Katalog

CumhuriyeC § tmtivaz Sahibi: Berin Nadi Genel Yayın Yonetmenı Orhan Erinç 9 Genel Yayın Koordınatoru Hikmet Çetinkaya # Yazıışlen Mudurû Ibrahım Yıldız 9 Sorumlu Mudur Fikret tllaz Haber Merkezı Muduru Hakan Kara • Görsel Yonetmen Fikret Eser Istıhbarat Cengiz Yddınm • Ekonomı Özlem Yüzak • Kultûr Handaa Şenköken • Spor Abdalkadır Yücelman 0 Makaleler Sami Karaoren # Duzeltme Abdullah Yazıcı 9 Fotoğraf Erdoğan Koseoğlu • Bılgı-Belge EdibeBuğra9YurtHaberlen MehmctFaraç Yayın Kunılu tlhan Selçuk (Başkan) Orhan Erinç, Oktav Kurtböke Hikmet Çcbnkaya, Şükran Soner, tbrahım Yıkbz, Orhan Bursah, Mustafa Balbay, Hakan Kara Ankara Temsılcısı Mustafa BaJba> Atatürk Bulvan No 125 Kat 4, Bakanlıklar-Ankara Tel 4195020(7 hat), Faks 4195027 #tzmır Temsılcısı SerdarKmk, H ZıvaBlv 1352 S 2'3 Tel 4411220, Faks 4419117 • AdanaTemsücısı Çetin Yiğenogln, InönuCd. 119 S No 1 Kat 1. Tel 363 12 11. Faks 363 12 15 Müessese Mudurü. Üstfin Akmen • Kootdmalor AhmcC Konıhu •Muba sebe Bükal Venw»ldare Hösevin Girer» Bılgı Işlern \ad ln*l • Bılgı sayarSıSan î FtdetKuza MEDYA C • Yonetun Kuıuhı Ba$kanı Genel Mudur Gfllbin Erduran # Koordınator Reka tydnan • Genel MudurYantuncıs SevdaÇobaD Tel 514 07 53 - 5139580 51384«Wl,Faks:513*163 Yavunla>an \e Basan *t enı Guı Haber Ajansı Basın \e \ ayıncılık A Ş Türkccag Cad 39 41 Cagaloğlu 34j"4 Istanbul PK 246 Sırkecı 34435 Isunbul Tel ) Faks <0 212ıM3 85 9< www cumhunyet com tr 20EKİM 1999 Imsak 5 47 Guneş 7 13 Öğle 12 56 îkındı 15 54 Akşam 18 25 Yatsı 19 26 Yeni doğan yUthzlar • MÜNİH(AA)- Şılı'de bulunan Avrupa Guney Yıldızı Gozlemevı'ndekı (ESO) astronomlar, Saman>olu galaksısı ıçmde çok sayıda yenı doğmuş yıldızın fotoğrafinı çekmeyı başardı Alman Der Spıegel dergısınde yer alan habere göre, oluşan yıldızlann kütlelen Guneş'ten kuçûk Avrupa Gûney Yıldızı Gözlemevı'nde görevlı astronom Rıchard West, yıldızlan oluşturan gaz kütlelennın yogunlaşma surecmde oldugunu söyledı Yenı doğan yıldızlann, nukleer tepkımeler başlamadığı ıçın çok az parladığını belırten West, dığer yıldızlann ışığı nedenıyle bu yıldızlann çok zor tespıt edıldığını söyledı Hgaz'ın evl müze oluyor • KASTAMONU (AA) - Hababam Sınıff nın yaratıcısı ünlü yazar Rıfat Ilgaz'ın doğum yen olan Kastamonu'nun Cıde ılçesındekı evı müze olarak düzenlenecek ADD Cıde Şubesı tarafindan satın alınan ev, Kültür Bakanhği. Cıde Beledıyesı ve halkın katkısı ıle restore edılerek müzeye donuştürülecek Mûzede Rıfat Ilgaz'ın eşyalan da sergılenecek. Obezite tüm önlemlere karşın durdurulamıyor Avnıpahlanıı başı şişmanbkla dertte • Sağlık açısından çok büyük bır risk faktörü oluşturan aşın şışmanlık, şeker hastalığı, felç, bazı kanser türlen gıbı cıddı hastahklara zemm hazırlıyor. Çeviri Servisi - Şışmanlık artık bır gûzellık sorunu değıl, gı- derek cıd- dı boyutlara varan bır sağlık sorunu Obezite olarak ad- landınlan aşırı şışmanlık, Dünya Sağlık Örgütû (WH0) tarafindan Vücut Kûtlesı En- deksı (VKE) ıle açıklanıyor VKJE, kışının kılogram ola- rak ağırlığının, metre cınsın- den boyunun karesıne bölûn- mesıyleeldeedılıyor Busa- yı 30"dan büyuk olduğu za- man kışı obeze sınıfına gın- yor Örneğın 1 78 metre bo- yundakı bır kışı 125 kılo ıse VKE'sı 39 5 olarak hesapla- nıyor kı, bu da obeze olduğu anlamına gelıyor Bu konuda başı, hıç kuş- kusuz ABD çekıyor Bu ul- kede yetışkın erkeklenn yuz- de 20'sı, kadınlann ıse yüz- de 25'ı klınık olarak obeze olarak nıtelendınlıyor Top- lamı 39 mılyon gıbı oldukça ûrkütucü bır rakama ulaşan Amenkalı obezeler, sayıca çoğalma eğılımınde Ancak bu sorun Atlantık'ın karşı yakasında yaşayanlan da teh- drt edıyor Bugun Avrupa Bır- lığı topraklannda yaşavan nûfusun uçte bın normal kı- losunun uzennde, onda bın ıse obeze Bu sayı yalnızca son 10yıWayüzde40gıbıbır hıza ulaşmış bulunuyor Yetışkın erkeklenn yuzde 17 sı. kadınlann yüzde 20'sı obeze sınıfina gıren Ingılte- re, AvTupa'nın en şışman ın- sanlan olarak tanınan Al- manların onune geçerek Amenkalılarla boy ölçüşe- cek hale geldı Bundan 20 yıl once lngılız nüfusunun yalnızca yuzde 7'sı obeze ıdı Hastalığın bu şekılde tırman- ması durumunda, 2015 yı- lında Ingılızlenn dörtte bın obeze olacak Işın acıklı yönû, bu sorun yalnızca yetışkınlere ozgû değıl, Avrupa ülkelennde okul çocuklarının yuzde 10'unun obeze olduğu. Al- manya'da çocuklarda aşın şışmanlık oranının son 20 yılda ıkı katına çıktığı bıldı- nlıyor Avrupa'nınenzayıfın- sanlan olarak tanınan Fran- sız, Isveç ve Italyanlar gıde- rek obezeler arasında yerle- nnı alıyor /^eskıbmirevlen! Son- V^/raları. Pire, Napolı, Cenova, Marsilya ve ote- kı Akdeniz lıman şehırle- nnı gordukçe onlann ne kadar Batıiı (yoksa Ro- ma'lı mı) olduklannı anla- mışımdır yuksek tavaniı, genış, ferah ve bol odalıydılar, balkonlan, ve- randalan teraslan, çıplakguneş aydınlığıylayı- kanırdı, bahçelerınde karabiber, manolya, amber ağaçlan açık tarhlannda aslanaöızlan hercaı menekşeler, zambaklar kupe çıçeklen '40 Karanlığı' henuz başlıyor, Yıldınm Ke- mal Sokağı'ndakı evdeyız Karşıyaka'da, es- kı 'Pazar Yen'n sahıle bağlayan, o guduk so- kakta, mutevazı bır ev1 Duşunebılıyor musu- nuz, ıkı salonu, yedı odası, verandası ve terası vardı, hatta, arka bahçesınde, 'müftemılâtı Terasa brtışık o en ust kattakı ıkı kuçuk odanın, hızmetçıler ıçın tasartanmış oldugunu, on yıl sonra mı ne Pans'te gorunce anlayacaktım Chambre de Bonnes. Artık rtıraf edebılınm o ıkı odadan bırının ta- ban tahtalan eksılmıştı ustundekı kılımı kaldı- nr 'tehlıkelı' sayılan dergı ve krtaplanmı orada saklardım bır nev'ı krtap 'zulası' yânı 'evrâk-ı muzırra' orada gızlenıyor Dergıler sayılmazsa, uç onemh kıtap Nâzım'ın, 'Alman Faşızmı ve ATTİLÂİLHAN ç p , A Irkçılığı', Tıbbıyelı'Hikmet(Kıvılcımfı)bey'ın 'Marksızm Kalpazanları ll'sı Kerım Sâdi bey'ın, 'Osmanlılmparatoriuğu'nun Dağılma Devri ve Tarihi Maddecilık' adlı çalışması1 'Ciddiyet' ve 'kalite' Benım neslım Gâzi Cumhunyetı'nın çocu- ğudur, o cumhunyette 'fikır serbestısı' co- ğunun sandıöı gıbı kısrtlı deâıldı Râsıh Nun He- n, eğer bu yıllanja yeten kadar Marksıst fikır ese- n çevnlmemış ve yazılmamışsa bunun yasa- ğın sıkılığından zıyade Marksıstaydınlann tem- bellıpınden' oldugunu yazmtştır (Bkz 'Atatürk VeKofnunızm')kıdoğrudurdoğrudurda ne- yı bulursak alır saklar, anlasak da, anlamasak da tekrar tekrar okur, sık sık da aramızda tartı- şırdık '40 Karanlığı' bıle gerçekte 'totalıter' ve 'seçtona'tavnna rağmen -kâârt krtttğı cabası, Mıl- lî Eğıtım Bakanlığı'nın unlu 'Klâsıklen hesaba kanmasa da haylı cıddı ve kalrtelı bır yayin se- vıyesı gösterır ışın ılgınç yanı, Medıa'nın -o ta- rinte günluk gazetefenn. dergılenn ve sonra- dan radyonun- 'cıddıyet' ve kalite' bahsınde, Çıkmadık Canda Ümit Var (mı?) hem mutabakat hem de ahenk ıçmde bulun- masıydı Ulus gazetesı, Chardelos de Lac- los'nun Tehlikeli Alâkalar'ını Nurullah Ataç çevırısı olarak tefnka ederdı, Sedat Smnavi'nın Yedıgün dergısı, Hâlıde Edip hamm'ın, unlu 'Sınekli Bakkal' romanını' Istanbul Şehir Ti- yatrosu ıse, her mevsıme bır Snakespeare klâsığı ıle başlıyor Yânı neresınden bakılsa, 'yurttaşını' lyı eğrtmek ısteyen bır toplum. Zehirli sarmaşıklar gibi i ç karartan bu duşunceter, Media'nın kultur ve I sanata ayırdıöı bolumlere ne zaman baksam, zehııiı sarmaşiKİan gıbı zıhnıme sanyor 'cıddı- yef'ın yennı ınanılmaz bır 'lâubâlılık', 'kalıte'mn yennı, yurekler acısı bır esnaflık' almıştır 'ba- yağılık', butunsanatdallannda geçerakça', 'ba- sıtlık', neredeyse 'basan'nın garantısı' Gerçek- te, nıye şaşıyoruz Kureselleşme', bunu da ıçermıyor mu? Yanm yuzyıl once, 'cıddı' ve 'ka- We//'sınemakntennegore, 'sıradan ve'eğlen- celık' dıye cıddıye almadığımız Hollywood Si- neması, gunumuzun 'dıjrtal' gostenlen yanın- da handıyse muhtevası beşen -yer yer sosyal- bır sınema olarak gorunuyor ( Sıstem' onu, onun nedenlennı ve sonuçJannı sofgulamaya yo- nelık her estetık çabayı, yok edebılmek ıçın, butun sanatlan, ya ısrana bıçıme (formalisme) -yânı estetıkte 'aracı' 'amac'a donuşturmeye, ya da 'efsaneye' (irrasionalısme) ıtıyor bı- lım/kurgu Jules Verne'den bu yana surdurdu- ğubılımdeonculukçabasını ınsanı toplumdan ve toplumsakjan koparmak amacına aktardı, buyu, mıstıklık turlen ve turevlen, kısacası her turaj 'gerçekten kaçış', tercıhe şâyân, ve açık- ça yureklendınlıyor yeter kı ınsanlara, ıçlenn- de yaşatıldıklan 'ıstısmar dolabı nın 'ştfresı' açıklanmasjn1 Medıa, hele gazete ve dergıler, fikır yayıcı ol- mak ('nâşır-ı efkar') nıtelıklennı yrtırdıkçe sıne- ma ve tıyatrolar gıbı yayınevlen de televızyon- lan rezıl eden reytıng kaygılanna -ve hıletenne- teslım oldu, aynı anda uç basımı bırden yayım- lanan, sade suya tırrt roman da goruyoruz, kı- tabını, 'ın 'de tutabılmek ıçtn, akla stğmaz skan- dallara konu oian, yazar da! Goremedıöımız nedır der- senız, obellı eskıden oldu- ğu gıbı, fikır ve sanat haya- tımızda, gundemı meselâ bır ay bır Macbeth temsılı- nın, dolayısıyla Shakespe- are ve eseriennın ışgal eth- öını, ya da, Reşat Enıs'ın, yayımlandığı hafta Bakanlar Kuaılu kararıyla toplatılan Toprak Kokusu' adlı romanı dolayısıyla yazarçtzerta- kımının, aralannda haftalarca, Çukurova top- rak uretım duzenını tartıştığını' Hazındır ama gerçektır, 'ciddiyet' ve 'kalite', artık ne yazık ki şurda burda rtılıp kakılan bazı-sonradan gor- melenn açıkça hor gordugu hıç kuşkusuz olum- lu ve gereklı, elbette namuslu, fakat örseien- mıf bır 'sığıntı' Vine de vazıfesmı ıfa edıyor. Her şeye rağmen... Bazı krtaplar, her şeye rağmen, çıkabılıyorlar; goz attınız mı, hem ele aldıklan sorunun onemını, hem tartışma duzeylennın yuksekliğı- nı, hem de kamuoyuna açıkladıklan belgetenn 'hayatı'onemını farkedebılıyorsunuz Eskıalış- kanlık hıç değılse, aklı başında ızlenımı veren gazete ve dergılenn yayın sayfalannda, eleştı- n sutunlannda, bu kıtaplann deöerlendınlme- sını, en azından, 'meraklısına duyurulmasını' umuyor ve beklıyoruz Beyhude1 Ipe sapa gel- mez, ya da ulkenın aleyhınde olduğu su gotur- mez kıtaplann medh-u senâsı yapılıyor; avuç fa- lının mezıyetlen, ya da yıldız falının yanılmazlı- ğı uzenne sutunlar dolduaıluyor da, sozun ge- Itsı 'llımlı klâm' çerçevesınde dondurulen do- laplara, Türkıye aleynıne yurutulen yenı 'Soğuk Savaş'ın unsuıiannı tartışmaya gelınce, tts' tek satır yok1 öncekı söyleşımde dıkkatınızı 'llımlı Islim' dolaplannıteşhıreden 'Irtıca 1945/1999' uze- nne çekmeye calışmıştım bundan sonrakı soy- leşımde ıse, Metın Aydoğan'ın, 'Bitmeyen Oyun ve Türkıye'yı Bekleyen Tehtikeler' ısım- lı kısa fakat ozlu çalışmasından soz edeceğım. hem de, bazı onemlı ve çarpıcı 'belgeienn' al- tını çızerek! Ne yapalım, ış başa duşuyor http-7/www.prizma.nettr/AJLHAN rrttp^/www.bilgiyayınevi.com.tr/ailhan Faks/0-212/26019 88 0 S DURDURUN!JCanadı Rirıltrsa, uçamaz.. Osteoporoz, kemiklerinizi daha zayıf hale getırerek kolayca kırılmalarınayol açarve zamanla en doğal hakkınız olan hareket özgürlüğünüzü elinizden alır. Sizi başkalarına bağımlı kılar. Sadece kemiklerinizi değil, yaşamla bağlarınızı zayıflatarak kaliteli yaşam şansınızı elinizden alan osteoporozu vakit varken durdurun. U U M N OSTEOPOROZ K O N S E Y İ MIE 124 ESAT CAODESt, N0*M, OtttO KÛÇÛKES»T ANKAtA unya'nın en ıyı çay makmesı