Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
1 KASIM 1998 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA
EKONOMÎ / [email protected] 13
rasannın geçmesi durumunda, borsazedeler 1 milyar liralık alacaklannı kurtarabilecek
SPK Yasası MecBs'e takddı• CHP'nin önceki hafta
verdiği listede yer alan 5
yasadan biri olarak Meclis
gündemine getirilen
Sermaye Piyasası Yasası'nı
tüm taraflar bekliyor.
TARIKYILMAZ
TBMM Plan ve Bütçe Komisyo-
nu'nda tamamlanarak genel kurula sevk
edilen Sermaye Piyasası Yasası Mec-
lis'e takıldı. Anayasa Mahkemesi tara-
findan iptal edilen yasayı yatınmcısın-
dan aracı kurumuna, Sermaye Piyasası
Kurulu'ndan (SPK) borsazedelere ka-
dar herkes bekliyor. Tasan yasalaşırsa
sermaye piyasasında yıllardır süren boş-
luk doldurulmuş olacak.
Önceki hafta CHP'nin verdiği listede
yer alan 5 yasadan biri olarak Meclis
gündemine getirilen Sermaye Piyasası
Yasası'nı tüm taraflar bekliyor.
Borsazedeler, Plan ve Bütçe Komis-
yonu'nda 1 milyar lira olarak karara
bağlanan paralanru almaya hak kazanır-
ken aracı kurumlann tümü, birlik çatısı
altında toplanacak. Sermaye Piyasası
Kurulu, daha önceki yasanın Anayasa
Mahkemesi tarafından iptal edilmesi ne-
deniyle yetkilerini kullanamazken yeni
yasanın çıkması durumunda SPK. de pi-
Mengutürkun 1 yıllık başkanlığı döneminde SPK'nin icraatları
Sermaye Piyasası Kunılu (SPK) blr yıllık faaliyetlerini
içeren bir rapor hazırladı. 1997'nin ekim ayı sonunda
görevi Ali thsan Karacan'dan devıalan Prof.
Dr.Muhsin Meogütürk kurulun faaliyetlerini 14
sayfahk bir raporda özetledi.
Tamamlanan çahşmalar
• Sermaye Piyasası Yasası değişiklik tasansı: Meclis
Genel Kurulu'nda bekliyor.
• Izmir Vadeli Işlemler ve Opsiyon Borsası: Çahşmalar
tamamlandı. Meclis tarafından kabulü bekleniyor.
• Sermaye Yeterliliği Tebliği: Özsermaye limiti asgari
90 milyar liraya çekilerek aracı kurumlann riskleri
azaltılmaya çalışıldı.
• Halka arz tebliği: tlk kez tş Bankası'nda denenen ön
talep toplama hakkı artık tüm halka arzlar için geçerli
hale getüildi.
• Endeks Yatırım Fonlan Tebliği, yabana fonlann
halka arzma, gayrimenkul ve risk sermayesi yatınm
ortaklıklanna ilişkin tebliğler.
• 8 kurumun faalıyetı geçici olarak durduruldu.
•3 aracı kurumun faaliyet yetki belgeleri iptal edildi.
• Manipülarif hareket eden 14 aracı kurum 1 gün
kapatıldı.
• îşlem smırlamalanna uymaması nedeniyle 41 aracı
kurum uyanldı.
• 67 manipülasyon ve insider trading (içerden
öğrenenlerin ticareti) incelemesi sonuçlandınldı.
• Finans piyasalanndaki kriz nedeniyle denetlemeler
günlük baza indirildi.
• 1-15 Temmuz 1998 arastnda 134 aracı kurumda
faaliyet yapısı analtzi. hisse senetlerinin korunması ve
kredili işlemleri düzenlemelerine uyumla ilgili, 28
Ağustos-16 Eylül arasında da 132 aracı kurumda mali
durumlannı tespit amacıyla incelemeler yapıldı.
• Takasbank'ta müşteri bazında saklamaya geçildi.
• Özelleştirme çalışmalanna destek verildi.
yasayı düzenleyebilecek.
ANAP Uşak Milletvekilı Yddınm
Aktürk, sermaye piyasasına ilişkin dü-
zenlemenin teşvik yasasııun hemen ar-
dından geldiğinı belirterek 10-15 gün
içinde Meclis Genel Kurulu'nda karara
bağlanabileceğini söyledi.
Önümüzdekı 2 hafta içinde çıkabile-
ceği belirtilmesine karşın verilen öner-
geler nedeniyle yasanın gündemin arka
sıralanna düşebileceğini de hatırlatılı-
yor.
Öte yandan 558 sayılı Kanun Hük-
münde Kararname'nin Anayasa Mah-
kemesi tarafından iptal edilmesi nede-
niyle yasal boşluk içinde bulunan ser-
maye piyasasında hazırlanan yeni yasa-
nın da Anayasa Mahkemesi tarafından
Borsazedeler: Yasa taııı değil
Ekonomi Servisi - Y ıllardır kaptır-
dıklan paralannı almak için çaba har-
cayan borsazedeler, yasada kendile-
rini ilgilendiren karardan memnun
değil.
Borsazedelerin sözcülüğünü üst-
lenen Sermaye Piyasası Yatınmcıla-
n Platformu Başkanı Salomon King,
yasayı 'dandik' olarak nitelendirdi.
Aracı kurumlara repo yetkisi verildi-
ği halde, batan bir aracı kurumda pa-
rasını repo yapan yatınmcmın gü-
vence kapsamına alınmadığını belir-
ten King. güvence fonuna aktanlan
kaynağm da daha önce belirlenen tu-
tardan yukanda olacağına düşürül-
düğünü söyledi.
Ali thsan Karacan'ın SPK Baş-
kanlığı döneminde güvence fonunun
10 milyar lira olarak beliriendiğini
hatırlatan King, Meclis'te bekleyen
yasada tutann 6 milyar lira olduğu-
nu kaydetti.
Komisyonda görüşülmesi sırasın-
da SPK Başkan Yardımcısı Sinan
Alp'ın verdiği bilgilerle milletvekil-
lerive kamuayunun yanılüldığını ile-
ri sürdü. Sinan Alp'in, "Büyük yaü-
nmcıfau- marya marifetryte paralan-
nı akhlar" açıklamasının doğruyu
yansıtmadığına işaret eden Kıng,
"SPK'nin elinde tüm mağdurlann
bDgDeri var. Bu bilgiler milknekiue-
rinden bflinçli olarak saklandı" dedi.
Salomon King, Muhsin Mengütürk
yönetiminin, eski SPK Başkanı Ali
thsan Karacan tarafından hazırlanan
yasadaki reformlann yüzde 75'ini
buhaıiaştırdığını ileri sürdü.
iptal edilmesinin söz konusu olabilece-
ği kaydediliyor.
Yeni yasa tasansının gerekçelerinin
daha önce Anayasa Mahkemesi'nin ip-
tal ettiği 558 sayılı kanun hükmünde ka-
rarnamenin gerekçeleriyle aynı olduğu,
bunun da yeni yasanın iptal edilebilme-
si sonucunu doğuracağı belirtiliyor.
Yasanın sermaye piyasasında yatınm-
cıyı koruma mekanizmasının oluşması
için biran önce yürürlüğe girmesi gerek-
tiğini belirten uzmanlar ise SPK'nin ba-
tan bir aracı kurum için savcıhğa suç
duyurusunda bulunmasının dışında hiç-
biryaptınm uygulayamadığını hatırlatı-
yorlar.
Batan şirketlerde hisse senetleri kalan
yatınmcının bunlan kurtarma şansının
neredeyse olanaksız olduğunu belirten
uzmanlar, tutar az olduğu için eleştiril-
mesıne karşın yeni yasayla yatınmcıya
5 milyar liralık bir koruma sağlanacağı-
nı. aracı kurumlara önemlı yaptınmlar
uygulanarak piyasanın daha güvenilır
hale getirilebileceğini, manipülasyona
getirilen ağır para ve hapis cezalannın
sistemi daha güvenilır hale getırebile-
ceğini kaydediyorlar.
Yeni yasa
neler
getiriyor?
Yatıruncüan Koruma Fonu: Aracı
kurumlann batması durumunda özel-
likle küçük yatınmcının mağdur edil-
memesi amaçlanıyor. Plan ve Bütçe
Komisyonu'nda, yatınmcının 5 milyar
liraya kadar olan mağduriyetlerinin
ödenmesi karara bağlandı. Ancak yasa
sadece hisse senetlerinden doğan za-
rarlan karşılıyor.
Güvence Fonu: Yatınmcıyı koruma
fonu, geçmiş dönemde batan aracı ku-
rumlan kapsamadığı için bir defaya
mahsus yeni bir güvence fonu kurula-
cak.
Fondan, borsazede olarak anılan ki-
şılerin 1 milyar liraya kadar olan ala-
caklan ödenecek. Iflas davalannın
uzun yıllar sürmesi nedeniyle zedele-
rin paralannı yıllar sonra alacak olma-
lan yoğun eleştirilere neden oluyor.
Tedrici tasfiye: Sermaye piyasasında
güvenin zedelenmemesi gerekçesiyle,
aracı kurumlann zamana yayılan özel
bir tasfiye yöntemi geliştirmelen öngö-
rülüyor.
Aracı Kuruluşjar Birtiği: Meslek ör-
gütü olarak tüm aracı kurumlar tek bir
çatı altında toplanacak.
Kavdi sistem: Hisse senetlerinin kâ-
ğıt olarak basımını ortadan kaldırarak
bilgisayar ortamına geçiş için hukuki
altyapı tamamlanıyor.
Finansal suçlar: Yasayla manipülas-
yon, içeriden öğrenenlerin ticareti (in-
sider trading) gibi suçlara 30 milyar li-
raya kadar para ve hapis cezalan geti-
riliyor.
Görev süreleri: Kurulun karar orga-
nının görev süresinin 3 yıldan 6 yıla çı-
kanlması öngörülüyor.
Bu madde komisyonda ve yatınmcı-
lar arasında yoğun eleştiri alan madde-
lerden biri oldu.
Dünyadaki finansal krizeparalel olarakyabancı yatırımlann artması dikkat çekiyor
Ekonomi Servisi-Birleşmiş Milletler Ti-
caret ve Kalkınma Konferansı Dünya Yatı-
nm Raporu'nda (UNCTAD-1998)Güney
Asya'da başlayan, ardından Rusya ve Latin
Amerika'da yayılarak birçok ülkeyi etkile-
yen küresel krizden yabancı yatınmcılann
kârlı çıktığı bildinldi.
Türkiye'ye gelişmiş ülkeler arasında yer
verildiği gözlenen raporda, Türkiye'den ya-
bancı ülkelere yapılan yatınm tutannı 600
milyon dolar olduğu ve bu rakamm birçok
ülkeyekıyasladüşükkaldığıbelirtildi. Dün-
yada yabancı yatınm oranının 1997 yılında
bir önceki yıla kıyasla yüzde 19 artış göste-
rerek 400 milyar dolara ulaştığı belirtilen ra-
porda 1998 yılı yatınmlannın 440 milyar
dolan aşmasının beklendiği belirtildi.
Yabancı Sermaye Demeği (YASED) dün
Çırağan'da düzenlediği toplantıda UNC-
TAD-1998 Dünya Yatınm Raporu'nu tanıt-
tı. YASED Yönetim Kurulu Başkanı Chris-
toph Urban demeğin yabancı yatınmlar ve
Türkiye ekonomisi arastndaki ilişkide mis-
yonunu yerine getirebilmek amacıyla nasıl
birçahşma süreci başlattığını anlattı.
BM Temsilcisi Gabriele Köhler'in ana
başlıklanyla özetlediği UNCTAD Raporu
dünyada kamuoyuna aynı anda duyuruldu.
UNCTAD'ın yayımladığı 8'inci dünya ya-
tınm raporunda, glo-
balleşmenin ekono-
mik boyutlan ve doğ-
rudan yabancı yatı-
nmlann bu süreçteki
etkileri ele alındı. Ra-
porda, bölgesel eği-
limlerin uluslararası
yatınmlan nasıl şe-
killendirdiği incele-
nirken doğrudan ya-
bancı yatınmlann
Yabancı sermaye
krizden etMlenmedi
Yabancı ülkeden
gelen yatınm
Yabancı ülkeye
giden yatınm
yönünü belirleyen devlet politikalan ve ku-
rumsal stratejilerdeki dalgalanmalar ince-
lendi.
Globalleşmenin tanımlanabilmesi için ya-
bancı yatınmlann büyüme hızı, şekli ve
özelliklerinin de anlaşılması gerektiğine işa-
ret edilen raporda. dünyadaki krize karşın
yabancı yatınmlann arttığına dikkat çekildi.
Dünya finans piyasalanndaki çalkantılar
ve gerilemeler karşısmda, doğrudan yaban-
cı yatınm miktannda bir artış öngörmenin
şaşırtıcı olduğuna işaret edilen raporda, ço-
kuluslu şirketlerin uluslararası para piyasa-
lanndaki yatınmcılara göre çok daha geniş
bir bakış açısına sahip olduklan kaydedildi.
Yabancı sermaye akışinın yabancı portföy
yatınmlanna göre daha istikrarlı olduğu kay-
dedilen raporda, yabancı yatınmlann dönüş
sürelerinin uzun vadeli olduğu anımsatıldı.
Köhler, Türkiye, Kıbns, Lübnan ve Ür-
dün'ün yaptığı yabancı yatınm tutannın 1.8
milyar dolar olduğunu, bunun 0.6 milyar do-
lannın Türk yatınmcılara ait olduğunu be-
lirtti. 357 Türk fırmasınm çokuluslu şirket-
ler arasında bulunduğunu kaydeden Köhler,
Türkiye'de yatmm yapan 278 yabancı şirket
bulunduğunu belirtti.
Avrupa Birliği'nin yabancı yatınmlannın
da değerlendiren BM temsilcisi, AB'ye tek
bir piyasa olarak ba-
kıldığında 180 mil-
yar dolar tutanndaki
yatınmının dışan
gitmediğine dikkat
çekti.
Köhler, AB'nin
kendi sınırlan dışın-
da yaptığı yatınmla-
nn tutannın 135 mil-
yar dolar olduğunu
kaydetti.
Çokuluslu şirketlerin az
gelişmiş ülkelere kayışı, bu
ülkelerdcki sosyal
dengeleri daha da bozuyor.
Değeri
{milyar S)
1996 1997
338
333
400
424
Yıllık artş
(yüzde)
19961997
1.9
-0.5
18.6
27.1
Madalyonun öbiir yüzü
Yabancı yatınm
her zaman
refah
getirmiyor
Ekonomi Servisi- Sermayenin önün-
deki engellerin giderek daha hızlı kınl-
dığı dünyada. küreselleşmenin azgeliş-
miş ülkeler üzerindeki 'oiumsuz' etki-
leri de büyüyor. Çokuluslu şirketlerin,
üretim maliyetlerini düşürmek için ya-
tınmlannı az gelişmiş ülkelere kaydır-
malan kimi zaman bu ülkelerde sosyal
dengeleri daha da bozuyor.
ABD'deki son fabrikasını da 1977'de
kapatıp üretimini tamamen emeğin u-
cuz ve bol olduğu Uzakdoğu ülkeleri-
ne taşıyan Nike fırması, bu tür çoku-
luslu şirketlere örnek oluşturuyor.
Amerikalı Philip Knight tarafından
kurulan spor ayakkabısı şirketi Nike,
üretiminin yüzde 99'unu başta Tayvan
ve Güney Kore olmak üzere Uzakdo-
ğu ülkelerinde gerçekleştiriyor. 199O'lı
yıllarda Tayland, Endonezya, Çin ve
Filipinler'de de üretim yapmaya başla-
yan fırmanın "ucuz işgücü avmı" sür-
dürmesi, aynı süre içinde borsadaki
hisselerinin de yüzde 600 değer kazan-
masına yol açmıştı.
Nike fırması, başka bir komşu ülke-
de daha elverişli koşullar bulduğunda
yatınm yaptığı ülkeyle ilişkisini kese-
rek binlerce işçiyi tazminat ödemeden
işsiz bırakabiliyor.
1998 Raporu
EkonomiServisi-l 998
Dünya Yatınm Raporu'na
göre dünyada doğrudan
yabancı yatınm miktan
1985 yılından bu yana ar-
ttyor. 1998'de doğrudan
yabancı yatınmlann 430-
440 milyar dolara ulaşa-
cağı belirtiliyor.
Çokuluslu şirketlerin
dünya ekonomisindeki
yerinin büyüdüğüne dik-
kat çekilen raporda, çoku-
hıslu şirketlerin küresel
ekonomideki parasal hac-
minin geçen yıla göre 600
milyar dolar artarak 9.5
triryon dolara çıktığı kay-
dediliyor. Doğrudan ya-
bancı yatınmlarda şirket
birleşmelerinin parasal
değerinin 1997'de 236
milyar dolar olduğu ve bu-
nun doğrudan yatınmla-
nn yüzde 58'initemsüet-
tigi vurgulanıyor.
ABD, GAP'a yatınm peşinde
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -
Çoğunluğu Amenkalı işadamlann-
dan oluşan ABD-Güney Afrika işa-
damlan heyeti ve bankerler, Güney-
doğu Anadolu Projesi'nin (GAP) ger-
çekleştiği bölgede yatınm yapma ola-
naklannı araştırmak üzere Türkiye'de
temaslarda bulunuyorlar. Gezinin or-
ganizatörü ise aileden politikacı ve
Türkiye'nın tanıtımişıni üstlenen Pat-
ton Boggs firmasının ortaklanndan
ThomasBoggs.
Patton Boggs'un bu organizasyo-
nundan ancak son anda haberdar olan
Dışişlen Bakanlığı yetkilileri ise kız-
gın. Yetkililer, Türkıye'nin bütçesin-
den para alıp tanıtım işini üstlenen
Patton Boggs'un. heyetin temaslan
hakkında kendilerine ayrıntı verme-
miş olmasından rahatsızlar.
Fümanın ortaklanndan Thomas
Boggs, 45'e yakın Amerikalı ve Gü-
ney Afrikalı işadamı heyetine eşlik
ediyor. Boggs'un gerek annesi gerek-
se babası Kongre üyesi olarak da gö-
rev yapan deneyimli politikacılar.
ABD'nin Türkiye Büyükelçisi
Mark Parris'in geçen yıl Türkiye'ye
atanmasına ilişkin komite oylamasın-
da Boggs'un annesi Ljndy Boggs da
Vatikan'a büyükelçi olarak atandı.
Ankara'daki Amerikan Büyükelçi-
liği'nde verilen resepsiyonda söz alan
Boggs, çok kalabalık Amerikan işa-
damlan heyetinin Türkiye'ye gelme-
sinin ABD'de Ankara'ya yönelik ön-
yargılann ortadan kalktığının göster-
gesi olduğunu söyledi.
Türkiye'de pek çok yatınm alanın-
da iş yapmak isteyen Amerikalı işa-
damlannın Ankara'da yaptıklan gö-
rüşmelerdeki en önemli gündem ko-
nusu ise yine tahkim oldu. ABD, Tür-
kiye'nin yabancı firmalarla olan an-
laşmazlıklannm çözümünde kendi
ulusal yasalannın üstüne çıkarak bir
uluslararası tahkime gidilmesinde ıs-
rarlı. Bunun karşılığında da Ameri-
kalı işadamlannın yapacağı yatınm-
lar karşılığında Türkiye'ye kesenin
ağzını açmak istiyor.
Türkiye'ye gelen ABD'li firmalar
şöyle: "Trammel Crow Real Estate
Services lnc« Target-Dayton Hudson.
Dole Europe SA, Marsh and McLen-
nan, GMS Energy. National Geograp-
higWoridwide, ICF Kaiser, Novate In-
dustries, Rand Merchant Bank,Phon-
rjTuu The Stern Group, Stevedoring
Services of America, The Gap, Bitor,
Peregrine Aviation, Livestock Expor-
ters Association. Commercial Fınance
Corporation, Panus IntemationaL Pe-
roleos de Venezuela, Anglo American
Ind. Corporation, LTA Group, DorMv
VVater Solutions, lscor. Diversifed Int
Group, Lorenzo FernandezAsociados,
Luco Int'l and Mack SeaGroup, Lstar,
Qwest Parsons Aviation."
KÂR NET KAZANÇ NET
İhlas Finans'ta NET KÂR
3ÖGÜN
90CÜN
180 GÜN
360 GUN
HER 100.000 TIİCİN
5JÎ83
17.551
36.707
84.308
HER 1000 USDİCIN
6.16
19.27
39.44
78.72
HER 1000 DMIÇİN
5.67 %
18.5*.
37.70 ;
74.38
09 Kasım 1997'de İhlas Finans'a 100.000 TL
yatıranlann paraları 09 Kasım 1998'de 184.000 TL oldu.
İ İhlas Finans •'
SUKLERİMİZ ÖÖU TATHİ VE CUMAKTESİl£n (12:00-17:00) AC1KTH.
www.lhlasfinans.com.tr
ÇtFTÇİDOSTU
SADULLAH USUMİ
gübre Fabrikaları
Özelleştirilemez
Türkiye'de tanmın çöktüğünü ve hayvancılığın can
çekiştiğini artık bilmeyen kalmadı. Sağır sultanlar bile
duydu. Tanm ürünleri ihracatımız her yıl biraz daha
azalıyor, buna karşılık ithalatımız tehlikeli biçimde ar-
tıyor. Bu gerçeği hükümet degörüyor ve itiraf ediyor...
Hatta, kötü gidişi durdurmak için "Tanm şûralan" ve
"hayancılık kongrsleri" toplanıyor. Bilim adamları, uz-
manlar, bürokratlar, ilgili kuruluşlargeceli gündüzlü uğ-
raş vererek çözüm yollan anyorlar.
Ancak, tanm ve hayvancılığa asıl darbeyi vuran
"özelleştirme" hareketleri birtürlü durmak bilmiyor.
Türkiye'de 1980 yılına kadar tanm ve hayvancılığı
koruyan ve geliştiren tanmsal KlTler ve KİK'ler satıl-
maya devam edecekse, tanm satış kooperatifleri bir-
liklerini yok etmeyi amaçlayan uygulamalara hükümet-
ler yardımcı olacaksa hiç kimse yorulmasın... Araştır-
madayapmasın...
Tanm şûralanna ve hayvancılık kongrelerine de ge-
rek yok... Zira, tanmsal KİT'ler olmadıkça, tanm satış
kooperatifleri güçlendirilmedikçe tarımı kurtarmak
mümkün değilir. Herkes bu gerçeği kafasına sokmalı-
dır...
Birbirimizi aldatmayalım...
Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ve Başbakan
Mesut Yılmaz da tanm ile ilgili katıkjıklan her toplan-
tıda verimin arttınlması için yaptıklan ısrarlı önerilerden
vazgeçmelidir.
• • •
Tanm ve hayvancılıkta başanlı olmanın tek yolu
Cumhurbaşkanı ile Başbakanımızın dediği gibi verimı
arttırmaktır. Ancak, venmi arttırmanın yollannı tıkayan
da Özal, Çüler, Yılmaz, Erbakan tıpi özelleştirmeler-
dir...
Bugüne kadar her türiü güç koşullara rağmen, ta-
nmda gerilemeyi biraz olsun yavaşlatabilmişsek, bu-
nu devletin gübre sanayiine borçluyuz.
Tanmın en büyük güvencesi TUGSAŞ ve İGSAŞ gi-
bi kimyevı gübre üreten fabrikalarımızdır. Eger, mille-
tin alın teri ile kurulan ve gelişen bu fabrikalar olma-
saydı, Türk tanmının ruhuna çoktan fatiha okumamız
gerekecekti...
Durumun bu kadar c'ıddi olmasına rağmen, devle-
tin elindekı İGSAŞ ve TÜGSAŞ'a ait gübre fabrikalan
da "Özelleştirme" bahanesi ile satışa çıkanldı... Para-
yı bastıran fabrikaları ele geçirecek...
Ardından da Tüh< tanmının felaketinı hazırlayacak
böyle bir ışleme "özelleştirme" diye alkış tutulacak...
Eğer, bu dev sanayi kuruluşlannın satışlan gerçek-
leşirse, kımyevi gübre piyasası tamamen özel setctör
firmalannın kontrolüne girecek...
Rekabet ortamı kalmayacak.
Fiyatlan kendilen belirleyecek.
Devlet söz geçıremeyecek.
Fiyatlar en kısa zamanda ikiye veya üçe katlanacak.
Keyfi zamlar arka arkaya gelecek.
• Sonuçta gübre kullanımı yan yanya düşecek.
Belki de sıfırianmaya doğru gidecek...
Zaten Türk tanmının en büyük sıkıntısı verim nok-
sanlığından kaynaklanıyor. Şu anda Türkiye'de buğ-
dayda venm ortalaması 200 kilo civannda. Kuru tanm
yapılan bölgelerde bu rakam 100 ile 120 kilo arasında
değişiyor. Buğday anbarı diye bilinen Konya'nın su sı-
kıntısı çekilen bölgelerinde verim ortalaması bazı yıl-
lar 100 kilonun bile altına düşüyor...
Batılı ülkelerde ise, buğdayda verim ortalaması de-
kar başına 800 ile 1.000 kilo arasında. Türkiye verim
ortalamasının tam 5 katı... Diğer ürünlerde de durum
farksız. Şekerpancannda, pamukta, ayçiçeğinde, zey-
tinyağında, ette, sütte Batılı ülkeler bıze göre en azın-
dan iki veya üç kat daha fazla verim alıyor...
Zira, Batılı ülkelerin hemen hepsınde arazilerin her
kanşı hem yetennce sulanıyor, hem de gübreleniyor.
Türkiye'de ise, yapılan araştırmalara göre kullanmamız
gereken gübre miktan yılılk 20 milyon ton... Eğer, gü-
nün birinde Türi<iye her yıl 20 milyon kilo gübre kulla-
nabilirse tanmımız kurtulacak, çrftçimiz derefahaeri-
şecek... Halbuki, bir tek yıl hariç, daha 5 milyon kilo-
nun üstüne çıkabilmiş değiliz... Bunun da nedeni güb-
re fıyatlannın çok yüksek oluşu.
•••
TÜGSAŞ ve İGSAŞ özelleştirildiği takdirde, özel sek-
törfıyatlan bırkaç katına yükselteceği için, çiftçilerimiz
gübre almakta daha da zorlanacak... Tabii ardından da
gübre tüketimi de, Türk tanmı da bitecek...
Hıç kimse gübre fabrikalannın özelleştirilme girişi-
mini küçümsemesin... SEK, Et-Balık Kurumu ve Yem
Sanayii özel sektöre peşkeş çekilirken, karşı çıkanla-
ra "dinozor" diyenler... "Geri kafaltlıkla" suçlayanlar
olmuştu. Sonuçta, dinozorlukla, geri kafalılıkla suçla-
nanlar haklı çıktı... Zira hayvancılık can çekişiyor...
TÜGSAŞ ve İGSAŞ da özel sektöre satılırsa herkes
iyi bilmelidir ki, tanm iki veya üç yıla kalmaz yok olup
gkjecektir... Buğdayda da, pamukta da, ayçiçeğinde
de, pancarda da, mıstrda da yabancı ülkelere muhtaç
hale geleceğiz...
Bu bereketli ülkenin çocuklan da ne yazık ki hükü-
metlerin hatalı politikalan yüzünden aç kalacak.
Yüriitmeyi durdurma kaldırıldı
POAŞ'ın satışına
devam ediliyor
ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu)-Petrol Ofısi Ano-
nim Şirketi'nin (POAŞ) sa-
tşı için yürütmeyi durdur-
ma veren Ankara 6. Idare
Mahkemesi'nin karanna
karşı, Özelleştirme Yüksek
Kurulu'nun (ÖYK) üst
mahkemeye yaptığı itiraz
kabul edildi. Ankara Bölge
Idare Mahkemesi, bazı ko-
nulann araştınlması iste-
miyle işlemlerin sürdürül-
mesinehükmetti. POAŞ'ın
saöş süreci yeniden başla-
tılırken iptal istemine iliş-
kin karar verecek olan An-
kara 6. Idare Mahkemesi,
üst mahkemeye uyabilece-
ği gibi yürütmeyi durdur-
ma karannda ısrar da ede-
bilecek.
Mahkeme, Petrol-lş
Sendikası ve POAŞ'taçalı-
şan Omer Faruk Nas adlı
işçinin,_15 Temmuz 1998
tarihli ÖYK karanna karşı
açtığı davada "oybiriğiyle''
yürütmeyi durdurma kara-
n vermişti. 3 Kasım 1998
tarihinde imzalanması ge-
reken satış sözleşmesi bu
nedenle _ gerçekleştirile-
mezken ÖYK yürütmeyi
durdurmakaranna itiraz et-
ri. Mahkeme karanndan
önce Petrol Ürünleri Işve-
renleri Sendikası'nın, Re-
kabet Kurulu'nun koşulla-
n nedeniyle konsorsiyum-
dan aynlması nedeniyle
zorda kalan tş Bankası,
Park Holding ve Bayuıdır
tnşaat ise yürütmeyi dur-
durma karanna uyarak
ÖYK'nin ihaleyi iptal et-
mesi gerektiğini bildirdiler.
Park ve Baymdır'ın De-
utsche Bank'tan fınansman
sağlayamadıklan belirtilir-
ken konsorsiyum, ÖYK'-
nin satıştan vazgeçmesini
isteyerek yannlan teminau
kurtarmaya çahşmıştı.
ÖtB yetkilileri, yürüt-
meyi durdurmanın kaldınl-
masıyla saüş işleminin kal-
dığı yerden devam edeceği-
ni, İş Bankası konsorsiyu-
muyla yeniden görüşecek-
lerini kaydettiler. Ancak,
ofısin satışında mahkeme-
nin iptal istemine ilişkin
karan belirleyici olacak.