. Otomotiv sektörii daraldı • EkonomiServisi- Toyotasa Genel Müdürü Volkan Eren, piyasalarda bir güvensızlik problemi bulunduğunu, otomotiv sektöründe iç talebi canlandırmak için vergi reformunun gerekli olduğunu söyledi. Üretim kapasitesi fazlalığı nedeniyle birleşmelerin arttığını belirten Eren, bu gelişmelere karşın sektörün dünyada ilk 9 ayda bir düşüş içinde olduğuna dıkkat çekti. Tivgazve otogazazam • ANKARA (ANKA)- Tüpgaz ve otogaz fıyatlan yüzde 1.3 ile 1.6 arasında değişen oranlarda arttınldı. Dünden geçerli olmak ûzere uygulamaya giren zamnun ardından 12 kilogramlık mutfak tüpünün fiyaü Ankara'da 15 milyon 610 bin liraya, îstanbul'da ise 15 milyon 150 bın liraya yükseldı. Tfevrden hükümete öneri • İSTANBUL(AA)- Tûrkiye Ihracatçılar Meclisi (TİM), ihracatın önünü açarak 60 milyar dolara çıkartılmasını hedefleyen bır dızı öneri hazırladı. Üretimın, ıstihdamın ve ihracatın önünü açmak üzere önerileri hükümete sunacaklannı belirten TÎM Başkanı Oğuz Satıcı, "Önerilerinikisi üretim, istihdam ve yatınmlar ve diğer ikisi bürokrasiyle ilgili ohnak üzere 4 ana maddede toplanıyor. Önerilerimizin hedefi, 30 milyar dolarlık ıhracatı 60 milyar dolara çıkarmak" dedi. DâK'nin konuğu Primakov • İST4NBUL (AA) - Dış Ekonomik îlişkiler Kurulu'nun (DEtK) Olağan Genel Kurul Toplantısı, 15 Ekim Pazartesı günü Îstanbul'da yapüacak. Yapüan açıklamaya göre, genel kurul çerçevesınde düzenlenecek öğle yemeğine eski Rusya Federasyonu Başbakanı Yevgeni Primakov konuk konuşmacı olarak katılacak. T0B8: Bconomi büyüyecek • tZNİK (AA) - Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, dünya ekonomisinin kısa sürede büyüme sürecine gıreceğini belirterek "Güçlü ülkeler savaşm yaratacağı ekonomik zaran uzun süre göze alamazlar" dedi. Türkiye'nin terör belasuu çekmiş nadir ülkelerden bıri olduğunu belirten Hisarcıklıoğlu, savaştan dolayı Türkiye'nin turizm ve ihracat gibi iki noktada etkıleneceğini ıfade etti. Türkiye'nin borçlannı ödeyemez duruma geldiğini söyleyen bakana, sendikalar tepkili Derviş'ten acı itirafsiyasiler bunun bedeüniağıröderier" dedi. Bakan Derviş'le dün göriişen Tür- kiye Kamu-Sen Genel Başkanı Resul Akay da. "Resen emekHhkkonusunu da gündemegetirdik. İk- ramiye teşvikiyle emeklilik konusu- nun tarbşüdığuu belirten Derviş'in sözkrinden, bu uy- gulamanın KİT İŞ- çflerini ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Ekonomiden sorumlu Devlet Baka- nı Kemal Derviş, Türkiye'nin borç ödemesini yapamayacak duruma geldiğini söyledi Borç ertelemesini, "yurttaşlann da mağdur ohnaması" nedeniyle yapmadıklannı iddia eden Derviş, memur maaşlannda 2001 yı- lındaki uygulamanın süreceğini söy- ledi. EMF'nin istemleri doğrultusunda, 2002 yılında çalışanların temel hak- lannın dahi verihnemesi, ücretlerine zam yapılmamasmm gündeme gel- mesi sendikalan harekete geçirdi. Türk-tş Genel Başkanı Bayram Me- ral, "Gündemegeien düzenlemekrin gerçekleştirümesi. bizim yokohnamız demektir. Bizimyok olmanuzda New York'taki ikiz kulelerin yıkılması gi- bi bir etki yaraür*' dedi. Siyasilerin görevlerinin, yıllann kazanıhnış haklarını geri almak ol- madığını vurgulayan Meral, " Bugün EVfF'nin isteklerine uyarak, kazanıl- nuş haklanmız oian kıdem tazmina- tma, ikramiyekrimize el uzaürlarsa, A BM'YE GÖRE SALDIRININ ARDINDAN DÜNYA EKONOMÎLERİNİN BÜYUME HEDEFLERİ YÜZDE 50 AZALACAK Rüresel yoksullaşnıa clöııeıııi kapsayacağı izknimini edindik, Do- layısı ile kamudakî memurlaria ügöi bir sıkıntıyok'1 dedi. Derviş'in, Tür- kiye'nin borçlan ödeyemeyecek du- ruma geldiği saptamasmda bulundu- ğunu belirten Akay, "Bu konuda çok • IMF'nin istemleri doğrultusunda, 2002 yılında çalışanların temel haklannın dahi verilmemesi, ücretlerine zam yapılmamasuıın gündeme gelmesi sendikalan harekete geçirdi. Türk-Iş Genel Başkanı Meral, 'Siyasiler ağır bedel öderler' derken Memur-Sen Genel Başkanı Uğurlu, ükümetin ceriksizliğinin faturasının memura kesildiğini söyledi. fazla seçenekohnadığnııbelirten Der- viş, bütçe harcamalannuı kısüması veya ek geür yaraObnası gerektiğini söytedi" dedi. Akay, kamu görevlile- riyle ilgili olarak, hiçbir geri düzen- lemenin yapılmacağını da savundu. Memur-Sen Genel Başkanı Fatih Uğurlu da, getirilmek istenen düzen- lemelerle hükümetin beceriksizliği- nin faturasının memura kesildiğini belirtti. Kademeli olarak memur sa- yısırun yüzde 30 azaltılması konu- sunda uzlaşmaya vanldığını anımsa- tan Uğurlu, "Zatenekonomikçıkmaz içinde olan memurlar, resmen kapı önünekonuhnayaçahşümaktadır. Bu ülkede, halkma kaşıkla verip, kendi- ne kepçeyle alan bir hükûmet istemi- yoruz" dedi. Ankara Ticaret Odası Başkanı S8- nan Aygûn ise, kamudaki küçülme- nin bakan sayısı ile başlayıp makam sayısımn azaltılmasıyla bitirilmesi gerektiğini belirtti. Aygün, siyasi ira- denin bakan sayısmda yapacağı azaltma ile topluma mesaj vermesi gerektiğini belirtti. • BM raporuna göre saldınların dünya ekonomisine maliyeti 350 milyar dolar. Küresel ekonomik durgunluğa paralel bir gelişme eğilimi içerisinde olmayan tek ülke ise Çin. Ekonomi Servisi - ABD'de 11 Eylül'de Dünya Ticaret Merke- zi ve Pentagon binasına yöne- len saldınların dünya ekonomi- sine 350 milyar dolara mal ol- duğu bildınldı. Bırleşmiş Mil- letler (BM) tarafından hazırla- nan 2001 yılı raporunda, özel- likle gelişmiş ülkelerde ekono- mik büyüme hedeflerinın yan yanya düştüğü belirtilirken, Çin'in saldınlar ve sonrasında- ki gelişmelerden etkılenmeyen tek ülke olduğu ortaya çıktı. BM Ekonomik ve Sosyal îş- ler Dairesi tarafından hazırla- nanraporda. "saldınların. dün- ya ekonomisinin zayıflama ve durgunluk betirtileri gösterdiği döneme denk geldiğuıe* dıkkat SEFALETVE AÇLIK GÜNLERÎ- Sakhnlarve sonrasındakigeüşmekrin dünyaekonomisinin dur- gunluk dönemine rasdaması ülkelerin büyüme hedeflerini alrüst etti. çekilerek, saldınlar yüzünden dünya ekonomisindeki büyü- menin yüzde 2.4'ten 1.4'e ge- rileyeceği öngörüldü. Bu geri- leme bir yıllık dönemde 350 milyar dolar zarar anlamına ge- liyor. Dünya ekonomisinin yıl- kk hacmi 35 trilyon dolar ola- rak hesaplanıyor. Dünyanınen gelişmiş ekonomisi kabul edi- len ABD ekonomisinde ikinci altı ayda gerileme görüleceğı ve yühk büyüme hızının yüzde 1.8 yerine yüzde 1 olacağı belirtil- di. Raporda, AB ülkelerinın bü- yüme hızı yüzde 2.7'den yüzde 1.8'e çekilırken, Japon ekono- misinin yüzde 0.5 küçüleceği öngörüldü. Doğuve Güney As- ya ülkelennın de çeşitli oran- larda küçüleceği belirtilen ra- pora göre, Afrika ülkeleri de öngörülen 4.3 oranındaki bü- yüme yerine ancak yüzde 3 bü- yüyebilecek. Dünya ekonomi- İeri 2002 yılında toparlanmaya başlayacak, ancakbüyüme, ön- görüldüğü şekilde yüzde 3 de- ğil sadece yüzde 2 olabilecek. Raporla birlikte, genel eko- nomik durgunluğa paralel bir gelişme eğilimi içerisinde ol- mayan tek ülkenin Çin olduğu ortaya çıktı. Uzmanlar, Çin ekonomisinin öngörüldüğü şe- kilde yüzde 7.5 oranında büyü- me kaydedeceğim vurguladı. PakJstan zor durumda Bu arada, Dünya Bankası Başkanı JamesVYoifensohn, 11 Eylül'de ABD'de düzenlenen saldınlan takip eden gelişmele- rin Pakıstan ekonomisine 1 mil- yar dolara mal olacağının tah- min edildiğini ve Afganistan'a harekâtın uzaması halınde bu rakamın artabıleceğini bildirdi. Pakistan Malıye Bakanı Şevket Aziz ile ülkesinin ekonomik re- form programı konusunda gö- rüşen Wolfensohn, Pakistan'ın ekonomik reform prograrrunın yolunda gitmesi için yardım et- meye hazır olduklannı açıkladı. DÜNYABANKASI UYARDI: Faldrlik bitsin • ABD'ye yönelik terörist saldınnın ardından fakirliğin artacağına, fakirliğin de terorizme yol açtığına işaret edildi. YENI GUVENUK ANLAYIŞI Bugün 20:15 Sami Kohen ve emekli Orgeneral Kemal Yavuz TURKIYE MODELI Cumartesi 20:15 9. Cumhurbaşkam Süleyman Demirel Doğru Sorular Gerçek Yanıtiar NTV'den Hikmet Bila, Oğuz Haksever, Murat Akgün, Mlihat Bereket ve Ruşen Çaktr Afganistan operasyonunda Türkiye'nin rolönö ve değişen dünyadaki yerini politikacılar ve uzmanlara soruyor. Ozel program dizisi söruyor www.ntvmsnbc.com WASHESGTON / ANKARA (ANKA) - Dünya Bankası, AB- D'ye yönelik 11 Eylül tarihli saldınnın ardın- dan başlatılan teroriz- me karşı savaşm fakir- liği arttıracağma işaret ederek "terörle sav^ış için faküük öntenme- H" mesajmı verdi. Dünya Bankası gün- demini "dış yardnnla- nn arttırümasv ticari engeflerin kakünbna- SL, ülkelerin gelişjmine yardun" ve "küresel konularda uluslarara- a eylemkr yapümasın şeklinde sıraladı. Dûnya Bankası Başkam James Wol- fensohn. "Sonsuz Öz- gürlük" operasyonu- nun dördüncü günü bir açıklama yaparak ABD önderliğinde te- rorizme karşı verilen savaşın fakirhği arttı- racağına yönelik endi- şesini belirtti. 11 Eylül 'ün birçok insana dünyayı daha iyi ve daha güvenlı bir yer yapma konusun- daki düşüncesini yan- sıtma fırsatı verdiğini kaydeden Wolfen- sohn, uluslararası so- runlara uluslararası çözümler arama yo- lunda yükselen bir or- tak ruh olduğunu söy- ledi. Ancak "bundan bir adun daha fazlası"tun atılması gerektiğini belirten Wblfensohn, "Daha iyi bir dünya kurmak için dünya toplumununen büyük uzun dönemü zorluğu fakuükle sa\7 aşmak. Bu, terörist sakünlar nedeniyle gelişmekte olan ülkelerde büvü- menin azalacağını, milyonlann daha da fakirieşeceğini ve bin- lerce çocuktan onlar- casmınyetersizbeslen- me ve hastanklar ne- deniyle öleceğini bildi- ğimiz bugün daha da zonmlu" 11 Eylül trajedisiyle bu zorluklarla savaşı- mın ve sorunlan karşı- lamak için çok taraflı faaliyetler düzenlen- mesinin her zaman- kinden daha da önem- li olduğunu belirten Wolfensohn şu bilgi- leri verdi: "Dış yardımlar art- ürümalı. Bu, ulusJara- rası ekonominin ya- \aşladığı bu dönemde .daha da zor olabilir ancakbunaihtiyaçvar ve göze ahnması gere- ken faktörkr hiç bu kadar çok ohnanuşü." Bütcenin çerçevesi belirlendi YPK'den kamuya büyük tırpan • YPK'den çıkan büyümeler: y Büyüme yüzde 4 7 TÜFE yüzde 35, TEFE yüzde 31 / Dışsatım 32 milyar dolar. y Dışalım 45.5 milyar dolar. y Faiz dışı fazla yüzde 6.5 y Faiz dışı harcamalann payı 2.5 puan daha düşecek. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Yüksek Planlama Kurulunda (YPK), 2002 büyüme hedefi yüzde 5'ten yüzde 4'e çekilirken gelecek yıl sonu tüketici fiyatlan artış hedefi yüzde 35, toptan eşya fiyatlan artışı da yüzde 31 olarak belirlendi. Dışsatımın 32 milyar dolar, dışalımın 45.5 milyar dolar, cari işlemler dengesinin de "0" olması öngörüldü. IMF'nin istemi doğrultusunda bütcenin ulusal gelirin yüzde 6.5'i oranmda faiz dışı fazla vermesi kararlaştınlırken bu çerçevede kamuya büyük tırpan yapılacak. Kamu harcamalannm ulusal gelire oranırun 2001 yılırun da 2.5 puan gerisine düşürühnesi öngörüldü. 2001 yılında ekonorrunin yüzde 8.5 küçülmesi, yıl sonunda TEFE'nin yüzde 80'i, TÜFE'nin de yüzde 65'i buhnası, dolar kurundaki artışm da yıl sonu itibanyla yüzde 136.8'e ulaşması bekleniyor. Böylece 2001 yıluıda ulusal gelirin 184.7 katrilyon lira, 2002 yılmda da 280.5 katrilyon lira olması öngörüldü. Dolar kurunun 2002 yılmda da yüzde 24.1 artacağı beklentisi yer aldı. DPT'nin rakamlanna göre, 2002 yılmda 45.7 katrilyon lira faize aktaracak olan devlet, faiz dışındaki harcamalara 54.4 katrilyon lira ayıracak. Personel harcamalannm ulusal gelir içindeki payı yüzde 8'den yüzde 7.8'e düşürülecek. DPT, 2002 yılmda toplam yurtiçi talebin yüzde 5.8 artmasmı, toplam tüketimin de yüzde 3.2 artmasmı öngörüyor. Dış kaynaklann ulusal gelirdeki büyümeye katkısmm sabit fıyatlarla eksi yüzde 1.7 olması bekleniyor. Yani dış kaynak olarak ulusal gelir üzerinde büyütücü değii, azaltıcı bir etki olacağı varsayılıyor. Enflasyon hedeflemesine 2002 yılmda geçilmesinden de vazgeçiliyor. YPK'nin dün Başbakanlık'taki toplantısında * „ kurul üyesi Ulusal geMr. 280.5 f katrilyon lira. Bütçe büyüklüğü: 100 katrilyon lira Vergi: 57.7 katrilyon lira. Toplam geBr: 70.9 katrilyon lira. Faiz: 45.7 katrilyon lira. Diğer transferter: 19.6 katrilyon lira Personel: 21.8 katrilyon lira Yaünm: 5.6 katrilyon lira. Faiz tlışı fazla: 18 2 katrilyon lira Bütçe açığı: 29.1 katrilyon lira bakanlar, bütçeyle ilgili rakamlann toplantı öncesinde kendilerine iletılmemesini eleştirdiler. Alınan bilgiye göre, Devlet Bakanı Tunca Toskay, "Hazine'nin rakamlan doğru değiL DPT'nin rakamlan daha tutarh" dedi. Devlet Bakanı Yılmaz Karakoyunlu da "Dengeler sağhkh kurulamamış. Hazineile DPT'nin farkh rakamlar orta>a koyması çenşkidir. Bu kadar yüksek faizle düşük enflasyon sağlanamaz. Bu gerçekleşecek ise 20 milyar dolarhk kaynağa ihtiyaç var. Bunu nasü gerçekleştireceğinizi açıklayın" diye konuştu. Başbakan BülentEcevit'in de anlatılanlan "sayı ve rakam" olarak nitelendirerek "Bunlar ürerime ne katkıda bulunuyor, bunu anlatm" dediği öğrenildi. Derviş: Dış destek hedeflerln tutmasına bafllı Devlet Bakanı Kemal Derviş ise özel sektörün, işçilerin fedakârlık yaptıklaruıı, kendilerinin yapmadıklannı kaydederek devletin küçültühııesi gerektiğini söyledi. Derviş, dış desteğin yapısında değişikliğe gidilmesi gerektiğini belirtirken dış desteğin içerideki hedefler tutturulduğunda geleceğini söyledi. Toplantıda, bakanlarla bürokratlar arasmda da gerginlik yaşandığı belirtildi. YPK'den sonra yapılan yazılı açüdamada, 2002 yılmda cari işlemler dengesinin "0" olmasının öngörüldüğü bildirildi. Toplam kamunun IMF'nin istemi doğrultusunda ulusal gelirin yüzde 6.5'i oranında faiz dışı fazla vermesi kabul edilirken programda konsolide bütcenin yüzde 5.6 olması öngörülen faiz dışı fazlası yüzde 5.4'e çekildi. Böylece diğer kamu olarak nitelendirilen bütçe dışı fonlar, işsizlik sigortası fonu, belediyeler, KtT'ler ve sosyal güvenlik kuruluşlannda daha büyük kısıtlamalara gidilecek. Bu durumda, sosyal güvenlik kuruluşlannın sağlık harcamalannda kesintiler yapılabileceği, belediyelere yapılan aktarımlann azaltılacağı, KlT'lerde de personel harcamalannın kısıtlanacağı ortaya çıkıyor. Açıklamada, "Aynca reel sektörün canlanmasma katkıda bulunacak ve bu kesimin orta vadede rekabet gücünü artüracak tedbuierin de hızla sonuçlandmhnası kararlaşürümıştır. Hükümetinüz 2002 yıh programımn başanh bir şekilde uygulanması bakunından önem arz eden yapısal reformlarm süratk gerçekleştirflmesine ve ekonomik potitikalann kararhhkla uygulanmasma devam edecektir" denildi.