Katalog

SAYFA CUMHURİYET 20 NİSAN 1996 CUMARTESİ OLAYLAR VE GORUŞLER Sürdürülebilir Turizm Üzerine... Prof. Dr. MEHMETÇIJBUK Duma Şehıralık Gunu Tiııkn e Daımı Komıtesı Yürütmeden Sorumlu Başkanı _^* nsan Yeıle>melen L luslararası Kon- • teıansları nın ıkıncisi bılındıgıgıbı I 3 - !4 hazıran taııhlen arasındd Is- • tanbıılda "KentDoruğu"olarakya- • pılaeaktıı Bu konteransların ılkı ~A_ 19^6 vılındakanada'nın Vancou\er kentınde \apılmı^tı Sonuı,ta hem \anco- uver Deklarasyonu hem deey lem planıor- ta\a konnius. belgelerde dunya uluslarının ıns.an verlesmelerı konusunda ızleyecekle- n vollaıı gosteren onermeler \eı almı^tı Boylece ılk Vcı msaıisdl >erle^meler üze- rınde dıınva ölçeginde bir farkına \anş \e idrak orta\a çıkmıstır Ancdk tartişilmasi gereken husus busonuçların nı\etlerınve onermeleı ın ne kddarının uluslarca gerçek- lesftıııldıgtdrr \ıımı yıl sonra HABITAT-II dunyanın \e \uzyılın >on buyuk konferansı olarak gerçeklesecektır Istanbul bu konferansa ev sahıplıgı vapatak ve ulke jçın çok yon- lu \e onemlı bır fıisat dogmu^ oiacaktır Konfeıansingei(,eklesmesiveTurkıvel lu- sal Raporu \e E\ lem Planı nın hazırlanma- sı gore\ ve sonjmlulugu Hazıran I994"te Bd^bakanlık Toplu konut Idaresı ne (TO- Kİ)\enliTiı>ıır TOkl nınolu:,turduguyak- laşik \M) kurumun tenisıl edıldıği Llusal Koınıtc dort kez toplanmi:? \ e uzennde taz- laıJ urlistljn "Tûrkhe l lusa) Rapor Tas- lağrnı hazırıdinıstır Bu\ ok bo\ uttd tepkılere neden olan Tür- kiye L lusal RaporTaslaği nın hazırlanma- sı sureune gerçek anlaıııda H ABITAT-II ıle ılgılı bıııkımlı \e \ukuinluluk ta:>ı\an so- runıluluk vogunluğu olan bazı kurumlann (belkı hatta uznıan kısılerın) kuramsal açı- dan yeterlı olçude katılamadığı raporun kaı^ılıkh dıişiıiKe gelıstııerek ortak \enı polıtıkaların yaratılmasına katkı saglaya- nıadığı aın.ak tarklı duşiıncelenn (eklek- tık) ve etkisiz bır sıraldma ıçınde venldığı bır urun olduğu belırtılmı^tır Yıne rapo- run BM Sekretarvası nın dunya keııt do- rugunu tanımlayan değeılendırnıelennın ortaya koyduğuonemlı beklentılere ve su- rece de ı>ık tutamadığı soy lenmıstır (1) Ulubal Rapor'da kuşkusuz tum sorunla- nnyeralmasıolasıdegıldır Fakatkanımız- ca ulkekalkınmasındaekonornık sosyal ve kulturel gelı^mede onemlı rol ovnayan ke- simlerden(sektorlerden) bırı olarak turizm- den vetennce soz edılmesı de gerekmekte- dır O\sa Llusal Rapor Taslağı nın 35 sa>- fasında. bu konuda ancak çe\ re duvaı lılığı bağlamında çop sorununa değınılırken Turkıye nın kıvı bolgelerındekı turizm ge- lışmelerıyle ılgılı Akdenız - Ege Turizm Alryapı Kıyı \onetımı Projesı nden (ATAK) ve boylece4000 km2'lık kıyı \e hınterlandında Dunya Bankası katkısıyla altyapı gelıştınlmesinden soz edılmekte olup bu konuda ba^ka bır noktaya dcgınıl- memektedır Oysa ulkede "turistik ma- den" olarak nıteleyebıleceğımız \e turızm hareketının a»ıl malzemesı olan dogal kay- naklar. tanhı. arkeoloıık \b gıbı tüm obur \enlenn kullanıını vedeğerlendınlmeMnın "sürduruk'biliriik" açı>ından ele alınma>.ı da gerekmektedır Zaten sürdurulebilirlik \e !>urdurulebılır yerle^me. HBITAT-II Konteransı nın teınel hedeflerı olarak bc- lınnı> bulunmaktadır l>te bu hedefle 7.8.9 Kasım I <W5 tarıh- lennde. Dunya Şehııcılık Gunu Turkıve Daımı komıresfnın Alams'dd olu^turulan \ere\ Destekgrubu ıleortakla>a duzenledı- ğı "Duma'da \e Turki\e"deTuri/min Sıır- durulcbilir Kılınmasına %e Tun/nı Planla- nıasına Ekulojık ^aklaşım'" konulıı bır ko- lokyumda onemlı sonuçlarelde edılmıştır H-\BITAT-II \e katkı nıtelıgı ta^ıyan ko- lok\umda eldecdılen sonuçlaıın ıılusal ra- porda veı alııw>a da hıç oltnazsa kamu- oyunca ızlenmesı açısından ozet olarak bu- rada sunulınasında yarar gormekte\ız (2) Surdumlebilir turi/nı ü/erine: Dun\a Tuıızm Organızasyonu tahmınlenne goıe 1990 y ılında 460 mılyon olarak tahmın edı- len turı-,t sayısı 2010 yılında 971 mılvona y ukselecektıı Bu nedenle turizm enduMı ı- sının cıddı olarak ıncelenmes,ı -.uıdurule- bılırlığının sağlanmaM gerekmektedır Çun- kii turizm mekân tüketen birfaaliyettir. Suı - durulebılııhk ı>e bır hedettır \e ozellıkle çevresel soıunlar uygulamalar tanımlar. polıtıkalar \e \onetımsel karaılargıbı kdl- kınma \e gelı^ıne bağlamında obuı sektor- lerleılı^kılıdır Bugunbırçok ulkedesurdu- nılebilir turizm, ev lem vaklj^ımı çeıçeve- sınde \eniden tanımlanmaktadır (Jygula- maları sınırla\ıcılan ^eçenekleıı \estıate- jılerının ne olduğu arastırılmaktadır Çun- kutuıızmdımkunden taıklı venı bıranljm kazanmı^tır Sudrurülebılır tuıızm ıleçe\- renııı korunmasi \e ekonomık yarar sağla- ıiu sırasında uvumla^tııılmı^ bıı gelı>me hedeflenmektedıı Turıstıkgelışmenıneko- lojık sonuçları ongörülmeve \e dıkkjte alınnıaya ba^lanmı^tır Ekolojık olarak doğal kaynaklarm kulla- nımı. fızıksel duzenleme açısından oldugu kadarınsjnsjlelkınlıkleı \eekonom/kkııl- lanılabıhrlık dengesı açısından da oneınlı- dır Orneğın Mirdurulebılırlık açiMndan yakla^ıldıgında. mılyonlarca sayıda ıkıno konutun tuııstık kapasite olarak degerlen- dırılmesı bızı bir turistik FİRİŞolgusu ıle (Kullanılma\jn Tatıl E\lerı Toplulugu ya da Terkedılmış E\ ler Grubu) kar>ı kar^ıya bırakmaktadır Bugun artık tuıızmın bolgesel gelı^me- de bu guç olarak belııdığı bolgesel ekono- mınınyonlendırılmeMnde uyumlastırılma- sinda bıı etken olaıak kullanılabıleceğı \e yerel ckonomı polıtıkalannın bırbıleşkesı oiabıleceğı ortaya t,ıkmı>tır O nedenle tu- rizm \olu\la bölgtsel jjelişmc senanolan \«strate)iiengı>liştırilmesL vanı gelısmenın yönlendırılmesınde tıırıznıın ekonomık ı,e\resel \e sosval vonunun değerlendırıl- mesı gerekmekiedır Bu bakımdan tuıızm bölgesı yerme "bolgesel turi/m planlama- sı". yenı bıry aklasım gıbı goı ulmekte \ e tu- rızmın bolgesel \e ozellıkle \erel ekonomı polıtıkalarında de\reve gınnesi sürdurule- bilirlik aeısindan onem tasjmaktadır Turızmınsurdurulebılırkılınmasi ı^e va- vım çe\resı \e kultuı ozellıklennın korun- nıası \e çe\ıesel (ekolojık) dengenın sağ- lanmasi ve tuıızmı planlayanlann. turizm polıtıkalaıını hazırlaNanların ve tunzmden dogrudan \a da dolaylı oldrak yararlanan- larınkatkılanylaolabılecektır Surdurulebı- lır tuıızmın kentleım ekonomılennın lyı- le^tırılmebindebıretken olarak kullanılma- M. tarıhsel ı,evre - dogal verıler ve ekono- mık yaraıı butunlestıren bır yapıda olması da büyuk onem td^ınıaktadır Bırba^ka de- yışle. suıdıırulebılırlık (.erçevesınde eko- nomık - sosyal ve ekolojık surdörulebılır- lıgınorgdnızdsyonundd globalkaynakkul- lanımı anlay ısjnın egemen olması onem ta- >ımaktddır \eni Bır V onetim Anlayışı: l zun \adede surdurulcbılirtik ıçın katılımlı yenibirkent- selyonetım bıçınıi ve bunun tamamlayıcısı olarak da yenı yetkıler sağlanmasi gerek- mektedır Çunku siırdurulebılıılıkle ılgılı souınların çozuımı bır vonetim ve yonet- mesorunudur LIkemızdemevcutyonetım sistemlerı surdürulebılırlıgın saglanmasm- da vetersiz kdlmaktadır Toplumun tum ke- simlennm temsıl edıldıgı sıva;.et ustü. vet- kılı bıı orgut modelı oluşturulması yada ba- ğımstz bir danışma örgıini olu^turulması- nın beldenın ve tuıızmın surduıulebılırge- lışmesı ıçın!»tratejılervehedetlerıngelı^tı- rılmeMnde beledıyelere katkıda bulunabı- leccgı gorülmektedır L'zun vadedc surdu- rulebılırlık ıçın asıl olan katılımlı bir kent- sel vont'tim anlavışı olmaktadır Oysa bu- gunku kosullarda ulkemızde kendıne ozgu sıstemlerolu^uruliTidsı pek kolay olmaya- caktır Fakat en dzındancevreye duyarlı bır \aklj>ım ıçınde. turistık yörelerde beledi- \elcr biıiiği kıırulmdsı denenebılıı Bağım- sı/danışma kurullanolustıııulabılır Hatta tuı istık gelışme bolgelerı ıçın Bakanl.<r Ku- ı ulu kardiı ıle bolge^el fızıkı plan alanı ılan edıleıek duzenleme fpsatı \aıatılabılır ve alanbutunundestrateııkplanldrvapılabılır Turizm planlamasınagelince:Turkıye'de ozellıkleplanlamada onemlı vebaşarılıde- neyımlervarsada. budeneMmınuygulama- ya aktaıılamadıj:! gorûlmektedır Llkede turizm planlamasının karar ve onay meka- nızma>ında sorunlar bulunmaktadır Fark- lı mevzuat ve yatırımlar bırçok potansıyel turizm alanının ve sitlerın hoyratça tahrıbı- ne ve tuketılmesıne neden olmaktadır Ka- rarların alınmasında. uygulama ve denetı- mınde. tunstık belde yönetımlerı y etersiz v a da yetkısız kalmakta. tunstık belde ve yo- reler. ekonomık olarak turizm gırdılerınden yararlanamamaktadır Dolavısıyla Turkı- ye'nın. ekolojık yaklaijimlı turizm planla- masına ve uygulamalarına ula>amadığı go- rûlmektedır Sonuç: Turızmın surdurulebılırlıgının saglanması vegelışmes.ı kavramsal olarak turızme kavnak olu^turan bolgesel ya'da verel olçeklerde kultur ve doğa değerlen- mnkorunupgelıstııılerekçekıulıgınınsağ- lanması anlamına gelmelıdır H"ıBITAT-ll Konferansi nınanahtarioz- cuğu "sürdurulebilirlik". zorunlu olarak hem tuketım ve büyume arasında bır den- ge sağlanması hem de çevre ve ınsansal gereksınımleraıasındabırdengekurulma- sı anlamında ele alınmalıdır Bu kavramla ılgılı gelısme-kalkınma ve turızmde de bır denge ara>tınlmj|ı yakdlanmalıdır Bu denge. tum sektörler ıçın. gelecek nesılle- rın gereksınımlerını de dıkkate alarak bu- gunku neslın gereksinımlerının karşılan- ması anlamında olmalıdır HABITAT-II Konferansı'nın ınsan yerleşmelerı kalkın- ma-gelışmeve ozellıkle süıdurulebılır kent- sel gclısmeler ıçınen lyı sonuçlan getırme- bi umulnidlıdır. (I) TMMOB Mımarljr OddM Istanbu! Bu- vuk^chır ^ubesı Rjporu Mart 1V% (21 Turkıye'de 19 Dunya Şehırcılık (junu kolokvumu "Surdurulebilir Turi/m »e Tu- rı/nı Planlanıasına Lkolojik Nakla^ım " kolokytını Sunu> \c Sonuı, Bıldırılcrı - Pro! Dr M (.LBUK MSU Mınurlık Fakultcsi Vhır \c Bolgc Pljnlıima Bolumû Kcntscl Planlıima DiMplın drubıı ^ avını Istjııbul 1996 PENCERE UtanmaK Edimi Geçmişte Kaldı... Eskıden okulda belletılen alfabe kıtabının ılk say- fasında kocaman harflerle yazardı Altan ata ot at Suna topu tut _, _ O yıllarda Ş.şlı ıle Pangaltı arasında, Osmanbey tramvay durağınır yamacında. pek unlu bır "Suna Pastanesı" vardı pnunden geçerken, taş plakta ça- lınan tangoda Seyyan Hanım'ın lırık sesını duyardık Sunaaaaa Bakışlarının esınyım.- Herzaman O gunlerde "utanma" dıye bır şey vardı Şımdı ınanmayacaksınız ama vallahı bıllahı, Tur- kıye'de ınsanlar utanırlardı Aıleçevresınde yakınlar arasında dostlar kestmın- de, okul ortamında "utanmak" edımınden turetılmış sozcukler gunluk yaşamda sık sık kullanılırdı - Utancımdan yerın dıbıne geçtım - 'Bu ne utanmazlık' dedım. - Utanmaz adam - Çok utandım Pekı, insanlar neden utanırlardı9 Bır dızı neden- den1 Çoğu kuçuk şeylerden mahcup olup utanmak "adab-ı muaşeref'ten sayıhrdı, sozunu tutamayan gereksız bır ış yapan, terbıye dışına taşan, yakışıksız bırdavranışta bulunan kışı utanır ozur dılerdı, sokak- ta, evde sınemada tıyatroda vapurda utanılacak bır davranışta bulunan bey ya da han/m kıpkırmızı kesı- lırdı Kuçuk şeylerden utanmak gorgunun gereğıydı ama, ya buyuk ayıplardan utanmak nasıldı? Bınsının ruşvet aldığı duyulunca adam artık toplu- mun onune çıkamazdı Devlet kesımınde hukumet çevresınde, hele bınsının adı yolsuzluk dosyalarına karışsın, artık o kışı kımsenın yuzune bakamazdı Hayatı sonerdı, karalar bağlardı dostlarınca afo- roz edılırdı Utanmak edımı tarıhe karıştı Artık utanmazlık geçer- h Selim Edes "makbul /</?/" değılmı'? EnginCi- van yarın obur gun yıne pıyasaya çıkacak 1 Ah- met Özal'ın çoğu çevre- de saygınlık gorduğu bır gerçek' Eskıden olsa bu kışıler gozlerını yerden kaldıramaz sığınacakko- şe bucak arar, degıl ek- ranlardan kamuoyuna bakmak karşısındakının gozlerıne bakamazlardı, ama yaSunaHanım'ane dıyorsunuz 9 Suna topu tut Suna arsa al.t ^L^,— ' AF Suna safr™*^™ Kıme? Inanılır gıbı degıl 1 Su- na Pelıster Hanım Baş- bakan Tansu Hanım'ın evınde çalışırken Kuşa- dası'nda90donumlukbır toprağı 2 yıl once 1 5 mıl- yara kapatıyor devlete arazının altyapısını ta- mamlattıktan sonra bu- gun 200 mılyar eden çıflık arazısını hanımınatapuda 11 mılyara devredıyor Hanım-hızmetçı ılışkı- sınde, devletın başbaka- nı "taşınmaz spekulasyo- nu" yapıyor • Utanmak edımı tarıhe karıştı, eskıden Osman- bey dekı Suna Pastane- sı'nde soylenen Suna tangosunda kaldı. 'Sunaaaaa Bakışlannın esınyım " Vallahı Çıller'ın yerıne ben utanıyorum yerın dı- bıne geçıyorum kımsenın gozune bakamıyorum Nıçın? Ne de olsa vardıyalı Başbakanım degıl mı'? V\ZIH\\ K.AD\STRO MAHKEMESİNDEN 1994 S-7 Davacı Malıve Hazı- nesı taratından da\ah MehmetGultekın Talhd Gultekın MehmetFmın Gultekın Abdurrahman Gultekın aleyhıne mah- kenıemızeaçıljn kddast- ro tespıtıne ıtıraz davası- nın yapılan açık \argıla- nıası sırasinda \enlen ara karargereğınce Tum aramalara rağ- nıen adreslerı meçhul olupbulunamavanda\d- lılar Nevzat Çalnun (Gultekın). Se\ımŞahın (Gultekın) Nacıye Çığ- deın'e (Gultekın) ılanen teblıgat yapılmasına ka- rarverılmışolup duruv ma gunu olan 30 s | 9 % gunu saat 09 30'da mah- kemeve bızzat gelmclen ve>a kendılerıııı bır ve- kılle temsıl ettırnıclerı gelnıedıklen takdırde HlMk"nın5()9ve5lO ınaddelerı gereğınce t>- budavetı\e\ennegeçer- lı olmak kaydıy la ılanen teblıûı olunur Basın 80852