Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
20 HAZİRAN 1999 PAZAR CUMHURİYET SAYFA
Mehmet@cumhuriyet.com.tr
HABERLER
<AZILIM TANITIM
Surfartık
daha kolay
Intemet Explorer
5.0 versiyonu ile bü-
yük bir hamle yapa-
rak Netscape Com-
municator'ın hızını
kesti.
Intemet Explorer
kolay kullanımının
yanı sıra arayüzü ile
Vullanıcıya yakın ol-
duğundan tercih edi-
len tarayıcılar ara-
sında ilk sıralara
oturdu.
internet Explorer artıları
Radyo düğmesi ile surf yaparken
lnternet'te radyo yayını yapan istas-
yonlan dinlemeniz sağlanmış. Daha
hızlı surf imkânı. Özelleştirilebilir
araç menüleri. Sisteme entegre oluşu.
Tam ekran surf imkânı. Autocomple-
te (Otomatik tamamlama) ile rahat
form doldurma imkânı sağlıyor.
Kısayol tuşları
F4 - Adres ban gösterir.
Fl 1 - Tam ekran surf
Alt+HOME - Homepage (Web
sayfanız veya belirlediğiniz bir web
sayfası)
Ctrl + N - Yeni bir pencere açar.
Ctrl + W - Aktif pencereyi kapatır
Ctrl -ı- H - Gidilen web adreslerini
ayn bir pencere de açar.
Ctrl + I - En çok ziyaret ettiğiniz
veya favori sitelerinizin listesi.
Ctrl + E - Web sayfa arama moto-
runu açar.
Ctrl + B - Favoriler listenizi organi-
ze etmenız için.
Ctrl + D - Aktif web sayfasını fa-
vonler listenize ekler.
Ctrl + F - Sayfa ûzerinde bir metni
bulmak için arama motoru.
Ctrl + F5 - Sayfa cache de saklan-
rruş olsa bile yeniden yükler.
Ctrl + Enter - Adres banna yazdık-
lannızın başına www sonuna ise com
ekler.
İpuçları
Internet Explorer 5.0'da sağ üst kö-
şede bulunan logoyu değıştirebilirsi-
niz. Ama ilk önce 32x32 boyutlann-
da bir bitmap yapmanızı tavsiye ede-
rim. Regedit.exe yi çalıştınn, daha
sonra registy içinden ise HKEY-
CURRENT-LSER, Sofrvvare, Micro-
soft Internet Explorer ve Toolbar ı
bulun Eğer burada Name kısmında
BrandBitmap diye bir eklenti yoksa
bunu kendiniz New-StringValue ile
oluşturun.
Burada dikkat etmeniz gereken
BrandBitmap adlı degeri Toolbar da
oluşturmanız. BrandBitmap adlı
stringvalue oluşturduğunuzda ise
yapmatuz gereken Value kısmına
yeni resmınizin tam adresini yaz-
mak.. c:/ windows/resim.bmp gibi.
Koray.Sonmezsoy@cumhuriyetcofn.tr
Ayın 26'sı geliyor; Çernobil'e dikkat?
Her ayın 26'stnda telafisi
mümkün olmayan bir fela-
ketle randevunuz olabilir.
Geçen haziran ortaya çıkan
CIH virüsü, yaygınlaşma-
sıyla birlikte son zamanlar-
da ortalığı kasıp ka\iırmaya
başladı. Ozellikle Internet
ortamını kullanarak tüm
dünyaya yayılan CIH virü-
sünün her geçen gün yeni
bir sürûmü çıkmaya başladı.
Diğer virüslerde olduğu gibi
çalıştınlan programlara bu-
laşan CIH virüs karakterle-
rinde görüldüğü gibi bir
"payload" bulunuyor. Vi-
rüslerde "payload" denilen
bölûm, virüsün bulasmasın-
dan sonra aktif hale geldi-
ğinde harekete geçti. Bu vi-
rüslerde genellikle zarar ve-
rici komutlar olduğu gibi
komik ya da ekrana gelen
değişik görüntülerde de yer
alabiliyor. CIH virüsünün
payloadı oldukça ölümcül
olabiliyor. Çok farklı şekil-
de sisteme zarar veren CIH
virüsü cıddiye alınması ge-
reken virüsler arasında.
Bazı virüsler yalnızca bu-
laşnğı dosyalara zarar vere-
bilirken CIH virüsü sisteme
de zarar veriyor.
CIH nasıl bulaşıyor?
Bir virüsün bulaşması için
mutlaka virüslü başka bir
exe dosyasının o bilgisayar-
da çalıştınlması gerekiyor.
Bilgisayarda bulunan virüs-
lü herhangi bir exe dosyası
çalıştınldığında virüs belle-
ğe yerleşerek sistemde tüm
programlara teker teker bu-
laşıyor. Virüs bir sisteme
ancak aşağıdaki şeki1lerde
bulaşabılir: 1- Internet'ten
Download. 2- E mail dosya-
sına eklenen virüslü prog-
ram çalıştınldığında yine
bulaşabilir. 3- Herhangi bir
disket CD rom ûzerinde bu-
lunan virüslü dosya çalış-
tınldığında sisteme anında
bulaşacaktır. exe olmayan
programlarrn dışında her-
hangi bir şekilde virüsün
bulaşma ihtimali bulun-
muyor. CIH virüsünün
temizlenmesi için Anti-
Virüs programlannm en son
sürümlerini kullanmanız
gerekiyor.
Elektronik ticaret büyüyorABD'de elekt-
ronik ticaret
hacmi beklen-
tilerin çok öte-
sinde bir hızla
büyüyor. Texas
Üniversite-
si'nin yaptığı
bir araştırmaya
göre ABD'de
sanal ticaretten
elde edilen ge-
lirler 300 mil-
yar dolan aşar-
ken bu alanda yaratılan istih-
dam da 1.2 milyondan fazla.
Üniversitenin 3 binden fazla
şirket üzerinde yaptığı araş-
tırmaya göre, sanal ortamdaki
işlem hacminin ûote biri yani
100 milyar dolar 'gelenekseP
elektronik ticaretten yani In-
temet üzerinden kitap, CD ve
oyuncak satışlanndan kay-
naklanıyor. Seyahat acentele-
n ya da borsa işlemleri gibi
'aracıtak' işleri ise 58 milyar
dolarhk bir işlem hacmine sa-
hip.
En btiyük pay
Ancak Internet'in en iyi müş-
terisi yine kendisi. Çûnkü
web gelirlerinin yansma ya-
kını Internet ya da elektronik
ticaret ortamına erişimi sağla-
yacak altyapı, yazılun ve do-
nanımlar için harcanan para-
dan oluşuyor.
Internet'in ekonomik potansi-
yelindeki büyüme herkesi şa-
şırtıyor. Son 3 yılda sanal or-
tamda kazamlan gelirler her
yıl ikiye katlanarak arttı ve
kimilerine göre bu hız hiç ke-
silmeyecek.
Sanal alışverişlerde büyükler
kadar küçük firmalar da et-
kin. Pek çok küçük şirket In-
ternet sayesinde şaşırtıcı dü-
zeyde gelir elde ediyor. An-
cak bu alanda yapılan yorum-
lar arasında büyük farkJar var.
Kimilerine göre, tnternet üze-
rinden satışlarda birkaç bü-
yük firmanm egemenliği söz
konusu iken kimileri de kü-
çük firmalann giderek büyü-
yen etkinliğinden dem vuru-
yor.
Ekonominin bu alanmda
rakamlan saptamanın çok zor
olduğu vurgulanırken bu
alandaki girişimler de giderek
artıyor. ABD Ticaret Bakan-
lığı, bu yıhn başlannda elekt-
ronik ticaretin izlemeye
alınacağmı duyunırken Texas
Üniversitesi ise araştırmasını
üç ayda bir yenilemeyi plan-
lıyor.
AZILIM TANITIM
Word kullanmak yaşamınızı kolaylaştırırBİRDOSYAY1YENİ
KOŞULLARDA KAYDETMEK
Dosya-Farklı Kaydet... Komutu
Aktif dosyayı yeni bir isimle
kaydetmek ya da başka bir
klasöre veya sürücüye kaydetmek
için kullanıhr.
Ah+IKF
Dosya mönüsünden Farklı
Kaydet komutunu tıklayınız.
Karşınıza FarkJı Kaydet dialog
kutusu gelecektir.
Dosya Adı bölümüne, dosyaya
\erilmek ıstenen ısim yazılır
Eski versiyon Word'lerde (Word
95 ve daha önceki versiyonlarda)
dosya isimlerinde boşluk
kullanılmaz. Isımler alfabetik bir
karakterle başlar ve numerik
karakter içerebilir. Isim sekiz
karakteri geçmemelidir (Eğer
Ofıs 97 kullarucısı iseniz
dosyalannıza daha uzun isimler
verebilirsiniz ve kullandığınız
ofıs' in versiyonunu öğrenmek
isterseniz; yardım mönüsündeki
"Microsoft Word Hakkında"yı
tıklayarak bunu
görebilirsiniz).
Kayıt yeri
bölümünden
sürücü ve var
olan bir klasör
seçilebilir.
Dosya Adı
bölümüne de
dosyaya
verilmek istenen
isim venlerek
dokümanınızı
kaydedebihrsinız. Bu arada Farklı
Kaydet diyalog penceresinde bir
kolaylık daha var. O da Yeni
Klasör Yarat seçeneğidir. Bu
butona da tıklayarak yeni bir
klasör oluşturabilir;
dokümanlannızı
sınıflandırabilirsiniz. Yalnız
unutmamanız gereken bir şey
daha var ki; Yeni Klasör Yarat
butonuna tıkladığmızda yaratılan
kJasörün adı Yeni Klasör olarak
belirecektir. Buraya örneğin
"fiyat teklifleri" yazarak
sınıflandırmanızı
yapabilirsiniz.
SAYFA
YAPISINI
AYARLAMAK
Dosya-Sayfa
Yapısı... Komutu
Sayfa ayarlanmzı
ciüzenlemek için
kullanıhr.
Alt+D+P
Dosya
mönüsünden
Sayfa Yapısı... komutunu
tıklayınız. Bu komutla birlikte
açılan pencerede sayfanın şeklini
ayarlayabilmeniz mümkündür.
Sayfaya verilecek kenar
boşluldan üst, alt, sağ, sol olarak
cm cinsinden ifade edilmektedir.
Yine aynı pencerede üst
taraflardaki (Kâğıt Boyutu, Kâğıt
Kaynağı ve Düzen) Kâğıt Boyutu
sekmesinden, kullanacağınız
kâğıdın boyutlannı ve yönünü
ayarlayabilirsiniz. Burada
unutulmaması gereken önemli bir
nokta vardır; bütün ayarlanmzı
yaptıktan sonra Tamam'ı
tıklarsanız sadece ve sadece o
anki belgenizi ayarlamış
olursunuz. Fakat eğer
Varsayılan'ı tıklarsanız bu ve
bundan sonraki bütün
belgeleriniz için oluşturduğunuz
ayarlarla açılacaktır (Yeni bir
belge dahi açsanız).
BASK1ÖNİZLEMESİ
Dosya-Basla Önizleme Komutu
Ah+EN-N
Dosya mönüsünden Baskı
Önizleme komutunu tıklayınız.
Üzerinde çalıştığınız
sayfa(lan)mızı yazıcınıza
göndermeden izlemenizi
sağlayacak komuttur. Buradan
metinle ilgili değişikliklerinizi
yapamazsınız.
Farenizi yazı üzerine
getirdiğinizde sadece bir büyüteç
simgesi belirir ve tıkladığınızda
yazıya yaklaşır, bir daha
rıkladığınızda uzaklaşır...
BulentCoskun@cumhuriyeLcom.tr
CEVAT ÖZEL
Isıanbul Basın Savcısı
5846 sayılı Fikir ve Sa-
nat Eserleri Kanunu'nun 2' 1,6/10-11,
22 3.38, 73/6 ve Ek2"ncı maddelerin-
de 4110 sayılı kanunla 1995 yılında ya-
pılan değışıkliklerle bilgısayar prog-
ramlan bu kanun kapsamına alınarak
bu programlann korunmasına çalışılmış
olmakla birlikte bu değişıkliğin ne bil-
gısayar programlannı ne de yine bu ka-
nun kapsamında bulunan dığer ilim ve
edebıyat eserlennı. musıkı eserlenni,
güzel sanat eserlennı. sinema eserlenni,
işlenmeleri, komşu haklannı tam anla-
mıyla koruduğunu, koruyabıleceğini
söylemek mümkün görüİmemektedir.
Kanaatimize göre anılan yasanın 75 ve
81 'ıncı maddesınde yer aîan bazı dü-
zenlemeler bu mücadeleyi zayıflatacak
mahıyettedir. Bilındıği gibi bu madde-
lerde 5846 sayılı yasaya muhalefet hal-
lerınde takıbat yapılabilmesi suçtan za-
rar görenın (şikâyetıne) bağlı tutulmuş-
tur. Şıkâyetın ise tecavüzün ve suç faili-
nin kımlığının öğrenilmesınden itibaren
altı ay içensinde vapılması gerekır.
Kendisine bu tür bir şıkâvet yapılan
Cumhunyet Savcısının ise fulin ıcra-
sından itibaren bir yıl içensinde kamu
davasını acması zorunludur. Eser sahıbi
olan kışınin şıkâyet etmemesi, şikâyetçi
olması halinde bunu altı ay ıçerisinde
yapmaması, Cumhuriyet Savcısı'nın şi-
kâyete ragmen kamu davasınt bir yıl
içensinde açmaması veya açamaması
Sanal ortamda yazılım hırsızlığı
hallennde suç faili hakkmda cezai an-
lamda yapılabılecek hıçbır işlem yok-
tur. Bütün bunlann ise mücadeleyi za-
yıflatacağı çok açıktır.
Fiknmızi daha iyi açıklayabilmek
için 5846 sayılı yasaya muhalefet ede-
rek başkasınm eserini herhangi bir şe-
kilde taklit eden, kopvalayan. işleyen
kişinin durumu ile Türk Ceza Kanu-
nu'nun 491, 492.493'üncü maddelenn-
de düzenlenen fıillen işleyenleri. yanı
hırsızlık yapanlan mukayese edelim.
Hırsızlık suçunun tarifı, Türk Ceza
Kanunu'nun 491'inci maddesinde ya-
pılmış olup, bu tanfe göre hırsızlık^
başkasının taşınabilır malını nzası ol-
maksızın faydalanmak için bulunduğu
yerden almaktır.
Bılgısayar programı olsun, 5846 sa-
yılı yasada tek tek sajilan diğer eserler
olsun, bunlann her bıri uzun zaman,
emek ve masraf gerektiren faaliyetler
sonucu elde edilebilen, manevi değerle-
rinin >anı sıra bü>ük maddi değerleri
de olan, diğer bir deyışle ve Türk Ceza
Kanunu'nun 491'inci maddesinin ifa-
desıyle mal olarak nıtelendırebıleceğı-
mız şeylerdir. Hiç kimse bu kadar zah-
metli bır çabanın ve büyük masraflann
vapılması sonucu elde edilen değerlen-
nin karşılığı ödenmeden başkalan tara-
fından kullanılmasına nza gösteremez.
5846 sayılı yasanın koruma altına aldığı
çeşıtli sahalardaki eserden mal olarak
değerlendırdiğimiz zaman eserlerin
kopyalanmasının, taklitlerinm yapılma-
sının, çeşitli şekillerde eser sahıplerinın
nzası hilafina kullanılmasının hırsızlık
olarak telakkı edılmesınin dogru olaca-
ğı sonucuna \-armarmz gayet mantıklı
ve kendi ıçinde tutarlı bir davranıştır.
Meseleyi bu şekilde ortaya koyduğu-
muz zaman 5846 sayılı yasaya muhale-
fet hallerinde uygulanabilecek usul ve
verilecek cezalarla, hırsızlık suçundan
uygulanacak usul ve verilecek cezalar
arasında en azından bır paralellik olma-
sı gerekır diye düşünüyorum.
Hırsızlık suçlannda suçun takibi suç-
tan zarar görenin yanı malı çalmanın şi-
kâyetıne bağlı değıldir. Yanı bir hırsızlı-
ğa şahıt olan mal sahibı dışında herhan-
gi bir kişinin bu durumu ihbar etmesi
ile de bu suç görevli kurumlar tarafin-
dan resen takıp edıbr. Halbuki 5846 sa-
yılı yasaya muhalefet hallerinde eser
sahibinın kendisınin bızzat şikâyette
bulunması gerekır Bir eserin başkası
tarafindan hukuka aykın bir şekilde
kullanıldığım gören herhangi bir kişinin
bu durumu resmi mercılere ıhbar etme-
si ile soruşturma başlatılamaz. Yukanda
da söylendığı gibi eser sahibi üstelik bu
şıkâyetinı altı ay içensinde yapmak zo-
rundadır. Aksi halde şikâyet hakkım
kaybeder ve esenni haksız olarak kulla-
nan kimsenin yasaya, ahlaka aykın bu
da\Tanışma göz yummak zorunda kalır.
Hırsızlık suçunda ise hem şıkâyete ge-
rek yoktur ve hem de bunun doğal bir
sonucu olarak altı ay içensinde hırsızlı-
ğın resmı makamlara bıldirilmesi gibi
bir zorunluluk bulunmamaktadır. 5846
sayılı yasada eser sahibı tarafindan du-
rum kendisine altı ay ıçerisinde bildıri-
len Cumhuriyet Savcısı kamu davasını
bir yıl içensinde açmak zonmdadır, bır
yılllk sürc geçirilrnişse eser sahibı yine
hakkım kaybeder. sorumlu kişı hakkın-
da ceza da\-ası açılması ımkânsız hale
gelir. Hırsızlık suçlannda ise Türk Ceza
Kanunu'nun 102'ncı ve müteakip mad-
delenndeki düzenlemeye göre dava za-
manaşımı en az beş yıldır. Yani sizin bir
malınız çalınsa, sizin haberiniz olmadı-
ğı için bır komşunuz veya arkadaşınız
bunu resmi mercilere ihbar etse zabıta
makamlan bunu derhal kovuşturmak
zorundadırlar. sizin bizzat şikâyetiniz
gerekmez. üstelik komşunuzun veya ar-
kadaşınızın ihban malınızın çalınma-
sından itibaren beş yıllık süre içensinde
kalma kaydı ile geçerlıdir.
Hırsızlık suçlannda hapıs cezası
miktan en az altı ay, 5846 sayılı yasada
ise bu mıktar üç aydır. Türk Ceza Ka-
nunu'nun 552'ınci maddesine göre ça-
lınan malın değennin fazla olması du-
rumlannda bu ceza miktan kanunda
öngörülen nıspetler da-
hilinde arttınlabileceği
halde 5846 sayılı yasada
böyle bir düzenleme da-
hi yoktur. Sonuç olarak bır kişi komşu-
sunun bahçesınden erik çalsa alacağı
ceza en az altı ay olduğu halde büyük
masraf, zaman ve emek getiren bir
esenn, bır bılgısayar programımn çaluı-
ması halinde uygulanacak ceza üç ay-
dır.
Çahnan erik ile bilgisayar prog-
ramıran deger itiban ile kıyasının dahı
yapılamayacağı herkesin kabul etmesi
gereken bir hakikat ıken erik hırsızına
bu kadar ağır ceza, bilgisayar programı
hırsızına bu kadar hafıf bir ceza uy-
gulaması en azından hak ve nasafet
kurallanna, ceza adaletine aykın değil
midir?
Bu adaletsızliğın ortadan kaldınl-
ması için 5846 sayılı yasanın usul
hükümlerini düzenleyen 75 ve 81 'inci
maddelerinde, ceza hükümlerini düzen-
Ieyen71,72, 73,80 ve 81'inci mad-
delerinde yeni düzenlemeler yapılması,
bu cezalann hiç değilse yukanda örnegi
verilen erik hırsızlanna verilen cezalara
eşdeğer hale getirilmesi, başkasının
eserini bedelini ödemeden bir şekilde
kullanmaya kalkışan kışilerin herhangi
bir süre ile kısıtlı olmaksızın her bilinçli
vatandaş tarafindan ıhbar ve şikâyet
edilmesi ile kovuşturmanın eser
sahibinın bilgisi olmaksızın baş-
latılabilmesıne olanak sağlanmasının
uygun olacağını düşünüyorum.
DEĞİŞEN
DUNYADAN
HUSEYtN BAŞ
Egzoz Gazı Öldürüyor! \
"Delidanalar", tüketicisini hastaeden İ Ç V . ^ ^
ler, "zehir saçan tavuklar", sorgulanan transje;
nik ürünler.. yirmi birinci yüzyılın eşiğinde, Avruj
pa gibi ileri ülkelerde bile büyük sarsıntılara yoj
açıyor. Havası, suyu, doğası, besinlerıyle geze*
gen giderek "zehiheniyor". Çoğunca "kobay1
»
olarak kullanılan yadazengin ülkelerin, birbiri ar-
dından patlak veren skandallaria artık kendi halkJ
larına yedirip içiremediklerini -zehirli atıklar, si-
gara gibi "zararlılar" dahil- üzerlerine boca ettik-1
leri yoksul ülkelerin de bundan nasiplerini fazla-;
sıyla aldıklarından kuşku yok. Sözgelimi BirleşiR
Devletler ve Avrupa, kanser dahil çeşitli ölüm-
cül hastalıklara neden olduğu bilinen "s/gara"tü-'
ketimini azaltmak için büyük çabalar gösterirken
-örneğin Dünya Sağlık Örgütü. sigaranın "ecza-
nelerde", belki de reçeteyle satılmasının hazır-,
lığı içindedir- bu zehiri, önlerine hiçbır engel ÇIT
karılmayan yoksul ülkelere "pazarlama" yanşın^
dadırlar. *
Bütün bunlann önde gelen nedeni, büyük oran-î
da Biıieşik Devletler kaynaklı ve kendi ülkeleri da-^
hil birden fazla ulusu sömürdüklerinden, yanıltK
cı biçimde "çokuluslu" diye adlandırılan dev şir-ı
ketlerin, küreselleşen piyasa ekonomisınin da-»
yattığı kıyasıya rekabet ortamında ve doğası ica-
bı, daha kısa zamanda daha fazla kâr sağlamaJ
yı, kamu sağlığının, her zaman, önünde tutma-i
landır. '
Geçenlerde büyük tirajlı bir gazetenin ekinde!
çıkan bir haberde;, motorlu araçların egzozların-'.
dan çıkan zehirli gazların periyodik ölçümlerinin.
yapılması gereğine değindiği sırada, BM Dünya
Sağlık örgütü (OMS), ağır para cezalarına kar-
şın bizde doğru dürüst uygulanmaması bir ya-
na, sağlığa zararı da fazla ciddiye alınmayan
"egzozgazının" insan sağlığında neden olduğu
yıkımları açıklıyordu. Dünya Sağlık Örgütü, Av
J
"
rupa'da yapılan konuyla ilgili bilimsel araştırma-
ya dayanarak şu çarpıcı sonuca ulaşmıştı: "Oto-
mobillerin neden olduğu hava kihiliği, heryıl, tra-.
fik kazalanndan fazla can almaktadır." Le Mon-
de gazetesinin birinci sayfadan verdiği haber^
göre "motorlu araç trafiğinden kaynaklanan ha^.
va kirliliğinin maliyeti" adıyla kaleme alınan ve 1 f;.
Haziran'da düzenlenen "Çevre ve Sağlık" kon-
feransında kamuoyuna açıklanan söz konusıj
araştırmada Dünya Sağlık Örgütü, otuzyaşını g&»
çen yetişkinlerin otomobil trafiğinden kaynakla7
nan hava kirliliğine uzun süre maruz kalmaları-»
nın, yılda solunum ya da kalp hastalıklarındarr
21.000'inin "erken" ölmesine yol açtığını ortaya
komaktadır. Bu rakam, araştırmanın yapıldığı üç?
ülkede trafik kazalarında ölenlerin sayısındarr
fazladır. (1) •
Fransa, Avusturya ve Isviçre'de gerçekleştiri-
len söz konusu araştırma, ilk kez, uzun süre va
her gün araba egzozlanndan çıkan ve PM10 adıy-
la anılan "küçük parçacıklann" insan sağlığına
verdiği zararı, yadsınmaz bir biçimde saptamış£§
tır. Araştırma, aynı zamanda, otomobil kaynaklu
hava kirliliğinin genel hava kirliliğinin yol açtığı yı- \
kımdaki payını da belirlemiştir. Sonuç, tek keli- ç
meyle çarpıcıdır. Örneğin Fransa'da her yıl ge- {
nel hava kirliliğinden ölenlerin sayısı 31.692'dir.ı
Otomobil kaynaklı kirliliğin bu rakamdaki payıj
17.629 gibi ürkünç düzeydedir. "Vakitsiz ölüm-f
len'n" sayısının 3314 olduğu Isviçre'de bu ölüm-1
lerin 1762'si "otomobil" kaynaklıdır. Bu rakam}
Avusturya için 5576'da, 2411 düzeyindedir. ı|
Yine aynı habere göre "vakitsiz ölümlerin", ya-1
ni hava kirliliği ile hız kazanan ölümlerin dışında, *
zehirli gazlar, ozellikle çocuklarda büyük tahri-«
bata neden olmaktadır. Sözü edilen üç ülkede j
her yıl 162.000 çocuk "astım" krizine yakalan-j
maktadır. Bronşite yakalanan çocukların sayısı?
ise 300.000'in üzerindedir. OMS, ayrıca "afetin"l
sağlık maliyetini de hesaplamıştır: 27 milyar Eu-;
ro! (1 Euro, yaklaşık 431.000 TL)
Fransız "Ulusal Hava Konseyi" Başkanı Jean-,
Felix Bernard'a göre OMS'nin araştırması, oto-|
mobil kaynaklı hava kirliliğinin insan sağlığında- j
ki yıkımı ortaya koymaktadır. Bu niteliğiyle de tıp- j
kı yol güvenliği gibi, uzun vadeli vetemel önlem-*
lerin alınmasını gerekli kılmaktadır. Motorlu araç-«
lann giderek artarak yollan doldurduğu büyük met- *
ropollerde "havanın niteliği" sürekli olarak ölçü-P
me tabi tutulmaktadır. Örneğin Avrupa'nın he-|
men bütün büyük kentlerinde ölçüm aygıtlarıf
"hava kalitesi"n\ "kötü" olaraktanımlamaktadır.\
Hava kirliliğinı ölçmeden görevli "Airpahf" iseş
önümüzdeki günlerde, kirliliğin 7'ye, yani "çok\
kötüye" ulaşacağını ileri sürmektedir. ;
Peki, biz olayın neresindeyiz? Ölçüp biçen,j
etkin önlem düşünen, alınmasını tasarlayan varj
mı? Kim? \
j(1)LeMonde, 17 Haziran 1999, SylviaZappi.
Rusya'ya
açılan pencere:
vwvw.tru.net
Türkiye ile nıslar ara-
sında iş yapan veya ya-
pacak olanlar için ya-
rarlı bir site. Türkçe ve
Rusça olarak iki bölüm
halinde düzenlenmiş.
Rusya ile ricareti dü-
şünüyorsunuz veya ora-
ya yatınm yapacaksı-
nız; ortağınızın sizi böl-
gesine davet ediyor. Da-
ha oraya gitmeden, böl-
ge hakkında hazırlan-
mış türkçe raporu oku-
yabilir, Rus yabancı
sermaye kanunu, ticari
yargılama usulü, rus
vergi sistemi hakkında
oldukça geniş bilgıler
edinebilirsiniz. Türki-
ye'de yatınm yapmak
isteyen Ruslar için de
kendi dilinde bilgıler
var.
Tru.net'teki bilgiler,
1992 yılından bu yana
Moskova'da Türk fir- l>
malanna danışmanlık {
hizmeti veren BSYMM '
adlı yeminli malı müşa-»
virliîc loıruluşu tarafın- î
dan hazırlanmış ve sü- i
rekli güncelleştiriliyor. i
Site yönetıcileri, daha
fazla ve daha özel bilgi '_
için yardıma hazır ol- ,•
duklannı duyuruyorlar..'
Kısaca, konunuz Rusya ı
ise adresiniz J
www.tru.net.