Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
CUMHURİYET 4TEMMUZ199G
OLAYLAR VE GORÜŞLER
Pangalos'ım Türkiye Sendromu
TEVFİK ÜNAYDIN Emekh Bmukelç,
Y
unan Dışışlen Bakanı Panga-
los, sık sık yaptıgı gıbı, bu
defa da Turkıye'ye Katar'da
saidırdı Pangalos, "EJCeai-
re" admdakı Katar televız-
yonunda !3 Hazıran'da kendısı>Ie vapı-
İan konuşmada Turkiye'nın tehlıkeii ve
istikrarHz bir ulke oMuğu. aslında Turld-
ve'nin Yunanıstan'la bır sorunu bulunma-
dtğı, ancakiç sorunlannı dışanva ihraç et-
mekistediği vb." vonunde goruş bıIdırnnş
Pangalos'un Turkıye'ye karşı sergıle-
dığı oncekı davranışlannı da anımsaya-
Iım Ikı ay kadar once Amenka'da Turkı-
ye'yekarşı hezeyanlarsavunnuş vebızı so-
run çıkaran, huzursuziuk yaratan tarafola-
rak gostermeye çalışmıştı Kısa bırsure on-
cede Kıbnssorununa ıhşkm olarak Yunan
tarafının ışıne gelmeyen goruş belırten
Fransa Cumhurbaşkanı Chirac'ı "Türki-
ye Güzeli" ılan etmıştı Dıplomasryeya-
kışmayan edep sınınnı da aşarak. bızı "ka-
tillik vehırsızfık'la suçiayacak olçude ıle-
n goturmuştu
BururdavTanışlanylaedepsızlığı ılkeedı-
nen cıddıvetten çok uzak kışılıkJı Panga-
los 1996 v ılmda Atına'da duzenlenen **Dış
Pt>litika Vakfi" toplantısında yaptığı ko-
nuşmasındada sozum ona bıze gozdagı ver-
mek amacıvla "tarihin. Yunanlılann ku-
çük bir ulus olmakia beraber, gorundu-
ğunden daJıatıtJdı oiduğunu gosterdığiıu"''
soylemı>tı Ruhsal >onden ozurhl olduğu
artık ı>ıce anlaşılan bu kışmın, ancak,
1965-1967 yıllannda Gumulcıne'de Baş-
konsoloslukyapmışbırkjmse.ayrıca 1934-
1939ve I945-1952yıllanarasındaAtına'da
ıkı kez Turkıye">ı temsıl etmış olan Ru-
şen Eşref Inaydın'm bır yakmı olarak.
Pangalos unsonkustahlığıvesılesıyleba-
zı anı ve duşuncelenmı aktarmak ıstedım
Once şunu belırteyım kı. yukanda ak-
tardığım Yunan ulusunun cıddıyetıne ılış-
kın sozlenyle Pangalos. her şeyden once
kendı ulusuna hakaret edıyor
Pangalos'un Turkıye'yı hırsızlıkla suç-
lamasına gelınce Bundan 50-60 yıl on-
cesınm Fransız "Larousse" sözluğunde
Yunanlı sözrugunun asıl anlamı yanı sıra
venlen (fhpon, escroc = duzenbaz, dolan-
dıncı)gıbı mecazı anlamlar Pangalos'un
sozlennın asıl muhatabmjn Turklerolma-
dığını gostenyor
Aynca, Yunanıstan 'ın öteden benen on-
degelen dostlanndan Fransa nın bır vatan-
daşı yazar Jean Leune'un 1923 yılında
yayımladığı "L'EteroelUl>sse"(x)adh kı-
tapta. Yunanlılarhakkında venîen bılgıler.
belırtılen duşunceler de ne yazık kı. Pan-
galos'un vermek ıstedıgı gorunumu hıç
doğrulamj>or BalkanSavaşı ndamuhabır,
1 Dun>a Savaşı'nda subay olarak Yuna-
nıstan'da bulunmuş olan yazar, hıle, yalan
ve n>a ıle bezenen olav lann akışı ıçensın-
de bır portre çızıyor ve kıtabmı şu tumce
ılebıtınyor "YunanJıva dikkatL"
Gumulcıne'de Başkonsolos olarak bu-
lunduğum surede gorev ım geregı sık sık
Aöna'yagıderdım Atına Buyukelçılıgımız-
de Ruşen Eşref Unaydın zamanından kal-
ma Yunanlı personel benı her defasında çok
ıçten karşılarve benımle adeta gecmışgun-
lenn ozlemmı gıdermek ısterdı Turk-Yu-
nan dostlugunun yukseklerde dolaştıgı o
donemden "An o günter!" dıye soz eden
ve o donerne ılışkın anılannı ıçtenlıklean-
latan personelden şofbr Mavrakıs bır gun
bana şunu anlaltı
"Amcamzla (Ruşen E$ref Lnavdın) Yij-
nan ulusal günu torenıne gjtmışnk. Kilise-
dekı ayınden sonra (Yunanistan'da ulusal
gun torenJen Itilisede başlar) tören yerine
giderken bizımkiler- Yunan hukumetuye-
leri-dığıkiıiarYeatomobiUenıieghiiier. Ru-
şen Be\ benı çağırdı ve sor bakalım bunla-
ra, nereyegıdıvorlar, dedı. Yleğer h\amkt-
ler birbirlerh le dargınmış ve o nedenle to-
renekaoJnıavacakkrmış. Ruşen Be> bunu
duyunca fena halde kı/dı ve bana çağır
şunlan.dedL Yanına getenbakaniarada şun-
lansovledi BugunsMiı ulusalgununuz.llu-
sal gununuz, Osmanirdan kazandığınız
bağımsızJığın bavramıdır. Ben Turk'um
\e Vlusltımanım. hem kilısenize gelivor
hem debav ramınıza kauüyorum. SK iseken-
di bav ramını/dankaçıyorsumız. Bovlegun-
dedargmlık olma/.Ceiin bepberaberbav-
•rannnızıkuflavalım. dedı. Bızımkıler.vara-
maziık yapmış çocuk gibı şukJunı puklum
Ruşen Be>'ın peşınden gftttter."
\ ıne \İavTakıs'ın anlatîığma göre, hu-
kumette anlaşmazlık, kavga çıktığında ba-
kanlan çoğu kez Ruşen Eşref Bev banştı-
nrmış Hatta, Kral Paul başı sıkıştığı za-
man (ozellıkle hukumetle arası bozuldu-
ğunda, kı çok sık olurmuş) Turkıye Bu> u-
kelçılıfrne>akınolanKralıvetSara>ı'nın
arka kapısından gızlıce Buyukelçıiıgege-
lır, Ruşen Eşref e danışır onun yardımı-
nı ıstermış Bakanlar da oyle Bu durumu
çoğu Yunanlı da bılırmış
Mavrakıs'ın sozlennı doğrulamak da-
ha doğru!>u o zaman Yunanıstan'dakı çe-
kışmelen ve bızım lyı nıyetlı, yapıcı, ağa-
bey rolumuzu gostermek uzere şunu da
belırtmek ıstenm tsmet tnonu, goz teda-
vısı ıçın 1971 yılında gıtıgı Pans'ten dö-
nuşunde Atma'ya ugrar O zaman muha-
lefet lıderı olan Inonu, bır devlet başkanı
gıbı ve çok sıcak bır ılgıvle karşılanır Atı-
na'da kendısmı zıyarete gelen 1930'lu yıl-
lann başbakanlanndan Çaldarism eşıne
sohbet esna>ında Inonu "Bir defasında
kocanıziaLefter'ı -Veıuzeios- ben banştır-
mıştım. çocuklargibi bırbirlmne kusüyor-
iardı* der Bayan Çaldans de "haürüyo-
rum Ekseians.habriıyorum,swn btzde da-
ha nıee amlannız var" dıye karşılık venr
Benım Gumulcıne'de gorev yaptıgım
donemde ulkelenmızarasındakı ılışkılerıyı-
ce bozulmuş. Batı Trakya'dakı Türk azın-
lığına karşı baskılar da lyıce artmıştı
Selanık'te devletçe beslenen "Elfinikos
Vbrras" adlı bır gazete yayınlanırdı Bu
gazetede her gun Turkıye aleyhıneaslı esa-
sı olmayan hayal urunu. uydurma haber-
lerçıkardı Haberlen onemsemezdım ama,
bu kadar yalanı nasıl da uyduruyorlar dı-
ye hayret eder ve hep "Laröusse'"dakı Yu-
nanlı sozcuğunun mecazı anlammı anım-
sardım
Bır gun yerel memurumuz bu gazetey ı
onume koydu \e bana "gördünüzmü" dı-
ye sordu Gazete bana, on sayfada ıkı su-
tunu dolduran ve arka sayfalara da taşan
bır başyazı ayırmıştı Vazıda benım "Baü
Trakya'daki Müslümanlan" ayaklandır-
mak uzereGumukrıne'yegondenlen bırkur-
mayyarbayolduğumılerısuruluyorvebu
hayalı gorevımm gerektırdığı gızlı faahyet-
lenm (') hakkında da yazıda etraflı bılgı-
ler venlıyordu' Bu başyazı "meger ben
neimi$ûn?*' $akasıy la bızı bır haylı guldur-
du Yunanlılann ve azınlıgimızın çoğun-
luğunun bu ve bunun gıbı başka haberle-
re ıtıbar ettıfını sanmıyorum Gumulcı-
ne'de daha çok alışvenş gıbı nedenlerle
goruşebıldığım ve bana bır haylı yakın ve
sıcak davranan Yunanlılann "bu önemli
ırşaattan" etkılendığını gozlemlemedım
Ama bazılannın bana, herzamankı davra-
nışlannı hıç bozmadan "acabamı?"naza-
nyla baktıf ını da hısseder gıbıydım
"Ellinikos Vorras"!n yazdığı bu ve her
gun tefhkd halınde yayımlanan, Türk ve
Turkıye korkusu ureten, sav aş çığırtkanlı-
ğı yapan duzmece başka haberler ıster ıs-
temez, sınırlı da olsa Yunan halkını elkı-
lıvordu Vıtekım bır defasında yayımla-
nan bır haber nedenıyle panığe kapılan
Yunanlılardan kımılen. Turk ordusu gel-
dı-gelecek endışesıyle goç etmeye kalkış-
tı. kımılen de tanıdıklan Turklere Turk or-
dusu geldığınde kendılennı evlenne alıp
alamayacalannı soracak hale geldı Işın
tuhafı. boyle bır soru bana bıle sorulabıl-
dı
Turkıye"ye saldıralım derken kendı va-
tandaşını da huzursuz eden bu zıhnıyetı na-
sıl ızah etmelı
1
'
Yıllaronceyakın ılışkılersürdurdüğüm
bırYunanlı dostum banaaynen, "Bffiyorum
bu tur haberierin aslı esası yok, ama ben
bunuYunanıstan1dasöylesem benivatan ha-
irü ilan ederler. aynca pek çok YunanJı da
benim gibi duşunuyor, ama duşuncelerini
açıklamaktan korkuyoriar" ıtırafmda bu-
lundu
Tum Yunan medyasında yıllarboyunca
vegıderek artan yoğunlukta ışlenen haya-
lı senaryolar Yunanistan'da bugunku "Tür-
kiye sendromunu" yarattı Pangalos da
kuşkusuz bu sendromun bırklınık olgusu-
nu oluşturuyor
Kımı Yunanlınm beş asırlık Osmanlı
egemenlıgınm kompleksını yaşayıp bunu
bır olçude dışa vurması olagan sayılabılır
Bu duygu daha ılımlı bır olçude eskı obur
Osmanlı ulkelennde de var Ancak Yu-
nanlılannkı u
Turk kaJıvesini Yunan kah-
vfsi, çobansalatasını Yunan saiatas"na çe-
v ırecek kadar olçusuz
Yunan yonetıcılennın ve medyasının
yogun ve sureklı çabalan sonucu bugun Yu-
nanıstan'da antık söylencenın (mıtolojı-
nın) gunumuze uyarlaması başanyla ta-
mamlanmış oldu Haya! edılıyor ve ışın
kotusuhayallenndegerçekolduğunaına-
nıhyor
Çagdaşsoylencenın hayalı düsmaru Tur-
kıye ve Turkler. kahramanlan ise Panga-
los gıbı "gûnceJ" Ulysse'ler
fx) Fransız \azarJean Leune Balkan sa-
\aşlarmdavel DunvaSavaşı ndaonceder-
gt muhabın, dahasonraFransızsubayı ola-
rak Yunanıstanda gorev yapmıs. yaşadıgı
ola\ları ve ızlemmlerım 1923 vılmda vaz-
dığı L Eternel Ulyysee ' (Ölumsuz ülvsse)
adlı kttabında anlatmışhr Kıtap Daıma
Hılekâr adı altında Ah Reşat Bev tarafm-
dan a\m \ıl dtlımıze çeınlmıs 1995 \ılm-
dadaSalahaddm Galıptarafindan Megalı
Idea mn Yalana Cennetı adıvla gunümuz
Turkçesme uyarlanmıştır (Ulvsse, kurnaz-
lığı hılekarlığısımgeolanbır Yunan mıtolop
kahramanıdır)
ARADA BİR
M.İSKJENDER ÖZTURANLI
'Önce Vahiy, Sonra
flkıl'mış!
Dıyanet Işlen Başkanı Sayın Mehmet Nuri Yıl-
maz 'KutsalDoğum Haftası' nedenıyle bır konuşma
yapmış Demışkı "Sonzarnanlardavahyınyenneak-
iı koymaya çalışanlar var Vahyı bıryana bırakır aklı
savunursak mutlu olacakmışız Ben önce aklı savu-
nan akılsızlara Cenabı Allah 'tan akıl nıyaz edıyorum
(Cumhunyet 21 4 1998)
Bu anlayışa gore 'önce vahıy, sonra akıl' gelecek
demektır Ve akıl vahye gore ışleyecek, tum konular-
da vahyın belırtedığı çızgıde düşunce uretecektır
Sayın başkanın yaklaşımını benımseyecek olur-
sanız, mılyonlarca vatandaşımız gıbı benı de akılsız-
lar arasına koyabılırsınız Çunku bugune degın, bır-
çok vatandaşımız gıbı hep aklı savundum ve bu du-
şuncemı de değıştırmek nıyetınde degılım Aklı olma-
yanın 'dını de, AllahV da olmayacağı' kanısındayım
Bu nedenle de "onceakıl, sonra akıl" dıyenlerdenım
Turkıye Cumhunyetı'nın kurucusu buyuk devlet ada
mı Gazı Mustafa Kemal Atatürk gıbı duşunuyorum
ve bu duşunceden vazgeçeceğımı de sanmıyorum
Bılındığı gıbı Ataturk bıze "yazılmışa, buyrulmuşa
korû korune ınanmamamızı" oğretmıştır Her ele al-
dığımız şeyde geleneğe gorenege saplanmadan ak-
lımızı kullanmamızı, "pozttıfbılımlerın ışığında bılın-
cınsuzgecındengeçırmemızı"oğütiemşbr "Tannbuy-
ruğu mu dıyorlar, Tann bıze akıl vermış, akla aykın
Tanrı buyruğu olamaz" demıştır Mustafa Kemal'ın
buyuklugu daha çok boyle bırduşuncedtzgesıne de-
Jer vermesınden kaynaklanmaktadır "Bız ılhamımı-
'j gokten ve gaıpten değıl, doğrudan doğruya ha-
'atîanalmışbulunuyoruz" dıyen de odur Insanınak-
nı kullanan bır varlık olduğunu çok lyı bıldığı ıçın Turk
ılusuna 'ne bır ayet, ne bır dogma ne de donmuş
e kalıplaşmış kural' bırakmıştır "Benım manevı mı-
isım akıl ve bılımdır" demıştır
Ataturk ılkelennden yıllar yılı verılen odunler sonu-
unda bugun ulkemız, ozellıkle eğıtım alanında çag-
aşlıktan uzaklaşmıştır Çağdışı bır eğıtım, kımı kışı-
rı aklın ışığından yoksun bırakmaktadır Anayasa-
ıza gore rejimın adı 'Ataturkçuluk'tur Ne var kı uy-
jlama ters yondedır Bu çelışkı ulusu umutsuzluğa
ıruklemekte, toplumsal duzenı sarsmaktadır Her
înda Ataturk'un akıl yoluna donmek, yenıden ay-
ilığa ulaşmak demektır Onumuzde başka bır yol
yontem yoktur
Selam Sana Soflı Dede!
ÜLKUAYVAZ
B
u yazıda bır portre çızmeye çahşaca-
gım Bu portre, annemın babasının.
Buyukbabamınportresıolacak Cum-
hunyetımızm 45 yılında bedenı top-
raklabuluşmuşbuyurttaş bıfgıedın-
menın, oğrenmenın. yaşadıgı donemı anlamak ıçın
çaba harcamanın eşsız bır ornegı
Büyukbaba, ıkı avuç topragından ekmegını çı-
karan yoksul bır koylu ıdı Kımbılır hangı hasta-
Iıktan burun kemıgı kınk çokuk, kulaklan ağır ışı-
tır sağelı uzennde ne ıyıleşen ne buyuyen hepay-
nı yara Onu anımsadığım ılk gunden son gunune
dek hep budurumdayaşadı Doğanınkendıstnever-
dıfı bır pay gıbı mı algıJıyordu ne, butün bunları
9
Büyukbaba, koyun (Bayburt'un Vluttu Köyıi) ha-
nı nasıl denır, amator ımamı ıdı Maaşlı ımam bu-
lunmadıgı ıçın, gorevı ustlenmıştı Büyukbaba Ce-
maate namazı kıldıran, ezan okuyan, cenaze toren-
lennı duzenleyen kendısıydı Kımı cenaze sonra-
lan, olu sahıbının bır ıkt metre arta kalmış kefen
bezını zorla verdığmı anımsıyorum ona Büyuk-
baba. koydekı gelınlık kızlann çeyızlenne koyma-
ları ıçın armagan ederdı patıskayı, söylemek boy-
numun borcudur
Büyukbaba, bütun dunya ınsanlan ıçın dua eden
bırıydı, tanık olduğum odur kı, sayısız dualannın
her bınnde Mustafa KemalAtatürk ılk sırayı alır-
dı Yedıgı her lokma. ıçtıgı her avuç suda edılen
dua, 'Atatürk'ün mekâru cennettir' ıle son bulur-
du Bütun koylü bunu bılır, sunulan duayı saygıy-
la ymelerlerdı
Kurtuluş Savaşı'na tanık olmuş bu kutlu msa-
nın yureğı ulusun kurucusuna karşı mınnet duygu-
lanyla yuklüydu O'na borcunu odemek ıçın om-
ru boyu çözumler arayan bır msandı Büyukbaba
Büyukbaba, hem eskı hem yenı yazıyı bılırdı, ken-
di kendine ogrenmıştı ıkısını de Bu yaşıma dek.
okumaya oylesıne tutkun başka bınnı tanımadım
Okumak, bır kutsal ış ıdı onun ıçın, çok açık bu
Okurken dunyayla, sesler, goruntulerleılışkısını alıp
bır koşeye koyardı Büyukbaba Çok az ışıtmesı, o
okuma zamanlannda ona adeta bır ustünluk kazan-
dınrdı
Yoksui koyde okunacak nesneyı nereden bula-
caksınız
9
Kımı zaman, kımbılır nerelerden ruz-
gâr, bır gazete parçası getırmıştır, şansa bakın kı,
kâğıtçahlığa takılmıştır, kendısıne Tann bırarma-
ğan gondermıştır oesbellı, Büyukbaba saygıyla
onu alır e\edonup okumayaharcayacak zaman yok-
tur hem yurur hem okur Koyluler, aıle sakmlen
çığlık çığlığa seslennı ona duyurmaya çabalarlar
ya, boşuna Sesler. kov meydanından ışıtılmıştır,
koylu der kı, \Sofu Dede bir kâğıt buldu besbelJi!'
Büyukbaba 'nın ele geçırdığı gazete parçası -her se-
fennde- tam da en meraklı yennden yırtılmıştır, gı-
der, o çalılıgın çevresınde arar durur otekı parça-
yı Tanıkların pek çoğu-nıceömuronlara-hâlâya-
şıyor, hem de pek çogu hâlâ Mutlu Köyu'nde Va-
np bır sorun, yaşlılara ıkı satır haber gondenn de
nakledıversınler sıze
Buyukbabayı sevınçten delı dıvaneeden konu-
lann bıncıgı Kurtuluş Savaşı ıle Cumhunyet Dev-
nmlen ıdı Bayburt merkezınde ılkokul oğretme-
nı olan babam, Istanbul'a atanınca besbellı bırola-
nak dogmuştu Buyukbaba'nın gözunde
Postacı gunler gunler once yazılmış bır mektup
getınr, mektubun kalemşoru Büyukbaba'dır Ke-
narlan nakışlı bu mektup, koyde, yıneekmlerepas
vurduğundan sozedıyordur(Zıraatmucadelesı ıs-
teyen bu buğday hastalığı venmı yanya duşürur,
daha az ekmek demektır bu) Mektubun en önem-
lı bolumu Buyukbaba'nın kıtap ıstedığı böfümdur
"İstiklâl Harbi ve tnkıiaplar ile ilgih. TorunJanm
size zahmet, acele olsun."
Ilkokul oğrencısı bız torunlar, ordan burdan bul-
duğumuz ılgılı konuyu ıçeren ders kıtaplannı ona
gondenrdık (Şımdı Cumhunyet gazetemızm cuma
gunlen verdığı kıtaplara baktıkça Buyukbabayı
anımsıyor, yazıklanıyorum. emmım dunyada ona
sunulacak daha değerlı bır armagan, olamazdı)
Şımdıkı gıbı gozlenmın önünde Tarlamızın kı-
yısından değırmene dogru arktan akan su Büyuk-
baba 'nın epeycearkasındakalmıştım Gözlenm,
tarlanın kıy ısına ekılmış uç-beş tane, bız Bayburt-
lulann 'pürçüklü" dedığı hav uçlardaydı Büyük-
babaya çaktırmadan bınnı yennden sokup mıde-
ye ındırmeyı planhyordum Büyukbaba, baktım, ge-
nye donmuş muthış bır telaşla su kolunun çevre-
Mnde bır şey anyor Kolunu suya daldınyor, avuç
av uç çamur çıkarıyor. bır yandan da aglıyor Me-
ger gozlugunu duşurmuş Büyukbaba' Dunyanm so-
nu olmalıydı bu kaybedış, Dede gozluksuz asla
okuyamaz Umudunu kesıp yola duştuğunû anım-
sıyorum O yüruyuş, o kafasmı usulca onune egış,
mahzun, bıçare Arkın yanından yurudum, su ko-
lunun uzennden öte yana zıpladım, zıpladığım yer-
de Dedenın gozluğu sankı gozlenmın ıçıne bakı-
yordu
Var gucümle Buyukbabaya bagınyordum na-
file Tam evın kapısmda yakaladım onu, uzatıver-
dım gozlugu O sevıncı anlatmaya sozcukler nasıl
yetsın'
Gozluğu bulmam koyde bana hatın s-aytltr bır
ün kazandırmıştı, ne dıye soylemeyeyım Bugun
ışte bu satırlan yazarken bıle, o gururu yaşıyo-
rum
Bız, koyun çocuklan Buyukbabayı, okurken,
gızlıce ızlerdık O buyulu okumaian sırasında yu-
zunun ıfadesını gözlemek pek haz venrdı bıze
Dede, okuduf u pançalan atmaz, guzelce duzleyıp
bınktınrdı Oyle merak ederdık kı o kâgıt parça-
lanndakı yazılan Çocukluk ışte, gızlıce ele geçı-
np okurduk okumasına ya, bır turlu merak uyan-
dıracak satır bulamazdık Işte Buyukbaba'nın, ha-
nı kendılığınden, bıze verdığı bır ders Kımbılır,
bızlerdekı okuma merakı belkı deo gunlerden ateş
ld
9
Bırde Cumhunyet Bayramf nı anlatayım da bı-
tınvereyımportreyı
tstanbui'a goçtuğumuzde Büyukbaba ıkı kez
konuk olmuştu bıze Bınnde ılkokula, ötekınde or-
taokuJa gıdıyordum Buyrun. bu gune dek hıç ak-
lımagelmemıştı, Buyukbaba'nın ıkı gehşı de Cum-
hunyet Bayramınadenk gelıyordu Belkı de bırrast-
lantıydı bu, bılmıyorum Nazı en çok bana geçer-
dı Dedemm, adeta yalvanrdı onu Vatan Cadde-
sı'ndekı torenlere götürmem ıçın Babamın ceket
pantolonunu gıyışmı anımsıyorum Büyukbaba
bol bır pantolon gıyer, beresının çevresıne bır rul-
bent sarardı Istanbul'a gelışınde "MilJete ayıp
olur'' dıyerek, babamın gıysılennden bınnı gıy er-
dı, başına da sadece bere
Büyukbaba torenı, ben Büyukbaba'yı ızlıyordum,
onun o çocuksu coşkusunu Derken eve donduk
O sıra Halıcıoğlu'nda oruruyorduk, Halk Eğıtım
Kutüphanesı yenı açılmıştı Uyesıydım kutupha-
nenın Dede'ye kıtaplar taşıyordum Kıtapları bır
yerlerden aşırdığımı sanıyordu, ona anlattım ku-
tuphaneyı Hayretler ıçmde kaldı "Ulan dunyada
böyle şeyler de varmış meger" dedıydı
•••
Işte sıze Cumhunyetımızın 75 Yılı'nda, artık be-
denı toprakla buluşmuş bıryurttaşın portresı Tur-
kıyeCumhunyetı'nın yurttaşı ışte bu Mustafa Ke-
mal'ın Kurtuluş ve Kuruluş'ta güven duyduğu yurt-
taş ışte bu
Gecelen yağ kandılıntn yaydığı o ölgun ışıfa,
kâgıtlan aydınlattıgı ıçın mmnet duyan yurttaş
Köylunun 'Sofiı Dede' adını taktıgı bu ınsan. baş-
ta Köy Enstıtulen, Halkevlen, Halkodalan kurum-
lannm nasıl olupda kok saldığı ve Aydınlanma duş-
manlannca nıçın y ıkıldığı ve hâlâ nıçın yıkım üze-
nne yıkım yaratıldığmın da açık bır yanıtı
Ne denlı karanlık yaratacağım dıye çırpman çır-
pman çırpman olursa olsun, ruzgâr, yazılı basılı bır
kâğıt parçasını otelerden uçurup getınr, gözlere
buyur eder Yeter kı gorecek goz olsun
Selam sana okumalann Sofu Dedesı1
PENCERE
Küpeselleşme
Süpecinde Çin?..
Clinton'ın Çın gezısı bırbınnı uzaktaı
devın el sıkışması oldu
ABD gezegenımızın tartışmasız supe
cak bu guç sınırsız değıl1
Kımı zaman
acınacak durumlara duşuyor
Nerede'?
Iran karşısında
Irak'ta
Devlenn de zayıf noktalan var; Mrtoloj
leus'un topuğu gıbı Ekonomıde dunyan
ğu Amenka - Almanya - Japonya değıl
Dunya Savaşı'nın sonuçlan bugun de ge
caAlmanya'nın asken guç bakımından es
nuyor mu' Japonya'nın da elı kolu bağlı
Sılahsızekonomık devler 21 'ıncı yuzyılın e
le Amerıka'nın karşısında sut dokmuş ke
Batı 'SoğukSavaş'\ kazandı, ama, Sovy
tukten sonra sankı Çın bırden buyudu Ç
nıst Partısı 1 mılyar 200 mılyon nufuslu Ü
egemen'
ABD21 'ıncı yuzyılın eşığınde Çın'le karşı
•
1991 'de Sovyetler dağılıp da OrtaAsya'ı
ulkelen bağımsızJıklannı kazantnca Turan ulh
dılığınden canlanmıştı
21'ıncı yuzyıl Turkyuzyılı o/acaA'tı
"Adnyatık Denızı'nden Çın Seddı'ne c
dünyası"nın hesabı yapılıyordu
Pekı, Turan'ın uretım gucu neydı?
Gelecekbılımcılerbaklafalı açmıyor, uretıı
bı yapıyoıiardı, Çın'ın uretımı 2010 yılında An
geçecektı Sovyetler çokunceABD dunyanın
perguç'u olmuştu, ama, bu donem kısa sü
ABD, Çın'den urkuyor muydu"?
Çın Komunıst Partısı'nın dunyaya donuk bal'
kusuz Beyaz Saray'ınkıyle çakışmıyor VVasf
ıle Pekın, Turan'dakı petrol ve doğalgaz kayr
na nasıl bakıyorlar'? Çın bu konuda Moskov(
yakın olacak''
VVashıngton'a mı'
Anadolu'da ve Turan'da yaşayan Turklenn t
uretımı dunya olçeğınde ne deger taşıyor' .
ayn konu Kesın olan şu kı Turan'ın yeraftı ka
lan super guçlenn kavga alanıdır, Anadolu bı
rafyada yennı alan yenı 'Ipek Yolu '
•
Çın'ı hesaba katmayan bır 'Kureselleşme'rii
met-ı harbıyesı nedır?
'Yenı Dunya Duzenı' Amenka'nın yeryuzu st
jısını ıçenyor ABD bu stratejıyı dıploması yo
geçerlı kılamazsa asken guçle yurutecegını aç
dı Gezegenımızdekı yoksul ulkefen super eger
lenn çekım gucunde somureceK bu duzen kaı
mında Çın'ın rolu ne olacak''
Batı zıl takıp oynuyor
"- Komunızm öldu' "
Çın Komunıst Partısı bu hesaba gore artık koı
nıst saytlmıyor
Clırrton'ın gezısı ılgınç
1
Başkan'ın gezısı ıkı devlet arasındakı sıradan
dış polıtıka olayı değıl
20'ncı yuzyılın ortasına kadar dunyanın guç m
kezı Avrupa ıdı
Ikıncı Dunya Savaşı'ndan sonraAmenka tartışn
sız (ideriığı ele aldı
21 'ıncı yuzyılda Çın one çıkabılır mı' .
Asya eskı gorkemıne kavuşabılır mı'
Yaşayan gorecek'
Cumhuriyet
kitap kulübü
Taksim Sergi Salonu
TEMMÜZ AYI ETKİNLİKLER!
SOYLEŞİLİİMZA GÜNÜ
4 Temmuz Cumartesı Saat 18 00-20 00
OSMAN ŞAHİN
Kıtaplannı ımzalayacak ve okurlarıyla soyleşecek.
IshklalCad (Aksanat karşısı) Taksim Tel 252 38 81/82
Bellona'da!
Şîmdi Bellona'da her şey peşin fiyatına taksitle,
13 aya varan taksit seçenekleriyle.
Özel tasarımlar, uygun fiyatlar, gerçek kalite Bellona'da.
Mutlaka kıyaslayın,
bu avantaj kampanyasını sakın kaçırmayın.
BELLONA