Katalog

1 7HİSAN 1999 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA 17 BM'ye YeniYüz Koskoca Bırleşmış Mıl- letler (BM) orgutu varken, Kosova'da NATO'nun ışı ne? Bu soruyu Bııieşmış Mıl- letler Turk Derneğı Başka- nı Rahmi Kumaş'a yonelt- tık Kumaş, BM nın devre dtşı bırakılmasına ılışkın ıkı neden ılen surdu "Bınncı neöen, orgütün ışJeytşndekzohuklardır BM, Kosova sorunu konusuna çözûm ıçın karar çıkarmaya yönelĞğınde, Guvenhk Kon- seyı'ncte, ömeğm Rusya'nn 1 veto'su ılekarşılaşabılecek- tı Ikıncı neden, ABD'nın, BM'nın güçtenmesını ıste- memesıdır öyle kı, BM'nın güçsûzleşmesı ıçın ABD, orgute olan para borcunu odememektedtr" Amenka'nın "dunyaımpa- ratorluğu'na soyunduğu btr sureçte BM ışlevsızleştınlı- yor, sızın anlayacağınız Rahmı Kumaş'ın verdığı or- neğe bakılırsa, ta 1945'ler- de bu amaç ABD'nın bılın- çaltında varmış zaten "1945yıhnda San Francts- co Konferansı'nda ABD'yı temsıl eden senator Van- derberg'/n dedığını anım- sayalım BM Genel Kurvlu, ülkelenn dertlennı dokrnek ıçın bır 'kasaba alanı' ola- caktır" Ne demek bu'' Yeryuzu- nun çoğunluğunu temsıl eden ulkeler havanda su döverken egemen ulkeler dıledıklennı yapacaklar Ezıten Guney, BM'nın ye- nı bıryapıya kavuşturulma- sını ısterken çok haklı değıl ISIK KANSü Cumhurıyet devrımı sonrasın- da, ozellıkle 1940'ların sonundan başlayarak yaşanan karşıdevrım surecı boyunca sağ, ıktıdar oianak- larını kullanarak burokrasıden eğrtıme de- ğın bırçok alana egemen oldu "Öcu" gı- bı gostenlen sol, ne zaman cıddı bır alma- şık olsa, baskıyla karşılaştı Sonuçta, kur- tuluşunun, ırkçısından koktendıncısıne, lı- beralınden çıkarcısına değın sağ partılerde olduğunu varsayan, eğı- tımsız, hak ve ozgurluklerının bılın- cıne ulaşamamış, ıstısmaraaçık, çok genış btr tutucu seçmen kıtlesı ya- ratıldı Yarın yapılacak seçım oncesı de- nıyor kı "Sağ partıler genlıyor" Sağın genlemesının ıkı gerekçesı var gıbı 1 - Yurttaşlar sağın Turkıye'yı ba- tağa goturduğunu yaşayarak gor- duler 2- Merkez sol partıtenn ozelltkle yo- netım kademelen, tutucu seçmen Sağ gerilerkenkıtlesınden de oy alabılmek, onlan urkut- memek ıçın gerek programlan, gerek soy- lemlen, gerekse uygulamaları ıle "merkez sağ "a yaklaştılar Merkez sağa yaklaşan "sol" partıler, bu seçımlerde başan elde edebılııierse eğer, bu da bır adımdır Yeter kı se- çım sonrası, genış krtlelere çıkarları- nın sağda olmadığını aktarabılecek, yurttaşlann "oy deposu suru" durumuna duşmesını onleyecek ve toplumu Ata- türk'un ozledığı "çağdaş uygariık" duze- yıne ulaştıracak atılımları ıçtenlıkle ger- çekleştırebılsınler Geleneksel sol seçmenın ıse soz ko- nusu ettığımız partılere bu seçımde buyuk çoğunlukla "ıstemeye ısteme- ye"oy kullanma eğılımıne gırmesı çok lyı ırdelenmelı "Merkez sağa yaklaşmanm" çare ol- madığı, asıl çekırdeğın 1923 devnmın- den, hatta Ulusal Kurtuluş Savaşı'nın başlangıcından bu yana yurtsever ay- dın kadrolar ıle halkın coşkuyla be- nımsedığı ve ılkelennı kalın hatlaria be- lırledığı "kurumsallaşmış", demokra- tık mekanızmalara her zaman açık 'sol" orgutlenmede olduğu unutulmamalı Sağ gerilerken sol gencıleşmemelı Seçim anısı Nazıjh'den okurumuz Bekır Özcan seçım anı- sı gondermış Acı aa gul- duruyor ınsanı 1974 seçımlennde Dı- yarbakır'ın Çermık ılçe- sının btr koyunde sandık kurulu başkanıydım Se- çımde CHP'nın 4 sıra- dakı adayı ıle MSP'nın 2 sıradakı adayının çekı- şeceğı bellıydı MSP'lı aday Çermıklı, CHP'lı adayın dayısı da Çermık Adlıyesı'nde başkâtıptı Sandık açıldı, CHP'ye 12 oy çıktı Uzgun, kay- gılı bir adam yanıma yak- laştı, "Allah kahretsın" dedı "Hayrola" dedım, "neoidu?", CHP'ye çok az oy çıktığını soyledı "Demek kı, köyünüzde CHP'yı tutan bu kadar seçmen var" dıyecek ol- dum, ama adam tesellı olacak gıbı değıldı Içını dokuverdı "Başkâtıbe karşı ayıp oldu" Yazar ile yayıncı arasındaki giiven köpnüsü: BandrolKıtaplara bandrol alınmasının zorun- lu hale getınlmesı, kımı yayın kuruluşla- nnı rahatsızedıyor Bandrolun Kuttur Ba- kanlığı'ndan almacak oluşu, bır tur "san- sur" olarak değerlendırılıyor Edebıyatçılar Derneğı Genel Başkan Yardımcısı yazar Huseyın Atabaş konu- ya açıklık getırdı - Bandrol olayına nıye gereksınım du- yuldu? - Türkıye'de korsan yayın geçmışte de vardı Ancak teknolojının gelışmesı sonucu bu ış çok daha kolaylaştı Bırta- kım kesımler tatlı para kazanmak ıçın teknoloııyı kullandılar yazann yayıncının ıstegı dışında kıtap basıp satmaya baş- ladılar Dığer yandan da kımı yayıncıla- nn sozleşme dışı daha fazla kıtap bas- tıkları savlanıyordu Bu olaylan onlemek ıçın kımı yasalarda ufak tefek maddeler olmasına karşın, devlet bugune kadar bu alana gırememış, yasalan uygulayama- mış, korsan ve kaçak yayın yaygınlaş- mıştı Bandrotebuyuzdengerekstnmndu- yuldu - Bandrol, yakındığınız kaçak ve kor- san baskılan nasıl onleyecek'' - Yayıncı, yazar ıle ne kadar kıtap ıçın sozleşme yapmışsa o kadar bandrolu ku- çuk bır ucret vererek Kultur Bakanlı- ğı ndan alacak ve basılan krtaplan onun- la ışaretleyecek Bandrol enazındanbır uyuşrnazlık halınde mahkemelerde han- gı kıtabın kaçak ya da korsan olduğu- nun saptanmasına yardımcı olacak Bandrol oncesı kıtaplann hangısının kor- san, hangısının kaçak, hangısının normal olduğu, mahkemelerce belırlenemıyor- du - Bandrol uygulaması, ılen surüldüğu gıbı sansure yol açar mı? - Bakanlığın, başvurusu yapılan kıta- bı ınceledıkten sonra bandrol verme gı- bı bır yetkısı yok Yalnızca yayıncının ıs- tedığı bandrolu verecek Kaldı kı, ba- kanlık eğer ıstenen bandrolu vermekte gecıkırse, hukuk yoluna başvurulabıle- cek Bır şeyyanlışanlaşılıyor Türkıye'de muzık ve sanat eserierını, yasalara go- re sansur kurulları denetleyebılır Ancak, edebıyat ya da bılım alanındakı yapıtlar- da boyle bır zorunluluk yoktur Bandro- lun de denetleme gıbı bır ışlevı yoktur Olay kısaca şudur Kolaycılığa tatlı pa- ra kazanmaya alışmış olan çevreler, ken- dılennı ufak bır zora koşmak ıstemıyor- lar Oysa, bandrol ıle yazar kıtabının ne kadar basıldığmı bılecek "Yayıncı be- nım kıtabımı fazla mı bast, korsanı mı ya- pıtdı" kuşkusunu taşımayacak Boylece yazaıiar ıle yayıncılar arasında bır guven koprusu de kurulmuş olacak Kaldı kı, yazma, yaratma ve yayımlama ozguriu- ğunun onunde, Terörie Mucadele Yasa- si'nın kımı hukumlen olmak üzere, daha pek çok engel var Sansurden soz eden- lerle bır araya geiıp once bunlan ortadan kaldırmak ıçın savaşım vermelıyız ISSIZ ODA YAZILARI VEDAT ÖZDEMİROĞLU Wdan77'yeKısaBirYMcduk! Anımsadığım ılk seçımler 1977 yılının 5 Hazıran'ında yapıldı Ben henuz 9 yaşın- daydım Bülent Ecevit'ın ge- nel başkanlığındakı CHP'nın yuzde 41 38 oy alarak bırın- ctûkduğuseçımlerle ılgılı ola- rak Cumhurıyet'ın'hazırladiŞı 1 "Seçım 77" kataloğu geçtı elıme (Bu onemlı ve ozenlı çalışma, 18 Nısan seçımle- nnden sonra da yapılırsa çok faydalı olacaktır) Şımdı, bu "Seçım 77" kıta- bından aldığım bılgılerı kulla- narak bır test yapmak, ken- dı kuşağıma ve daha buyuk- lere hafıza tazeletmek ıstıyo- rum Daha kuçukler ıçın de "kımın ne olduğu" konusun- da yarariı olacağını duşun- duğum bu testın doğru yanıt- lan koşenın altında 1 Sıkı durun, sızı az sonra "80 onces/"ne, sıyah-beyaz, tek kanal donemıne goturece- ğım 1 1 Seçım oncesı MHP'lı Devlet Bakanı Mustafa Ke- mal Erkovan, partısınden ıs- tıfa ederek AP'ye geçmıştı Erkovan, ıstıfadan sonra MHP'nın yapısını nasıl eleş- tırmıştı1 ? a) Ben genel başkan olama- yacağım partıde duramaz- dım 1 b) Davadan dönmenın hıs- sıyatını yaşamak ıstedım 1 c) Partıye aklı hâkım kılmak ıstıyorduk1 d) O partıde herkes bırbırı- nın arkasından konuşuyordu' 2 Seçım propagandası sı- rasında, MC ıktıdarını eleştı- rerek "Bu hukumet AP'nın pasttrma yazı ıdı O da bıttı", "AP hızmetyenne bahşış top- layan garson açgozluluğü ıçın- dedır", "Demirel kım, Car- ter'/n karşısında masaya yum- ruk vurmak kım, o yalnızca takla atar", "Sızden alınan ver- gıyı Istanbul'dakı kapıtalıstle- re kredı olarak verdırtmeyece- ğız" demeçlerını sarfeden par- tı lıderı kımdı'' a) Bulent Ecevıt (CHP) b) Alparslan Turkeş (MHP) c) Ferruh Bozbeylı (DP) d) Necmettın Erbakan (MSP) 3 MSP hderı Necmettin Erbakan, seçım konuşmala- rında "150 mılletvekılı çıkara- cağız" demış, daha sonra bu sayıyı yukselterek meydan- larda "250 mılletvekılı çıkar- tarak ıkıtıdara gelıyoruz" dıye bağırmıştı Seçım sonrasında MSP kaç mılletvekılı çıkara- bıldı? a) 24 b)99 c)163 d)250 4 "Türk çocuğunun kafa- sına mıllet sevgısı, vatan sev- gısı, Allah sevgısı ve Allah kor- kusu koyacağız Mılletın ıçıne mûnafıklık sokmak ısteyenler olmuştur Bız belkı bazı yer- lerpen bırtakım şeyler aJaca- ğızama bızım Mao 'dan, Le- nin 'den, komûnızmden ala- cağımız hıçbır şey olamaz Turkıye Cumhunyetı kuruldu- ğu zaman da Bolşevıkler var- dı Komunızm yenı çıkmıştı Hatta Türkıye'ye yardım et- mek ıstemışlerdı ama Ata- türk onlan elı ıle bır kenara ıtı- verdı" sozlerı hangı lıdere aıt- tı? a) Alparslan Turkeş b) Suleyman Demirel c) Bulent Ecevıt d) Necmettın Erbakan 5 22 yıl once Suleyman Demırel'e gore 2000 yılında Turkıye'nın nufusu ve kışı ba- şına duşen mıllı gelın ne ola- cak? a) 65 mılyon - 2500 dolar b) 73 mılyon -1700 dolar c) 8 mılyon -10 000 Euro d) 82 mılyon - 5000 dolar 6 " dıye bırgelın alıyor- sunuz Kulağına kupe tahyor- sunuz, beğenmıyor Koluna bılezık dızıyorsunuz, beğenmı- yor Ayağının altına halı doşu- yorsunuz, beğenmıyor Ben bu evden gıdenm, dıye tuttu- ruyor Hadı şımdı gıt, gonde- nyoruz senı, hangı cehenne- me gıdeceksen grtr AP Antalya mılletvekılı Ih- san Ataöv, yukarıdakı soz- lerle hangı lıderı eleştırmıştı'? a) Ferruh Bozbeylı b) Alparslan Turkeş c) Necmettın Erbakan d) Turhan Feyzıoğlu (CGP) 7 Aşağıdakılerden hangısı Bülent Ecevit'ın seçım pro- pagandası sırasında soyledı- ğı cumlelerden bın değıldır^ a) Dındargeçınen bazı so- muruculer mezhep ayrılıkla- nnı korukleyerek Musluman halkımızı bolmek ve kendı ıçınde çatışmaya suruklemek ıstıyorlar b) Çağımızda duşmanın bı- le yapamayacağı kotuluklen kendı yurttaşlanna reva goren- ler, hıç sıkılmadan "mıllıyetçı" olduklarını one surebılıyorlar c) Sayın Demırel'le uyum ıçınde çalışmaya hazınm d) Lıberal geçınen bazı so- muruculerte onlann çıkar bek- çılığını yapan faşıstler, ışçıle- nmızı bolerek guçsuzleştır- mek ve bırbırını kırdırmak ıçın tertıpler hazırlıyorlar Doğru yanıtlar 1-c/2-d/3-a/4-b/5-d/ 6-c / 7-c *Bır şeyı kırk kere söyfersen olurmuş" kampanyası - 22 Susurluk Çetesı cezalandtnlsın 1 HAYVANLAR ISMAÎL GÜLGEÇ KİM KİME DUM DUMA BEHIÇAK [email protected] ÇtZGİLİK KÂMtL MASARACI r r K3 r HARBİ SEMİH POROY TARİHTE BUGÜN MUMTAZ ARIKA^S 17 Nban KOY ENSTITÛLERİ AÇIUYOR. /94O'7X BUGUN, 7BM*f,38O3SAY/LI ACÖY£HST/- TÜLBgl MSAS/M KABUL £77? KÖyLEGDe X4ŞA- YAN HAUON e&TtMINI SA6LAM/UC U2E&E, tsSYÖ6 RETMEtJI VSKOYE yAKAO.1 MESLBK SAHIPLER] YET/şr/ett&e IÇIN AÇ.IU\C/UC OLAN BU eĞsr/u KUBULUŞLABI, MILLI B&İTİM BAkANI HASAN AL.I YUCEL ZAMAN/NPA 6ERÇEKLEŞTf&CEC£XTI&. KÖr ENSTITULEKl 'HIN BAf'AJA, Ö 7EDEAI BEJZl SU TTtSAIU UZE£lH[>£ ÇALIŞAM ISMAIL HAKKI TDN- &UÇ &ETIBIL£C£M,2O /CBSlMDB S/B0EN tOJÜU- LUŞUfJA 6EC'Lec&^TıK S'NLEEC£KSHSEJZ06- RETMENtU YETl$A4ESt SASLANABAK KÖYLÛYE ÖNCULÜK EPlLMESlNE ÖNEtA VE&LECEK AN- CA4C,ÇOK PAGTTLI PONEMPE(1946SONSASl)IOE- OLOTIK AÇIOAN ÇOK. ELEÇTIKIUP KAmTKACAKTHİ. CUMARTESİ YAZILARI ATAOL BEHRAMOGLU Soldaki Seçmenin Ikilemleri Solda seçmen bırkaç ıkılemı bırden yaşıyor On- ce bunlardan ılkını DSP-CHP sorununu gozden ge- çırelım DSP, varlığı lıderının variığına bağlı, neredeyse tı- pık bır uçuncu dunya ulkesı sıyasal orgutu gorunu- munde Karızmatık lıderın şu ya da bu nedenle sı- yasetten aynlışından sonra, DSP'nın bugunku gucu ve gorunumuyle devamı çok kuşkuludur Merkez solun bu ıkı orgutu arasındaki ıdeolojık aynm da ya- pay olarak yaratılmak ve dennleştırılmek ıstenıyor DSP'yı ulusalcı ve ınançlara saygılı sol, CHP'yı ve otekı solu bu değerienn karşısındaymış gıbı goster- mek, yanlış olduğu kadar tehlıkelıdır de Yazık kı bu yapay karşıtlığı ılk kez ortaya atan kışı DSP lıdennın kendısıdır DSP-CHP kutuplaşmasının bugun ulaş- tığı noktada DSP lıden ıçın yapılan "mıllıyetçı, mu- kaddesatçı" yakıştırmalannın anlamsızlığı açıktır Fakat o sıyaset sahnesınden çekıldıkten sonra, ken- dısının ektığı tohumlaria daha az yeteneklı ellerde DSP'nın nasıl bır yonde variığını surdureceğı gerçek- ten de kuşkuludur DSP lıdennın son demeçlen, CHP'ye yüklenırken kullandığı ıfadeler, neredeyse kışısel oç alma duy- gularını, "benden sonra tufan" psıkolojısını yansıtı- yor DSP-CHP arasında ıkılem yaşayan seçmen bu- tun bunlan zıhnınden geçırmeiı, CHP'nın, tum eksık- lerıne ve eleştırılebılecek yanlanna rağmen, gucunu tabandan ve geleneklennden alan kalıcı bır sıyasal orgut olduğunu unutmamalıdır • • • Mılletvekılı seçımlen ıçın geçerlı olan bu goruşler, yerel yonetım seçımlen ıçın de geçertıdır DSP-CHP arasında kararsız seçmen kanzmatık lıderın suruk- ledığı partıye mı, kalıcı orgute mı oy vermesı gerek- tığını lyı duşunmelıdır Buna karşılık, yerel seçımler- de, aday olan kışının kımlığı ve istanbul başta olmak uzere ozellıkle buyuk ıllerde seçım bolgelennın kar- maşıklığı başkaca onemlı etkenler Soldaki partıler hıç değılse bu alanda bırlıkte hareket etseler bu so- run çozumlenır, gerıcı çevrelere karşı ulke olçusun- de başan kazanılabılırdı DSP, CHP, (Banş Partısı ve HADEP de ıçlennde olmak uzere) daha soldaki (ODP, İP, Emek Partısı, SİP vb ) tum orgutler, bu alanda buyuk sorumluluk taşıyor Orgutlerden ışaret gel- mezse seçmen ortak bır yonde davranabılecek mı? Orgutlerden ışaret gelmese de, Ankara ve Izmır'de- kı sosyal demokrat ve sol seçmenın ortak bır yon- de daha kolay hareket edeceğı soylenebılır İstan- bul Buyukşehır Beledıye Başkanlığı seçımınde ıse DSP ve CHP adaylannın kışılık ve seçmen duzeyın- de yaklaşık olarak eşıt ağırlığa sahıp oluşlan, ÖDP'nın yukselen oy potansıyelı HADEP ve Banş Partısı et- kenlen, sol oyların dağılmasına yol açacak ve bun- dan en çok Fazılet Partısı yarartanacak gıbı gorün- mektedır • • • Soldaki seçmenın ıkıncı ıkılemı merkez soldaki or- gutlerle daha soldaki orgutler arasında, uçuncu bır ıkılem ıse daha soldaki bu orgutler arasında seçım yapma zorunluluğudur DSP'ye karşı (ve enınde sonunda DSP'yle bıriık- te ortak guç olusturmak uzere) desteklenmesı ge- rektığıne ınandığım CHP, bugunku gorunumuyle, mılletvekılı seçımlennde daha soldaki orgutlenn des- teğını hak etmıyor Bu konuda bır çabası, çaJışma- sı da gorulmuyor Gonlu ÖDP, Işçı Partısı, ya da mıl- letvekılı seçımlenne katılacak otekı sol orgutlenn bı- rınden yana olan seçmenın oyunu gonul rahatlığıy- la kullanmaması ıçın neden yok Sol oylann toplam yukselışı ulkede temız bır hava estırecektır Sosyal demokrasıyle otekı sol ve bu otekı solun kendı arasjndakı ıdeolojık aynmlar, farklılıktar, şu da- kıkanın tartışma konusu değıl. Bu sorunlar, sanı- yorum kı onumuzdekı seçım sonrası donemınde de- nnlığıne tartışılacakür Bugun gorulen, yumuşak ve ılgınç uslubuyla, toparlayıcı soylemlen ve eylemle- nyle, otekı sol ıçınde ODP'nın daha gerçekçı ve on- de olduğudur ODP ıle başta Işçı Partısı olmak uze- re solun otekı guçlu orgutlen arasındaki aynmlaşma- nın duşmanca olmamasını gonul ıster Fakat Turkı- ye koşullarında bu pek kolay gorunmuyor • * • Sonuç olarak mılletvekılı seçımlennde zaten yuk- selışte olan DSP ıle bırlıkte CHP'nın de Meclıs'te guç- lu btçımde temsıl edılmesı ıçın, sosyal demokrat eğı- lımlı ve şu anda kararsız seçmen, gereklı bılıncı ve kararlılığt gostermelıdır Gonlu daha soldan yana olan seçmen, yıne mılletvekılı seçımlennde, oyunu gonul rahatlığıyla kullanmalıdır Orgutlerden ışaret gelmese de, yerel seçımlerde, onde gorunen sos- yal demokrat, sol, ya da çağdaş kımlıklı bır adayın çevresınde bırleşılmelı, beledıye meclısı ve ıl genel meclısı seçımlennde (nedense gozden kaçınlan, ama tabandakı orgutlenmede yaşamsal onemı olan bu konuda) ıse, radıkal solun ağırlığı duyurulmalıdır B U L M A C A SEDAT YAŞAYAN SOLDANSAĞA 1/ E\ ışlennde çalıştınlmak üzere küçük >aşta eve alı- nan kız çocu- ğu II Budun ön kısmından elde edılen da- na etı Bıny- le eğlenme, onu küçümse- me 3/ Eskı Roma'da sa- yım yapmak g ya da torelere karş; ışlenen suçlan ce- zalandırmaklagorevlı -j yaıgıç 4/ Sıcağa ve so- _ ğuğa karşı dayanıklı- lığı kukurtle artınlmış 3 kauçuk Çın ve Ja- 4 p>on>a'da oynanan bır 5 stratejı oyunu 5/ Gu- ney Afrıka Cumhun- yetı'nın para bınmı Abıde 6/VUayet Uğ- raş Lütfi Akad'ın bırfılmı 7/DoğuAna- 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 7 dolu'ya ozgü bır halk oyunu 8/ Kuzu sesı Kırma, melez 9/Guney Amenka'da yaşayan bır tımsah Bır soru ekı YUKAR1DAN AŞAĞIYA: 1/ lncebağırsak ıltıhabı 2/ Dervış selamı Ortaoyu- nunda Rum tıpıne venlen ad 3/ "Yol yontem" anla- mında argo sözcuk Doğu Anadolu'da kullanılan bır tur kuçuk zurna 4/ Jüpiter gezegenıne venlen bır baş- ka ad 5/ Nıkelın sımgesı Muma batmlmış fîtıl 6/ Bır gemının alabıldığı yûk mıktan Avrupa'da bır ır- mak 7/Uluslararası Çalışma Orgutu'nun sımgesı Hz Muhammed*1 ovmek ve ondan şefaat dılemek amacıy- la yazılan kasıde 8/ Marangozlukta kullanılan bır tur buyûkrende Parola 9/Ekonomık alanda kendı ken- dıne yeterlı olmaya yönelen bır ulkenın rejımı