Katalog

SAYFA CUMHURİYET 19NİSAN1996CUMA OLAYLAR VE GORUŞLER Çalışmak Üstüne MELIH CEVDET ANDAY <E meMiliğim gelse.çekü- sem bir \ana, dinlen- setn" dıyen memuru \a da "Okullar ka- pansa da ke\fime bak- sam" dıven oğrencıy ı bılırsımz t,alismak bunta yorutu \e tat- MZ mı kı \dkınıp duruyoruz 9 Insanoğlu çalışmaktan oldum olası vakındı mı 1 Şunu da soralım Çalışmadan yaşan- maz mı' Çahşmadan vaşavanlar olduğunu bıl- dığımıze gore. bu sorıınun \anıtı "yaşa- nır"dır anıa unutmamalı kı çalışmadan yaşavan o kışılenn yerıne kesenkes baş- kalan <,alışi\ordur Tarıh bıze bu kı^ıleri veonlarınyerınekımlenn çalıştıgını an- latı>or Elbet o konuva da değıneceğız Ama dahabaşiaıken çalışmanınıyı guzelbır şev olduğunu neden duşunmeyeyım dı- yesorrrukselıvorıçımden Durunbaka- lım' llkel toplum ınsanınırı başlıca ugraşla- nııdan bın olanavcılık bırrş mı key ıf mı. \oksa lıem iş hem keyıf mıvdı' Bugun avulığa sade».e keyıf ıçın çıkıldığını bıl- dığımızegore demek geçımamacından uzakLışıldığında aynı ışkeyıfolupçıkı- \or Bunun gıbı hazır besın toplay ıcıhk da ılkel toplum ınsanının başlıca işlennden bın>dı Bugun kımı ko>lenmızde aılece ot toplamağa çıkma geleneğı vardır Bu otlardan kentlerde bılınmeyen guzel ye- mekler hazırlanır Bahçelerle çevnlı bır yerde oturmor- duk. bır gun o bahçelerde bırtakım otlar toplayan bır hanım gordum vanına gıt- tım. - <\ffedersınız efendım dedım merak ettım ne toplu\or>unuz' - Ebegumecı efendım - Yemeğı guzel olur degıl mı 1 - Ben \emek vapmak ıçın değıl de. pa- pağanım ıçın topluvorum Bunu çok se- vıyorda Şımdılık sadece a\cılık ve hazır besın toplay ıcılık ıçın konuşursak demek bızı yaptığımız ış değıl, o tşı beslenmek ıçın eoze almak zorunda olmamız yormakta- dır Ne tuhaf karnımızı doyurmak ıçın yorgunluğa katlanmak bıze agır gelıyor llkçağda kole çalıştırma duzenı \ardı \ı>eceğımızı ıçecegımızı evımızın te- mızlıgını koleler saglardı Pekı tembel- lık bır ışe >arar mıydı' Toplumuna gore değışivor bu, bakı- yorsunuz kımı yerde kole sahıbı yan ge- lıpkevfinebakmiş kımı yerde ise Ne- rededıvelım omeğıneskı Vunanıstanda kole sahıplerı felsefe'yı ve tragedya'vı bulupınsanlığaarmağanettıler Hem ko- le kullanıp. hem de hıçbıryenılık bulma- yanayazıklarolsun' Bır>enılık bulup ınsanlığa bırakmak Nedemektırbu 1 Insanhğa bır şey bırakmışım bırak- mamışım ben oldukten sonra ne umu- rumda 1 Gerçekten uzerınde durulacak bır so- run 1 Ben oldukten sonra ııısanların benı şoyle ya da bo>le anımsamaları, hadı so>le\elım \a da hıç anımsamamaları bende nev 1 degıştırtr kı' Ruhumun olum- suz olduğuna ınansam da bundan kendı- mekolav kolavpay çıkaramam Benı ryı- lıkle andıklarında ruhum bundan \e\ ınır mı, sev ınse ne y apar. nasıI gostenr sev 1 n- cını' Boy le yanıtsız sorularla uğraşmaktan- sa. karşılıksız olduğunu bıle bıle çalışıp yaratsak olmaz mı' Çozumu guç bır soruna gelıp dayan- dık Neıçın kımınıçınozverıdebuluna- cağım' Bız çalışma konusunu kaldığımız yer- de n surdurehm Nıçın çalışıyoruz' Bılmeyecek ne \ar. geçınmek ıçın Demek y aşamımızı ve soyumuzu (Bu- na turumuzu de dıyebılırız) surdurmek ıçın Nıtekım çalışmadan çalıştıranlar bı- ze "Çalışmazsan aç kalırsın. cezanı çe- kersin.'"demıyorlarmı' Bu soze, "Sovun sopun da kesilir" sozunu katmaları gere- kır Burayagelındığındekaçınılmazbırso- ru dıkılıyor karşımıza Bız bıreysel yaşamımızı surdurmek ıçın mı. yoksa turumuzu surdurmek ıçın mı çalışıyoruz' Bılmeyecek ne var turumuzu surdur- mek ıçın Bıreyın yaşam süresı ıle turun vaşam surecını şoyle bır karşılaştırmak bunun doğru olduğunu onaylamağa ye- ter 0>le>se bız yuzyıllar sonra doğacak çocuklanmız ıçın çalışıyoruzdur Ozven değıl de nedır bu' Yakın amaç (yaşamımızı surdurmek) \e uzak amaç (turun suregıtmesını sağ- lamak) ınsan bılıncınde bırbırının ıçıne gırmış durumdadır Insan bılıncının ote- kı canhlara ustunluğu burdan kaynakla- nır ve uzak amaç ıçın çaltşma, ınsanın do- gaya katkılannın tumudur kı, buna kısa- ca "költur" denır Çalışmaktan sadece kısa amacı anlı- yorsak o bıze hem yorucu gelıvor, hem de bızı çırkın bencıllıklere ^uruyor Ça- lışmadan yaşamak. ya da başkalannı ça- lıştırarak yaşamak gıbı Kalıcı çalışmalann hıçbırı yorucu \e sıkıcı değıldır -\ynca ınsanoğlu bu tur çalişmalanndaçıkarkaygısı taşımaz Çı- kar kay gısı ta^ımayan çalışma ıse mutlu- luk venr Ama çoğunluk, yakın amaçtan başka bır şey duşünmeyenler bu mutluluğu bır turluanlayamazlar ÇunkuGaliJeidunya- nın donduğunu bulmasaydı da ınsanlar yıyıp ıçerek kısa omurlennı surdurmeğe bakacaklardı En ly ısı Orhan Veli'nın şıınnı okumak olacak Dalgacı Viahmut İşim gucum budur benim G'oky u/ünu boyarım her sabah Hepiniz uy kudav ken U.vanır bakarsımz ki mavi. Deniz vırtılır kimi zaman Bilmezsiniz kim diker Ben dikerim. Dalga geçerım kimi zaman da O (İJ benım tazifem; Bir baş duşunurum başımda, Bir mide duşunurum mıdemde Bir a\ak duşunurum ayağımda, \e haltedeceğımı bılemem. Sabahattin Kudret Aksal Aydınlığı ADİL İZCİ Yazm Öğretınenı Ş aır-vazarSabahattin Kudret AksaJ'ı yıtıre- lı uçyıl oluyor Anık dergılerbırazeksık senı ^ıırler \ok Ama kıtaplarının ozenlı \enı ba-ıkıları vapılıvor anı ve şurlerde şiıre ılışkın kuramsal \azilarda adı ve du- şuncelerı geçıvor oyunlan sahnelenıvor Şımdt sessız bır ırmak Kımbılırne çok yerde hangı gızh okurlarla akıp gıdıvor Sabahdttın Kudret Ak;>al kımdı 'Sade alçakgonul- lu ıddidiiz ve gosterı^ten uzak bır bılge kışı Gerek- tıgınde konu>an kı^ıvdı ne eksık ne fazla Sozcuk- len ozellıkle seçer mıvdı' Bence lı.ıvır Sozcukleranlatacagına uygun bırbı- çınıde;>.ınının bılıncınde hazır bulunurdu Bunda fel- seteLilıgının de pavı olmalı BirbılgekışınırdemeMekMkelberte Bır"şair'"tav- rı d.ı vuıgulannıalı "Susuvorıım Susarsusma/duvuvomm başladığı- nı şiirin / Hep o. vanıbaşımda. golgvsiz gölge beklivor konuşnıayı." Çoğu gunu bovle vaşadı bır şıır dalgınlığı ıçınde bırvandandaoluşanşiınn ntmınıparmaklarıyld bul- maya çalışarak Bu nıtelığı sanınm hastalığında da pek degışmedı \ınemınldanmalar v ıne parmak he- saplarıyla ıçınde dev ınen de\ ındıgı sanılan ^ıırlerın şıır uçlannın ntmını bulmava çalıştı Ve o gunlerde uzun ugraşmalarla saptanabılen bırsozu "Ağ/ımbır şe> sö\le>emi>or!" 55 vıl vazınla. şıırle ıç ıçe yaşa- mı^j bır kıjı ıçın ne trajık bır soz' Bugun hangı şıır kttabını kanştırsanızşıırdendeote bır şev var Gorrnuıjgeçırnıışveçokşev kavramişbır bılgekonuşuvor Bırılkçağozanvadaduşunuru Ter- sı de ;>ovlenebılır Çagını çok ı\ı ozumsemış bırav- dınlık bılınç bdkınnedıvor "Çağına u> / Zamandışıvnnşın gibi davran / Bun- da çelışkijok." Çoğu şıırınde bır duşuniir sorgulamasıyla karşı karşıva gelıyoruz Evrenın. varlığın, yaşamın. olgu- lann nesnelerın ve ozellıkle u zaman n ın gızlennı ne çok elealmış ~Zanıan-ın çembennde korkunç / Doner duma, doner guneş, av / Işık ev renı, eskı sara> / Gctinr bıra- kır bızı tunç / Kapısına sonsuzluğun, aç." Hep avnı koşede. hep tımak ıçınde tuttuğu *za- man"a daldıgında kımbılır. ılkçağlardan bugune ne- ler goruyordu Bunlann çogunun ızduşumunu şıır- lerınde buluvoruz elbette "Sabaha doğru olmiiş bılge Anavimenes Kansı, gece beklevcn onu başucunda Bakmış kı eski bir guneş saklı avucunda." • "Kapımın dışında dev jnen bir at ki Sonsuz, sağnsında uçuracak beni İlkçağdan bir deniz, vaban kı\ı sonu Cunvurmuş evler, orada doğdum sankı. ^ u/ıımıı gordum Zamandışı a> nadan." Pek çok önemlı şıın var Aksal'ın Bunlardan bın de Zamanlar. tnsanlıgın sanat, bılım ve uygarlık se- ruvenının bırozetı gıbıdır bu uzun şıır Zaten yaşa- mın açtığı pek çok kavram konu olgu duyguvedu- şunceyı Aksal ınşıırlerındeyorumlanmış buluvoruz Gokyuzune pek de başını kaldınp bakmayan bınnın Aksal'ın şıırlenndekı ~gökjüzû*'nden sonra bır vur- gun yememesı olası mı' "Göğe benzenwyi dene / Gök gibi doğal / Gök gibi şaşırtıcL" Ve sabah vemavı ve deniz' Sanıyomm Dennce'de geçen çocukluk vazlannın bu sonsuz denız sezgısın- de buyuk etkısı var Son yıllarda şıınmız buyuk bırdevınım ıçınde Çok şıır yazılıyor vavımlanıvor Yenı başlavanlann, yo- lun ortasındakılenn Aksal'ın şiırlennden çıkaracak- lan çok şey olduğunu duşunuyorum Zaman zaman sorduğu bır soruvdu "Tin, sonsuz mudur?" Şu nısan gununde anlaşılıvorkı tın, S Kud- ret Aksal ayannda bır ozan ıçın sonsuzmuş 1 Sağlık Bakanı'na... S aglık meslek lıselerını vuksekokullara donuşturme projenızı olumlıı bulu\oru? \aln17 kız çocuklarını ortâokula bıle zorlukla gonderebılen fakır halkımızın onlara bır de lıse oûıenımı vaptırmalan olanaksız Uçyıl once bır kov çocuğunu Kızılay Hemşıre Okulu nun sonra da Vakıf Gureba Hastanesi ndekı meslek lısesının gınş smav ına soktum İlkınde 950 başvuruya karşın 45 oğrencı. ıkıncısınde de 750 adaydan ancak 2^'ını alabıldıler Ortada kalan 905 + 7 25 - 1630 kız çocugunun ve aılelerının çaresızlıgını penşanlığını gormenızı ısterdım Çıggıbı buyuyen hemşıre eksıklığı de olay ın obur vuzu Bu anlatttgım yalııızca istanbul'dakı ıkı okulda yaşananlar. ulke çapında duşununce bu sayıların ne denlı çoğalacagını duşıınmek oylesıne korkutucu kı Butun hemşırelerın yuksekoğrenım gormesı kuşkusuz çok guzel. ama • çocuklarını ortaokulda bıle zorlukla okutan aılelere bır de lıse ogrenımını vuklemek yenne, bu okullara bır de yuksek bolüm eklenerek oğrenım suresı altı ya da yedı yıla çıkanlamaz mı' Ulkemızın en onemlı sağlık sorunlanndan bırı olan bu konu uzennde duyarlıkla duşunecegınız ve kısa surede çozum bulacağınız umuduvla Semiha L'çuk Rumehhısan ^A °". •, ' PENCERE Mazlum Halklar Kobay mıdır?.. Ergun Balcı yazıyor "Israıl, Guney Lubnan 'dakı halkı sıstematık bıçım- de goçezorluyor Once halka koylennı, evlerını terk etmesı ıçın sure tanıyor, surenın bıtımınde de bom- bardımana başlıyor Boylece yedı gun ıçınde yakla- şık 400 bın kışı guneyden kuzeye, Beyrut'a goç et- tı " Israıl bunu neden yapıyor? Balcı, yanıtını verıyor "Lubnan hukumetı ve Surıye bu 400 bın multe- cıyeyıyecek ve bannak bulmak zorunda Lubnan bır hafta ıçınde muazzam bır ekonomık ve sosyal ka- osun ıçıneyuvarlandı Kargaşa bır sure daha devam eder, pamuk ıplığıne baglı dengeleraltustolursa, ul kede yıne kan govdeyı goturebılır Surıye de Lub- nan batağına gomulur" (Cumhunyet 18 4 1996) Ergun Balcı her olayın kokenındekı nedenı araştı ran yaklaşımıyla, yoksul bır halkın ustune oynanan kanlı oyunun ıçyuzunu açıklıyor Evet, mazlum halklara olum 1 Çağımızın yasası mı bu? • Bızım medyanın duzeneğınde çok ıyı ışleyen bır ku- çuk beyıncık var Şaşıyorum Medyada buyuk beyıncık çalışmıyor, yurek yok, vıcdanı ara kı bulasm, ama, kuçuk beyıncık tıkır tıkır çalışıyor Kuçuk beyıncık tekelcı medyanın bağlı bu- lunduğu buyuk çıkarların bılgısayarı gıbı ışlıyor han- gı olayı one çıkaracagım hangısını ortbas edeceğı- nı çok ıyı bılıyor Guney Lubnan'da 400 bın kışı bombardıman al- tında goç yollarına mı dokuldu? Tıs yok Çunku israıl ıle Turkıye arasındakı ışbırtığını tekel- cı medya benımsemış durumdadır herhangı eleştı- nnın pışmtş aşa soğuk su katacağını sanıyorlar Olur mu canım 1 Israıl ıle anlaşmalarımız yurusun, dostluğumuz pe- kışsın, ama, ılışkılenmızın sıcaklaşması zulum uze- nne yukselen ınsanlık dışı eylemlere goz kapatmak anlamına mı gelıyor? Hayır' • Kuzey Irak'a yonelık Çekıç Guç Bağdat, Kuzey Irak'takı Kurt halkını onune katıp Turkıye sınırına dog- ru surduğu ıçın Anadolu'ya uslenmedı mı? Mazlum Ortadoğu'da Kurtlerın ustune remıl atan- lar bır halkı emperyalızmın laboratuvannda kobay gı bı goruyorlar Ya Irak halkı? Amerıkan egemenı Mezopotamya coğrafyasında dıktator Saddam'ı duşurmek ıçın Irak halkını çolu- ğuyla çocuğuyla nınesıyle dedesıyle annesıyle be- besıyle kuşatmış, yoksul bır toplumun yenı yetışen kuşaklarının geleceğını koreltmış Ne ıstıyor? MArkası 19. Sayfada H JeıVıiz hava isteğiniz havada kalmasın! Unutmayın, kara kış yine gelecek! Nefes almak için doğalgaz, doğalgaz için Demırdöküı 3» Demirdöküm; alt yapısı, teknolojisi, servrsi ve yaygın hizmet ağıyla hava kirliliğiyle mücadele ediyor. r * Çocuklarımızın temiz hava soluyabilmeleri için, sizi doğalgazlı yaşama çağırıyor. (X)Demirdöküm" K E S İ N Ç Ö Z Ü M Çamlıca I; Merkezı B2 Biok Unalan Mahallesı Ayııma Caddesı KıJçuk Çamlıca 81190 Usküdar Istanbul Tel (0216) 317 64 14 Fakı (0216) 317 65 75 Tûketfcı D*nt}rra Servlıl Tel (0216) 317 64 14 /I» Hat Dıhill 331-332