Katalog

SAYFA CUMHURİYET 16NİSAN1999CUMA Türk Tarih Kupumu'nun 68. yıldönümü • ANKARA (AA)- Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ile Başbakan Bülent Ecevit, Türk Tarih Kurumu'nun kuruluşunun 68. yıldönümünü kutladılar. Demirel, tarihın, bir milletin kişiliginin aynlmaz parçası olduğunu vurguladı. Demirel, Türk tarihinin büyük bir ihtişamı, bir hoşgörü ve medeniyet zirvesini yansıttığını belirterek, tarihe sahip çıkma çağnsı yaptı. Askeri birlikler veçevre • İZMİR(AA)-TSE-ISO- EN-14001 çevre yönetimi sistem belgelerini almaya hak kazanan lstıhkam Okulu ve Eğitim Merkez Komutanlığı ile Askeri Hastane ve Orduevi Müdürlüğü'nün ödül törenine katılan Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Atilla Ateş, çevre yönetim sistem belgesine büyük önem verdiklerini söyledi. Türk Silahlı Kuvvetİeri'nin çevreye ve yeşile büyük önem verdiğini ifade eden Ateş, "Türk Silahlı Kuvvetleri çevre konusunda her zaman duyarlı olmuştur. Nerede yeşil ve muntazam bir yer görürseniz, orası ya asker denetiminde ya da askeri birliktir. Çevreyi insan haklannın bır parças» olarak görüyoruz" dedi. Cep telefonu faturası • ANKARA (Cumhurryet Bfirosu) - Cep telefonlannın aynntılı faturalannda kendi kendinizi, kullandığınız hattan aradığınızı ve görüştüğünüzü görürseniz şaşırmayın. Aynntılı faturada kendisini aradığını ve 6 saniye görüştüğünü, bununda 10 bin 300 TL tuttuğunu gören tüketici, Turkcell Müşteri Hizmetleri'ni arayınca şaşırtıcı yanıtı aldı. Temsilci, telefonun ' "yönlendirmesi" açık olduğunda bu şekilde faturalandırma yapıldığını belirtti. Diğer GSM operatörü Telsim yetkilileri ise bu gibi durumlann çok nadir yaşandığını, yapılmış gibı görünen görüşmelerin 10-15 bin TL tuttuğunu bildirdi Mevsimlik işçiler • ANKAR\(ANKA)- Kadroya alınamayan yaklaşık 40 bin mevsimlik işçinin sorununu, kurulacak yeni hükümet çözümleyecek. Hükümet ile Türk-tş arasında sürdürülen sözleşme görüşmelerinde Türk-lş, ücret maddelerinin dışında, kamu kuruluşlanndan emekli olan işçilerin yerine mevsimlik işçilerin alınmasını istemişti. Fakat, Türk-lş'in ve hükümetin sözleşmeleri seçimden önce bitirmek istemesi üzerine mevsimlik işçilerin kadroya ahnması çözüme kavuşturulamadı. Geçici işçilerin büyük bir bolümü, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nda istihdam ediliyor. Kalp taraması • tSTANBUL(AA)-l). Kalp Haftası etkinlikleri kapsamında Sinema Eserleri Sahipleri Meslek Birliği (SESAM) ve Türk Kalp Vakfi'nın işbirliğiyle sinema çahşanlanna kalp taraması yapıldı.Türk Kalp Vakfı Başkanı Çetin Yıldınmakın, kalp-damar hastahklannın tedavisinin çok pahalı olduğunu belirterek "Bugün de çok zor şartlarda görev yapan sinema çahşanlanna sağlık kontrolü yapıyoruz. tnşallah önemli vakalar yakalamayız" dedi. FabPikada eylem • ANKARA (AA) - Sincan Organize Sanayi Bölgesi'ndeki Ersa Çelik Eşya Fabrikası'ndan 12 Mart 1999 tarihinde işten çıkanlan DlSKe bağlı Birleşik Metal-tş Sendikası üyesi grup, fabrika önünde "Atılan işçiler geri ahnsın", '"Yaşasm işçilerin birliği" yazılı pankartlar açtı ve "Işçi kıyımına son", "Işçilerin birliği sermayeyi yenecek" şeklinde slogaalar attı. 1995 seçimlerinde gerileyen sol oylann 18 Nisan seçimlerinde artması bekleniyor Solıuı Sımut' seçmüeıiANKARA (Cumhuriyet Büro- su) - Merkez sol partilenn 1995 yılında yapılan son genel seçim- lerde 12 Eylül sonrasının en kötü sonucunu alarak yüzde 30'un al- tmda kaldığına dikkat çekilirken 18 Nisan seçimlerinde solun top- lam oylannın artarak yüzde 35 'le- ri aşabilecegi beklentısi giderek yaygınlaştı. Sol oylann bu ağırlı- ğının hükümet oluşumuna yansı- tılması için de çeşitli senaryolar üretilmeye başlandı. CHP Genel Başkanı DenizBay- kaTın seçimlerden hemen sonra DSP'ye "solblokönerisini"' yıne- lemesi ve "Hükümet pazarükla- nna toplam sandalye sayımızı or- taya koyup sol Wok olarak biıük- teoturâlım" çağnsmda bulunma- sı bekleniyor. Seçimlerde MHP'- nin barajı geçmesı durumunda Başbakan Büknt Ecevit'ın 3. or- Solun seçlm karnesi <%) 1983 genel seçimleri 1984 yerel seçimleri 1987 genel seçimleri 1989 yerel seçımlen 1991 genel seçimleri 1994 yerel seçımlen HP SODEP 30.5 8.8 — — — — 1995 genel seçimleri ı — SHP — — 23.4 — • — — — — — 24.8 28.7 20.8 13.6 — CHP — — — — — — 10.7 DSP — — 8.5 9 10.8 8.8 14.6 HADEP — — — — — — 4.2 İP — — — — — 0.3 0.2 tak olarak "CHP mi, MHP mi" gibi tarihsel bir seçimle karşı kar- şıya kalabileceğine de dikkat çe- kildi. 1977 seçimlerinde yüzde 40'la- ra ulaşan CHP'nin bu seçim zafe- ri, 12 Eylül 1980 sonrasındaki sol partilerin hayal bile edemediği bir sonuç oldu. HP, 1983 genel se- çimlerinde yüzde 30.5 oy oranry- la sürpriz yaparken 1987 seçim- lerinde SHP ve DSP'nin toplam oylan yüzde 33.3 oldu. 1991 ge- nel seçimlerinde SHP ve DSP'nin toplam oylan yüzde 31.6'ya geri- lerken son genel seçimlerde CHP, DSP, HADEP ve ÎP'in toplam oy- lan ancak yüzde 29.7'ye ulaşabil- di. MeydanlarCHFnin 18 Nisan seçimleri öncesinde DSP'nin oy patlaması yapacağı ve birinciliğe oynayacağı beklen- tisi yaygmlasırken parlamento dı- şı sol partilerden ODP, HADEP • 1995 seçimlerinde yüzde 30'un altına inen sol oylann, bu seçimlerde yüzde 35'i aşması bekleniyor. Seçimlerden birinci olarak. çıkması beklenen DSP'ye Baykal yeniden 'sol blok' önerecek. ve İP'in de oylannı arttıracağı kaydedildi. CHP'nin baraj soru- nunun olmadığının meydanlarda ortaya çıkmasının ardından, D- SP'nin oy oranını yüzde 20'lere çıkarması ve parlamento dışı sol partilerin de yüzde 8 dolayında oy alması durumunda solun toplam oylannın yüzde 35'leri aşacağı hesaplan yapılmaya başlandı. Sol oylann yüzde 35'leri aşması du- rumunda, 12 Eylül sonrasının en yüksek oy oranına ulaşılmış ola- İP Genel Başkanvekili Yalcın, DSP ve CHP'nin sol iktidarı engellediğini söyledi TP üe demokrasi olmaz' SERTAÇ EŞ ANKARA - lşçi Partısı (İP) Ge- nel Başkanvekili Hasan YaJçın, Sol Güçbirliği'ne katılmayan CHP ve DSP'nin Türkiye'nin önündeki sol iktidarı engellediklerini savundu. Yalçın, lP'nin Türkiye'nin devnm- ci birikimine listelerinde yer verdi- ğini belirterek, parasız eğitim ve sağlığı, özelleştirme karşıtlığını, ulusal karma ekonomiyi sadece kendilerinin savunduğunu kaydet- ti. tP Genel Başkanvekili Hasan Yalçın. mevcut siyasi durum, se- çimler ve partilerinin durumu konu- sunda Cumhuriyet'ın sorulannı ya- nıtladı. -DSP ve CHP üe Sol Güçbiriiğiis- teğinizi açıkladımz. Sol Güçbirli- ği'ne bu partilerin katılımı neden gerçekleşmedi? CHP ve DSP solun iktidar olma- sını engellediler. Bunlar Mustafa Kemai çizgisinden uzaklaştılar. ANAP ile, sağla iktidara yöneldi- ler. Solla birleşmekten kaçındılar ve solu iktidardan uzak tuttular. Türki- ye Amerika'nm kriz bölgelerine müdahale jnıcü haline getirilmeye başlandı. Ustelik Ecevit'in iktidân altında. Bugün Kosova olayı budur. Bu seçimlerden sonra Türkiye'nin önüne köklü büyük sorunlar çıka- caktır. İP Sol Güçbirliği'ni oluştur- mak için uğraşh. Partileri ikna et- meye çalıştı, başaramadı. Ama bir şeyi başardık SGK adaylanyla seçi- me giriyoruz. -IPSolGüçbirugineterisavıına- rak seçmenden oy istiyor? Türkiye'nin devrimci birikımiy- le seçimlere giriyoruz. Bizim iktida- nmız Sol Güçbiriiği "nin iktidandır. Bu listeler 27 Mayıs'ı, 1968 genç- lik hareketini, Köy Enstitüleri'ni, tarihin içinde devrimci ne varsa onu kapsamaktadır. Adaylanmız deve dişi gibi toplum hderlendir. Bunla- n medya görmedi ve göstermedi. Prof. Dr. Cahit Talas gibi bir insan medya tarafından görmezden gelin- di. 27 Mayıs'ın çalışma bakanıdır. lşçi sınfinın elde ettiğı haklann he- men hepsinin altında imzası vardır. Prof. Dr. Cahit Tanyol, Talig Apay- dın, Ceyhan Mumcu, Sezen Oz Tür- kiye'nin yüz akı aydınlandır. iktidar için seçime giriyoruz. Biz Türkiye'nin yakıcı sorunlanna ça- reyi bulduk ve listelere yansıttık. Biz diyoruz ki İP'ye oy verin D- SP'yi yeniden Mustafa Kemal'in çizgisine getirelım. Gene bize oy verin CHP'yi de 6 ok partisi yapa- lım, özelleştirmecilikten kurtara- lım. Kemalist devıim tamamlaıunadan Türkiye'nin sosyalizme gidemeyeceğini belirten Hasan Yalçın, lş- çi PartisTnin Türkiye'nin devrimci birikimiyle seçimlere girdigini söylüyor. - Sosyaiist bir partisiniz. Kema- Bstkrle birlikteliği savunmaıuz ban kesimlerce eleştiriliyor, nasıl değer- lendiriyorsunuz? Atatürk'e sahip çıkıyoruz' Sol Güçbiriiği"nın hedefi formül olarak şudur. DSP, CHP. İP ve 6 ok programını benimseyen diğer kuv- vetler. Ideolojik düzlemde sosya- listler, Kemalistler, sosyal demok- ratlar, demokratik solcular bunlann bırlikteliğıdir. Biz sosyaiist birpar- tiyiz. Ama Türkiye'de Mustafa Ke- mal'e sahip çıkmadan onun devri- mini tamamlamak iddiasında olma- dan sosyaiist olunamaz. Bu ülkede garip garip solcular var. Bunlar Mustafa Kemal'e karşılar, 6 oka karşılar, bayrağa karşılar. Solla bu- nun alakası yok. Mustafa Kemal'in devrimini tamamlamadan Türkiye sosyalizme gidemez. Türkiye ba- ğımsız olmadan, ortaçağla hesap- laşmadan, bu hesaplaşmayı bıtirme- den sosyalizme gidemez. Türki- ye'nin yansı halen bölünüyor mu, bölünmüyormu tartışması içinde ve ağalıkla şeyhlikle uğraşıyor. FP or- taçağdır. Türkiye FP'den kurtulma- dan sosyalizmden bahsedemez. Ke- malist devrimi tamamlamak demek FP'yi bitirmek demektir. FP ile de- mokrasi olamaz. Kemalizmin ken- disijakoben. Mustafa Kemal kendi- si benjakobenim diyor, ben Fransız devriminin devamıyım diyor. Mus- tafa Kemal gericiliği biçmeden hiç bir şey olamayacağını görüyor. Mustafa Kemal. laikliği Türkiye'ye kabul ettırirken "Ya bu kabul edile- cek ya da baa kafalar «ki \erinde durmayacaknr" diyor. Örtaçağ ezilmeden nerede demokrasi var- mış. Emperyalistlerbıze "Gercflik- le, ortaçağla birlikte demokrasi >a- pacaksıı'" diyorlar. Eğer ortaçağla demokrasi oluyorduysa kendi orta- çağını niye ezmiş Fransa, Batı. Or- taçağ temizlendikten sonra demok- rasi çiçeği açar. Seçimlerin meşru- ıyet zemini Cumhuriyet devrimleri- dır. Türkiye'de partiler aleviler sun- niler, Türkler, Kürtler üzerinden se- çimlere giriyor. Milliyetçiliklerle. mezhepler savaşı var. Toplumu pa- ramparça eden süreçler bunlar. - Doğu Perinçek'in hapiste obna- sı partinizi seçim öncesinde nasıl et- kfliyor? 'Ayağımıza dikenler batryor' Doğu Pennçek Türkiye'nin bü- tünlüğünü savunduğu için bölücü- ler tarafindan içerde tutulüyor. Pe- rinçek'i hapse atanlar bölücüdür, tertip kurmuşlardn". Tertiplerini de sahte belgeleriyle suratlanna çarp- tık. Biz genel başkanımız olmadığı için ayağımızda dikenle seçim yap- tık. Heradım athğımızda diken aya- ğımıza battı. Basın aracılığıyla am- bargolar koydular. Türkiye'nin en cefakâr kampanyasını biz yürütü- yoruz. Bunlara rağmen biz çok bü- yük oy alacağız. - Sizi diğer partilerden a>ıran özellikleriniz neîerdir? Bızım dışımızdaki partilerin ta- mamı özelleştirmeci. Halka sahte cennet bile vaat edemiyorlar. Cen- netleri yok da, cennetlennin sahte- si de yok. Bir tane tanmı, hayvan- cılığı destekleyeceğim diyen yok. Sigara piyasamızın yüzde 50'si bu- gün Marlboro'nun elıne geçmiştir. Torbalfdaki Marlboro fabrikası bunlann ihanetabidesidir. lşte Mus- tafa Kemal burada lazım. Kuzey I- rak'taki kukla Kürt devletine tek ba- şımıza karşı çıkmışız. Cumhurbaş- kam Süleyman Demirel bize harita- lar gösterdi. Türkiye'yi bölüyorlar diye. Şimdi orada CIA peşmergele- nni yetiştiriyorlar, 1 Temmuz'da se- çim yapacaklar Türkiye'nin sesi çıkmıyor. i^ref Bitlis'ı şehit veren Türkiye ordusunu da buna razı et- meye çalışmaktadırlar. Tansu Çfl- ler'in yapamadığını Ecevit'in eliy- le yaptırtıyorlar. Bunlann hepsine karşı çıkıyoruz ve bunlann hepsini göğüsleyecegiz. Çünkü Türkiye'nin devrimci partisiyiz. İP Genel Başkanvekili Hasan Yalçın, bugün saat 14.00'te Kartal Meydanı'ndakonuşacak. Mitingte, İP-Sol Güçbiriiği Istanbul büyük- şehir belediye başkan adayı Unal Erdoğan ile milletvekıli adaylan da hazır bulunacak. cak. DSP ve CHP'nin barajı aşa- rak parlamentoya girmeleri duru- munda çeşitli olasılıklara göre toplam 161 ile 190 arasında deği- şen sayıda milletvekili çıkaracak- lan hesaplan yapıhyor. FP ve DSP oylannın birbirine çok yakın çıkması ve MHP'nin de baraj a takılması durumunda, DSP ve CHP'nin toplam sandal- ye sayısının 190'a ulaşacağına dikkat çekildi. 18 Nisan sonrası ortaya çıkacak siyasal tablonun ikili koalisyonu olanaklı kılma- ması ve MHP'nin de barajı geçe- memesi durumunda, 3'lü koalis- yonun gündeme gelmesi ve CHP'nin kilit rol üstlenmesi bek- leniyor. Meydanlarda moral bulan CHP lideri Baykal, son günlerde "Bir- kaç gün sonra iktklardavTz" me- sajlan vermeye başladı. CHP Ge- nel Başkan Yardımcısı Bö- lent Tanla da. "Halk sol ik- tidan hedeffiyor" diyerek 18 Nisan sonrası politikala- nyla ilgili mesaj verdi. Sol blok önerisi CHP lideri Baykal'm 18 Nisan seçimlerinden sonra, Ecevit'e "solbtok" önerisi- ni yinelemesi gündeme ge- liyor. Baykal'm "en düşük o>' oramyla MecHs'e girme- leri durumunda bile" DSP ve CHP'nin 160'ın üzerin- de milletvekili çıkaracağı- na dikkat çekerek "GeHn, hükümet pazarhklanna blok olarak, ortak milletve- kih sa>ımm ortaya koyarak başlaN-anm" önerisini götür- mesi bekleniyor. MHP'nin de barajı geç- mesi durumunda ise Ece- vit'in iyice köşeye sıkışaca- ğına dikkat çekildi. ANAP ile DSP oylannın hükümet kurmaya yeterii olmaması durumunda, meydanlarda sürekli olarak CHP'ye yük- lenen ANAP lideri Mesut Ydmaz'ın MHP'nin 3. or- taklığında ısrarlı olacağı, bunun da Ecevit'i zorbir se- çimle karşı karşıya bıraka- cagı vurgulandı. Ecevit'in 3. ortak olarak CHP yerine MHP'yi seçmesinin kolay olmayacağı ve seçimini MHP'den yana yapması du- rumunda bunu kamuoyuna anlatmakta da zorlanacağı bildirildi. ÖDP etkeni HADEP'in oy oranını arttırması ve ilk kez seçim- lere giren ÖDP'nin geçmiş- te Türkiye lşçi Partisi'nin aldığı oy oranını aşması du- rumunda parlamentoya gi- ren merkez sol partilerin işi de zorlaşacak. Özellikle ÖDP'nin ilk se- çim sınavında kayda değer bir varlık göstermesinin CHP'yi etkileyeceği, se- çimler sonrasında bu parti- de yeni çalkantılara yol aca- bileceği bildirildi. Partileri- nin baraj ın altında kalacağı propagandasına karşı ke- netlenmiş görünen muhalif- lerin de seçimlerde 10.7 oranının altında kalınması durumunda yeni parti kuru- luşundan olağanüstü kurul- taya dek çeşitli arayışlara girecekleri kaydedildi. CHP'nin barajın altında kalması durumunda ise par- çalanma ve iç hesaplaşma- lann kaçınılmaz olacağı ve solun parlamento dışında varlığını güçlendireceğine dikkat çekildi. 8IFIRNOKTASI/ ORAL ÇALIŞLAR Iki gün sonra seçim sandığı- na gideceğiz. Günlerdir süren kampanyanın sonuna geldik. Artık bundan sonra ne olur, tar- tışmalannın içinegireceğiz. Ben bir gazeteciyim ve tabii seçme- nim. Seçmen olarak, nasıl bir yol izleyecegimi büyük ölçüde kararlaştırdım. Öncelikle, bu ül- kede özgürtük, eşıtlik ve gelir dağılımında adaletten yana bir sosyalistim. Oyumu ona göre kullanacagım. Türkiye gibi, henüz demokra- tikleşme evrimini tamamlama- mış ülkelerde, ne yazık ki seç- men iradesi Meclis'e yeterince yansımıyor. Yüzde 10 baraj gibi saçma sapan bir engel yüzün- den milyonlarca oy boşa gide- cek. Toplumun önemli bir kesi- mi, kendisinin temsil edilmedi- ği duygusuyla hareket edecek. üderler listeleri keyfı bir şekilde düzenledikleri için, seçilen mil- letvekılleri, kendilerine oy veren kitle yerine genel başkana sa- dakati esas alacaklar. Parti içinde demokrasi olma- yınca, partilerin ve milletvekille- rinin de demokrasi diye bir dert- Seçim Öncesi Son Yazı leri dmayacak. Böyle deröeri ol- mayan insanlann oluşturacağı parlamento ve kuracakları hü- kümetler, şimdiye kadar seyret- tiğimiz filmi bıraktıkları yerden oynamaya devam edecekler. Bu seçimlerde dört partinin alacağı oy önem taşıyor: Fazi- let Partisi, MHP, HADEP ve ÖDP. Fazilet Partisi'nin alacağı oylar, siyasi Islamın onca altüst oluşian sonra toplum içindeki gücünü gözler önüne serecek. Siyasi Islamın yükselişi sürüyor mu, sürmüyor mu? Görünen o ki, 1990'lann başında hız kaza- nan siyasi Islamın yükselişi bü- yük ölçüde durdu. Bir iki puan fazla veya bir iki puan az alma- ları çok önemli değil. önemli olan, hızlı yükselişin devam edip etmedıği. Benim izlenimim, bu yükseliş doyma noktasına gel- di. MHP, son günlerde büyük basın tarafından DYP ve FP'ye karşı bir seçenek olarak destek- leniyor. MHP'nin değiştiği ima- jıyla, toplumun bir kesiminin MHP'ye yönelmesi propagan- dası dikkat çekiyor. MHP'ye as- lında Öz Susuıiuk Partisi demek daha doğru. 12 Eylül öncesinin çeşitli olaylara karışmış, cina- yetten yargılanan birçok sanığı bu partinin listebaşlannı tutuyor. Bürokrasinin milliyetçi, şoven unsurlan da MHP saflarında. Bu partinin alacağı oy ve barajı aşa- rak iktidann şekillenmesinde et- kili hale gelmesi, ülkemizin de- mokrasiye yürüyüş çizgisinde bir değişiklik olup olmadığını ka- nıtlayacak. HADEP'in alacağı oylar da önemli. Devlet içindeki bazı ke- simlere göre HADEP'in alacağı oylar teröre yarayacak. Bu ne- denle ne yapıp edip önünün ke- silmesi gerekiyor. Böyle düşü- nenlerin egemen olduğu Gü- neydoğu'da tam anlamıyla se- çim öncesi bir kaos yaşandı. fdareciler, örneğin Diyarbakır valisi, bölgede gerilimi arttıra- cak yöntemler uyguladı. Yasak- lar ve baskılarla HADEP, bölge- nin her yerinde hareketsiz hale getirilmeye çalışıldı. Bütün bu engellemeler, zaten duyarlı olan bölgeyi daha da du- yarlı hale getirdi. Ancak yasak- lar ters tepecek gibi görünüyor. Bölgenin havası, HADEP'in ge- çen seçimden daha çok oy ala- cağı yönünde. Bu, Güneydo- ğu'nun gerçekliği, Bu gerçeklik üzerinden çözümler aranması, hem bölgeyi hem Türkiye'yi ra- hatlatacak sonuçlar doğurur. Engellemelere ve tehdrtlere rağ- men HADEP'in oylannın artma- sı, bu konuda yeni çözümler için yeni mesajlar verecek. ÖDP'nin alacağı oylar, sosya- listlerin ülkemizin geleceği üze- rindeki etkilerinin ölçüsü olacak. ÖDP, 1965 seçimlerinde TlP'in aldığı yüzde 2.8'lik orana yakın bir sonuç elde edebilirse, Türki- ye'nin önünde yeni bir ufuk açı- lacak. 34 yıl sonra sosyalistler, bu toplumun diri, etkili ve ay- dınlık güçleri olarakyeni bir ağır- lık oluşturacaklar. 1940'lann sosyalistlerinden şair Arif Da- mar (Barikat) bu konudaki duygularını şöyle dile getirdi: "40 kuşağından Gökkuşağına geldim. Oyum ÖDP'ye" Beyoğlu'nda, 68'li arkadaşım Halil Ergün'ün Beyoğlu beledi- ye başkanlığı seçimlerini kazan- masını çok istiyorum. Oyum, Beyoğlu belediye başkanlığı için Halıl Ergün'e. Mahallemızin (Cihangir, Kılıç AJİ Paşa) bakka- lı Mehmet Ali Küçük, muhtar adayımız. Muhtarlık için oyum Mehmet Ali Küçük'e. Seçimlerden sonra neler olur? Bu statüko değişir mi? Türkiye, büyük ekonomik po- tansiyeliyle demokrasi yolunda, banş ve özgürlük yolunda yeni ufuklara yelken açabilir mi? Bu seçim sistemi ve bu barajla her şey çok zor. Belki de 19 Nisan sabahı, yeni seçimi tartışmak zorunda kalacağız. Hepinize iyi seçimler. Oyunu- zu mutiaka kullanın. Sonra şikâ- yet etmeye hakkınız olsun. BERBAKIMA SERVER TANtLLİ AydmM Bir Türkiyemn Aşkıta... Üstelik hem yerel hem milletvekili seçimlerinin birlikte yapılacağı bir günün eşiğinde, başka bir ko- nuda kalem oynatmaya hakkımız yok. Böylece, bütün köşe yazarlan gibi, ben de seçimler üstüne düşündüklerimi dile getireceğim. Ama niçin yalan söylemeli? En ufak bir heyecan yok içimde. Tersi- ne, birbezginlik, birkötümserlikortasındayım. Ha- yır, asla kişisel nedenlere dayanmıyor; ne kadar nesnel olursanız olunuz, birdökümekalktığınızda, elinizdeki malzeme asla iç açıcı değil. Üstelik, yeni bir yüzyılın eşiğinde... Böyle mi olmalıydık? • Metin Toker ustamız, 11 Nisan günlü Milliyefte- ki, "Oyum: Hiç Birine!" adlı -o anlamlı- yazısında, olayın altını olanca açıklıkla çizmiştir: Demokratik parlamenter sistemde esas olan "farklılık"\ parti- lertemsil ederken, gelip durduğumuz noktada bu- nu göremiyoruz; partiler, genel başkanlannın "for- mat"\n\ almışlardır, genel başkanlar ise birbirinin aynısıdırlar, diyor. Gerçekten, partileri parti yapan kimlikler silinmiş, programlar özgünlüklerini yitir- miş ve alacalı bulacalı kişiliksiz bir tablo çıkmıştır ortaya. Siyasal tabloya bakarken ölçüt diye kullan- dığınız kavramlar ise yaramıyor; sağ'ı sağ, solu da sol olmaktan çıkmıştır. Renksiz, kokusuz bir yığıntı... Kaynağı mı? 12 Eylül'ün °s;yasa/pa/t//enfcapafma''yolunda- ki aptalca karanna götürüp bağlayabilirsiniz. Bel- ki daha da kapsamlı açıklama şu olacak: Ikinci Dünya Savaşı'ndan sonra, çokpârtililik, Cumhuri- yet Halk Partisi ve Demokrat Parti yarışmasıyla başladı. Ağıriıklı ve programlan da birbirinden fark- lı iki partili birsistemin sağlıklı bir başlangıcıydı bu. Yaşamamışsa, günahı 27 Mayıs'a ait değildir. 27 Mayıs, tersine, yaptığı anayasayla bir başka önem- li gelişmenin yolunu açmıştır. Yaratılan siyasal li- beralizm ortamında, sol bir parti, Türkiye lşçi Par- tisi kurulmuş ve 1965 seçimlerinde parlamentoya da girmiştir. Adalet Partisi muhafazakâr parti kim- liğine sahip çıkarken, CHP sosyal demokrat bir çiz- giye doğru evnliyor ve TİP de, sistemin ihtiyaç duy- duğu asıl sol görüşü temsil ediyor ve ülkenin siya- sal yaşamına sağlıklı bir yenilik getiriyordu. Sürdürülmeliydi bu gelişme. Ne var ki, 12 Mart faşizmi göz açtırmamıştır. O tarihte başlayan yanlışa, 12 Eylül'ün "siyasal partileri kapatma" yanlışı, Turgut Özal'ın "dört eğilimi birpartide biheştirrne" garabeti de eklenin- ce, bugünlere gelen yolun taşlan döşenmiştir. Bu siyasal körlüklere, özellikle 9O'lı yıllann hırslı, ufuk- suz ve yeteneksiz kimi liderierinin yaptıklannı da eklemelisiniz. Buralardan geliyoruz... Peki çıkış nerede? Her şeye karşın, seçmenlerin, taşlann yerli yeri- ne oturtulmasında yapacaklan yok mu? • önce yerel seçimler için, parti yandaşlığını bir ya- na bırakıp sorunlara gerçekten vâkıf insanlann be- lediyelerin başına gelmelerine dikkat etmeliyiz. Türkiye'nin, özellikle de büyük kentlerinin sorl yılf larda yaşadıkları bize ders olmalı! Parlamento seçimleri için de, seçmenlerin göz önünde tutacakları bir temel gerçek var: Bizi bu- günlere getiren yolun taşlarını, Türkiye'nin sol'cu- lan değil sağ'cıları döşediler. Hele hele bir eli din- ci savruluşlarda olan merkez sağ'ın fikrî iflâsını görmeliyiz; onu yeniden diriltmenin getireceği yok, daha da götürecekleri vardır. Bu ceset kokar ve hastalık yapar, toprağa gömmeli onu! Sol derken de merkez sol'un, sağ'a baka baka, sol kimliğin ne denli uzağına düştüğünü görmez- den gelemeyiz. Sol'un kimliğini, giderek inandın- cılığını kazanması, her şeyden önce merkez sol'a, seçmenin sert hatırlatmalarda bulunmasından, da- ha da açıkçası, bir ders vermesinden geçiyor. Belki o yüzdendir ki, barajı aşmak için çırpınan küçük sosyaiist partilerin, en başta da Özgürlük ve Dayanışma Partisi'nin söylediklerine kulak kabart- makta yarar var. Onlar hiçbir şey yapmasalar, bizi dikkate davet etmek gibi önemli bir işlevde bulu- nuyoriar. Ve bir tohumdur attıklan, yeşerdiğini de göreceğiz. Aydınlık bir Türkiye'nin aşkına buyurun sandık- lara! Yurttaş olarak göreviniz bu şimdilik... Milletvekili sayısı Birînciyi d'hont sistemi belirlîyor ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Seçimlerde oy oranı fazla olan partinin milletvekili sayısında geride kalması, belirli bir yerel baraj öngören d'hont sisteminin bölge sonuçlannı şekillendirmesinden kaynaklanıyor. ANAP Genel Başkanı Mesut Ydmaz'ın "DSP 40 İUe milktvekili çıkarama/" tahmini de bu sistemin özelliklerine dayanıyor. 1970'lerdenberi sağlıklı seçim analizleriyle tanınan Orta Doğu Teknik Üniversitesi öğretim görevlisi Prof. Dr. Erhan Karaesmen'den alman bilgiye göre d'hont sistemi, Türkiye genelinde özellikle az sayıda milletvekili çıkaran seçim bölgelerinde güçlü olan partilere, oy oranı diğer partilerden az olsa bile daha fazla milletvekili çıkarma olanağı getiriyor. Mevcut sisteme göre yapılan hesaplamada, 3-5 gibi az sayıda milletvekili çıkaran bölgelerde birinci olan partinin oyu azalsa bile mevcut milletvekili sayısını kaybetmesi için büyük bir darbe alması gerekiyor. Ancak Istanbul, Ankara, Izmir, Bursa gibi 8'den fazla milletvekili çıkaran seçim bölgelerinde. küçük değişikliklerle milletvekili dağılımının oynaması daha kolay oluyor. Türkiye haritası üzerinde Sinop'dan Osmaniye'ye bir hat çekildiğınde Doğu'daki yüzde 48'lik seçmen oranı 200 milletvekili çıkanyor. FP burada 100 milletvekiline yaklaşan varlığını koruyor. ANAP ve DSP bu hattın doğusunda 40 civannda milletvekilliği alabiliyor. Ancak FP, Ege ve Trakya'da zayıf olmasına karşın "smr" düzeyinde olmadığı için Ege'deki bazı kentlerden 1-2 •• • milletvekili çıkarabiliyor. - Karaesmen, genel c eğilim dışında kamuoyTinca tanınan belediye başkan adaylannın partilerinden fazla oy alabileceğini, ancak bunun 2 katına kadar çıkamayacağını vurguladı.