Katalog

28 OCAK 1998 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA EKONOMÎ Nemalar 2 Şubarta • Ekonomi Servisi - Hazine Müsteşarlığı'ndan yapılan açıklamada, YPK"nin dün gerçekleştirdıği toplantıda alınan karar üzerine 8. kez yapılacak nema ödemelenne 2 Şubat tanhinden ıtıbaren başlanılmasına karar verildiğı bildinldi. Nema ödemesi için hak sahipleri adına aralık ayı kesinti ve katkı tutarlan da dahil olmak üzere 31 Aralık 1997 tarihine kadar yatınlan tasarruf tutarlan esas alınarak nema oranı uygulanacak. 2. SİAD Zîrvesi • BURSA (AA) - Türkıye'deki sanayici ve işadamlan derneklennin katılacağı "2. SİAD Zirvesi"nin, aralık 1998'de Uludağ'da yapılacağı açıklandı. Zirveye Bursa Sanayicileri ve Işadamlan Derneği (BUSİAD), ev sahipliği yapacak. Marlboro ve Camel zamlandı • Ekonomi Servisi - Phılsa ve R.J. Reynolds'un ürettıği yabancı sigaralann fıyatlan yüzde 7 ile 13 arasında değışen oranlarda artınldı. Philsa tarafından üretilen uzun Marlboro. Marlboro Lights ve Parliament 275 bın. R.J. Reynolds tarafından üretilen uzun Camel ve Salem"ın fiyatı da 275 bin liraya yükseldi. Kardemip'e BB kpedi notu • Ekonomi Servisi - Uluslararası kredilendirme şirketı Duff end Phelps Credit Rating Co. (DCR), Kardemır'i BB notu ile kredilendirdi. Açıklamada, Kardemir'in özelleştirilmesi ve şırketın ışletmesının anahtar rolü oynadığı belirtilerek şirketin yüzde 51 'ine çalışanlannm sahip olduğu bunun da şirkette maaş artış taleplerini ve grev riskini azalttığının dikkate alındığı kaydedildi. :; TBMM'ye sevk edilen tasanda ücretlilerle sermayenin vergi yükü arasında denge yok Vergide adalet saglanamıyor ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - Toplumsal uzlaşma tam olarak sağlanamadan TBMM'ye sevk edilen vergı reformunun, bayramdan sonra Plan ve Bütçe Komisyonu'nda ele alınması bek- leniyor. Sermaye kesirrayle biıiikte Ser- maye Piyasası K.urulu ile Istan- bul Menkul Kıymetler Borsa- sı'nın tepkisine neden olan hıs- se senetlerinin vergilendirilmesin- de, "1 yıDık" ödün verilirken; ça- lışanlann vergi yükünün azaltıl- masına yönelik talepler karşılan- madı. Toplam 81 maddeden oluşan ve 12 ayn yasada değişiklik ön- gören vergi reformu üzerindeki sermayenin baskısı nedeniyle ödünler verilirken; tasannın ana- yasanın vergi ödevini düzenle- yen 73. maddesine aykınlık taşı- dığı iddialan dile getirilmeye baş- landı. Vergi reformunda, çalışanla- R e f o r m t a s a r ı s ı y l a g e t i r i l e n y e n i d ü z e n l e m e l e r • Her yurttaşa krmlik numarası verilerek, işlemlerin kontrol edilmesi, harcamalarla vergi arasuıdaki bağlantının kurulması amaç- laruyOT. • Yatırım indirimi dışındaki istisna ve muafiyeder kaldınldı. • Devletin geciktirdiği geri ödemeler için faiz ödemesi öngörüldü. • Gelir türleri kapsamma, şans oyunlan, kumar gibi kazançlann vergilendirilmesine yönelik olarak "diğer kazanç ve ıratiar" kavramı ekleadi. • Gelir vergisi ilk dilimi 1998'de yûzde 20'ye, 1999'da yûzde I5'eindirilecek. • Geçici verginin kaldınlacağı belirtilme- sine karşın, ayhk yeriae 3 ayda bir ödeme yapılması yönünde yeniden düzenlendi. • Götürü vergi kaldmlarak, basit usule geçilecek. • Kayıtlı mal edinimleri ve harcamalar, aynca vergilendirilmeyecek. • Vergi kayıtlannda sahtecilik yapanla- ra 6 aydan 3 yila kadar hapis cezası getiri- liyor. • Emlak vergisi oranı binde 2'ye mdiri- liyor. • Veraset ve intikal vergi tarifesinin ilk dilimi 10 milyar liraya yükseltiliyor. • Kurumlar vergisinin yüzde 4O'tan yöz- de 30'a indirilmesi öngörülüyor. nn özel indirim tutannın asgan ücretin yansına kadar yükseltil- mesi, tüm kesimler için öngörü- len gelir vergisi indirimi dışında gelir vergisinin yüzde 51.4'ünü ödeyen çalışanlara ayn bir gelir vergisi tarifesi düzenlenmesi. ver- gi iadesinin ayhk olması ve iade kapsamındaki harcamalann ge- nişletilmesi gibi taleplen karşılan- madı. Sermayenin. "Borsanmolum- suz etkileneceği kuıiann ve faiz- lerin yükseleceği, yabancı serma- yenin dışanya kaçacağı'" gibi ge- rekçelerle karşı çıktıklan hisse senetlerinin vergilendirilmesi ola- yında geri adım atıldı. TBMM'de- ki tasanya göre. bankalar ve ara- cı kurumlar yoluyla menkul kıy- metlerin satışıyla sağlanan ka- zançlar bu yıl sonuna kadar ge- lir vergisinin dışında tutulurken, 1999 yılından itibaren bu gelir- lerin enflasyondan anndınldıktan sonra reel olarak gelir vergisi kapsamına alınması öngörülü- yor. Ancak 1 yıldan fazla hisse se- netlerinin elde tutulması duru- munda satıştan doğan kazançlar vergiden muaf tutularak, serma- yenin tepkisi yumuşatılmaya ça- lışılıyor. Menkul sermaye gelirlerini enflasyondan anndırma işlemin- de, indirim oranı, yeniden değer- lenme oranınm devlet tahvili ve Hazine bonosu ortalama faizine bölünmesiyle bulunulacak. Men- kul kıymet iratlannın vergilendi- rilmesinde muafiyet smın ise 4 milyon 600 bin lira olarak belir- lendi. En iyiyerli: Opel Vectra Opel Vectra, Oto Haber ve Auto Car dergileri tarafından Türkiye'de ilk kez düzenlenen "Türkiye'nin En !yi Yerü Otomobili" yanşmasında birinci seçildi. Opel Vectra, dergi okurlarından gelen toplam 19 bin 691 oyun 11 bin 760'ını alarak 11 aday arasında büyük bir üstünlükle "V'ıİın En İvi Yerli Otomobili" urrvanına sahip oldu. 1990 yılında Opel Türkiye'nin Torbalı'daki tesislerinde üretilmeye başlanan Vectra'run 1991 vılı üretiminin yüzde 56'sının - Fransa, İspanya, İtarva ve İsviçre gibi Avrupa ülkelerine ihraç edilmesiyle Tiirk Otomotiv sektöhinde yeni bir dönem açıldı. Doğu ve G.Doğu'da yatınmlara teşvik ANKARA (Cumhuriyet Büro- su) - Olağanüstü Hal Bölgesinde (OHAL) ve kalkınmada önceliklı yörelerde yatınmlan teşvik amacıy- la vergi indinmi ve bedelsiz arsa tah- sisi gibi kolaylıklar öngören yasa tasansı TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi. ^ _ ^ _ OHAL Bölgesi ve mücavır alanda yer alan iller ile kişi başına dü- şen gelir 1500 dolar ya da altında olan, sosyo ekonomik gelişmişlik düzeyi 0.5 ve daha dü- şük olan ıller arasında Bakanlar Kurulu'nca belirlenecek illeri kap- sayacak olan yasa, ya- tınmlan teşvik edici düzenlemele- ri içeriyor. Yasanın kapsamında yer alan il- lerde yürürlük tarihinden itibaren 2000 yılının sonuna kadar 10 ya da daha fazla işçi çalıştıranlar, işe başladıklan tarihten itibaren 5 yıl -latınmcılara vergi indirimi ve bedava arazi tahsisi öngören yasa TBMM'de kabul edildi. süreyle gelir ve kurumlar vergisin- den muaf tutulacaklar. tstisna sü- resinin bitıminden itibaren 2007 yılının sonuna kadar da çalıştınlan işçi sayısına göre belirlenen oran- larda vergi indirimi yapılacak. Yatınmcılara, çalışanlardan ke- silen gelir ve damga vergilerini beyanname süresini izleyen ikinci yılın aynı döneminde ödeme kolaylıgı geti- ren yasaya göre söz ko- nusu illerde yapılacak teşvik belgeli yatınm- larla ilgili işlemlerde veraset ve intikal ver- gisi, damga, banka ve sigorta işlemleri, em- lak vergileri ve harçlar ile Beledi- ye Gelirleri Yasası'na göre alınan vergi resim ve harçlar da ödenme- yecek. Yasanın yürürlüğe gi- rmesiyle, işverenlerin ödemeleri ge- reken işçi primleri Hazine tarafın- dan karşılanacak. PHIL©© Philip Morris/Sabancı DUYURU ŞİRKETİMİZİN TORBALI SİGARA FABRİKASI'NDA İMAL EDİLEN ÜRÜNLERİNİN PERAKENDE SATIŞ FİYATLARI, 28 OCAK 1998 ÇARŞAMBA GÜNÜNDEN İTİBAREN AŞAĞjDAKİ GİBİ BELİRLENMİŞTİR: Hükümetin yargı kararlannı çiğnediği belirtildi Soysal'dan suç duyurusu y//////, W/Â YENİ PAKET FİYATI ESKİ PAKET FİYATI Marlboro 100's 275.000 TL 250.000 TL Marlboro Lights 100's Marlboro Box Marlboro Lights Box Parliament 100's 275.000 TL 250.000 TL 250.000 TL 250.000 TL 225.000 TL 225.000 TL 275.000 TL 250.000 TL y//////. A.NKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Kamu lşletmeciliğini Geliştirme Merkezi Vakfı (KlGEM), özelleştirmelerle ilgili yargı ka- rarlannı uygulamayan Özelleştirme Yük- sek Kurulu (ÖYK) üyeleri ile Özelleştirme idaresi Başkanlığı (OİB) sorumlu görevlı- leri hakkında suç duyurusunda bulundu. ÖYK"nin devri gerçekleştirilen özelleştir- melerle ilgili yargı kararlannın uygulanma- yacağı karannın, yargının yürütme karşısın- daki anayasal yerinı tehdit et- tiğt vurgulandı. Anayasanın yargı kararlannın uygulanma- sına ılışkin bağlayıcı hükümle- ri anımsatılan suç duyurusun- da. Yargıtay kararlannda bu fi- ılin Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) "keyfi muamele ve gö- revi ihmal" suçlannı düzenle- yen hükümlennce değerlendı- nldiğınedikkatçekildı.DSP'li Mümtaz Soysal'ın başkanı ol- duğu KİGEM, dün aralannda Başbakan Yardımcısı ve DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit ile Maliye Bakanı ZekeriyaTe- mizerın de bulunduğu ÖYK üyeleri hak- kında suç duyurusunda bulundu. Bu başvu- ruyla Soysal. genel başkanı hakkında suç duyurusunda bulunmuş oldu. Diğer ÖYK üyeleri. Başbakan Mesut Yü- maz, Sanayi ve Ticaret Bakanı Yalım Erez. devlet bakanlan Güneş Taner ve Işın Çeiebi ile ÖİB sorumlu görev lilenni de kapsayan suç duyurusunda. Anayasa Mahkemesi'nın, Özel- leştirme Yasasf nın değer tespiti ve ihale yön- temlerine ilişkin hükümlerinı anayasaya ay- kın bularak iptal ettiği anımsatıldı. Yüksek Mahkeme'nin iptal öncesinde de aynı hü- kümler için anayasaya aykınlık saptamasın- da bulunmasına karşın, idarenin işlemlere devam ettiğine dikkat çekildi. Suç duyurusunda, anayasanın 153. mad- desi uyannca Anayasa Mahkemesi kararla- nnın "yasaraa,.vürûtme, yargı, gerçekvetü- zefld5fleri*bağladığı, 138.mad- desinin de "Yasama ve yûrüt- me organlan ile idare, mahke- me kanutmna uymak zorun- dadır, bu o^ganlarve idare, mab- keme kararlannı hiçbir suretk degiştiremez ve bunlann yerine getirflmesini geciktiremez'" hük- münü içerdiği vurgulanarak "Buna karşın ÖİB, Anayasa Mahkemesi'nin iptal karannı ve buna göre verikn mahkeme karannı uygulamamak ve bu karara savgı göstermemek yo- lundaki hukuk dışı ısrannı sür- dürmüstür" denıldi. Yargıtay kararlannda, yargı kararlannın uygulanmaması konusunda keyfi muamele su- çunu düzenleyen TCK'nin 228. maddesi ile görevi ihmal suçunu düzenleyen 230. mad- desi hükümlennın uygulandıgı anımsatılan suç duyurusunda, "belirnlen nedeniene sorum- lular hakkında gerekli takibaün yapılması su- retiyk cezalandınlabilir bir fiilin söz konusu olup olmadığının belirlenmesi" istenildi. Parliament Special Box 275.000 TL 250.000 TL Chesterfield uzun Chesterfield kısa • c 200.000 TL 200.000 TL 180.000 TL 180.000 TL Sigara fabrikalannın satışı halka anlatılacak Tek Gıda-Iş'in eylem takvimi L&M uzun 180.000 TL 160.000 TL L&M kısa 160.000 TL 150.000 TL ///////, L&M kısa kutu 160.000 TL 150.000 TL L&M Lights kısa kutu 160.000 TL 150.000 TL PHILSA Philip Morris Sabancı Sigara ve Tütüncülük Sanayi ve Ticaret A.Ş. Ekonomi Servisi- Tekel 'de yeniden yapı- landırma adı altında başlatılan çalışmalar çerçevesinde. TekeFe ait fabrika, sigaralar ile varlıklann yabancı firmalarla ortak- lıklar kurulması veya yurtiçindeki firma- lara satışının önlenmesi için eylem prog- ramı hazırlandı. Tek Gıda-lş Sendıkası'nda önceki gün bir araya eelen Kamu tşletmeciliğini Geliştir- me Merkezi (KlGEM), ZiraatOdalan Birliği, Tür- kiye Mimar ve Mühendıs Odaları Birliği (TMMOB). Tütün Tanm ve Satış Kooperatifleri, Tütün Eksperleri Derne- 6i temsilcilen ile Prof.Dr. ızzettin Önder, eski Te- kel Genel Müdürü ve Tü- tün Platformu Başkanı Orhan Özet ve Sadullah L'sumi'nin katıl- dığı toplantı sonrasında ortak bir bildiri yayımlandı. Bildiri de Tekel'de özelleştir- me adı altında sürdürülen yabancılaştırma A ekei'in özelleştirme adı alönda yabancı çok uluslu firmalarca pay edilmesinin Türk tütüncülüğünün yok olmasma yol açacağı savunuldu. girişimlerinin ulusal ekonomi ve tütüncü- lüğün geleceği açısından son derece va- him sonuçlara yol açacak nitelikte olduğu belirtildi. Hükümetin tüm tepkilere rağ- men, sürdürmekte olduğu yabancılaştırma girişimlerinin engellenebılmesi için ortak hareket etme karan alındığı vurgulandı. Bildiride. yapılan toplantı sonucunda, Tekel'in özelleştirme adı altında yabancı ., çok uluslu firmalarca pay edil- mesinin Türk tütüncülüğünün yok olmasına yol açacağı ve bunun, Türkiye'nin ulusal çı- karlan ve tam bağımsızlık he- deflerine aykın düşeceği nok- tasında ortak görüşe vanldığı kaydedildi. Bu amaçla hazır- lanan eylem takvimi çerçeve- sinde, hukuksal yönden yapı- lacak mücadelenin yanı sıra, 14 Şubat'ta Samsun'da, 21 Şubat'ta To- kat'ta ve 28 Şubat'ta da Akhisar'da yöre hal- kı, tütün üreticileri ve işçilerin katılacağı toplantılar düzenleneceği bildinldi. BENCE tZZETTİN ÖNDER Mersin Olayı Bir bozuk düzenle mücadelenin hangi boyutlara ulaşabileceğinin olumsuz bir ömeği geçen aylarda Mersin Üniversrtesi'nde yaşandı. Sözleşmesi ye- nilenmeyen bir araştırma görevlisi, bu durumu protesto etmek ve üniversitede yaşanan haksızlık- lara kamuoyunun dikkatini çekebilmek için, bir ayı aşkın bir süredir açlık grevi yaptı. Geçen hafta içinde idare mahkemesinin yürütmeyi durdurma karan alması üzerine açlık grevi sona erdirildi ve araştırma görevlisi görevinin başına döndü. Öğretim Elemanları Sendikası, bu durumu ye- rinde incelemek ve üniversite yetkilileri ile temasa geçerek, insancıl bir yaklaşım çerçevesinde, soru- nun çözümüne katkıda bulunabilmek için merkez- den iki ilgiliyi görevlendirerek, bir günlüğüne Mer- sin'e gönderdi. ÖES temsilcileri Mersin Üniversi- tesi Rektörü, Fen-Edebiyat Fakültesi Dekanı, açlık grevi yapan öğretim elemanının bölüm başkanı ve diğer tüm ilgililerie gerekli teması yapmış olması- na rağmen, açlık grevinin sona erdirilmesinde faz- la bir mesafe katedemeden, Mersin'deki öğretim elemanlannın da çok yoğun çabasının bir sonucu olarak, sadece idare mahkemesine başvuru sözü- nü alarak geri dönmüştür. Hadisede bugün vanlan nokta sevindirici olmakla beraber, bir daha aynı haksızlıkların yaşanmaması yönünde çok fazta umut verici görülmemektedir. • • • Mersin ve benzeri üniversitelerimizde yaşanan olumsuzluklann bir bölümü, siyasal emellerle yan- lış ve çarpık üniversıteleşmenin bir sonucu olarak ortaya çkmaktadır. Nerede ise her kasabaya yapı- lan bu tür eğitim kurumlan ve onlara bağlı yüksek okullar, anlaşıldığı kadanyla bazı özel koşullarda merkez elemanlannın sürgün yeri olarak kullanıla- bilmektedir. Mevzuata uygun dahi olsa, bu tür ta- yinlerin demokratik olarak ve insan haklanna say- gılı bir biçimde yapılmasının benimsenmesi gere- kmektedir. Araştırma görevlileri ile sözleşme yenilenmesi hükmü de, çoğu zaman mesleğin başındaki ete- manlar üzerinde bir hâkimiyet kılıcı olarak sallan- dınlmaktadır. Ancak yetkili jüriler tarafından kulla- nılması gereken "akademik yetersizlik" savı, sade- ce bir bölüm başkanının yetkisinde olmamalıdır. Hele bir kamu kurumunda "ya ben, ya o!" tehdidi hukuka ve insan haklanna kesinlikle aykındır. ••• Hukuk, tüm taraflar için öncelikle başvurulması gereken bir kurumdur. Hukuka saygı, tüm taraflar- dan beklenen bir davranış katıbı olmalıdır. Huku- kun önüne hiçbir engelin çıkanlmaması gerektiği gibi, hukukun işleyişi üzerinde de hiçbir baskı oluşturulmamalıdır. • • • Araştııma görevliliği aşaması, mesleğin başlan- gıcında yer alan bir geçiş kademesidir. Bu durum- da, öğretim üyelerinin araştırma görevlilerine ba- kış açısı, onlara rahat ve huzurlu bir çalışma orta- mı yaratmak, akademik çalışmalar önündeki tüm engelleri temizlemek ve böylece özgür ve her tür- lü korkudan uzak, samimi bir çalışma ve araştır- ma ortamı sağlamaktır. öte yandan, araştırma görevliliği, çok özel ve istisnai durumlar dışında, mutlaka aşılması gere- ken bir geçiş kademesidir. Bu kademe, bireyi emekliliğe götüren değil, fakat öğretim üyeliğine hazırtamada kullanılan kademedir. Dolayısıyla bu kadrolann makul süreler aşılmadan, amacına uy- gun biçimde kullanılması bir zarurettir. • • • Üniversite organlarının çalışma düzenı içinde, bir alt kurul ya da kişi tarafından alınmış olan bir karann üst kurul ya da merci tarafından uygula- maya koyulması demokrasi gereğidir. Ancak üst kurullann, bir alt kurul ya da kişi tarafından alınmış olan karartan, ilgili kişi ya da kişilerin müracaatı üzerine yeniden incelemeye alarak, bir tür üst de- netim mekanizması işlevi görmesi de yine demok- rasi gereğidir. Kurullann toplanma koşullannı, üye- lerin serbest iradelerini beyana engel oluşturacak biçimde sınırlandırmak çağdaş ve demokratik yö- netim anlayışı ile hiçbir biçimde bağdaşmaz. • • • Örgütler ancak zaman içinde kurumsallaşabili- yor. Kurumsallaşmadan önceki aşamada ise, şah- si ve çevresel dürtüler, siyasal, hatta dinsel kesim- ler hemen tüm işleyişe hâkim olabiliyorlar. Her il, hatta ilçede üniversite adı altında örgütler gelişti- ren siyasiler, ülkenin üniversiter ve bilim yaşantı- sında, onlann düşünemeyecekleri kadar derin ya- ralar açmaktadır. Siyasetin özgür bilimi ufalama yöntemlerinden biri de bu olsa gerek! Yeni oluşan üniversitelerde karşılaşılan sorunlar, sadece basit yönetim hataları olarak görülerek, geçiştirilemez. Bu gidiş, kendi emri altına alacağı kesimleri genişlettiğinden dolayı, YÖK'ün de ek- meğine yağ sürmektedir. Dileyelim ki, silkinerek, bireysel ve çevresel olumsuz baskılardan kurtulan üniversitelerimiz, YÖK ile mücadelede korunabile- cek güçlü ve güvenilir birer kale oluşturabilsinleıi İP'den özellestirme iddiası 'Erdemir'de 'tezgâh' dönüyor' Yiırt Haberleri Servisi - lşçiPartisi(lP)Karadeniz Ereğlisi ilçe Basın Sözcü- sü Ali Osman İnce, Erde- mır'ın özelleştirilmesi ça- lışmalannda '^ezgâh" dön- düğünü öne sürdü. Erde- mir'in muhasebe kayıtla- nnda oynandığını, kuru- mun 8 trilyon lira zarar et- miş gösterildiğini iddia eden İnce, "Kânn düşük gösterilmesi borsaya \ansı- ch. Erdemir'in hisse senet- ieri 46 bin liradan 20 bin li- rayadüstü"dedı. Inceyap- tığı yazılı açıklamada, Er- demir'in gelir tablosunda kurumun 1997 yılı ilk altı ayhk kânnın 6 trilyon ola- rak gösterildiğini belirt- ti.tnce, Erdemir'deki özel- leştirme çalışmalanyla il- gili şu sorulan yönelttı: "1-KoçHolding'inbaşı- nı cektiği ve içinde Boru- san Grubu, Assan Grubu, Çolakoğlu Metalurji Qe bir mafi daraşmanhkkumhışu- nun yer aldığı konsorsivıı- ma, Erdemir'in satışı söz konusu mudur? 2- Bu konsorsiyuınun ba- şına, Kardemir Yönetim Kurulu üveliğinden istifa eden ve Erbakan'ın dants- manbğını da yapan Prof. Ruşen Gezıci mi getirüe- cektir? 3- Bu saüşın gerçekleş- mesi için Erdemir muha- sebe sistemindeo% nanarak 10trilyon olarak görünme- si gereken kâr. 2 trilyon li- ra olarak gösterilip bu du- rum borsaya yansıtılmak suretiv le. hissesenetlerinin değeri düşürülmüş ve böy- lece Koç Holding'in büyük miktariarda hisse senedi al- ması sağlanmı; mıdır? 4-KAM(KapasiteArt- tırma ve Modernizasyon) vaonmlannın devametme- si karan niçin gecikriril- mektedirve bu karann ge- ciktirilmesiyle yapdmakis- tenennedir?