Katalog

CUMHURIYEI' 12 EYLÜL 19ı FA J) dishab<ãcumhuriyet.com.tr vuı ı * al Å, Aäı ¢, ıı ' ' * ıı` zı z í ff , zllll " 1, Q ı r ll ` ii . Q 9, Q $İ'§¢~ ıI k ' "E ygulamaya kondu Nazi Almanyasfnın en acımasız ve vahşi terör organlan, ilk kez 1933 ”te si Baştan başa acı. ıstırap. vahşet \e zul 30 Nisankia da Dachau kamplan Nnzı kalı mün yaşandığı, ınsanlxğm en karanlık wehrımından Müíte?kler mrafındaıı kunanlfclakeı dolu dönemi olarak tarihe geçen dı Once çalışma kamplan ve toplama mmanda kampları olarak düzenlenen ve bu esaslaIkinci Dünya Savaşfnın bir “lnplımı So l adr i: Top immler, yardımcısı Reinhard Heydriclfe en kısa Yahudi sorununa kesin bir çözüm bulmasını nı göre emretti. Yani “Nihai Çözüm.” Heydrich, Ocak 1942kİe kaınplııı` kesiti vardır ki. ınsan muhay faaliyeı gösteren, ama 1939 yılında savaşın lıaşlzımßından itibaren ylıesmxn zlızmzymglınzmmzyzczgı may kamplarına dönñşturüleııgidemevcut toplama kamplarmı genişletme ve ölüm ve çok lzrı, xuhşeıi. işkcnceyı vı: hertürlü ölümurek ulüm bu) ıik çoğunluğu Yahudiler: ait olmak kamplarına dönüştürme kararını aldı. kııpsamaktzıdır ln>annğlunun birbinn: neüzere lcryapugım gömıekbunlan incelemek \eyaklaşık 12 milyon insanın can verli. Wunnsee Konfcmn>\`m.lan hemen sandigı bu :ıyrınnlanyla öğrenmek. ınsanın nasıl bır ölüm merkezleri dünya durdukçı insanlann en son olmak isıeysccklen )crı ğ\ Rıßyafda faaliyet gö>1cn11e)'¢ başladı ncıı ımnzzızzm ıamdıkun mm ym¢ bı lma ha) :ılınc gclmeşccck ölüm şekıllcndunilmcdcn İ:\ \ cl kendılcnne kazdırmk nin simgcsı nzıme gelen: Auszhmzz. Polon)a`nın bununda Kmkov yakınlanndı lan İ;ukurlan gömüyorlardı. Bu, dünyanın Q ana dek tanık olmad\gı boyutta vahşetı<ml<İı\ ww) :ına dcmirşolu uzzmzdf humnan Auıch\\ ırz 19ll yılında mşa cdılmişıe bir kaılıımdı. lı nßızngzqızazgzfxzfaninzıuugugzbazs Bu ımııznlızzf mı yılının ,az amaa Hıılcün Rus) a')ı ışgale başlamasıyla da kampı olam). teşkil edılcn kampın ilk k hıı >ı>lcnıııtik bırhalc gcldı Söz konusu bnnlzın 12.000 Kızıl Ordu csinydi. Aralık kull94I lie bumya giindcrilcn bu mahkumlnrlıamlan gcrçckleşurmck icin her hirı 3,000`cr askcnlcn oluşan 4 ada! SS birli dan ancak l5l\ mnesl o kışı cıkarabılmış pl lan Almanlar bu kallıamx kcndılerinin dcrı kampm mm cudu 2íı0.000`c çıkarılmışBu gmpızw Elmaızgmppzn ama \:ırlık olduğu konusunda çok düşündüríh Nazi Almıxnya?fnın alnından silemeytler ilan lı. «\vrup;\`nın \ e Ru?) a`nm hencırafındzın gil de Sovyetler' in yapngını dünyayaJapon. So\yeı vı: de Alman ıoplımı :Cgi bır lırkc olarak kalacaklır. cu bır ıayfa açmakmdn' ?ınişlcrdi. Rmlaro Liman kafliamı inkâr kım lanydı AncakAlmanlopIa\mz\kump |||ll1||||Qf'İll III OĞIİIH mahkümlar bum) a ırcnlcrle su k edıliyorToplama kamplan Hitler tarafından ıa S?xklfllll VE Vw ettilerı Ancak 1989 yılında Sovyet yeıkıladı \\:sch\\'ilz Toplama Kıımpfnn olan 1921 Ele öngörülen \: ilk kez l933`(e Alsarılık suçunun ışlandıgı yerler olarak m Her nı: kadar :ml hedcílcn Bolşexık ii uzakl\klar\nL\ göre sc\k cdılen mahkumlıleri katlıamdan sorumlu nlduklannı kamanyalia poliıik muhalı?ere karşı uygu Ikmci Dünya Savaşfnnı hüküm sürdü bul eniler, Savaşta aynı mmanda ikiyüz nhleki yennš çam.. almış bulunmakla lx?ızm <1¢ mfızznıınnazn bırçogu vw lann yclculuklan günlerce bilc sürebilimrgü nm yıımaın 1945 yılının ayını ayıhudıydı Nürnbergkayıılannagüre SS`lcr lamaya kanım Yazı Alrnanyasfnın en acıdu Trcnlcrc u kadar fazla ımnn bindxrilv lulük mhşcıle cl eleydi. Katyn Ormanla dır. Hlllcfin amacı Judenfrim Y;\huıhlı:r~So\ )eller Bi\'liği`ndc çoğunu kurşuna dının ma.<ız\c\a.hşnerürorganl:ın olrnııştıır Ba başına kadar ıamamen savunmasız den arınmış bır Aımznyz Avrupa »z ımı mılşonlarca masum sivil. aklın alamaya n'nda gcrçekkştirilen katliamın Sulu ta ya yamtmaktı. Dünyanın bu amaca \crdıı zzfzk wpıam 2 mıl)İın zmn öldürmüş Wlıu ka. yzı boyunca açılım. susuzluklangıcıa ndece Alman rejimine muhalif ızfmaan »zzfnzn mark gmckızşzifiıaıgılcrdı, Kadın xc çocukların mfazım seyretan ve h.3\n»ız!\k\an ölenler yere bile düoıunıznn Wglıznmzmn evwı mzukıznz cağı şckıllcrde vc mhşice ãldürülmüşler. gi xsim: ni herkesten iyi tahmin edebilen lngilıı vesİıyı\ınma\ derken çek kínü olan SS`lcrln başı ulan şemiyorlarclıı Bo)1cce kimılcri son yolcu' rak konulduğu bu kamplam smzşm baş cogu kez kitleler halınde kalledilmişlerdin hükümetleri Slalin`in bu katli llk kunılan ıoplamıı kamplannclan b\n¬ luklnnnda durağa gelmeden hayallzınrıı Suvzışırken insanların birbirlerini öldürı Amerikan ızdıgı me yıımazn izibmn Aımznyzwzm si \1ünih`\n 30 Lilomclre dışına bulunan Hammer. katliamlar min yıni ?ify?mzm ka) bcdcrkcn kmıilcrı de hálá nereye göndogru melcri ışgal eniğı Kopraklardan da mahkümlar belkı bır başka şeydi. ama :sir alı amı Hillcfin yaptırdığı iddiasınınkoyma Dachnu Toplamı ıİzmpı'yİ1. Kamp ım önemmıı fııuurukzzıl lnwııızfkuznynn dıırildıklcrinu nıçm gundcrilmklcnnı bile nan ııl:ıhı\z ınsanlann katli hiçbir şekildeolmadıgını bıldiklerl halde karşı lam doldurulacak. daha wnr.\ egzoz borugdndenlnıcye başlanmışlı. llk işlc\ikubuledılecek birdamınışdegildı. Insan ya cesaret edcrmdiler, sucyılının bahar aymda fzzıayzıe gcçmuıa ızlımıyofızm wyızı gaz içen \¢İ\ı=¢zıİu lçenichı mmİıılann yargxlanrnßdan önce luruklandıklaDaha Hiılcr ıkıidanı gclelı bırkac halkı olı lık >uçuydu ışlcncn. İnsanlık suçu oranla lkincı Dünya Savaşfnda esirler çoğu mum Kampın gifaşmac ay şeyh; ,«z.yİ»İA ólcnc dek bu ızlcmc du am cdılccckli. Trendcn ıncr mmez ne olduklannı anl:ar n yerler olmasıydı Bu gören Nazı Polıs eder hale gelmışn dcgışmckle birlıkte her ordunun kez öldünîlmryi tercihAlman esin olmak du. "àrhál ınad\?`ı'á" (çalışmak ıizgur kl ru hu şlsnzzm daha mm mpızm kamp lamadan SS mha) lzınnın parmak işarvllcgercekTeşkılun yerıne gzıınymau. lerdi Rusların elinde: nnin yönünün bukuç sanı)c ıçcrisınde k llnlcr`in iklidam geldigi 1933 yılının lcşnrdıği bır eylem biçimiydiı lnsanlann lar¬ çalışan özgur olur). lçcndekilcr xölc lnn)ln özdeşleşen gaz odalcın fıknnin ccdrrltrinı bešıršcy?ccğinı nıbix kı dcbılcmeıı birbirlcrını kuılumelennin gerekçesi müşya da Almanlann elinde Rus esiri olmak klrdcğini teşkil cmwişur. Ancak bu yönMan ayında SS ve Baqera Siyasi Polısi Mıhkumlann lerdi Tnzn durur Jurmıız kapılar ııçılıyon ıerekn. Siyasal ya da \deolnjık. Japonlar ölümle esdegerdiı Her iki ıarafda cllcrin~gıbıçıılşzznııyofızzaı.duyulan ihu) zıı Ölüm tcm yan:rıi7 kalıyurclu. Bır de mplu meDachau kampxnı faaliycıc geçirdıler. O şıolam çalıştıkları işknluna deki csirleri korkunç derecede fazla çalışı SS muha?zlım bağvmm) a bıışlışorlm tirnı.:rlan lm ıccrßindc Pnßyaıopmklannda SonnenF?ipınlilcri \e (jinlıleri aynı grrtkceyla cz baglıydı Fzzıu ışgucü gereknğındc :ırkacln kanlı olıımk hımkışordu. dcn ıncnlcn hcmcn maya sokuyurlar, karnnyor. Çinli: Komunısılcr \ c Milliyelçilerbirbir cok az yiyecek veriyor ve ölümleburg Lichıenburg, Bárgermoor, Esrcme lun{lİinciD\1nyıı Savaşında cn bü?ık ın gcn \c Bmndenburg kuruldu. Mayıs 1934 `ıe huıoplaırukarnpı larınxn yuneumini Sf\'l1rdan SS`lı:r devmldx SS`lcnn şefı šı gzıen ya da nı: oıaugunu znızmyznız n yada Çcıcuklnnndan aynlmak ßlemeycnltrl anında dipçiklc yı da ıckmcylc hizamm šınündcn wa)ın çok hızlı bır göz ız~ rıunısından gwıyurlanlı ,\ılında bu bu anA ızzzmız hzyzııznmn ızmnm zıuymau. w SS dokmm giwıle mmme)ı hmrdıklen sonfz ya gaz mıznm lşmz zuıyzn ya da çaı hşma kamp\n\ llk :.\drc>\: ölüm hemendi. lklnci?indc ı?c ölüm yü7de )1îzc yakın, ama zamanı mu. dcgaı ya <İıkuyİıİım.1İ. ıızmw kamp ankmu Hiıınııler mplama kamplannı yvnitkn düzenledi ve yöncıim şeklinı degışlırdi. Naz: Polls Teşkilau Gestapo her kampta kendi bölümünü kurdu l935 yılının Hazımn ayına gelındiı ğindc kamplarda 3.500 mahküm bulunuyordul 1937 yılmda Buchenwald kampı kuruldu \e Sachscnburg »e Lichıenburg kampları kapatıldı. Bu kamp 12.000 kışilık olamk lairırlzmmıştı, Bu arada Dachau kampı da genişleulmişn, 1938 3 ılınm baharzıyında Almanya`nın Anısmryzfyı ılhzıkım müıcakip Linz yakınlannda Nlauıhausen kampı kunıldu. 4* Çığlıklarını klınse duxmadı Çocuklar. ):ışl\llır hamileler. Sakallar \z hzmlzz doğrudan gaz lıİs.zıznmı ölümahkum da Çalışmaya göndenlßor. z?yxf auşılıkızfanm hz yaramaz ızzız g=ıdııİı¢rınd: hzmzn gaz .xmılnn? ,M edılıyorı lzrdı. Gaz İıİ.lalı\nna šokulmadan e\\'cl mahkümlamıemiılık amııcıylad\ısalacak me g.snİı¢nıi>@İ1zn1ı Yuıuz zmz m uschwitz Toplama '~..7 Kampfnda 4 milyonu Yahudi olmak üzere 6 Siıllifl |\ll|¦ Ifîfl ce >açlan unaı cdılışzxrdm daha sonra du; tahmin edilmektedir. 1944 alacaklanm sandıklan. gerçekuzn duşlim Dachuu kampında nldugu giı sonlanna doğru Kızxl Ordu olan buşıık muızm, gaz oazı?nnz hamubi sxandan bır ıoplıma kampı 5 yaklaşırken SS`ler arşivleri ızz gm inlıp mıımk .ı01dumıuyİızızf¢ bölümden meydan geliyordu. I. S5'ler bu ışlcmlcrin 0 kadar hızlı yapılmaBölüm komutan ve karargfıhmyakıp gaz odalannı imha šını i?ıiyorlardı kı. herhangı bir şeyden dan. ll Bölüm Gestapo subayıettiğinden ıakamlar ancak şnpnzıznıp panık yzmuımzßznıızn m nın başında olduğu Siyası Bö¢İ1;y.\fızmı\ tahmini olarak lümden. HI. Boliım ıse kıdemli Herktsın gaz odauna doldurulması işbir SS subaşmın başında olduverilebilmektedir. lemı tzımamlnndıklan sonra kapılar kapağu kamp şzmıznndzn W sınırsız ımp mmıüzızmymau lçerıde nc nıdug )cıL.i)le kampm idaresinde söz nu h\fn1f1ıılz§İ\zzm¢>«n,z\mz büyük bir snhıbi olan bır bölumdcn. N HímmlcrSS'l::rcı:l;\haazóIdürün di)cta Cıcrçı bu konu 'šazılerin pek umurunda fclzıketin ılcg?di Onları :ısıl düsünduncn Alman bir eş\ğındc oldugunu sczgıleriyle Bölüm ıse ıdarı bölümden meydana gelı lerim :mu gerekçeyle. Almanlar ve Rm ríni seyrcdiyordu. Almanların elinde esir Iımat \criyord\ı Soykırım. .\Imunl:mn Pobulunan Rus esirlcrínin ölüm oranlan yak:anlamaya çalışın bmlercc insan yıkanmak yİız¢ı\± \z Bölüm Iıbbı pzmnzıinlar da aynı gerekçelerle bırbirlenni öldiín laşxk olamk yüzde 69. Ruslann clınde Doxzuıummızın>z¬>z ışgzıqıf birlikte başladı.lıkleri arasında hastalığın şzxyılmcıuydı. için su beklcdıklen duşlıırdıın kcndıl ww miışlerdi. Amlık l937lie MılliyetcıÇin'šn Temmuz ayının son günü Himmler. yurğu mumun. şılının?ylülaşınakıılar.ı\lmanya\cA\wgu Cephesínde bulunan Alman esirlcrin öıüme gzsmfezek zlkıone gazını far Hızızfm Pzıİmyz'yı işgzııyız wpızmzz başkenıı Nankingî işgal eden Japonlar ölüm omnı \se yaklaşık yüzde 80 idi. Ja luryzfda bulunun Wıhudılcrin ücıcdımcm Rciıılıard He§\'dı'i1:h`İ' en kım nıíki? \hhud\ sorununa Lesın bu' cö7üm üklennde amklan çığlıkları ancak kendı200.000 si\ ılı knılcnnişlerdx. l940 yılının manda kamplunnın sayısı çok hızlı bır sekılde sürgüne göndcnlmşn ponların b\ılmı~ım cmrcni Yani “Nihai Çüîim' ı=nİsuyzız1ı¢¢¢ı<z\. amı. Yéni kamplar teşkil edılmeye baş bahar ayında Pİııİınyz'nm milliyeıçiligini :lindeki Amerikan csirlerinin ölüm oranı Birkac dakıka wnm ise lam anlamıyla yok eîrnck ıçin Smlm yaklaşık l5 000 Po şnîzdc 40 civnnndaydı. P0|0l1!¦'d3K| Kã?lilli (?ndlosuııg). Adolf Ekhmınnün yardılandı. Bu kamplar Hamburg yakınlarında Ikmci Dünya Sawısfnın en korkunç yerbir ölüm za>5ıZliğ\ hüküm síireceku. Mülonyalı Neuengammeiîe ( l940) Danzıgyakınlrı subayın öldürülmesi için :minerAlmanya Pulnnyrfyı işgal cdıncc şak mıyla Heşdrich. 20 Ocak l*)42`ılc mplm lnirlunen kapılar açılacak. çoğu Polonyannda Slutthoüal l94l L Breslau 3 akınla mışn. Kızıl Ordu`nun nezami alnnda esir leri kuşkusuz topluma kamplanydı. Top laşık 3 milyon Yahuıíı. Nazilerin alme nan \\':ınn~ce Knnfcrıınsfnıh mevcut lopıı lamu kaınplınnı gcnişlctmc uc ülüm kamp ya da xımuaı mhxümızr odaya giri nndzı GmssRoserı?e (1941) ve Alsacc bulunan l5 000 Pnlonyalı subay :Ileri ar lama kamplanndn esırleri nasıl bir haya uuşmlxşıu. vİııİın>z¬ıı išgal zam mfımekalan gazı ıßmızızdmzn wm herzamankalanndnn bağlanıp kafalanna bırer kur tın. daha dogrusu nasıl bir cehennemin nn ardından kcmlcnr. lİa<ab:ılar:\ kö) lere lanna dönüşrumxe kzırzınm aldı yakınlarında Niılzvveilerkicí 1941) idı. Krabeklediğim daha yakın bir şekilde görebişun Bu ko\' yakınlarında Auschvl iız ve Lublin ya sıkılarak öldürülmüşzü. Bu kalliamın leccgiı Bunlan okurken bu vahşen gerı giren SS`lcr Yahudileri \'c )'unsİ:\crlcr\.kamplar Sobibor. Trcbl\nka \e en ki Uızgzn işıefmz ,zzpmzyz ıwyu1z¢ dı. Bu ßlımlen yaparken günun birinde kmmnımlusu olarak Almanlar bilımyordul kınkırmda kurulan Majdanck kamplan önkendileñne yardım errneyenlcn çoluk coacımasızı wc nercdcşse lkmcı Dünya Saı dilcrinıdc nasılbırakxbeun bcklcdigıni her çekleşlirenin de muhalap alanın da ınsan bir kaceleri esir kamplan oımk pıznıznmışızf 1943 yılının Nisan ayında yapılan oldugunu bilmek. cmaplanması çok zor bırgm. kadın ezkek anneden wp vzş. mpızma xdmpıunmfl Umman. igfençcuk. yaşı. gün gózlcnşlc gönlşorlnrdl. Nhnı her dı. ama daha sormı her ikisi dc toplama zı sonucu Polonyaüa smuıznsk yzkmız suru olamk karşımıza dıkilıyor. Savaşıa luyorlar. yuzlcrccsini. bmlcrccsmı liğin. ışkcnccnım uhşctin \e insanın akmakiaıuyofıardı. Bu mnhkamılmn nızgzm nndaki Kaıyn Ormanlarfnda cesetleri bukamplanníı dönüstürülmüşlerdi. ri. olenlerin alım clişlenni çckmck, cınsel Z2 Haziran l94l1İe Hı\l¦r'in Ru5ya`yı nrganlam ya da anüşe saklanmış bulunan işgaliyle kamplardnkı esır sayısı bırden mi.\ce'herlcrı bulup cıkzırmaktı. artmaya basladı. Hnlef ın emriyle kampı Bu görevler tamamlandıktan sonra ceızlfazıkı sovyzı subayları oıdnmıdü susetleri kremaınryumlam (olü yakma ?nvı; Maly Troste?els nun dışında kalan birkaç bin Ru§ askeri \c lan) taşımak. daha >onra da külleri. lopİ subayı da barakalşrda ıecnı edildiler ve raklan zßnginlcşlımn dışa çi?çılcrt dağnaçlıktan öldüler. Ozellıkle Auschu ıız \¢ mak... ı\uschwnz'ıe gündelık hayatın bir Dnchau kamplarında SS`lcrmzıhkümIann Pi U S YA pzlrvazıydx bu olup bilcnlcr. lnsan k uzzzmaz “abi aznzyızf yzpmhızfmf, amının hangı ıwzıım vardığını gamz10 Ocak 1942216 yapılan \\'ansee Konmcıi bakımından çok onemlı ipuçlanm lhrıınsfnda Yahudilerin sıslemalik olarak ıaşımakıadır 1944 yılında z\\.Lİ.chwnz ölü Auschwßz. Barkenau. Ee¦zec12'eb:*¬kaİ ` öldürülmesi kanın alınmıştır. Bu nedenle Sobbof, Magdanek Cnelmno kampında çcığunlugu Yahudi günde Doguüıı Belzcc. Sobıbor xc Trebhnka lama lU.00U mahkum aynı yöntemlerle ölüm kampları kurulmuştur, Diger kampyok caııiyozuu. lann da toplama kampı olamk adlanclınlAuszchwiu Toplama Kıımpfnda l ması hiçbır anlam Xaşımamzıkıaydı. HepDünya Savaşı ?m?ındu J mil)onu Y lı ölüm kzmpıznyaı znık ım ı 943 y ııolmak üzere lı mil) un ınsnnm öldürüldüğü lan arasında dıger kamplarda SS`ler= dexıahmm cdilrnrktedır 1044 yıhnm sonredilmışıi. l942~l9Å1 Inrihlerl arasında FRANSA ıznm dogru Kı1ıl()rdu);\kl:ışırkcn ss'ı¢İ gaz odalarında ZıklonB gazı kullanıldı bütün arşivlcn )L\l\ıp gal adaları \ı: Toplama kzımpızfmm mn ,zıhzm olan mmzmfşqnnıan ımha zmganaen rakaml94445 ) ıllan kšlle?cl ölümlere tanık ollar ancak tahmini olarak wrilclıılmektcıiır. du. Mune?klcr Alman sınırlarına yaklaş~ Labofgmd Jase?wac lıkça SS'lcr Çılgın bir şekilde mahkümlaStar: Gradıska. Zemun sünicix .G. n öldıirüyorlardı. 27 Ocak l945'\e Aušchwılı. I l Nisan l945`te Bergenı Bilsen ve T milyon insamn öldürüldüğü lan ıçm >n)İunmal;\n cmrcdiliynniu Ö Naäleıin soykınmıyla öukş hale gelen Auschwíıı Toplamı Kınıpfnın yolcuları trenlerle taşuıdı. Dípçilde tıenden indirileııkrin hemen ölüp ñlnıeyeceği. bir SS subışıııuı pannak hınkz?ne bakıyordu. Kurbıııhn ımııak için trenle:in ggtiği nıylını bugün çiçek İ?r , LIWANYA x POLONYAV Ÿ W W *~ "Mil