Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURIYET 8 ŞUBAT 1997 CUMARTESİ
2 OLAYLAR VE GORUŞLER
Taksim'e Cami: Bir Kent Planlama Felaketi!
Prof. DOGAN KUBAN ITL
% -.tanbul un trafıgı bugune gore he-
I
nuz \ok denecek kadar sınırlı ıken
Şışlıde ıkıvolarasında, avnıbugun-
kugıbı dın^el ıdeoloını gunlukpo-
lıtıkaya feda etmış msanlar kentsel
vaşam gereklenm plan~pılav eşıt-
lıken ıçındevorumlayarak Şışlı Çamisi'nı
yaptırdılar Şımdı cnunde bır de metro is-
tasyonu > apılmakta olan \ e gunluk y aşamın
ha«-hu\u ıçmde onunden farkına vanlma-
dan geçılen o camı bır zamanlarcenaze me-
rasımlen ıçm de çok moda olmuştu Bugun
hââ orada cenaze namazını kıldırmak ıste-
yen akıllı bıradamkaldı mı bılmıvorum En
yakınlannda çalişan esnaf dışinda trafık gu
rultüsu ve otomobıl komalan arasmda bır
cuma namazını kılmak ıçın Utanbulda
dunvanın en guzel camılerı dururken Şiş-
lı Camısı ne gıden bır akıllı Musluman da
dujunemıvorum
Bugun Istanbul da traîık sorununu du-
^unmeden \apılan her \apı kotu bır vapı-
dır Otel deovledır Camı de ovledır Ben-
cebu bağlamda ı.amı ıçın daha dıkkatlı ol-
malı Çunku camınm çıkardıgı tratık zor-
luklan yuzunden Taksımden her geçenın
yapıırana ha>ır duaM etmevecegt bır camı
yapılış amaçlanndan da uzaklaşmış demek-
tır Halkınhervereyava olaTak ulaştıgı ve
hemen herkesın hıç olmazsa cuma namazı-
nagıttığıeskılstanbuldacamılerınçahşma
yerlenne yakın olmasi dogal bır ıstektı Ka
palıçarşı esnatı bugun Nuruosmanıve nın
olduğu yerdekı kut.uk bır me>cıt harap ol-
duğu zaman Sultan Binncı Mahmut'tan da-
ha buvuk bır ı_amı vapmasını istemışler o
da İstanbul un en guzel eamılennden bırı
olan Nuruostnanıve vı Kapalıçarşı nınya-
nına ınşa ettırmı^iı O zamanın Istanbu-
lu nda kenun gehşmeMnı planlar değıl bu-
yuk anıtlar saptadığı ve trafik dı\e bır so-
run olmadığı ıçın buvuk kullıveler bıle sı-
kı^ık alanlara vapılirdı <\ma çevrelennde
y ıne Nuruosman ı\ e de gorulduğu gıbı on-
lan çevrelennden ay ıran av 1ular bırakı1ırdı
Gerçekten ınanan bır havır sahibı bır camı
vaptırdığızaman •Mlah ahuzunvinde su-
kunet ıçınde camıve gırdıgı zaman vaşa-
mın gurultu patınısını unutarak \e başka-
lanna gosterı \apmak ıçın değıl gerçekten
Mlah a vakın olmak ıçın namaz kılmak is-
te>enlen duşunur
lslamda dın ve polıtıkanın bır oldugunu
duşunenler bıle namaz denılen sırlı bulu^-
manın en auzel ve en uvuun onamda va-
Oğıetım L\esı ) Mımaıhk Tanhçısı
pılmasmı sağlamak zorundadırlar Buvuk
camılenn kuçuk mescıtlerden farkı budur
Genı> dii; avlular \e ıç av lularla çevnlı o bu-
vuk mekanlar ınsanları vasamm kargaşa-
sindan uzaklaştmr Musluman olmav an bı-
le o tamılenn ıçınde çol ıçınde bır vahava
bır başka dunyaya gırdığını duşunur
Kırsal kulturlu kentlıleşememiş ınsanlar
buyuk camı ıle mahalle mescıdı arasında-
kı farkı anlayamazlar Eskıyle karşılaştır
mak gerekırse bugunku ulaşım kargaşa-
sinda v e gurultusunde camılenn etrafına es-
kisınden daha geniş koruv ucu alanlar gere-
kır Camılerı trafik mevdanlarının ortasına
heykel gıbı dıkmek, camı ve ıbadet kavTa-
mmaaykındır Camı bır ıçtır Bırdıs, değıl-
dır Onun ıçın ılk Musluman camılerı dişa-
ndanduvarlariaçevnlı ıçıbazenzengın ta
kat dı>ı gostenşlı olmav an vapılardı Son-
radanTurkıvede Iranda Hmdıstanda Mı
sir da dı^andan da gosterışlı ramıler yapıl-
dıgı zaman bunlar dın kadar sultanların da
gosteriM halıne geldıler \e varkı bırcamı-
denbeklenenruhanıyetı sağlavacakbıçim-
de de akıllıca planlandılar Ibadet mekan-
ları gunluk vaşamdan vetennce avnldı kal-
dı kı o zaman ne şımdıkı gıbı nufus ne mo-
torlu araç ne de namaza gıtmeven buv uk ın-
san yığmlan \ardı Bugun o ortamı sağla-
mak >enne cammın dısı ıle gosten vap-
mak camiM partılenn bavrak dıreğı gıbı
kullanmak ıstersek bu dın ıçın polıtıka de-
ğıl polıtıka ıçın dın vapmakolur Bu para
kazanmak ıçm dın vapmak gıbıdır Cıncı
Hoca nınkme çok vakın bır dın anla\ı^ıdiT
Içınden bır de Şev hulıslam çıkarmış ule-
ması bol dındar bır aıle ıdı annemın aıleM
Buaıle ıçınde. gerçek dındarların kentlıleş-
mış dındarların dın anlav ışlannı ogrendım
Bu tavırlardan bır taneMnı Şeyhulıslamın
oğlu ve daniijtav uvesı olan bır ^evgılı am-
ca anlatırdı Babası ^ovle dermii} "Cami
imamı bıle olsan. namaza gittîğinı kıtnse an-
lamamalı. Namaa gosten ıçin yapanlann
namazı geçersizdir.1
" Demek istedığı açık
Namazı \llah ıçın kılacaksm ınsanlara
gosierı ıçın değıl Bugun ne zaman camı
ıçın namaz ıçın gurultu patırtı vapıldığını
gorsem Şev,hulıslam buvuk amcanın soz-
lerını anımsıyorum Muezzının salasını ı>ıt
tığı zaman ko^arak ı_amı\e gıden sade ın
sanları ^evıyorum 0 bılınçlı olmasa bıle
gerçek bır Tann ^evgisiyle namazını eda
etmeve ko^uvor Fakat merasimk namaza
gıdenlenn Allah katında ne kadar kabul go-
receklerını gerçek Islam gelenegı ıçmde
pekanlavamıvorum Bundanotuzvılonce
Dıvrığı Ulu Camısı nın bır ımamı vardı
Sabah namazından sonra çar^ıdakı nalıncı
dukkanına gelır oğle>e kadar çalı^ır son-
ra ı^ını bırakıp herkeN gıbı gobten^sız hat-
ta ınbanlar arasında sihnmış olarak camıve
çıkar aptesinıalır namaz kıldırır sonravı-
ne dukkanma gelıp takunva yontmava de-
vamederdı Hevbetlı guzel ınançlıbırsim-
ge adamdı Gosterı> vanına ugramamıştı
kovlu kovunde ve tayalı ta^rasinda tahıl
takatbugunkunden daha sağhklı bırtoplum
oluşturuvoriardı Gerçek tstanbulluda dın-
dar takat kentlıvdı
kovden gelıp kentlı olamamış ve asıl
amaçları kentı tethetmek olan ınsanlann
dındarlıgı da bır garıp oluvor Çunku ken
dı ulkesinı fethetmek dıve bır kavram vok
Bu ancak kente dı^ bıleven bır kov lu sloga-
nıdır Gerçek ınancın doğasinı degı^tırdığı
gıbı kente ve kent va^amına savgısı olma-
dığı daha doğrusu bunu hıçbır zaman an-
lamadıgı ıçın Taksım gıbı bır tratfkmevda-
nında \ea\uç \\ kadar kalmı^ bır park ve-
rını vok ederek ıkı vanmda ıkı gokdelen
otel dort taratında otopark bır taratında
opera her vanı İstanbul un en ağır traiığı
ıle sarılı olan bır arsada Lamı vapmak ıstı-
yor Camının dınde bır tek "salih'* amacı
vardır Ibadet Buna eklenecek her tur
amaç asıl amaun asıl "nijetr
ın ıçenğını
değı^tınr Onu gerçek dmı amaundan uzak-
laştırır
Turkıye'de mançh halk kıtlelennın ınan-
cını somüren en kotu mekanızmalardan bı-
rı camı ın>aatlan oldu Camı yaptırma der-
neklerı camı guzelle^tırme derneklen bır
emme-basma tulumba gıbı halkın hayır
yapma camı yapma ınancını somurerek
kendılenne bıtmez tukenmez bır geçım
kavnağı sağladılar Bırturlubıtnıeven ıçın-
de camıdençok çars.ılar Kurankursları.ko-
nutlarolan savısızkaçakınşaatıçıntnlyon-
lartopladılar \e topluvorlar Budemekler-
de çalı^anlar ıçınde Allah nzası ıçın çalı>an-
lar da kuşkusuz vardır Fakat çoğu bu ışı
bıtmez tukenmez bır gelır kapısı olarak va-
pıvor Çunku topladıklan paranın bellı bır
yuzdeM ya^al olarak onlann oluvor Sonra
da kımsenın denetlemedığı koşullarda ın-
şaatlar vapıvorlar HeT camıden bırkaç kı>ı
ıçm bırkaç apartman daıresı çıkıvor Camı
para kazanmak sivasal propaganda yap-
mak ıçın ın>a edıhnce vapı olarak vozla^-
ması da kaçınılmaz olur Dunyadakı en çır-
kıncamılerı Turkıvede vapıvoruz Dunva-
nın en guzel mımansını varatmiş. bır top-
lum ne bıçımmı ne de ıçenğını anlamadı-
ğı v e ne de sav gı gosterdığı bır dını v apı ge-
leneğını veteneksizcamıtuccarlannıneiıv-
le tahrıp ettı Sınan'dan dortyuz yıl sonra.
sozde geleneğe saygıdan gerçekte tıcaret
dı^ında hıçbır varatıcı veteneğıve ıçtenhğı
olmadığı ıçın ığrençtaklıtlerleobuvuk us-
tun yapı geleneğını vozla^tırdılar Sınan ı
kopva edecegını sanmak sadece ona haka-
ret etmek anlamına gelır Para ve polıtıka
ıçın bov lesine vozla^mii; bır v apı ve dın an-
lav ışı ancak kırsal kulturun egemenlığın-
de olabılırdı \eovleoldu Bugun savılan
ku^kusuz çok olan gerçek dmdarlann aMİ
vapmaları gereken dını gerçek ıçerıgıne
kav us,Turmak ıçın ı,aba gostermektır
Taksım Lamisi olav ını bu kov lunun kent
tethı ıçenğınden uzakla^tırabılırsek o za-
man bunun bır planlama telaketı oldugunu
gomıek ıçın >ehırcı \ a da mınıar olmava da
gerek yoktur Bu camı vapılmak istenen
arsanın bır vanından istanbul un en onem-
lıulas,ımvolugeçıvor uzenndesavısızoto-
bus durağı var Şımdı metro durakları da
olacak Taksım gezısının dort bır taratında
voğun bır tratık var Bugun Taksım de he-
nuz metro açılmadan bıle. kent ulaşımı ıçın
tumuv le vetersız bır durum soz konusudur
Talımhane SıraseKıler Beyoğlu hatta
Ayazpaşaoteldolu Sokaklan otopark Bu-
rava camı vapıldığını duşunelım \macisi-
vasal olduğu ıçın ı,cvredeva^avanlardeğıl
vaşamavanlar gosterı ıçın buraya gelecek-
ler Cuma namazını camıde ve ı,evresinde
vanı mevdanda kılacaklar Burava bır de
cenaze torenı vapılma ıznı venlırse Tak-
sım ı nlemez hale getıren bır ula;,ım fela-
keti ortav a çıkacak Istanbui abırazsavgı-
sı olan. kentlıvı duşunen bır beledıve bov-
lc bır karara nasıl v an çıkabılır'
Burava vapılacak bır camıyı gosterışlı
vapmak ıçın mumkun olduğu kadar bu\uk
vapmak ısteyeceklerdır Kanımca hıçbır na-
muslu ıv ı mımar bu bolgenın tek netes
alan parkını Interkontınental Otelı nın ar-
kasındavenı bır camı veonabağlı vapılar-
la doldurmak ısteyecek kadar bılınçsiz ola-
maz Burava camı vapanın veteneksız bır
mımar olacağına >ımdıden emın olabılırsı-
nız Gerçekten de en urkutucu şev kultur
ımgesı yenısını varatacak gucu olmadığı
ıçın ortaçağda v e en vakını on altıncı vuz-
vılda kalmı> ve kulturu alınıp satılan btr
meta olarak goren ınianların estetık voksu-
lu bır ucubevı Taksım e camı dı\e \n^a et-
melendır Bu A>azpa>a'dakı Parkotel Bo-
gaz ıçındekı Goksu konutlan turunden bır
\mar rezaletı olacaktır Daha doğrusu ol-
mak zorundadır Şımdı kımılerı kalkıp 'Da-
ha vapılmadan çirkin olacağını nereden bı-
lı>orsun" dıve sorabılır Bılıvorum Çunku
cıddı bır mımar buraya camı \apmaz Na-
muslu bır ^ehırcı burava bır camı onermez
İstanbul un tarıhını bılen bınsı burada ca-
mı duşlemez Çunku istanburuntanhıkım-
lığı bır camı ınşaatından daha onemlıdır
Kuşkusuz bu sadece camı yaparken değıl
bas.ka y apılan v aparken de du^unulmelıdır
Tanhı tstanbul un vanm yıızyıl ıçınde yok
edılmesı kent tanhı uzerınde hıçbır duyar-
lılığı olmav an ktrsal kultur temsılcılen ta-
rafından gerçekleştı Bunların İstanbul da
doğmuş unıversıtede tesadufen okumu^ ol-
maları da onemlı değıldır Kırsal kultur,
kent ortamında ras\onele ula^amarnı^ kul-
turdur Sanavı oncesi ^ağının kulturudur
\ene vazıkkı bugun Turkıve nın egemen
kulturudur Bılgılı bır koruma uzmanı bu-
rası ıçın camı ıznı vermez Onun ıçın once
koruma kurulları uvelennı değı^tınvorlar
Kırsal kulturun egemen olduğu partılenn
ozellıkledeRefah Partısı nınkendıneveul-
kev e gıderek daha çok zarar v erecek bır tu-
tumu var Dındarlıkla kulupçuluğu bırbırı-
ne kan^tırdıkları ıçın şehırcılığın mımar-
hğın tanhın eğıtımın dış polıtıkanın tıca-
retm hatta dını araç ederek msanı para ıçın
somurmenın ancak tek bır boyutunu algı-
lavabılıyorlar kendıne puan getıreceğını
du^unduklen boyutunu1
Bunun Istanbul'a
ne getınp ne gorurecegını gormelen olana-
ğı yok Ben Refah Partısı nın dunvanm en
guzel camılennı yaptırmasını camı ınşaatı-
nı somuruculenn elınden kurtarmasını İs-
tanbul a çağdaş bır camı yaptırmasını tste-
rım Çunku Turk kulturunün dınsel vanını
temsıl ettığını sovluvor Dogrusu ıle eğnsı
ıle mılvonlarca ınsanı da ınandınyor Dını
dınden bas,ka bır s/îve alet etmemesı, ma-
nan ınsanlann geleceğı ıçın onem taşıvor
Tabıı Turkıye nın geleceğı ıçın de Onun
ıçınde camınm dedoğrusunu guzehnı ve-
rı ıvı seçılmı^ını yapabıleceğını gosterme-
si gerekırdı İ!>aretler ıse bunun tam tersı
Kırsal kultur kentı estetık yoksulu ganpbiT
kove dondumie mekanızmasını ıvı ış-
letıvor
PENCERE
DLZELTV1E Do\ Dı Şûkran Şahın'm dıın
bu \a\hula 'iÖh ve 4raftırma'ba}lıı;nlj\a\wı
laılıiımı \azısındaım.j ŞukruŞahın olaruk^ık
mı$w 4\HLÜ \ü~ıwı sım satın otan 'Bu \ttsu
itnensmm nmeğ\ TB\f\t'\e de gönderılmışftr
tıtmct \ı dıiirnuştuı Dıızehır ozur JıU}
ARADABIR
Geç ve Güç OlmadanL
DSP'lı mılletvekıllerınden bırgrubun Başbakanltk
Konutu ndakı ıftar yemegt konusunda hazırladıkları
genel goruşme onergesıne genel başkanları çok kız-
mış TV ekranında azarlarcasına değıt dupeduz
azarlayarak yaptıgı konuşmayışaşkınlıklaızledık Bu
azarlamadan sonra onergeyı ımzalayan 28 mılletve-
kılınden 18'ı hemen ımzalarını gen çekmışler
Ne denlı uzulsek yerıdır Bır zamanlann umudu ol-
muş seçmenlenn yuzde 44'unu arkasında surukle-
mış bır ınsan bugun bu yanılgılara nasıl duşebılır'
Hıçbır kırlı ışe gırmemış bu yonuyle halkının guve-
nını ve sevgısını kazanmış olan bu başkanın yanılgı-
sı yalnız bu olsaydı keşke' Yasaklar kalktıktan son-
ra partısının başına geçmeyıp yenı bır partı kurarak
bır zamanlar kendısının de genel başkanlığını başa-
nyla yuruttugu Ataturk un partısının ıkıye bolunme-
sıne neden olmuştu Bu davrantşıyla kendısını çok
seven seçmenlerını derınden uzmuş kusturmuştu
Oysa obur partı lıderierı gıbı partısının başına geç-
seydı hıç kuşkusuz bugun başbakandı ve sosyal de-
mokratlar ıktıdardaydı Bunu yapmadığı ıçındır kı
son seçımlerde oyların yalnız yuzde 14
!
unu alabıldı,
benım de oyumu verdıgım partısı Obur sosyal de-
mokratlar yuzde 10 un uzerınde oyu ancak alarak
bara]i guculcene aşabıldı Oysa bu bolunmuşluk ol-
masaydı yuzde 25 ın uzennde oy alacaklardı Boy-
lece de yuzde 20 gıbı bır oyla ışbaşına gelemeye-
ceklerdı, bugunku başımızın belaları
Aynca DSP nın çok yonuyle pek çok sevdıgım ge-
nel başkanı Sayın Bulent Ecevıt, Necmettın Erba-
kan'ın malvarlıgmın araştırılması konusundakı tutu-
muyla da aydınlann, emekçılerın kıtlelenn ve benım
gıbı seçmenlerının kendıne olan umut ve saygısını
zedelemıştır Erbakan ın savunmasını ustlenmıştır
açıkça Ecevıt e mı duşuyordu Erbakan'ın malvarlı-
ğı konusunda lehte davranmak'
7
Ortaklaşa huku-
met kuranlar zaten bırbırlerını aklayacaklardı her
turlu yolsuzlukta akladılar da
Bugun çok uzulerek ızlıyoruz kı ıkı sosyal demok-
rat partının etkısı, ıkı sıvıl kuruluşun Ataturkçu Du-
şünce Derneğı ıle Çağdaş Yaşamı Destekleme
Derneğı'nın etkısını aşamamaktadır Ve bu ıkı sos-
yal demokrat partının mılletvekıllennden çoğu rama-
zan mesaısme karşı yargıda yurutmeyı durdurma
karan aldırtan Bartın Adlıyesı Yazıışlerı Muduru Ab-
durrahman Guzelgun un yaptığı ışlev gıbı bır go-
rev yapmamaktadırlar Bunun ıçındır kı sıvıl kuruluş-
lar, ış başa duştu dıyerek haklı olarak eyleme geç-
mektedırîer Bugun DISK ve Turk-lş tarafından ya-
pılan uyarı yarın başka sıvıl kuruluşlarca yapılacak-
tır aymazlıgın derın kuyusundakı bu saylavlara (mıl-
letvekıllerıne)
Suskun sosyal demokrat mılletvekıllerının edılgın
başkanlarının tutumlan seçmenlerını çıleden çıkar-
maktadır Tutumlan hayret ve ıbretle ızlenmektedır
Devnm yasaları her gun çıgnenmektedır Konya ve
Rıze'de başbakana sılah andaç (hedıye) edılıyor,
Kaysen'de ozel unıformalı koruyucularla karşılanıyor,
bunlar govde ve guç gostergelendır, gosterılerıdır
Sevgılı yurdumda olup bıtenler bana sık sık
1930'lar Almanya sındakı Hıtler ın adım adım ıktıda-
ra yuruyuşunu çagnştırmaktadır Denız Baykal, dın-
cı partının yeraltı orgutu gıbı" çalıştıgını soyluyor
Yeraltı gıbı ne demek' Açık açık adım adım ılerlıyor-
lar1
Cumhunyetın butun kurumlarında kadrolaşıyor-
lar Kendılerıneyakınolmayanyargıçları savcıianbır
Adalet Bakanı hallaç pamugu gıbı savurmaktadır
Şımdı geç ve guç olmadan gorevlılerden ozenlı
gorevler beklemekteyız Aynca Ataturkçu çagdaş,
devrımcı demokrat guçlerın toparlanıp tezelden
guçbırlıgıne geçmelen gerıcılere geçıt vermemele-
rı gerekmektedır Cumhurıyetın kalelerı kurumları
zaptedılmeden yapılacak ış ne ıse o yapılmalıdır
Ataturk un Gençlıge Soylev ı Bursa Soylevı" yuz
bınlerce basılıp alanlarda caddelerde dagıtılmalıdır,
çagdas devrımcı ve demokrat kuruluşlarca
Evet bekleyecek ve duracak zamana degıl1
Söndürülen Ataturkçu Işık Kaynakları
DURSLN ATILGAN Almuına Ataturkçu Dıışııtıce Derneğı Genel Başkanı
U
ğur Mumcu, Muammer \kso>
ıçın "O tek başına bır sivasal
partı kadar etkili" derdı Mu-
ammer Aksov ıse Löur Mum-
cu ıçın "O tek başına bır ordu
kadar etkili** derdı Muammer
Aksoy Binncı Dunya Savaşı nda top seslerı
arasmdabaşladığı vaşamı boyunca L lusal Kur-
tulu!) Savaşımızın ve Turk devrımının onderı.
Mustafa Kemal'ı okudu vazdı oğrettı, savun-
du
Lğur Mumcu lkıncı Dun\a Savaşı nda Na-
zızmın uzaktan duyulan tank ve top gurultulerı
arasında ba^ladıgı yaşamı boyunca \taturk'u
okudu vazdı oğrettı, savundu Mumcu'nun
kıtaplanna verdığı adlara bakınca geleceğı na-
sıl kestırdığını (tahmın ettığını) fark edıyoruz
"Suçlular \e Guçlıiler", -Buyuklerimiz" (')
"Bır Pulsuz Dilekçe". "Tarikât. Si\aset. Tica-
ret", "Silah kaçakçılığı \e Teror" vb Bu kıtap
adları voruma bıle gerek bırakmıyor
Her ıkısı de yılmayan, eğılmeyen bukulme-
yen. ınançlı kışılıklı bılgılı buyuk Ataturkçu
aydınımızdı guçlu ışık kaynağımızdı >aşam
nasıl bır gerçekse olum ya da oldurum de oy-
lesıne bır gerçektır Ataturkçuluğun bu ıkı guç-
lu ışık kaynağını sonduren hıçbır sıfatın nıtele-
me\e yetmeyeceğı haınlen elbette lanetlevece-
ğız Muammer Aksoy ve Uğur Mumcu adları-
nı her anışta ıçımız tıtre\ecek. yureğımız bur-
kulacak
Bu yadsınamaz bır gerçektır Ne var kı Ata-
turkçu duşuncenın bu ıkı buyuk savaşçısinı ol-
duren haınlen lanetleme ya da onlann ardından
sadece ağıt yakma neyı değıştınr kı1
Ovlevse
bızlere Ataturkçu duşuncey e ve bu yolda yaşa-
mını yıtırmış olan Muammer Aksoy ve Uğur
Mumcu gıbı savaşçılann anısına bağlı olanlara
duşen en buvuk gore\, onlann savunduklannı
savunmak ve eylemlennı surdurmektır Savun-
duklan ılkeler \ e ortaya koyduklan e\ lemlenv -
le Muammer Aksov'u ve Uğur Mumcu'vu
cumhurıyetımızın getırdığı değerlerdızgesıyle
ozdeşleştırebıhnz Daha doğrusu onlann sav un-
duğu duşuncelerle ve eylemlerle \tatûrk"un a>-
dınlanma devrimı kesışır
Şimdı sorabilıriz: Muammer ^ksov ve Ugur
Mumcu nıçın oldurulmuştur' Onlara neden kı-
y ılmıştır' Hemenso\le>e>im: L mmetçiliğe kar-
şı ulusçuluğu, uyduluğa karşı tam bağımsızlığı,
a\ncalığa karşı halkçıhğı. medrese öğretımine
karş> bılimsel oğretımı. padişahçılığa karşı cum-
hunveti, şeriata karşı laıklıği savunduklan ıçın
kıyıldı onlara Dtmtk ı\tnoıum kı bu a\dın-
laıımızı oldtnenlenn tjtvçt'A hedefı 4ıatu>kçu-
lugun\e TuıkneCumhurnetı nın temeldeğer-
leı dı:ge\ıdıı 4sıl \ok edılmek, varlığına son
\tiilmck ısleıitn hııduı
Hıçbır varsay ım hıçbır kuram. hıçbır açıkla-
ma yaşanılan somut gerçeklenn yennı tutamaz
Bugun de Muammer A.ksoy ve Uğur Mum-
cu'nun savunduklan. bu yolda vaşamlannı yı-
tırdıklen cumhurıyetın temel ılkelerı voğun bır
saldırı altındadır
Ummetçılık ve şerıat ruzgârlarının Edır-
ne'den Ardahan'a değın butun ulkede nasıl bır
guçle estığını soy lemek bıle fazla ^ydınlatıcı
ışıklar bır bır sondurulmektedır
Muammer \ksoy ıle Uğur Mumcu ıle Bahn-
ye Uçok ıle Turan Dursun ıle Çetın Emeç ıle ve
obur Turk aydınlan ıle ışıklar sondurulmekte-
dır
Çunku laıkliğe karşı şeriatçılığı, kendi aklını
kullanma ozguriuğu yerine kulluğu. ulusallığa
karşı ummetçiliği. de\rimciliğe karşı tutuculu-
ğu bıle değil, ortaçag otesı gencılığı. \eni \azi-
ya karşı eski ya/ıyı. ulusal birlik ve beraberliğe
karşı kardeş Wav gasını.rçbarışa karşı teröru sa-
vunarak ulkemızı sonu bılınmeyen bır karanlı
ga suruklemek ıstev enlenn seslen daha guçlu ve
daha gur çıkmaktadır
Bu kesımlenn gozu donmuı? temsıkılerı ışık
gostenlmedığı ıçın ay dınlanmadan nasıbını ala
mamış dolayısıyla da duşunemeyen akılcılık
yenne nakilcüikie, vanı **Sen soylenileniyap,ge-
risıne kanşma" buvruguna uyarak eylemlennı
surdurmektedırler Bu e\lemlen Kah ramanma-
raş'ta, Çorum'da. Elazığ'da \e ulusal bağımsız-
lık savaşımı/ın temel taşlanmn atıldığı Sıvas ili-
mizde de gormedık mi ?
Son tankatçılık olayları teokratık de\let du-
zenı ısteyenlerın gıttıkçe guçlendığını goster-
mektedır Ve başbakanın şenat özlemı olan boy-
le kımselen. ıftar yemeğıne davet ederek onla-
ra legalıte kazandırma çabalan gozden kaçma-
maktadır lktıdardaolanlarbunu boyle yaparken
ıktıdara yuruyenlerde bu gerçeklerı gorup gere-
ken polıtıkanın uretılmesı v e onlemlenn alınma-
sı konusunda cıddı bır kaygı vok Aksine buev-
lem surduruculerın sayıları azalmamakta, art-
maktadır daha doğrusu arttınlmaktadır Hem de
hepınızın bıldığı gıbı eğitimyoluyla arttınlmak-
tadır... O> kaygısıyla arttınlmaktadır. Acı ger-
çek bu olduğuna gore bızlere Ataturkçu duşun-
cenın ışığında yuruyen Muammer Aksoy ve
Uğur Mumcu'lann anısına bağlı kalarak onla-
nn eylemlennı surdurecek olanlara nasıl bır go-
re\ duşuyor
0
Ne yapmamız ve nasıl davranma-
mız gerekıyor
1
Kısaca bırkaç noktaya değınmek ıstıyorum
Bize, Cumhuriyetin. bir başka deyişle 1923
avdınlanmade>rimınin İaıklık ılkesı"nin,biı-
tun ulkede yaşama geçirilmesi konusunda her
turlü vasal savaşınıı verme göre\i duşuyor.Şeri-
atçılığa karşı laiküği korumak ve sav unmak go-
revi duşuyor. Ataturkçuluk, yılgınlığı \e karam-
sarlığı yadsır.
Bu yonden birtakım karanlık guçlerin estir-
diği korku ve yügınhkhav asına kapılmamalıyız.
L nutmamalıvız ki Ataturkçu kişi. en karanlık
donemlerde\een guç koşullar altında bile en ile-
rı atılımların yapılması. en cesur adımlann atıl-
ması ınancını yitirmeven kişidir. OyleyseTurkı-
ye'nın aydınlığa yuruyeceğine. hiçbir karşı gu-
cun bu yurüyuşii durduramayacagına inanma-
lıy ız ve bu inancımızı surdurmeliyiz. İşte yuka-
nda sonınu ettiğim seslen kısmanın ve akılcılı-
ğı yaşatmanın en guveniliryolu, Cumhurijetimi-
zin temel değerlerinû daha doğrusu 1923 aydın-
lanma dtv riminin yaslandığı ılkelen açıklamak
ve anlatmaktır; bunun seferberlığini de en baş-
ta okullarda başlatmaktır. Her turlu koşul altın-
da bile gerek Turkıye'de ve gerekse Türkiye dı-
şında. yani bugun yaşadığımız ülkelerde bunu
gerçekleştirmektir.
Bunun ıçın esın kaynağımız ve tek sılahımız
Ataturk ve Ataturkçu duşuncedır
Bugun anılan onunde saygıyla eğıldığımız
aşdınlanmızın da tek estn kaynağı, tek sılahı
vardı Ataturk ve Ataturkçu duşunce
TARTIŞMA
YaşamÜzerine...
Y
aşam Belkı de
en acımasizca
bızlerı
y argüayan.
kor
karanlıklara mahkûm eden
Kımı zaman sıkıntılı bır
tablo Belkı de amaçsizca
kazanılmaya çalışılan bır
oyun Her şeve karşın
devam eden ama ıncıtıp de
geçen
Bo\lesı sorgusuz sorusuz
bır vargılaniş umutlan
koreltıyor
Parıldavan guneşın
mutlulukların bıle anlamı
kalmıyor Anlam dolu
gozler boş bakmava
başlıyor Bedendekı her şev
koca bır et Mğınından
ıbaret oluvor
Kım bılır belkı deva^amm
gerçeğı bu Toplumsal
baskılar Eğer kı şu
toplumda kadın olma
şanssizlıgına erışmışsenız
vaşam her konuda
kısıtlavıcı her konuda
tabularlaçevrılı
En aydın dıve geçınen
aılelenmız bıle gun gelıvor
kı baskıyı yoğun bır
bıçımde hıssettınvorlar
Pekı nerede kaldı
çağdaşlık
1
Nerede kaldı
ozgurluk eşıtlık1
\aşamı
her turlu baskıva karşın
yaşamak sanırım kazanılan
en buvuk kumar
Dışanda toplumun
doğrulan evdeaılenın
doğrulan okulda
vonetmelıkler vb Pekı
bızler ne zaman kendı
doğrulanmızla
yaşavabıleceğız
1
Bu çok mu zor7
Bu doğrular bu tabular
sadece vasak olan vanlış
kıhfı geçınlen değerlen
daha da çekıcı kılıyor,
çıkmaza sokuyor değerlen
yozlaştınvor Once ınsan
olarak va>amı en guzel ve
en ozgur şekılde yaşamak
istıvorum
Acılan uzuntulen
mutluluklan her şev ıv le
y aşamı dobra dobra
hıssetmek ıstıyorum
Havatın kurallann tokadını
yemektense yaşamla
barişmak en guzelı
Baskılar yerine dolu dolu
geçmesı gereken gençlık
vılları Yanlış zamanda da
olsa âşık olmak
Onun huznunu yaşamak
Ya da anlamsız kurallar
yenne havatı sevgıhvle
aıleyle dostlarla vaşamak
ama durustçe mertçe
Umutlarla dolu olmak
Guzellıklen değerlen
unutmadan unutmadan
unutamadan
Çunku unuttum dedığın an
unutamadığın andır
Zeynep Halvaşi
Bılkent Unnersıtesı
Muz\k \e Sahne
Sanatlan Fakültesı
Erozyonu onlemek de vutanımızı savunmahtır.
T.E.M.A.
Turkıve Lrozvonla Mucadele Agaçlandırma ve Dogal \arlıkları koruma \aktı
Tel.: (0212) 281 10 27 268 09 85
Turk Kalp Vakfı 21. Yılını Kutluyor
TURK KALP VAKFI
Tel.: (0.212) 212 07 07 (PBX)
Faks:(0212)212 68 35
Doğan Güreş
"Atatürkçü" mü?..
Ordu bır kurumdur
Ya Genelkurmay Başkanı'?
Bır kışıdır
Genelkurmay başkanlarının tyısı de kotusu de bırbırı
ardından geldı geçtı
Evren nasıl unutulabılır"?
Kım derdı kı Ataturk'un ordusundan bır orgeneral çı-
kacak okullara zorunlu dın derslerı koyarak laık Cum-
hunyetın temelıne baltayı vuracak?
Kenan Paşa unutulamaz1
Torumtay unutulamaz
Korfez Savaşı na ılle de katılmak ısteyen 'Sıvıl Paşa
Ozal'ı durdumnak ıçın koltuğunu bırakmayı goze alan Or-
general tanhe onurla yazıldı
Genelkurmay başkanlarının lyısı de olur, kotusu de
•
Fıkret Bıla yazıyor
"Eskı Gene/kurmay Başkanı DYP Kılıs Mıltetvekılı
Doğan Gureş son sıyası gelışmelerı Mıllıye: e deger-
lendırdı
İşte Paşa nın degerlendırmesı Gureş dıyor kı
• Sıncan o/ayı felakettır rezalettır Burası Iran degıl bu-
rada Humeynı rejimı yok Ben kulagımla duydum Sın-
can Beledıye Başkanı Yuzde 99 u Musluman olan bır
ulkede şerıat vardır dıyor Ben kınamıyorum ben kıbar
konuşmuyorum lanethyorum ( )
Turkıye oyle bır ulke kı Ataturk her yerde var Bız bu-
na kuvvet çarpanı denz Yanı bır Ataturkçu beş taneye
bedeldır Dolayısıyla çekındıgımden degıl ama, sız ke-
pazelıge bakın Ataturk un resmını asmıyor, ıkı tane te-
rorıstın resmını asıyor ve Iran Buyukelçısı nı çağınyor,
olacak ış mı1
Ben duygulanmla karar vermem mantıgımla kararve-
nnm 47 senelık askerım Ama duşunun kı bu sahne-
lerı ızleyınce bayan muhabınn dovuldugunu gorunce,
sınırım bozuldu Otomobılıme atlayıp oraya gıtmek ıs-
tedım Duygulanm dışarı taşmış Eşım Sen ne yapıyor-
sun, sen Genelkurmay Başkanlıgı yaptın nereye gıdıyor-
sun?' dıyerek benı durdurdu
Sayın Gureş ın ofkesını ve tepkısını gazetede okuyun-
ca gozlenm yasardı Eskı Genelkurmay Başkanımız, ka-
ra yobazın gazetecı Işın Gürel ı dovmesı konusunda dı-
yor kı
Menemen gıbı Adam, oldurmuyor ama, oldurmuş
gıbı bır olay Iran ı taklıt edıyorlar"
Pekı çare?
Çare açık ve seçık Ilk elde Reıah Partısı'yle koalısyo-
nu bozmak değıl mı'
Dogan Paşa anlatıyor
' Bır grup koalısyonu bozacakmış gıbı havalara gın-
yor, eğer bu havalara gırıyorsamz bozun kardeşım'
Ben bu havaya gırenlere bozacaksanız bozun denm'
Ama çozum Meclıs tedır
•
Dogan Paşa nın durumu gerçekten acıklı ama, he-
men yapacagı bır ış var
Yarından tezı yok desın kı
- Ben eskı bır askenm Genelkurmay Başkanlıgı
yaptım Hızmet ıçın DYP ye gırdım ama, ne goruyo-
rum ? Bız Refahçılarla kırlı bır pazarlıkyaparak koalısyon
hukumetını kurduk Turkıye Cumhunyetı tanhmde bu tur
bır hukumet kuruluşu yok
1
Refahçılar ulkeyı karanlıga
surukluyorfar, bız seyredıyoruz Laık Ataturk Cumhun-
yetı'nı yıkıma surukluyoruz Ordu tedırgın Ulke techr<<ı
gın Toplum olan bıtenlen tasay/a ız/ryor Ben şerıat yo-
lunda Reiahçıya payanda olamam ıstıfa edıyorum "
Paşa, boyle konuştugu anda her şey değışır, Sayın
Gureş'ın sınırlen artık bozulmaz DYP den namuslu bır
mılletvekılı çıktı, Meclıs te ettıgı yemıne bağh kalıyor dı-
ye duşunen laık Cumhurıyet yandaşlan bır soluk alır,
Sayın Gureş tanhsel uyarı gorevını yaptığı ıçın gozlerde
buyur
Ama Gureş
- Camm, dıyebılır bırkışıden ne çıkar, ben bırkışıyım
Hayır o bır kışı değıldır açıklamasında 'kuvvet çar-
panına gore bır Ataturkçu beş kışıye bedeldır" demıyor
mu
?
Eskı Genelkurmay Başkanı Gureş'ın Ataturkçulu-
ğunu kanıtlamasını beklıyoruz
ÇAĞDAŞ YAYINLARI
İLHAN SELÇUK
YÜZBAŞI SELAHATTİN'İN
ROMANI
(2 cılt)
Yuzbast
Setahattın ın
Romanı
800 000 TL (KDVdahi
CE ÇAĞDAŞ YAYINLARI
SERVER TANİLLİ
İSLAM ÇAĞIMIZA
YANIT VEREBİLİR Mİ?
Server Tanilli
İşlâm
çağımıza
yanıt
verebilir mi?
350 000 TL KDı dah