Katalog

Cumhuriye76. YIL SAYI: 27011 / 250.000 TL (KDVıçınde) KURUCUSU: Y U N U S NADİ (1924-1945) BAŞYAZARI: NADİR NADİ (1945-1991) / % /SAATNBfefTWZIİZNET ' f y f SMTAMBEKÎmPTnM / / f uxr OYHJK KMHILO A M V SMT itfDIP dPMRto OüNMâ • T iMTnnm£Ktnp»m|i Dıkdıgnnz kıtabm admt,fcredıkartınızın numaroı ve son Inıliamn* tanfaı ıje btriiklc bıidmn. b u p evmızde olsun Adınızt. soyadmm ve tekfoo numsanızı i& btldınneyi anucmayın L>« ieplsemz, dılenenız üyç de OİUD ya da uvelığunzı vemleym HEK ISLEM BİR TEİEFONLA-0212 514 Oi »6 20 EYLUL 1999 PAZARTESİ u M H U R İ N K U u R M I İLHAN BAŞGÖZ KARAC'OGLAN - II Halk edebiyatımızda, güzeli anlatmada kullanılan en yalın, en renkli ve şiir yükü en yoğun dizeleri söyleyen ozandır Karac'oğlan... Derviş şiirinin yinelene yinelene bayatlayan sevgili imgelerini bir fırça vuruşuyla, tek bir sözcük ekleyerek tümden değiştirmiş; onlara yerel bir bezek vurmuştur. "Sevgilinin memesi bizim şiirimizde her zaman elmaya ve turunca benzetilmiştir. ' İLIMN B * J< ÖZ î KARAl OÛLAN | II Karac'oğlan ise bunun usanç verdiğinin farkındadır. Büyük sanatçı bir yerde büyüklüğünü gösterecektir; o da sevgilisinin memesini elma olarak görür ama, onunki Yusuf elmasıdır; yahut turunçtur, ama Aydın turuncudur; sevgilinin diliyse sadece şekerdeğil Frenk şekeridir." İlhan Başgöz. Bu yaratıcılığıyla ve doğaya, kadına, aşka bakışıyla, kendinden önce söylenegelen şiire bir başkaldırmadır Karac'oğlan şiiri. Belki de, Türkmen konar-göcerlerinin Osmanlı toplum düzenine şiirle başkaldırması... Bu haftanın kitabı, Türk halk şiirinin büyük ozanı Karac'oğlan'ın en güzel şiirîerinden oluşan bir güldeste... Yarın Cumhuriyel 'le birlikte... IHH ve Mazlum-Der'in deprem bahanesiyle açtıklan hesaplara el konuldu Şeriatçı girişime durI Bosna'ya yardım adı altmda para toplayarak adını duyuran îslamcı örgüt IHH, bu kez de deprem sonrası para toplamaya başladı. Içişleri Bakanlığı'nın talimatıyla Istanbul Valiliği, IHH ile birlikte Mazlum-Der'in bu girişimi üzerine banka hesaplanna el koydu. Buralarda toplanan paralar Kızılay'a devredilecek. Izmit Körfezi Molozlar hâlâ denize dökülüyor METtSGÜR Merkezi Frankfurt'ta bulunan Uluslarara- sı Insani Yardım Teşkilatı'nın (IHH) ve Maz- lum-Der'in banka hesaplanna el konuldu Avrupa'daki şeriatçı örgütlerin destekçisi olan ve Sükyman Mercümekolayı ile adını duyu- ran IHH, 17 Ağustos gûnü meydana gelen depremden sonra, merkezi Köln'de bulunan Islam Toplumu Mılli Görüş'le birlikte şeriat- çı basınm Avrupa baskılannı kulianarak yar- dım kampanyası başlatmıştı. Bu amaçla açı- lan Türkiye'deki banka hesaplanna yatınlan paralara, Içişleri Bakanlığı'nın talimatıyla Is- tanbul Valiliği tarafından el konulduğu, top- lanan paralann Kızılay'a devredileceği belir- tiliyor. Almanya ve Avnıpa'da IHH'nin ve Islam Toplumu Milli Görüş'ün (IGMG) 'deprem- zedeiere yardım' adı altinda para toplamala- n devam ediyor. Yazılı bir belge vermeksızin elden ahnan bu paralann nereye gıttiğı bilin- miyor Toplanan paralann kurye ile Türki- ye'ye ulaştınldığı, bir bölümünün Alman- ya'da tutulduğu t'leri sürülüyor. Marmara depremini fırsat bilerek Avru- pa'da para toplayan, çoğunluğu Türkiye kö- kenli olan şeriatçı örgût ve gruplann, bu pa- ralan kendi savaş fonlanna aktaracaklan be- lirtiliyor. Bu örgütler arasında tslami Relifde bulunuyor. Merkezi Londra'da olan ve Avru- pa'nın çeşitli kentlerinde şubelen bulunan Is- lami Relif'in Almanya sonımlusu Necmettin Erbakan'ın kardeşmin damadı Mısır asıllı İbrahim El Zayad. Çok yönlü çalışma yaptı- gı söylenen İbrahim el Zayad aynı zamanda Milli Görüş'ün önde gelenleri arasında yer alıyor. Türk şeriatçı örgütleriyle işbirliği içinde olan ve uluslararası alanda eylemlerini, sür- MArkasıSa.8,Sü. 7'de \ Doğayı Koruma Vakfi, Doğal Hayatı Koruma Derneği, Deniztemiz/ TURMEPA Derneği üyeleri ve Çevre Bakanlığı mühendisleri, deprem bölgesini denizden incelediler. Izmit Körfezi'nde enkazlardan alınan molozlann devlet kuruluşlanna ait iş makineleriyle denize döküldüğünü saptayan çevreciler, kirlenmeye dikkat çekti. • DHKD Deniz ve Kıyı Programı Proje Yürütücüsü ve Kıyı Mühendisi Atilla Uras, Kıyı Kanunu'na göre molozlarla kıyıda dolgu alanı yapılmasınm yasaklandığını vurguladı. Uras, Çevre Bakanlığı'nın enkaziann karada kireç, taş ya da maden ocaklannda kullanılması önerisinde bulunduğunu belirtti. ALPB njRGUrun hatart • 3. Sayfada 500 trilyon sokağa atılacak Prefabrike aldatmacası# Normal bir konutun yaklaşık beşte üçü maliyetine yaklaşan prefabrike yapılann, sonradan "atıl" kalacağı belirtiliyor. -' Geçici bannma için 500 trilyonluk bir kaynağın sokağa atılacağı. dolayısıyla bannma sorununun da tümüyle çözülmemiş olacağı vurgulandı. Maliyet karşılaştırmalanna göre kahcı konut yapmak daha ekonomik oluyor. # Prefabrike konutlann dağıtımmda "aynmcılık yapıldığı" da öne sürülüyor.Yaklaşık 30 bin binanın yıkıldığı Sakarya'ya sadece 5 bin 300 konut aynldı. Oysa seçim bölgesinin çıkannı gözeten Yaşar Okuyan sayesinde 15 bin yapının yıkıldığı Yalova'ya, 4 bin 500 dolayında konut tahsis edildi. SODffl KBK'm haberi • 3. Sayfada RUSYA KARA HAREKÂTINA HAZIRLANIYOR M 10. Sayfada FLOYD KASIRGASI CANA DOYMUYOR • 10. Sayfada '" MİLLt PlYANGO ÇEKJLDt M 6. Sayfada BEŞİKTAŞ VAN'DA COŞTU: 6-0 MSpor'da 3. Kûcat *yAsnfYA c n ^ ^ l «çCK Aynofrı Cımktnda «nn* yıllarda nlöız 3n!versıteö 2ın a v» bagl KDnlKO Ojnttm Qy*leıi 4nderlljınd« zcmln mfttmttı çı'işmaur Ul. Bu r*portard> gtrtştn u } k>n*d«da oulunın tauaiar, keme.-)«r » kl «Mrln rıbt dunımda ve ctumalınn otduja t jfb Bu dapren neOcoInd* yıpıdıkj hıunıt jrttıjı 16 kıburgalı tDnoıUrjj- olunn M b « l ı giMfflll (tOtnHtn mıı.ı ılılıj bur» bjj!ı U un dJkül- meten«Mı olduju gArtlnOİtOr. *n< kısnık altındıb Ujıyıc- «yikUrd» n ıdtun b l k l ytm «*«<•>» ç»tta«.r nnlır. 5 a a l _ $ m n n r»kand> bıhsedHaı rapor <JoJrjlt»«ıiKü, Yıldn Tdı- nk OnlymttMl IK kocrdintll çatifiiırık, »mln sjJiamUftınlmaıı vc gtnif lapMmlı rtstorasyonunun Ytp^rnm gerakmektadır gtlt 1.000.000.000.000.-TllMhll Uştt b«MM 19M r'< TLdlr. Küçük Ayasofya'nın 16 kaburgalı tonozlardan oluşan yaşlı kubbesindeki çatlaklar, sütuniardan aşağıya doğaı genişleyerek iniyor... (Fotoğraf: KAAN SAĞANAK) Dünyanın en eski yapılanndan bıri için düzenlenen "onarım keşfine" ait rapor sadece bu kadar... Depremi ciddiye almayan anlayış, tarihi de ciddiye almıyor... (Üstte) 1860'tan bu yana tarihi yapıyı her tren geçişinde "tıtreterek" tehdit eden demiryolu, şimdi de "zemine oturan ve yana doğru eğilen" ana kütleye "artçı depremler" etkisi yapıyor... (Yanda) Yaklaşık 1500 yıldır nice depremlere dayanan tarihi yapı artık pes etmek üzere Küçtik Ayasofya zor durumda• Istanbul 'daki ender "erken Bizans dönemi" yapılanndan olan Küçük Ayasofya Camisi için deprem sonrasında "kullanılamaz"' raporu düzenlendi. Bu karara neden olan zemine oturmalar ve "yana yatma" olayı ise aslında üç yıl önce saptanmış, ancak şimdi depremle birlikte "genişleyen" çatlaklara rağmen 1500 yıllık "yorgun" yapı yine onanlmadan kullanılmaya devam edilmişti. OKTAYEKtNCt Bizans Imparatoru I. Iustinianos'un (Jüstin- yen) Istanbul'a armağanı olan "KüçükAyasof- ya", 30 yıl sonra tam "1500 yaşma" basacak. Ne var ki 17 Ağustos 1999 günü sabaha kar- şı gerçekleşen dev sarsıntıdan sonra, böylesı- ne büyük bır yıldönümünü sanki "k^gıyla" bekJemeye başlamış gibi görünüyor. Çünkü, girişe göre sol taraftaki (kuzeydeki) taşıyıcı sütunlarda oluşmuş. çatlaklar, >oıkan- ya doğru devam edip kubbeyı de sarmalıyor. Binanın sağ kanadına, yani denız yönündeki güney kesimine dikkatlice baktığımızda ise depremden önce de varlığı saptanmış olan "otunnanın", aynı yönde daha da "beHrgm* hale geldiğini fark ediyoruz.Yoksa Küçük Ayasofya, onca büyük depremleri hep "dire- nerek" yaşadıktan sonra, 1500. yaşına doğru bu kez, "Benden artık bu kadar, davanamryo- rum" mu demek istiyor?.. tS 527'de Bizans tahtını devralan I. lustini- anos, söylenceye göre amcası I. lustinos'un iktidanna son vermek için gerçekleşen bir ayaklanmaya katıldığı savıyla cezalandınlmak • Arkast Sa. 8,StL3te 'OSMANLI'DA İNŞAAT STANDARDI VARDI' M 9. Sayfada GUNCEL CUNEYT ARCAYUREK Kızılay Devlet mi, Devlet Kızılay mı? Garıpsenecek bır demokraside yaşıyoruz. Fazilet'le Doğru Yol'u, daha doğrusu Tansu Çiller'i hükümet yapmamızı engelleyen koşullar nedeniyle; elimiz Ecevit'in başbakanlığına ve onun kurduğu, hat- • Arkası Sa. 8, Sü. 1 'de BM Genel Kurulu 54. dönem çalışmaları bugün başlıyor Cem, BM'de konuşacak NEVV YORK (AA) - BM Genel Kurulu 54. dönem çalışmalan, bu- gün New York'ta başlıyor. Toplan- tılarda Türkiye'yi Dışişleri Bakanı tsmail Cem temsıl edecek. New York'a önceki gün gelen Cem, gününü, Daimi Temsilci Vol- kan Vural ve diğer dıplomatlarla çalışarak geçiriyor. Cem, genel kurul önündeki ko- nuşmasını perşembe günü öğleden sonra yapacak. Bakan Cem, top- lanülann ilk günü açılış oturumu- na katıldıktan sonra sırasıyla Ispan- yol meslektaşı Abel Matutes, Bel- çika Dışişleri Bakanı EricDerycke, Lüksemburg Dışişleri Bakanı Jac- ques Poos ve Danimarka Dışişleri Bakanı Nieis Hetog Petersen ile gö- rüşmelerde bulunacak. Bu göriiş- • Arkası Sa. 8, SHl'de Gözler Rekabet Kurulu 'nda Tekeüeşmeye tepld büyüyor# Rekabet Kurulu, basının geleceğini tehdit eden damping uygulamasıyla ilgili başvuruyu yannki toplantısında ele almaya hazırlanırken medyada tekelleşmeye dönük tepkiler sürüyor. CHP Genel Başkan Yardımcısı Selvi, hiçbir ürünün maliyetinin altında satılamayacağına dikkat çekerek medyanın, ticari amaca dönük şirketlerin ve holdinglerin ikinci kuruluşu durumuna geldiğini vurguladı. # DYP Genel Başkan Yardımcısı Cihan Paçacı, basın sektörünün yalnızca gazetecilik yapan kişilerin elinde olması gerektiğini bildirdi. TMMOB ise "Gazetecilik kamu görevi olmaktan çıktı" yorumunu yaptı. ANKARA / ISTANBUL (Cumhuriyet) - Rekabet Kuru- lu, gazetemizın basında dam- ping uygulamasıyla ilgili şikâ- yet dilekçesıni yann yapacağı toplantıda ele alacak. CHP Ge- nel Başkan Yardımcısı Cevdet Sehi, hiçbir ürünün maliyeti- nin altında satılamayacağına dikkat çekerek medyanın, tica- ri amaca dönük şirketlerin ve holdinglerin ikinci kuruluşu durumuna geldiğini vurguladı. DYP Genel Başkan Yardımcı- sı Cihan Paçacı, basın sektörü- nün yalnızca gazetecilik yapan kişilerin elinde olması gerekti- ğini bildirdi. TMMOB Başka- nı Yavuz Önen, gazeteciliğin kamu görevi olmaktan çıktığı- nı söyledı. Devlet Bakanı Şu- ayip Uşenmez ise serbest piya- sa koşullanna müdahale edile- meyeceğini savunurken "Damping yapahm, onlan ba- taralım" düşüncesınin onay- lanmasının mümkün olmadığı- nı vurguladı. Basında fiyatı maliyetin altına da duşürerek yaratılan haksız rekabet uygu- lamalanna tepkiler sürüyor. CHP Genel Başkan Yardım- cısı Cevdet Selvi, çok ciddi bır güç odağı durumuna gelen medyanın Basın Ahlak Yasası ve kurallanna uyup uymadığı- nın tartışılacağını söyledi. Medyanın ticari amaca dönük şirketlerin ve holdinglerin ikin- ci kuruluşu haline geldiğine dikkat çeken Selvi, "Medyanın işlevi halkın haberalma hakkı- TRT Cenel Miidürü Promosyona yaı^ı işlemiyor # Ankara 8. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin karannın üzerinden 10 ay geçti. ancak hileli promosyonlar sürüyor. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Siyasi sorumlu- lar, mahkeme karannın üzerinden lOaygeçmesine karşm gazetelerin yaptığı "hileli promosvonlan" dur- durmadılar. Ankara 8. As- liye Ticaret Mahkeme- si'nin 20 Kasım 1998 tari- hinde gazetelerin dağıtım şirkeüeri aracılığıyla yap- tikJan "hikB promosyon kampanyalanıurrdava-sa- ya aykın olduğu saptama- M Arkası Sa. 8, Sû.9 f da m yerine getirmekti. Artık bir karmaşa doğdu" diye konuş- tu. Selvi, ticaret ön planda tu- tulduğu zaman sağlıklı gazete- cilik yapılamayacağına dikkat çekerek bu yapının düzeltilme- • Arkası Sa. 8, Sü. 3 te 'Devlet, devlete sahip çıkmadı'% Hükümet, TRT'nin elektrik gelirlerinden aldığı payı yuzde 3.5'ten yüzde 5'e çıkarmaktan vazgeçti. TRT Genel Müdürü Yücel Yener karara tepki gösterdi. Yener, "Sanayiciler, elektnk şirketleri herhalde lobi yaptılar. TRT'den demek ki daha ağır bastı oradaki lobiler. Devlet, devlete sahip çıkmıyor" dedi. • 9 Yener, 3-4 lobinin aleyhlerine çalıştığını söyledi. Elektrik gelirlerinden alınan yüzde 3.5 oranının yılda 56 trilyon liraya denk geldiğini belirten Yener, yüzde 5'lik rakamın ise ek 52-55 trilyon Iiralık bir kaynağa işaret ettiğini kaydetti. BMUR TMMSfVemtafevi• 4. Sayfada Almanya'daki secimler SPD bir darbe de Saksonya9 dayedi0 Almanya'nın Saksonya eyaletinde 120 sandalyeli eyalet meclisi seçimleri herkes için büyük bir sürpriz yarattı. Hıristiyan Demokrat Birlik hiç beklemediği halde yüzde 60 oy oranına sahip olurken SDP yüzde 9.5'lik oy oranıyla hayal kunklığvna uğradı. # SPD'nin eyalet başkanı Kunckel görevinden istifa etti. SPD Genel Sekreteri Franz Müntefering, son haftalarda uğradıklan seçım yenılgilerinin sonuçlannı henüz gıderemediklennı söyledi.fiÛMVArü Inbert • 8. Sayfada