Katalog

Cumhuriyet tmtivaz Sahibi: Berin Nadi Genel Yayın Yönetmeni. Orhan Erinç 9 Gene! Yayın Koordınatörü- Hikmet Çetinka>a#YazıışlenMüdürü Ibrahim Vıldız 0 Sorumlu Müdur: Fikret tlkiz 0 Haber Merkezi Müdüru. Hakan Kara • Görsel Yönetmen: Fikret Eser tstıhbarat: Cengiz Yıldınm # Ekonomi Özlem Yüzak# Kiıltür Handan Şenköken 0 Spor Abdülkadir Yücelman 0 Makaleler Sami Karaören 0 Düzeltme Abdullah Yazıcı 0 Fotoğraf Erdoğan Köseoğlu 0 Bılgı-Belge Edibe Buğra 0 Yurt Haberleri. Mehmet Faraç Yayın Kurulu İlhan Selçuk (Ba$kan). Orhan Erioç, Oktay Kurtboke. Hikmel Çctinkaya, Şükran Soner, Ergun Balcı, Ibrahim Yüdız, Orhan BursaJı, Mustafa Balbay. Hakan Kara. Ankara Temsılcisı: Mustafa Balbay Atatürk Bulvan No: 125, Kat:4, Bakanhklar-Ankara Tel 4195020(7 hat), Faks: 4195027 0 Izrrur Temsılcısi: Serdar Kızık, H.ZiyaBlv. 1352 S.2'3 Tel-4411220, Faks: 4419117 0 Adana Temsılcisı: Çetin Yiğenoğiu, tnönü Cd 119 S.No:l Kat:l,Tel:363 12 11, Faks: 363 12 15 Mûessese Mudurü. Cstfin Akmen A KoordmaJör Ahmrf Konrisan • Muha- sebe Botent YoKr • Idare Höıeyin Gfirer» Bılg-lşlem Naillnal«Bılgı sayar Sıstem. Mirihet ÇBcrtSaHş FızUrtKuza MEDYA C: • Yönetim Kurulu Başkanı - Genel Mudûr Gfllbin Erdnran • Koordinatör Reha Işıtman # Genel MüdürYardımcısı: SevdaÇoban Tel. 514 07 53 - 5139580-51384«Wl,Faks 5138463 ^ ayimlayaD -ve Basan: Yenı Gun Haber A>ansı, Basın ve Yayıncıhk A Ş Turkocajh Cad 39-41 Cagaloglu 34334 lst PK.246 Sırkecı lstanbul Tel «1212) 512 05 05 (20 hat) Faks (0.212) 513 85 95 14NÎSAN1999 tmsak: 4.48 Güneş: 6.21 Öğle: 13.12 îkindi. 16.51 Akşam: 19.49 Yatsı: 21.15 Kamera-cep telefonu işbirfiği • Haber Merkezi - Tu-ka Celluler Tokyo şirketi. dijital kamerayla çekilen bir resmı, cep telefonu ekranında gösterebiliyor ve diğer bir telefona gönderebiliyor. Cellular telefonu ve La Pochee dijital kamerası Mıtsubishi Elektrik tarafından üretilmış ve fotoğraf ve karikatür modunda resimleri alıp mesajlar ekleyerek diğer bir telefona gönderebilıyor. Cihazlar nisan ayında satışa çıkacak. Hacı Bektaş Veli için yarışma • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Gazi Üniversitesi Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Merkezi, "Türk Ulusunun Ortak Değerleri Paydasında Hacı Bektaş Veli Düşüncesinin Türk Jnanç ve Kültür Yaşamma Etkileri" başhklı bir araştırma-inceleme yanşmasi düzenledi. 7 bîn yıllık gözlemevi • VARŞÖNA(AA)- Polonyalı arkeologlar, Mısır'da 7 bin yıllık gözlemevi buldular. Polonya medyasında yer alan haberlere göre, Polonya Bilım Akademisi uzmanlan, Cebel Nabta Çölü'nün iç bölgelerinde antik site ortaya çıkardılar. Araştırma ekibinden Profesör Romuald Schild, bulunan höyüğün, her bıri 5 tonluk dev taşlarla inşa edildiğini belırttı. Schild. mezarlarda, tannlara kurban edilen hayvanlardan arta kalan parçalar bulunduğunu da belirterek, buranm aynı zamanda tapınak olarak kullanıldığının anlaşıldığını kaydetti. Kosova yararına konser • NE\VYORK(AA)- Türkiye'nin sevilen pop müzik topluluklanndan Mazhar-Fuat-Özkan üçlüsü, New York'ta, Kosovalı mülteciler yaranna bir konser verecek. Grubun, 15 Mayıs gecesi Life Club'da vereceği konserden elde edilecek gelirin tamamı, Türk hükümetince Bulgar sının yakmmda oluşturulan çadırkente yerleştirilen mültecılere gönderilecek. MFÖ konserinin biletlerinin 40 dolar, öğrencıler ıçin ise 35 dolar olduğu bildirildi. Turistik yerlere • ANTALY A (AA) - Tunzm merkezlerinde inşaat yasağı 30 Nisan'da başlıyor. 31 Ekim'e kadar sürecek uygulamayla turizm merkezlerindekı inşaat çalışmalanna bazı kısıtlamalar getiriliyor. Söz konusu tarihler arasmda, turizm merkezlerindeki inşaat çalışmalan, 09.00- 12.00 ve 14.00-18.00 saatlen arasında yapılabilecek. Bu saatler arasındakı inşaat çalışmalarında da aşın gürültü çıkanlmayacak, çevre kirliliği yaratacak her türlü faaliyet, özellikle kahp çakmak ve beton dökmek yasak olacak. Akıllı tuz zamanı • ANKARA (AA) - Büyüme ve zekâ geriliği. guatr gibi hastalıklara neden olan ıyot eksikliğinın gidenlmesi amacıyla tuzlann iyotlanması uygulaması temmuz ayında başlıyor. Sağlık Bakanhğı Anne- Çocuk ve Aile Planlaması (AÇSAP) Genel Müdür Yardımcısı Münip Üstündağ, vücuda yiyecekler ve içilen su ile alınan iyotun, yaşam için çok önemli minerallerden biri olduğunu bıldirdi. Üstündağ, iyot yetersizliğinin bebek ve çocuklarda büyüme, zekâ geriliği ve cücelik, gebelerde düşük ve ölü doğumlara ve her yaşta guatra neden olduğunu belirtti. Eşit ağırlıklı puan kapsamında tercih yapacak adaylar, matematikte en az 2 net çıkarmak zorunda OSS adaylamıa son uyaıilar• Alanında tercih yapan öğrencinin ortaöğretim başan puanı yükseleceği için adaylar yükseköğretim programlannı çok dikkatli belirlemeli. Eşit ağırlıkh puanla tercih yapacak öğrencilerin ÖSS'de Türkçe ve matematik sorulannda başan göstermeleri gerekiyor. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - nometri, bilim tarihL sınıf öğretmen- liğj, sosyoiojl, okul öncesi öğretmen- liğuevekonomisi*" programlanru ter- cih edecekler. Eşit ağırlıkh puan kapsamında ter- cih yapacak öğrencilenn ÖSS'de Türk- ÖSS'de eşit ağırlıklı puan almak is- teyen öğrencilerin matematikte en az 2 net çıkarması gerekiyor. Lisede Türkçe-matematik bölüm- lerinden mezun olan adaylar. "ban- kacıhk, felsefe, psikoloji, uluslarara- sı ilişkiler, uluslararası fuıans, işlet- me, hukuk. iktisat, sağlık eğirimi. ka- mu yönetimi, ekonomi, maliye, eko- çe ve matematik sorulannda başan göstermeleri gerekiyor. Eşit ağırlıklı puanında matematik doğru yarut sayısının yüzde 36.36, Türkçenin yüzde 36.36. sosyal bilgi- lerin yüzde 13.64. fenin yüzde 13.64 oranında katkısı bulunuyor. Eşit ağır- lıklı puanı almak isteyen adaylann en az 2 matematik neti çıkarması ise zorunlu. Matematik bölümünde so- rular. "sayriar, probiemler,kümeter, ba- ğuıO,fonksiyonLşlem,çarpanlaraavır- ma, polinomlar. ikinci derece fonksi- yonlar, permutasyon, kombinasyon, olasdık,geometrik ka\ ramlar, açL. üç- gen. çemberin ineelenmesL, dörtgen- ler, çokgenler, uzay-geometri doğru- nun analitik incelenmesi" konulann- dan bekleniyor. Türkçe sorulannın ise "sözcük- cümle-paragraf düzeyi, ses bügisi, ya- zım ve noktalama, anlatım bozuklu- ğu, sözcükte yapı, sözcük türieri, söz dizuni" alanlanndan gelmesi tahmin ediliyor. Alanveseçim Alanında tercih yapanın ortaöğre- tim başan puanı yükseleceği için öğ- rencilerin yükseköğretim program- lannı çok dikkatli belirlemeleri gere- kiyor. Liselerin Türkçe-matematik bölümlerinden mezun olan adaylar, yeni sınav sisteminde şu programla- n tercih edebilecekler: "Anaokulu öğretmenliği, bankact- hk,bilimtarihiçahşniaekonomisien- düsrri ilişkileri denizcüik. ekonomi, ekonometrl enfonmatik, e\r ekonomi- si, felsefe. hukuk, işletme, iktisat. ka- rau yönetimi, maUye. muhasebe, okul öncesi öğretmenliğL sağhk idaresl psi- kolojL, sınıföğretmenliği, sigortacılık, sosyoloji, shasat bilimi ulusiararası Biş- Idler, sosyoloji, turizm, ulusiararası fınans." Fen ve matematik bölümlerinden mezun olan öğrenciler, eşit ağırlıklı puan türündeki şu programlara gire- bilecekler: "Anaokulu öğretmenliği, ekono- metri,felsefe, iktisat işletme,okul ön- cesi öğretmenliği, smıföğretmenHğL" Liselerin sosyal bilimler ve edebi- yat alanlanndan mezun olan adaylar da ÖSS-eşit ağırhklıda şu program- lan seçebilecek: "Anaokulu öğretmenliği, çahşma ekonomisi ve endüstri ilişkileri felse- fe, felsefe grubu öğretmenliği, iktisat, işletme,okul öncesi öğretmenliği, psi- koloji, suuf öğretmenliği, siyaset bili- mi, sosyoloji ve ulusiararası ilişkiler." Liselerin yabancı dil bölümünden mezun olan adaylar, "turizm, siyaset bilimi ve ulusiararası ilişkiler, ulus- iararası finans" programlannı kod- layabilecekler. tstanbul Ünrversitesi İletişim Fakültesi ve Panatel-Panasonic'in dü- zeıüedikkriŞubat-Nlart"A>™tktişimcisi^ûüeri''sahipkrineve- rildi. lstanbul I niversitesi Rektöriüğü Doktora Salonu"nda yapüan törende, kişi daluıda İstanbul Dev - kt Opera ve Balesi Müdürü Yekta Kara; kurum daluıda f iirkiye İş Bankası ile Türkiye Gazeteciler Cemryeti ve Bizim Gazete; mart a>ının Uetişimcileri ise kişi daluıda Dışişleri Bakanı İsmail Cem, kurumdalındaEczacıbaşıBayan VolevbolTakunıolarakbeürlendL (Fotoğraf: UĞUR DEMİR) 'Bursa Uludağ Kış Sporlan Turizm Merkezi' karan iptal edildi Danıştay Oudağ'ı korudu BURSA (Cumhuriyet) - Danıştay 6. Dairesi. Uludağ'ın yüzde 52'likbö- lümünü yapılaşmaya açan "Bursa Uludağ Kış Sporlan Turizm Merke- zi" karannı iptal etti. Bakanlar Kurulu tarafindan 6 Ocak 1998 'de yayımlanan listede yer alan ve Uludağ Milli Parkı'nın çok büyük bölümünü yok edecek karann iptal edil- mesi için Bursa Akade- mik Odalar Birliği ile Bursa Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği. ga- zeteci Levent Gencelli ve Uludağ Üniversitesi öğ- retim üyelerinden Cevdet Aöy Da- nıştay 'a başvurmuşlardı. Danıştay 4 Mart 1999'da oy çokluğu ile verdiği kararda, bölgede yapılan bilirkişi in- celemesinde dava konusu turizm mer- kezinin 8 bin 600 hektarhk bir alanı kapsadığı, bunun 6 bin 700 hektan- nın milli park sınırlan içinde kaldı- ğı, kalan bin 900 hektarhk alanın da ender görülen doğal yapı ve manza- ra içeren bir bölge olduğunun sap- tandığını bildirdi. Aynı bilirkişi ra- porunda söz konusu turizm merke- zi karannın yalnızca doğayı zedele- yen pist ve mekanik tesislerin yapı- mına neden olmayacağı, beraberin- de yoğun yapılaşma geüreceği, bu du- rumun Uludağ'daki hayvan ve bitki • Danıştay, Uludağ'ı talan karanna izin vermedi. Bursah çevrecilerin başvurusunu karara bağlayan Danıştay 6. Dairesi, milli parkın büyük bir bölümünü yok edecek turizm merkezi karannı iptal etti. varlığını olumsuz etkileyeceği, tu- rizm merkezi ilan edilen alanın için- de yer alan Bursa'ya içme suyu sağ- layan kaynaklan etkileyeceği de ak- tanldı. Danıştay 6. Dairesi'nin kara- nnda şöyle denildi: "Bursa Lludağ Kış Sporlan Turizm Merkezi karannın söz konusu alanın büyük bir kısnımın Uludağ Milli Par- kı içinde yer aldığı ve su kaynaklan besleme ve koruma alanlanm kapsa- dığu bu haliyle çevre \« doğa açısın- dan olumsuz etkiler yaratacağı anla- şıldığından anüan işlemde hukuka uyaruk göriilmemiştir." 'Dağın geleceği kurtuldu' Danıştay'ın karannın Uludağ'ın geleceğini kurtaracak nite- likte olduğunu açıklayan TMMOB ll Koordinasyon Kurulu Sekreten Mustafa ÖzçeHk bu karara göre Ulu- dağ 2 Yerieşim Bölgesi'nde yükselen otel inşaatlannın da durdurulması gerektiğini söyledi. Özçelik "Sadece ikinci gettşim böl- gesindeki yapılaşma değfl buradan cesaret alan ve oteüerine yeni kaçak otellcr ekieyen 1. bölgedeki otekriler- le ilgili de yasal işlenı başlatılmahdır. Yüksek yargı L'ludağ'ın korunması- nı emretmiştir. Hukuk herkesi bağ- lar. Bakanlar Kurulu"nun yanı sıra yerel yöneticileri de göreve ve talanı durdurmaya davet ediyonız" diye konuştu. Cumhuriyet Treni'nin yolculuğu sürüyor e-posta : tan (a prizma. net. tr Dev let Demiryollan ile TRT Çocuk ve Gençlik Vakfi'nın işbirliği ile haznianan "Cumhuriyet Treni", dün denizjolu ile Haydarpaşa Gan'na geçirildi. Sarayburnu fskelesi'nden bir feribotla Haydarpaşa Gan'na doğru yola çıkan "Cumhuriyet Treni"ne, Türkiye Denizcilik Işletmesi'ne ait bir söndürme gemisi ile Koç Topluluğu'nca Cumhuriyetin 75. kuruluş yıldönümü nedeniyle haznianan zeplin eşlik etti. Tren, 23 Nisan'da Eskişehir'e, 19 Ma>ıs'ta da Samsun'a uğrâyacak. A$IRI HIZ NEDENİYLE ARABASI BARİYERLERE ÇARPTI Italyan modacı Trussardi komada YASEMt> TAŞKIN ROMA- Italyan modacı NkoiaTrus- sardi, geçen pazartesiyi salıya bağla- yan gece Milano'dan evinin bulundu- ğu Bergamo şehrine dönerken otoyol- da geçirdiği trafık kazası sonucu ko- maya girdi. Kazadan yaklaşık 20 da- kika sonra ilkyardım ekipleri olay ye- rine ulaşırken buruşturulmuş bir kâğıt parçası haline gelen Mercedes 2000 Coupe'den ünlü stilistin çıkanlması yaklaşık 1 saat 20 dakika sürdü. Yapılan ilk incelemelerden, olduk- ça hızlı giden ünlü stilistin arabanın kontrolünü yiürdiği öne sürüldü. Trus- sardi'nin arabası otoyoldaki bariyerler- den birine çarpmış olarak bulundu. Moschino, Enrico Coveri, Maurizk) GuccL Gianni Versace'nın son 4 yıl içinde arka arkaya ölümlen, Italyan modasında imaj ve fınans problemle- rinın yaşanmasına da yol açtı. Büyük bölümü aile işletmelerinden oluşan Italyan modaevlen, son dönemlerde tıpkı Gucci'nin yaptığı gibi ulusiara- rası büyük fınans ortakhklan ile şirket- lerinin geleceğini garanti altına alma- ya çalışıyorlar. ttalya'nın kuzeyinde Bergamo'da gözlerden uzak yaşayan 56 yaşındaki ünlü stilist ise yarattığı kreasyonlar dı- şmda hiçbir zaman magazin dergılerin- de ve basında yer almayı istemedi. Ev- li ve 4 çocuk babası olan Nicola Trus- sardi'nin ailesi, dün geceki kazadan sonra basından sessizlik istedi. Kaza- dan sonra kaldınldığı Milano Fatebbe- nefratelli Hastanesi'nde Trussardi'nin beyninde ematom görülürken kabur- galannda da aynca kınklar belirlendi. Trussardi kazadan birgün önce Mi- lano'da Scala Meydanı'nda bulunan modaevinin merkezi "Marino - Cen- ter"da -Milano - Dizaymn Başkentin- de İç Mekânjar" adlı bir serginin açı- lışını yaptı. Ünlü yayınevi sahibi Le- onardo Mondadori ve Davit Byrne ile akşam yemeğini yiyen Trussardi, her akşam olduğu gibi doğduğu şehir Ber- gamo'ya dönüyordu. SÖYLEŞİ ATTİLÂ İLHAN Herriot'nun İlginç Tanıklığı'L. Aslındaona 'lövanten'mi demeliyiz? Yarı Fran- sız, yarı Italyan; Türkokullannda okuduğu için, Türkçeyi iyi bilir; Türkiye'yi tanır: yıllardır Paris'de yaşadığı halde, arada Istanbul'a geliyor; gelme- se de, olayları izledığı ve gazeteleri -Internet'ten- okuduğu için, olup bitenden haberi var. Bazen, gecenin bir vaktinde, telefonla arayıp, eleştirileri- ni söyler; bazen, Kanlıca dönüşü, bir bakanm, ya- rarlı göndermelerle yüklü bir mesajı faksta beni bekliyor. Ismi önemli mi? Nasıl biri olduğunu, ilkta- nışmamızda, benim o yazımdaki 'a/afranga aydın '\ ömek göstererek, tarif etmişti: 'Solun Gerisi' (Bkz. Hangi Sol, 4. Basım. s. 220. Bilgi yayınevi.) Regis Debray'nin Le Nouvel Observateur'de- ki 'fesö/r/er'inden yola çıkarak, 'Cumhuriyet' ve 'Demokrasi' üzerine yazdıklarım, birçoklan gibi onu da heyecanlandırdı. Hele Gazi'nin, Anadolu Ihtilâl ve Inkılâbı'nı Fransız Ihtilâl-i Kebiri'nden esinlenerek gerçekleştirdiğini yeniden ortaya dök- mek, besbelli alâkasını yoğunlaştınyor; bu müna- sebetle, Türkiye'de çoğumuzun bilmediği, belki de 'atladığı', önemli bir 'noktaya'dikkatimi çekti: Fran- sız Radikal Sosyalist Partisi'nin 'demirbaş' lide- ri Edouard Herriot'nun, Türkiye dönüşü yayınla- dığı 'l'Orient/Doğu' isimli kitabında, konuyla ilgi- li bir 'tanıklığı'. Edouard Herriot, Fransa için bir bakıma 3. Cumhuriyet demek: Lyon'un değişmez Belediye Başkanı, bakan, başbakan, her konuda söz sahi- bi, etkili ve 'sahib-i nüfuz' bir politikacı. Sonradan Halk Fırkası'na dönüşen Müdafaa-i Hukuk Ce- miyeti'nin, temel ilkelen açısından, Fransız Radi- kal Sosyalist Partisi'ne benzediğini söylemiştir; partisı, Vıctor Hugo döneminde, Meclis'de 'aşın sol' sayılmaktaydı; oysa, 30'lu yıllara doğru, onun solunda SFIO (Sosyalist Parti); SFIO'nun solunda da, SFIC (Komünist Parti) kurulmuştur: demek, 'merkez'e yakınlaşmış!. Müthlş bir şey! Herriot'nun, Millî Mücadele'nin ilkyıllanna ait 'tanıklığı', her yönden çarpıcı ama, sanınm asıl Gazi'nin ve Ismet Paşa'nın, ona söyledikleri bakımından, etkileyici; neden derseniz, göreceği- niz gibi, Anadolu Ihtilâl ve Inkılâbı'nın, Fransız Ihtilâl-i Kebiri'ne olan 'akrabalığını' teyit ediyor. Hem de, düpedüz 'devrimcilik' düzeyinde! Diyor ki Edouard Herriot "...Ocak 1920 tarihli Teşkilât kanunu, bazı hususlarda biraz kaypak, biraz ihtiyatiı görü- nûyordu; ama, sonradan bana Ismet paşa'nın açıkladıgına göre, Meclis ülkeyi hem ecnebi iş- gâline, hem de Sultan'a (kuva-yı Inzibatiye de- mek ister) karşı korumak zorunda olduğu için, Paris Komünü'nden esinlenmişti..." "...yâni devletin bakanlıklan, artık doğrudan Meclis reisi'ne bağlı olan ve direktifi Meclis'den alan bakanlar aracılığryia yönetilecekti. Fran- sa Cumhuriyeti'nin, Ortadoğu'daki Yüksek Ko- miseri, 'hâkimiyet'i bütünüyle nalka intikal et- tiren, böylece Surtan'ın gücünü hiçe indirgeyen bir davranışjn önemini elbette haber vermeden edemezdi..." "...Mustafa Kemal, bu Teşkilât kanunundan söz ederken, demiştir ki: '-...bu, Millî Hükü- met'in ve Meclis'in durum, şekil ve görevleri- ni, karşılıklı olarak belirleyen, ilk kanundur'. Başka türlü şöyle de söylenebilin bu 'yeni' re- jmin, ilk 'Anayasa'sıdır..." (Edouard Herriot, TOri- ent', 'BirCumhuriyet'inllkbahan', s. 78.1930. Pa- ris.) Gerçekten de, Fransız Devrim Tarihi'ni bilen- ler, Anadolu Ihtilâl ve Inkılâbı'nın, Fransız Dev- rimi'ne benzediğini, fark etmişlerdir. Kimbilir, bel- ki de Mürtefıkler arasında, Ankara Hükümeti'yle yakın ilişkiye ilk giren, onu ilktanıyan ülkenin Fran- sa olmasında, bunun da etkisi olmuştur. Fakat, Mahmut Goloğlu'nun 'Üçüncü Meşrutiyet' diye adlandırdığı, TBMM Hükümeti dönemini, 'Paris Komünü' ile mukayese etmek! llkinin ikincisinden 'esinlendiğini' söylemek! Müthiş bir şey! Hele bu- nu söyleyen, Ismet Paşa olursa!.. Paris Komünü' çağrışımları... ( n aris Komünü'nün, yakın tarihimiz açısın- m dan, niye bu kadar çok önem kazandığını iyi- ce somutlaştırabilmek için, 70'li yıllardan bir söy- leşiyi hatıriatabilir miyim? "... 1875'te Almanya'da/o ifd toplumcu eyilimli kuruluş, Lassalle'c/ 'Alman Emekçileri Genel Birliği' ile, Bebel ve Liebknecht'/n yönettiği 'Al- man Sosyal Demokrat Isçi Partisi' biheşecek olur- lar: 'Gotha Programı' diye anılan bir programla- n vardır; daha sonra ikinci bir program düzenlenir ki, o da 'Erfurt Programı' diye anılır; her ikiprog- ramı Sosyalizm'ın 'babalan' Marks ve Engels görmüşler, okumuşlar, eleştirmişler; eleştirileıini o zamanın önemli sosyalistleri olan Bracke, Be- bel, Kautsky, Sorge vs bildirmişlerdir. Giderekbu mektuplar ve eleştirilerden birkitap düzenlenmiş, adı 'Gotha ve Erfurt Programian'nın Eleştirisi'; bendeki nüshasını 8 Mart 1952'de Paris'fe almı- şım..." "...içlerinde, bu diktatöhük sorununa değinen iki önemli mektup dikkati çekiyor. Birisi Engels'/n Bebel'e yazdığı 18/28 Mart 1875 tarihli mektup, ötekisi Marks'/n Bracke'ye yazdığı 5 Mayıs 1875 tarihli mektup..." "...ilkinde diyor ki Engels, devlet üzerinde ge- vezeliği südürüp durmayalım. Fransız Komünü', bildiğimiz devletiere benzemeyen bir devletti; zaten devlet sonunda dağılacak geçici bir ku- rumdur; bize (yâni Marks'la ona) kalsa, biz prog- ramda 'devlet' sözcüğünün geçtiği her yere ya topluluk' sözcüğünü koyardık, ya da (buraya dik- kat!) 'Komün' sözcüğünü!.." "...Marks ise, mektubunda, 'proleteryadiktatör- lüğünden' bahsede/icen, bunun bildiğimiz kapi- talist devletin bukındugu kapitalist toplumdan; hiç devletin bulunmayacağı sosyalist topluma geçerken ise yarayacak, geçici bir dönem ol- duğunu ve bilinen anlamda bir devlet olmadı- ğını belirtiyor..." "Herikisinin de 'Fransız Komünü'nü göz önün- de tuttuklan besbellidir; ama işi sağlama bağla- makiçin, Marks'/n 'Fransa'da Içsavaş' adlı ese- rinde, 'Komün'ü nasıl nitelediğine bakalım: 'Ko- mün, özüne bakılırsa bir işçi sınıfı yönetimi, üretilenlere el koyan sınıfa karşı üretici sınrhn mücadelesinin sonucu, emeğin özgüriüğünün hangi siyasal biçim ile sağlanabileceğinin ay- nntilıbiraçıklamasıydı..."(Hang/So/, 4. Basım. s. 68-69, Bilgi Yayınevi, 1996). Cumhurlyetçiliğin 1 en solunda! imdi, Ismet Paşa'nın Herriot'ya söyledikleri- ne, niye 'müthiş' dediğim anlaşıldı sanınm: İlk lis'i. 'Paris Komün'ü ile mukayese ediyor; 'Paris Komün'ü ise, Fransız Ihtilal-î Kebiri'nin 'Sosyalist Sol'a en yakın 'cumhuriyetçi' kurum- lanndan birisi! Kanrtı, Marks'ın ve Engels'in Be- bel'e ve Bracke'ye yazdığı mektuplardaki, tanım- lamalan ve benimsemeleri! Onun için denebilir ki, Gâzi Mustafa Kemal el- bette sosyalist değildi; bir 'Demokratik Devrim' inkılâpçısı idi; ama, son derece radikal bir 'cum- huriyetçi' olduğu, kesin; o kadar 'radikal', o ka- dar 'cumhuriyetçiliğin en solunda' ki, inkılap tasanmında ve eyleminde 'Paris Komünü' ona '//- ham verebiliyor'. Bunu söyleyen de, Ismet Paşa! http-7/ www. prizma.net tr/ A İLHAN http7/www.eda.tr/-bilgiyay/yazar/ailhan.htlm