Katalog

SAYFA CUMHURİYET 1 ŞUBAT 1996 PERŞEMBE 10 DIŞ HABERLER Kardak kayahğı krizi, yeni kabine için bugün yapılacak güvenoylaması öncesinde parlamentoda sert tepkilere neden oldu AtiııaVla lıükümet bunafaınıMURATİLEM ATİNA - Yunanistan'la Türkiye arasında Ege denizindeki ıssız Kar- dak adacıklan yüzünden başgösteren kriz, ABD'nin girişimleri ile sona er- di. Önceki gece Türkiye'nin hüküm- ranlık haklannı kullanarak Kardak adacıklar grubuna dahil başka bir adaya çıkarma yaparak bayrak dik- mesi ile daha da gerginleşen ortam, Yunanistan'ın geri adım atması ile sonuçlanırken iki taraf da karşılıklı olarak bölgeden çekildiler. Dün sa- bah saat 06.00da başlayan karşılıklı geri çekilme öncesinde bir Yunanhe- likopteri teknik bir arıza sonucu de- nizedüştü. Içinde üç kişi bulunan he- likopterin. Kardak adacığına çıkan Türk komandlannın yerini tespit et- mek amacı ile uçuş yaptığı belirtildi. Düşmeden önce Yunanistan Deniz Kuvvetleri'ne ait Navaro muhribi ile bir görüşme yapan kaptan pilot, he- likopterde elektrik anzası başgöster- diğini söyledi. Daha sonra helikopte- rin. Kardak adacıklannın iki mil açı- gına düştüğü ögrenildi. Helikopler personelinin aranmasına devam edi- liyor. 'Geri çeldlmeyecegiz' Türkiye ile Yunanistan arasında küçük Kardak adacıklan yüzünden başgösteren kriz. dört gün önce Yu- >nanlıların fiili durum yaratarak ada- cıklardan birinın üzerine bayrak dik- meleri ile başgösterdi. Türkiyenin bütün diyalog çağnla- nnı ret eden Yunan hükümeti, adaya komando çıkartarak oldu bitti ile ada- cıkların kendilerine ait olduğunu ile- ri sürdü. Önceki gece yansına kadar süren gerginlik ABD ile AB'ne üye ülkelerin arabuluculuk girişimlerıne rağmen Yunanistan Mıîli Savunma Bakanı Arsenis'in yaptığı "Geri çe- kilmeyeceğiz" açıklaması ile daha da tırmandı. • Ana muhalefet lideri Miltiadis Evert, parîamentoda yaptığı konuşmada, 'Düne kadar bu hükümetin başansız olduğuna inanıyordum. Ülkemiz acınacak hale gelmiştir' dedi. da ağır bir hava bulunduğunu belir- tip silahlı ku\"vetlerin üst kademele- nnden istifaların beklendiğini ifade ettiler. Gazereciler genelkurmay çevrele- rinde u \'unanistan için kara bir gün" olarak tanımlanan çekilmenin. silah- lı kuv\etler çe\relerinde büyük ra- hatsızlıkyarattıgınıdadilegetirdiler. Son geİişmeler üzerine Yunanistan Parlamentosu'nda bu akşam yapıl- ması beklenen. Simitis için güveno- y uniteliğindekibütçeoylamalannda başbakan \e bakanlarının zor saatler geçireceği Atina'daki siyasi gözlem- ciler tarafından belirtili>or. Parlamento kanştı Kardak Kavalıklan'nda bulunan Vunan askerleri duıı tabah crken saatlerde Zodiac botlarına binip geri döndüler. Türk askerleri de geri cekildi. (Fotoğraf: MHRİH AK) Önceki gece yarısından sonra. Türk komandolann adacık gurubun- dan bir diğerinin üstüne çıkmalany- la Yunanistan de\let organlarında başlayan panik. y ıne ABD ve AB ül- kelerinin baskısı »onucu Yunanis- tan'ın herzamanki gibi geri adımata- rak bölgeden çekileceğini açıklama- sı ile sonaerdi. Dün sabah 06.00 sıralannda Baş- bakan Kostas Simitis başkanlığında yapılan. içişleri \e kamu yönetımı, dışişleri. ekonomi. savunma. basın bakanlan ile genelkurmav başkanı- nın katıldığı Dışişleri Savunma Kon- seyi toplantısı sonrasında. Tedoros Pangalos ıle Yerasimos Arsenis bası- na açıklamalarda bulundular. Arsenis "Kriz. Yunanistan'ın hükümranlık haklannı zedelemeyecek şekilde ve Yunanıstan'ın. Türkiye ile bir diyalo- ğa girmeden, herhangi bir kayıp da vermedensonaerdi" şeklinde konuş- ru. Arsenis. "şuandagemilerinuzak- laşması ile uvgulanmakta olan anlaş- ma sayesinde adacıklar üzerindekı egenıenük haklanmı/ ile birükte ön- ceki statükoya dönülmüş oldu" dedı. Dışişleri Teodoros Pangalos da yaptığı açıklamada, Amerika Dışiş- leri Bakan Yardımcısı Rkhard Holb- rook ile gece boyunca 9 telefon gö- rüşmesi yaptıklannı belirtti ve Holb- rook'un Ankara ile de temas kurdu- ğunu söyledi. 'Anlaşmaya vanldı' Pangalos "Sonundaaskeri birlikle- rin tecriden u/aklaşnıalannı öngören ve sabah saaf 06.00'da uygufanması- na başlanan bir anlaşmaya vankJı. Askeri birliklerin uzaklaşması plan- ladığımı/ gibi ilerliyor. Önce büyük deniz birlikleri bölgeden uzaklaştı ve şimdi de küçük biıiiklerle de\ am edi- yonız. Bu anlaşma kay alıklardaki ba- lık adamlann u/aklaştınlmalarını da kapsamakta olup Tiirkiye'nin Kar- dak kayalıklannda başka egemenlik eylemlerine girişmeyeeeği, asker çı- karmayacağı ve bunİann etrafına sa- vaş gemileri göndermeyeceği taahhü- dü ile tamamlanmış olacaktır"dedi. Pangalos "Türkiye ile müzakereye girmeden vegenelolarak Ege'deki ka- yalıklarve ıssızadacıklariçin probiem yaratnıayacak şekilde, başardığımız anlaşma bunlardan ibarettir" şeklın- de konuştu. Bu açıklamalardan sonra helikop- terin düştüğü haberi. Yunan basın or- ganlan ve muhalefet partilerinin hü- kümeti eleştiren sert açıklamalanna neden oldu Anamuhalefet Yeni De- mokra.sı Partisi lideri Miltiadis Evert savunma \e dışişleri bakanlannı ne- den çekildikleri. neden geri adım atıl- dığı konusunda açıklamava eağırır- ken milli :>a\ unmabakanlığından ha- ber geçen gazeteciler genelkurmay- Öte yandan dün sabah olaylann şo- ku geçmeden parlamentoda bir ko- nuşma yapan Başbakan Simitis ile hükümet üyeleri muhalefet partile- rinden çok büyük tepkı aldılar. Baş- bakan Simıtisin konuşması sık sık kesilirken Amerikan işbirlikçisi. sa- tılmış gibi sataşmalara hedef oldu. Konuşmasında krizin atlatılmasında katkısı olan AB ülkcleri ile ABD'ye teşekkür eden Simitis'in bu teşekkü- rü bardağı taşırdı. Kardak adacığının Yunan olduğu- nu söylemesi ise parlamentonun bir- bırine gimıesine neden oldu. Ana muhalefet YDP liden Miltiadis Evert "Düne kadar bu hükümetin başan- sız olduğuna inanıvordum. Ülkemiz acınacak hale gelmiştir. Simitis hara- kiri yaparak inrihar ermelidir" dedi. Siyası Bahar Partisi Başkanı .\ndo- nis Samaras ıse "Türkive'nin karş»- sında ABD'nin baskısı sonucu yüzde doksan dokuzgeriledik. devamlı tokat yivoru/. Bu davranışlar kabul edile- mez, güvenoyunda o> umu/ Miltiadis Evert'in yânında olup ret verece- ğk"dedi." Yunanistan Parlamentosu'ndaki tartışmalar sırasındaiktidarpartisi ve hükümet ü>elerinin oldukça durgun ve üzgün olduklan dikkat çekti. tNGİLTERE: Simitis, ilk ciddi sınavmı başaramadı Yunan basını: IVIilli hezimet KIBRIS ZAFERARAPKİRLİ LONDR.V "KardakKrizT. lngilterede de yakından izlendi. Bir NATO üvesi \e Avrupa Birliğı ile de "özel Uişki" içine gır- miş bir ülke olarak Türkiye'nin Yunanis- tan'la ilişkilerini ilgiyle izleyen Ingiltere'de gerek hükümet gerekse basın yayın organ- lan, Ege'deki son gelişmeleri dakikası da- kikasına takibe aldı. Ingiltere Dışişleri Bakanlıgı. önceki ge- ceden itibaren Ankara ve Atina ile sürekli temas halinde olarak Amerika Birleşik Devletleri'nin uzlaştıncı girişimlerine tam destek verdi. Dışişleri Bakanı Makolm Rıf- kind yaptığı açıklamada. Türk ve Yunan Dışişleri Bakanlan"vla önceki gece birer görüşme yaptığını belirterek. "NATO'ya üye iki ülkenin aralaruıdakisorunlan banş- çı \oldan çözmeleri bizinı için çok önemli" dedi. Ingiliz basını da geiişmeieri geniş biçim- de aktanrken BBC televizyonu, dünya ser- visi ve yerel haber bültenlerinde Türk->u- nan gerginliğini ön planaçıkardılar. BBC'de yapılan bir yorumda ~Gerginliğin, Yuna- nistan için utanç \erki bir yenilgi ile sonuç- landığı, Yunan hükümetinin kendi kamuoyu önünde degüç durumda kaJdığı" kaydedil- di. lngilterede dün yayımlanan gazeteler ise dün sabaha karşı vanlan uzlaşmayı bas- kılanna yetiştiremediler, ancak soruna iliş- kın haber yorumlar ya> ımladılar. Independent gazetesinin haberinde, Ege denızinde üzerinde insan yaşamayan adacık \e kayalıkların. heriki tarafın haîkı tarafın- dan, hıçbir hukuki çatışma olmaksızın >ıl- lardır kullanıldığı. balıkçılann bu yöreler- de aviandıklan \e keçilerden faydalanıldi- gı anımsatıldı. Independent aynca Ege'de- ki bunalımkırdan, Türki\e \e Yunanistan'ın zarar gördüğü oranda. favdalananlann da bulunduğu belirtildi. Daily Telegraph gazetesi. Kardak Kaya- lıkları Knzi'nin Yunanistan da yeni işbaşı- na gelen Başbakan Kostas Simitis açısından "ilk ciddi sınav" olarak değerlendirildigini yazdı. Gazete aynca Simitis'in göreve gel- diğinden bu vana "Türkive karşıtı" bir imaj çizdiğini \urguladı. Times gazetesi de önceki günkü geliş- meleri aktardığı haberinde. bir Amerikalı yetkiliyedavanarak Amerika Birleşik Dev- letleri'nin gelışmelerden son derece kaygı duyduğunu \e çıkabilecek bir çatışmanın "Doğu Akdeniz'deçok ciddi bir gerilime yol açabileceğinden" endişe ettığini bıldirdi. Financıal Tımes gazetesi de bunalımın giderek askeri boyutlara tırmanma olasılı- ğı karşısında başta Amenka Birleşik Dev- letleri yönetimi olmak üzere Birleşmiş Mil- letler ve KATO'nun devreye girerek iki ta- rafa da 'itidal"çagnsında bulunduklanna dikkat çekti. ATİNA (AA) - Ege'de Yunanistan'ın sebep olduğu Kardak krızinin Yunanistan'ın "dip- lomatik >enilgisiyle" dün sabaha karşı so- na ermesının ardından. konuyu "milli he- zimet ve utanç" olarak nitelendıren Yunan gazeteleri. "Tarihin en büyük diplomatik yenilgisi" yorumunu yaptı. Bazı Yunan gazeteleri. kriz nedeniyle dün yeni baskılaryapıp, tiraj rekorları kırarken. \unan haîkı ise Simitis hükümetine çatıp, "utanç" ve "hezimef"ten söz eden haber- lerın yeraldığı gazeteleri kapıştı. Ülkenin en yüksek nrajlı gazetelerinden Elefteros Tipos. büyük puntolarla verdıği tam sayfalık manşetinde. Yunan hükümeti- nin Türkiye karşısındaki durumunu göste- ren haberini "Milli utanç gecesi'" başlıgı altında yayınladı. Gazete "Simitis Hükümeti, Yunanistan'ı. 2. Dünya Savaşı'ndan sonraki tarihinde, Türkive karşısında en büyük diplomatik yenilgive uğrattı. Dün gece boyunca, bir dizi i/ahı nıünıkün olmavan vöntemler- den sonra, hükümet, Pangalos-Arsenis ikizleri aracılıği) la bunların sonuçlarını, şerefli bir uzlaşma imiş gibi göstermeye de yeltendi" dedı. Elefteros Tipos. "Türk- İerin Kardak kavalıklarından birine ko- mando çıkarması yapmaları ile bu utanç işlenıi tanıamlandı" diyerek. krizin çözü- mü ıçın. Yunan Dışişleri \e Milli Savunma Bakanlan Teodoros Pangalos ile Gerasi- mos Arsenis" ın "bir can simidi olarak, te- laş içinde Amerikalılara başvurdukları- nı" \azdı. Elefterotipıa gazetesi ise tam sayfa manşet haberinde. Simitis hükümetinin. Kardak kiri- zinin hallinden sonra "bir başarıymış gibi" ilan ettığı sonucu "belirsiz \e bulanık" diye tanımladı. Gazete, kayalıklara Türk çıkarması konusunda. "Adacığımızda ay- >ıldız..." degerlendırmesini yaptı. Kriz bitti, adalılar rahatladı REŞAT AKAR ALMANYA: Gazetecilerin tahriki güç kavgasına döndü DENİZ İNCEDİKEN BOVS'/KÖLN-Atina ile Ankara arasın- daki Kardak anlaşmazlığının bölgeye sa\ aş gemileri gönderecek derecede artması üze- rine konu. dün Alman basınının da birinci sayfalannayansıdı. Gazeteler Ege'deki "küçük bir ada"yü- zünden çıkan gerginligin ciddi biçimde tır- mandıgını yazdılar. Bu arada Alman bası- nının. önceki gün yalnız "İmia" olarak ni- telediği adanın. artık parantez içinde Türk- çe adı "Kardak"a da ver vermesi dikkat çekti. "GereksizTartışma'*başlığı> la biryoru- ma yer \ eren Kölner Stadtanzeigergazete- si. "400 metrekarelik bir ada için tartış- maktan daha anlamsız bir şe> olamayaca- ğuu" belirtirken iki NATO üyesi ülkenin. birkayanın üzerinde "o bayrakmı,bu bay- rak nu" duracak tartışmasından daha akıl- cı bir diyalog bulması gerektiğini yazdı. Kölner Stadtanzeiğer. "Asılmeselenin,kim- senin oturmadığı bu adadan çok, Türk ga- zetecilerin akılsızca tahrikinin. Ankara ile Atina arasında bir güç mücadelesine dö- nüşmesi" olduğunu belirtti. Gazete "Duru- mu zor olan Başbakan Çiller, bu anlaşmaz- hğı son bir boy göstermeşansı olarakdeğer- lendirirken görevi Papandreu'dan daha ye- ni devralan Simitis de daha uysal davTana- mazdr yorumunu yaptı. Muhafazakâr Frankfurter Allgemeine Zeitunggazetesi ise haritalarda yer bile al- mayan bir ada yüzünden çıkan tartışmanın zamanlamasının çok körii olduğunu belirt- ti. "Başbakanlık görevini yeni devralan Si- mitis. Türkiye'ye daha >eni. iyi komşuluk önerisinde bulunmuşru" diye yazan gaze- te Türkiye Başbakanı Çıller'in sert sözle- rinin ise Ankara"daki hükümet oluşturma tartışmalany la baglantılı olabileceği değer- lendirmesini yaptı. Frankfurter Allgemeine. Türk - Yunan tarihınin "milliyetçi sloganlann" her iki ta- rafın da hoşuna «ittiöini ırösterdiâini yaz- dı. "Ege'de küçük bir ada yüzünden ciddi kavga" başhğını kullanan Tageszeitungise "Türk hükümeti hemen üstlenmese. gaze- tecilerin bu şahsi girişimi Atina tarafından çok satan bir gazetenin tiraj arttırma dene- mesi olarak görülüp geçilebilirdi" dedi. Ga- zete. "İmia" olarak nitelenen Kardak ka- yahklannın uluslararası hukuk uyarınca Yunan adası olduğunu. adanın Italya üze- rinden I947yıhnda Yunanistan'a geçtiği ve Paris anlaşmasıy la sınırlannın teyid oldu- ğunu savundu. Die VVelt gazetesi ise. Türkiye ile Yuna- nistan arasındaki anlaşmazlıklann eski bir geçmişi olduğunu belirterek Atina - Anka- ra arasındaki anlaşmazlık konulannın kısa birdökümünü yaptı. Gazete karasuları, kı- ta sahanlığı. Egeadalan. Kıbrıs'ınyanı sı- ra. Kürt mılitanlann Yunanistan'da eğitil- diği iddialarının da iki ülke arasında sorun yarattığını belirtti. SüddeutscheZeitung da Atina ile Anka- ra arasında "400 metrekarelik bir ada yü- zünden çıkan tartışmanın tırmandığını" vazdı. Önceki geceki operasvonla kayalıklardan birine çıkan SAT komandolan Türkba>rağı>erieştirdiler. (Fotoğraf: MERİH AK) LEFKOŞA- Yunan askerinin Kardak ka- >alıklarından çekilmesi üzerine Türk-Yu- nan savaşı beklentilerinin ortadan kalkma- sı. Kıbns'ın hem Türk kesiminde hem de Rum kesiminde büy ük bir memnuniyet ya- rattı. Ancak özellikle Rumlar derinden bir oh çektiler. Önceki akşam sınıra yığılan tanklar \e toplar da ya\aş yavaş karargâhlara çekilir- ken Rum ordusunun S'unanlı komutanı "Ne olur, ne olmaz" diyerek alarm durumuna dün de son \ermedi. Edınılen bılgıye göre özellikle başkent Lefkoşa ile Gazimoga- sa'nın Derinya bölgesınde olağanüstü sa- \unma önlemleri alan Rum Milli Muhafız Ordusu çok sayıda tankı ve fuzeyı bu böl- gelere yerleştırdi. Rum tarafının en fazla Türkiye'nin güney sahillerinden kalkacak sa\aş uçaklanna karşı füze önlemleri aldı- ğına dikkat çekildi. Kuşkusuz Rum Milli Muhafız Ordusu sı- nır boyunca olağanüstü önlem alarak alarm durumuna getirilirken Kıbns'taki Türk Ba- rış Kuv vetlen ile KKTC Güvenlık Kuvvet- leri de boş durmadı. Önceki akşam Rum- lar'ın yığınak yaptığı bölgelerde Türk kuv- \etlerininde önlem aldğıı ve askeri teçhizat donanımını arttırdığı gözlemlendi. Bu arada KKT(f Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş. Yunanistan'ın Kardakkayalıklan- nı ışgal ginşımini 1963 Kıbrıs olaylarına benzeterek "Türkiye bugün Kardak'tayap- tıklanm 1963 te yapabilecek durumda ol- muş olsay dı Kıbrıs meselesi o gün bitecekti" dedı. Denktaş dün gazetecilerin konuyla ilgili sorulanna karşılık -Yunanistan'ın Kardak kayalanna yapmak istediği. 1963'tc Maka- rios'la anlaşarak Kıbns'a yapnıış olduğu- dur" şeklinde konuştu. Kardak krizindeki başarısından dolayı Türkiye'yı kutlayan Denktaş. "Cmitederiz Vünanistan, çıkannın Türkht'yle ivi geçin- nıek. iyi komşulukyapmakoİduğunu ögren- mişolsun~dedı. FR4NSA Ege'de bayrak savaşı MİŞEL PERLMAN RARİS- Ege'deki Türk-Yunan an- laşmazlığının büyük tepkıler uyan- dırmadığı Fransa'da kitle iletişim araçlan, Kardak kayalıklanndaki du- rumu "Ege'de bayrak savaşı" biçi- minde niteledi. France-İnfo \e Fran- ce-lnterrady olan, dün sabahki çeşit- li haber bültenlerinde söz konusu problemle ilgili "birdetantkaydedil- digine"işaret etti. Bununla birükte, iki ülke arasında bir anlaşmaya varıl- dığı hususunu Türk Dışişleri Baka- nı'nın yalanladığı da bıldırildı. Fran- sız haber ajansı AFP'ye dayanarak Kardak olayını ele alan sol egilimli Liberation gazetesi, Yunanistan'm adı geçen adacıktaki "egemenliğini savunmak"için salı günü silahlı ku\ - vetlerini seferberettiğini belirtti. Ati- na'nın ay nı zamanda "yıllardırgörül- memiş bir Yunan-Türk krizinc karşı koy mak üzere" bu şekilde hareket et- tığini yazdı. Bu arada France-İnfo ile France-İnter radyoları dün sabahki haberlerinde, askerlerin adacıktan çe- kilmeye başladığını da ifade etti. "Bayrak savaşı"nın geçen perşem- be günü başladığını belirten gazete. Yunanistan ile Türkiye arasındaki bu anlaşmazhğın aralıktan beri sürdüğü- nü belirtti. Liberation. "Egedenizinin iki düşman kardeşi arasında bu bo- yutta bir anlaşma/lığa 1987'den beri tanık olunmadığına" dikkat çekti. Le Monde gazetesinde de. "Egede- nizinde, Yunanistan ve Türkiye ara- sında venigerginlik"başlığı ileçıkan haberde. üzerinde hiç kimsenin yaşa- madıgı bir kaya'parçasının. iki ülke arasındaki tartışmanın merkezini oluşturduğu bildirildi. Gazetenin ha- berinde, Türk ve Yunan yetkililerınin kriz ile ilgili açıklamalanna da yer \enldi. BELÇIKA: AP'den Kardak tepkisi SEDEF K BRÜKSEL - ^unanistan'ın Avrupa Birli- ği'nde Kardak kayalıklan krizi konusunda ken- dine destek arama çabalan sürüyor. Hafta başın- datoplanan Avrupa Dışişleri Bakanları Konse- yı'nde Dışişleri Bakanı Pangalos tarafından tem- sil edilen Yunanistan. Konsey de aradığı deste- gi bulamazken. A\ rupa Birliği Komibvonu da bu konuda sessiz katmayı tercih etmişti. Kriz ko- nusunda resmı bir açıklama yapmayan Avrupa Komısyonu. basın sözcülerinin ikili görüsmeler- de yaptığı açıklamalarla konunun iki ülke ara- sında görüşmeler y oluy la çözümlenmesi gerek- tiğini belirterek bu konuda Avrupa Birliği'ni ya- nına çekmek isteyen Yunanistan'ı hayal kınlı- ğına uğrattı. NATO yetkililerinin de benzer yönde açıkla- malar yapmaları karşısında Yunanistan. umut- larını Avrupa Parlamentosu'na çevirdi. Dün Avrupa Parlamentosu'nun Brüksel'de yapılan genel kurul toplantısında söz alan Sosyalist Grup Başkanı Ingiliz milletvekili PaulineGre- en. "Üye bir ülke ile kısa bir zaman önce Avru- pa Birliği'nin gümriik birliğini onay ladığı bir ül- ke arasında ciddi bir kriz olasılığını \e bir savaş durumunu tolere edemeviz" dedi. Daha sonra söz alan İspanyol parlamenter ıse Türkiye'nın Ege'deki tutumunu eleştırerek"Avrupa Birli- ği'nin bu konuda bir taur alması gerektiğinPbe- lirtti Genel kurulda söz alan bir Yunan parla- menter ise Türkiye'nin uluslararası hukuku ih- lal ettiğini \e Ege'de bir kriz yaratmaya çalıştı- ğıııı belirterek. "Lyeülkelerdenbirininegemen- liğine bir saldın durumu sözkonusudur" dedi. Bu konuda genel kurul toplantısında hazır bu- lunan A\ rupa Komisyonu Başkanı JacquesSan- tere bir soru yönelten Yunan milletvekili Av- rupa Komisyonu'nun konu üzenndeki tepkisi- nin ne olacagını sordu. Santer, cev abında komis- yonun bölgedeki olayları yakın bir biçimde ta- kip ettiğini ve son bilgilere göre tansiy onundüş- tügünü belirterek. Jaha önce bayan Green'in de dediği gibi A\ rupa Birliği olarak iki ülke arasın- da bir savaş durumunu tolere edemeyeceklerini sövledi.