Katalog

Cumhuriyet İmthazSahibi: Berin Nadi Genel VajııAonetmenı Orhan E n n ç # Dış Haberler Ergun Balcı • Ekonomı Bulent Genel \ avın Koordınatoru Hikmet kızaniık • kultur Handan Şenkoken • Spor Vbdülkadır \ ucelman • Makaleler Samı Karaoren • Duzeltıne Abdullah Yazıcı • Fotograf Erdogan Köseoglu 9 B1I21 Belge Edıbe Bugra 9 >. urt Haoerler Mehmel Faraç Çetınkava # Vazıişlerı Mudurlerı fbrahım \ıldız(Sonımlu) DınçTa\anç 9) Haber Merkezi Muduru Hakan Kara 9) Gorsel \ onetmen Fikret Eser YavmKurulu Orhan Ennç, Okta\ Kurtböke Hıkınct Çetınka\a, Şökran Soner Ergun Balcı. Dınç Tav >nç. tbrahım > ıldız Orhan Bursalı Mımafa Balbat Hakan Kara Ankara Temsılcısı Mustafa Balbat 9 Haber Mudunı Doğan Man Ataturis. Buh an No 12> Kat 4 Bakanlıklar Ankara Tel 41^020 C hat) Fak- 419^0:"'• izmır TemMİciM Serdar Kızık, H Zıva BK 13^2 S 2 3 Tel 4411220 Faks 44191179AdanaTem^kra Çeön Yığenoğhı. lnonuCd 1I«S \ o 1 k^t 1 Tei ^ 2 2 ^ 0 Faks j i ^ S T ) Muessese Muduru Erol Erkut • ivoordınator Ahmet Konüsan 9 Muhasebe BulentYener9Jdare HûsevınGûrer#tşletme Önder Çelık • Bılgı-tşlem Naıl Inal • BılgısavarSıstem MürihetÇıier MEDY \ C 9 Yonetım Kunılu Bajkanı Genel Mudur Gülbuı Erduran 9 Koordınator Rcha Işıtman 9 Genel Mudur V. ardımcısı MıneAkdag MEDY\ G 9 Yonetım Kurulu Başkam Genel Mudur Lstân Akmen 9Murahhas u>e BoraGonenc \awmlavaB *e Basan Turt>.a_ C*. '9 4] Gun Haher oel j 4.34 U ıansi Ba~ n \e ^ awncıltk A S PK 246 Istanbul Tel 10 2121 S 2 (b 0S (20 hat) Fak 0 212) Sl , 6 ARALIk. 1995 îmsak * "56 Guneş 7 0"7 O ğ l e l 2 02 tkındı 14 22 Akşaml6 \atsı 18 09 MEDY ACTel Mı9M 5 H 84 60-6! Fal,i •. I 1 >s466 Hollywood'da yeni yıl • Haber Merkeri - Gen kalmış ulkelergıbı sorunları olmavan \e belırsızlık ıçınde yaşamavan Batı dunvasında ınsanlar. yenı yılı karşılama hazırlıklarına şımdıden ba^ladılar Dun\a sınemasının başkentı sayılan Holl>\vood'da, 'Noel eğlencelennde ve geçıtlerde renklı sımalann kullanılması amaçlanıvor Etkınlıklerde rol alan aktrıs adayı Elvıra da kameralara poz vererek, kutlamalardan faydalanmayı amaçlıyor 'Eniyi arkadaşım şiir' • Haber Merkezı - kadıkov Woodstock Rock Cafe de çarşamba gunlen >aır Enver Topaloğlu nun duzenledıgı En Ivı Arkadaşım Şıır Hakkında Bıldıklenm' konulu tartı^malı şıır soyleşılen devam edıvor 17 00"de başlavan so>leşının bugunku konuğu şaır Cenk kovuncu olacak Tanju Okan hastanede • İZMIR (Cumhunyet Ege Burosu) - karacığer vetmezlığı nedenıvle Ege Ünıversıtesı Hastanesı'nde bır haftadan ben tedav 1 goren Turk pop muzığının unlu îstnı Tanju Okan'ın sağlık durumu cıddı>etını koruyor Her ıkı bacağında damartıkanıkhgı bulunan sanatçının hastaneve geç geldığı belırtılıyor Okan'ın sağ bacağı teda\ ıve olumlu vanıt \enrken sol bacağının İcesılebıleceğı belırtılı>or Renaulfun reklam filmi • Haber Merkezı - Vorum- Publıcıs-FCB tarafından gerçekleştınlen Renault Clıo reklam fılmı ozgun konusuvla ılgı çekıyor Ozgun senaryosu Yorum Ajans tarafından yapılan reklam fılmı Turk-Fransız ortak >apımı Tumu Antalya'da çekılen filmın vonetmenı ve kameramanı Fransız çekım ekıbı ıse Turk Filmın telesıne ışlemlen Fransa"da seslendırmesi ıse Turkı>e'de sapıldı Select Reklam fflCA finalinde • Haber Merkezi-Başanlı reklam fılmlenvle tanınan Select Reklam uluslararası reklam vanşması EPICA'da t nale kaldı Avrupa"mnen cnemlı reklamcılık \arışmalanndan bın olan EPICA'yayaklaşık28 ulkeden 4 bıne yakın reklam ulışmasının katılımı\la gerçekleşıvor Yanşmada CEğerlendırme ıse varatıcı f knn ozgunluğu \e anlatım lalıtesıne gore \apılı>or ^lect Ajans fınale Vlarmara Bıra r.'klamlanv la gırdı ferihi eserlerm korunması I Haber Merkezı - 13 \akıf Haftası nakatkı ı arak Gazetecıler Sos>al hzmetler ve Emeklılık ^akfı nın duzenledıgı Tanhı Eserlerın fûrunması \e Tanıtımı" bnulupanel7 Aralık 1995 fcrşembe gunu saat 4 30 da Cağaloğlu, Burhan Hek Konferans Salonu nda upılacpk Gazetecı->azar hasan \ ılmaer ın "neteceğı panele bnuşmaci olarak Ord Prof [r Sulhı Donmezer. îanbul \akıf Bolge Mudur brdımcisi Dr Ahmet Inan uk Mım Dr Sınan ı.enım ve gazetecı-yazar raluk Durukal katılacak ABD'de gerçekleştirilen beyin kongresine katılan 23 bin uzman, son bulgulan değerlendirdi Tıp, beyinde şiddetin izmi anyor• Beyın kongresınde açıklanan son araştırmalar. ınsanlardakı saldırganlık ve şıddet eğılımı ıle bevındekı serotonın oranı arasında bağlantı olduğunu ortaya koyuyor. ÇeviriSenisi-Şıddetınvesaldırgan- lığın nedenı nedır0 Bunca olum. kan. aıle ıçı ve dışı şıddet savaşlar cıdden Freud'un dedıgı gıbı eğıtımdekı ak- saklıklardan mı kaynaklanıyor, yoksa toplumun suçu mu1 Genetık nedenle- re mı dayalı voksa akhmızdan. bey- nımızden mı kaynaklanıyor0 23 bın beyın uzmanının katıldığı tum zamanlann en buyük beyın kong- resınde norolojı araştırmacılan bu so- rulann yanıtlannı aradılar Kasım ayı sonunda ABD'de gerçekleştınlen kong- rede bevınde şıddetın ızlen arandı Bazı msanlann potansıyel suçlu ola- rak mı doğduklan, yoksa toplumsa! oğretıler sonucunda mı bu duruma gel- dıklen heptartışılmıştır Bınlercefare uzenndevapılandeneyler buhayvan- lann genetık vapılanna vapılan mu- dahalelenn. davranış oruntulennı de- ğıştırdığı hayvanlarda saldırganlık be- Iırtılennın arttığını. hattaçıfkleşme şe- kıllennın bıle alışılanın dışına çıktığı- nı gostermıştır Başan ve saldırganlık Amenka'da bırçok suçlunun savun- masında bılımsel genetık raporlar kul- lanılmiş aılelennde 3-4 kuşak suç ış- lemış ınsanlann avoıkatlan bu olguyu muvekkıllerının lehıne kullanmaya kalkmıştır Başan ve saldırganlık bır- bınnden çok zor aynlan ıkı olgudur Bu soylemı evnm surecınde sadece ko- şullarla savaşmayı bılenlenn yaşam- da kaldığı gerçeğıne bakarak rahatça gorebılırız Ozel bır saldırganlık gos- teren bır tur de yanı erkek de belkı bu surecınb.yolojıkbırmırasıdır Istatıs- tıklerşıddetedayalısuçışleyenerkek- lenn sayısının kadınlardan 9 kat fazla BEYİN DENEN MUCİZE 3hafta OMURİÜK BEYİN 7hatta 4hafta GELİSME Insan embnyosunda itk görunen sıstemierden btn sınır sıstemkfir. Doğumda beyin tüm sinir hücrelenne ve asıl büyGldOğünûn 1/4'ûne sahipttr. 12hafta AMYGDAIA Duygufann oluşmasında Itmbık sistemtn bırparç3sı etköndrr • ÜMBİKSİSTEM Ortaktaşa duygusaf konumumuzu behrieyen sm KORTEX îçındekı lövnmJarbu bölgenın alanmı 02 metrekareye VENTRİKEL tçt sıvt doiu böttmler fa'ıîgı deposu şekiınde kuüanıîiyor HIPPOKAMPUS Duygulann oluşmasında lımbık sistemâi bır parça<" olarak etK DURA MATER Beynsn denmsi taV, ıçimfe büyuk damariar vardtr DtREK KlRfS Adı venten bölme sağ ve sol beym yanlanndakı talgılen karşılaştınlır. ^ HİPOTALAMÜS Katp attşlarını. kan basıncmı. susuzluk ve cınsei dürtülerîmızı kontrol eder. HİPOPHYSE— -~ Hormon sıstemlerini yönetır KÖPRÖ BEYİN Kökünün bır parçasıdır. Kûçük beyne ve iliğe utaşan hareket emırlennı ıletır. TALAMUS DuyguJan değertendirır ve Cortex'e aktanr. Hareketien koordine e d e r ORTA BEYFM Özef ve motof davrantşian beîırter KUÇOKBEYIN Harekeiferln öğrenUcfigi ve yünetSdğı MEDULLA Omuriltğin uzantısı olarak sohık BEYIN KÖKÜ Omuritîkte bağtantı aîdİBerkezıdir. Baş ve gövde arasındakj l i ğl ıteîitenbtr nöronun aktancı {Axon} höcreten tarafından alıc* bmmters (dendnt) göndenr. Küçük baloncuklar (vesiket) mesajlart alır ve s«nyaHen çözûırıter. Tum beytn Raçlan da Synaps üzerınde eikıiıdır. tniş merkezier saldırganlık ve şıddet ıle bağlantılıdır. olduğunu ortaya koymaktadır Ve v ıl- lardır yapılan araştırmalara bakıldı- ğında şıddetın kavnaklandığı nokta- nın beynımız olduğu gerçeğı de yad- sınamaz bır şekılde gorulmektedır Kongreye katılan norobıyolog Flo\d Bloom,on yıllardır ^aldırganlığın kım- yasal nedenlennı araştırmış ve seroto- nın maddesının eksıklığıyle saldırgan- lık arasında bır bağlantı kuımuştu Se- rotonın eksıklığı ıse alınan besın mad- delenvle ılgılı olduğu kadar bevnın urctıın ternhıvle de bdğlantılıvdı 'SerotoniıTin etkisi - 4 hafta bov unca bır kafese kapatı- lan erkek \e dışı tareler bu surecın so- nunda bırhavlısaldırganlaşmışlar \a- pılan araştırmalar sonunda bu sure ıçın- de ha> \ anların bev nınde çok v av aş bır serotonın uretımı olduğu belırlenmış- tır - < \\nıha>'vanlaruzennde>apılanın- celemeler sonunda serotonın uretımı- nı kisitlaytu ılavlarsonraMndadahay- vanlann saldırganlaştığı belırlenmıştır - 1000 Fınlandıyalı tutuklu arasın- da yapılan bır ınceleme sonucunda, en duşuk serotonın oranı en ağır suçlan ışlemış mahkûmlar arasında olçulmuş- tur Bu konudakı en yenı araştırmalar ıse ABD de başlatılmış ve gonullu de- neklenn beyınlenndekı serotonın ora- nı duşurulerek denekler uzennde goz- lemler vapılmı^tır Deneklenn saldır- ganlık oranlan artmış, avrica jieneıae acımasızbırtutumızlenmıştır Bu araş- tırmalar sonunda agresıf tutumlar gos- teren hastalann serotonın duzey ını yuk- selterek tedavı edılmelen vontemı de neredevse kesınlık kazanmıştır Uz- man çev reler belırlı bır beslenme prog- ramı ve serotonın tedav ısı ıle bu turra- hatsızlıklar gosterenlenn yuzde 70 ıle 90 oranındakı kesımını ıvıleştırebıle- ceklerını \ urgulamışlardır Insanlann şıddet ıçeren e> lemlenn- Aydınlanma Vakfı kuruluyor 'Felsefe, arbk eve girecek' • Ulusal uzlaşmanın bozulma surecıne gırmesmden etkılenen bır grup, Kadıkoy Sanat Merkezı'nde toplantılar duzenleyerek ınsanlan ıyılık ve kötulük üzenne düşunmeye yönlendınyor \VFERDtNÇKURT Kadıkov Sanat Merkezı nde toplantılar duzenleven bır grup, "felsefeyi ev lere sokup insanlan yaşam ve gelenekler, h ilik ve köfuluk uzerine duşünmeye" yönlendınyor Kadıköy Sanat Merkezı "ndekı çalışmalara 1 5 yıldır konuşmacı olarak katılan Merin Bobaroğlu, çalışmalarını "Felsefe. ulkemizde akademiktir ve kavramlar arkasına hapsedilmiştir. İnsanın, bireyin kimliğini algılamasında bir roliı TOktur. Biz, felsefeyi diyaloglarla geliştirmek. insanlarla tarüşmak istedik" şekiınde anlatıyor Koktendıncılığın son donemlerdekı yukselışı. ulusal uzlaşmazlığın ıvme kazanması ve ınsanlann bu koşullarda kendı kulturel kımlıklennın farkında olma gereksınımının felsefe tartışmalannın başlamaMnda etkılı olduğunu soyleyen Bobaroğlu. toplantılannın her geçen gun daha genış katılımla surduğunu belırttı Anadolu a\dınlanması Bobaroğlu, felsefe soyleşılenne ev hanımından oğrencılere kadar toplumun her kesımınden katılanlann olduğunu çalışmalannın kurumlaşma aşamasına geldığını belırterek şunlan soyluyor u .\nadolu A\dınlanma \'akfı kuruvoruz. Vakıf olarak tartışılarak uretilen kultürun bir birikimini eldeedeceğizve çalışmalanmızı vazılı hale getirip insanlarla paylaşmak istıvoruz. Asıl amacımız ınsanlık kulturunu ortaya çıkarmak." "Aİıadolu'da Avdınlanma" adh soyleşılere konuşmacı olarak katılan Bobaroğlu, "Mye Vnadolu'da Avdınlanma" sorusunu şoyle vanıtlıvor "Anadolu bir kultur aşureskJir. Hem antik >Itsır hem antik \unan, Anadolu'da kavnaşıyor. Anadolu, Vahudi ve Pagan kutturunden de ızler taşıyan bir alp erenler kulfumdur. tçinde ovle bir uvgarlık potansheli taşıvor ki. bunu yaşam biçimi olarak benımseyen bir Anadolu var. Orada dinın dogmatik yapısını kıran \e vaşamla ozdeşleştiren bir felsefe var. Anadolu'dan çıkan bu felsefeyi gelistirerek \nadolu insanının urettiği her ne v arsa kuttur adına. konumuz ıçine alarak var olan potansıveli donuşturmek istiyonız. Bu yuzden Vnadolu'da Aydmlanma adımverdik sovieşilenmize." Akademık bır felsefe eğıtımı almayıp 1968'de Bektaşılıkle tanıştığını, bır usta-çırak ılışkısıyle felsefeyle yoğrulduğunu vurgulayan Bobaroğlu, bugûnlerde Aristoteles'ın Organonadlı esennı tartıştıklannı söyluyor Çocuklar bir vaş daha buyuyecek, ergenler gençliğe bir adım daha vaklaşacak. insanların büvuk çoğunluğu bir yıl daha vaşlanacak. Ne gam! Veni yıl coşkusu diınvayı şimdiden sardı bile. Bu coşkunun en canlı vaşandığı yeıierden biri de Yeniyıl ışıltisı lstanbulun Bevoğlu semti. İstıklal Caddesi giydiği ışıltıh elbise ile 1996">a girmeve şimdiden haar. Rengârenk ışıklarla bezenmiş caddedeki kalabalığın ıse ne /aman zaman yağan vağmura nedegecelerin avazınaaldınşettiği var. Va alış- veriş vapıvor va da eğlenmeye bakıvorlar... (Fotograf ERZ \DE ERTEM) de mutlaka beyın ıçınde kımyasal bır hata olması gerekmedığı de vurgulan- maktadır Fızıksel yaralanmalarda bır- takım davranış bozukluklanna yol aç- maktadır Bu alanda yapılan araştır- malann sonuçlanna gore - Hıpotalamusun belırlı bolgelerı- nın zedelenmesı hastanın ınatçı ve pa- nık ıçınde olmasına yol açı>or - Amenka hapıshanelennde ıdam edılmev ı bekJeyen kadın ve erkek mah- kûmlann, suç ışlemeden once bırkaç kez kafalanndan yaralandık- lan belırlenmış Katıller, kun- dakçılar ve banka so> guncu- lannın yapılan klınık araş- tırmalar sonucunda lımbık sıstemlennde aşın bır faalı- yet gozlenmtştır Uzmanlar negatıf duygulann akıl yo- luyla kontrol altına alınabıl- dığını. ancak bu bağlantının kımyasal ya da fızıksel ne- denlerle kesıntıye uğradığı ınsanlarda duygusal kısa dev - reler yaşandığtnı ve davra- nışlann kontrol edılemedı- ğmı belırtıyorlar Depresyon. psıkoz ya da nevroz gıbı ne- denlerle bır- takım operas- yonlargeçıren hastalarda ıse amelıyat sırasında beyındc onlenemeyen bırtakım fızık- sel zedelenmeler yuzunden aşın korku duygusu veya ta- hammul edılemez halusınas- yonlar oluştuğu soylenıyor Aynı hastalarda konsantras- yon bozukluklan. sureklı bır boşunalık duygusu ve amaç- sızlık gıbı bulgular da goru- luyor Yapılan son araştırmalar- dan bınnde, anne babası ta- rafından ıhmal edılmış, şıd- dete maruz bırakılmış ya da doğumlannda bır komplıkas- yon meydana gelmış 4269 genç erkek denek olarak kul- lanılmıştır Bu gençlenn 18 yaşından önce y aşıtlanna go- re uç kat daha fazla suç ışle- dığı belırtılmıştır Yıne yapı- lan başka araştırmalar sonu- cunda savaş gormuş. teca- vuz edılmış ya da şıddete ma- ruz kalmış ınsanlann hıpo- campuslannda bır buzulme gonılmuştur Bu buzulme- nın stres hormonlannın aşı- n faalıyetı sonucunda oluş- tuğu bılınmektedır Bu ın- sanlardan doğan çocuklann beyınlennde de benzen bo- zukluklara rastlanmaktadır Giirültüden en çok etkilenen, işçiler Araştırmalar, ses düzeyinin 90 desibelden daha yüksek olduğu ortamlarda çalışan işçilerde işitme kaybı meydana geldiğini gösteriyor. Buna 'endüstriyel sağırlık' adı veriliyor. İSTANBLX (ANKA) - Sınırlılık, stres. genlım gıbı psıkolojık etkı- lerle, adrenahn salgısının anması, kalp atışlannın hızlanması, sağırlık, tansıyon yukselmesı ve kas kasıl- malan gıbı olumsuz fızıksel etkıle- re yol açan gurultu, özelhkle ışçıle- nn sağhğına doğrudan etkı y apıy or Sesın uyumsuz, düzensız rahat- sız edıcı olması ve gereğınden şıd- detlı çıkması ıle ortaya çıkan gurul- tu çevre kırlılığıne neden oluyor Gurultu kaynaklan doğal ve ya- pay olarak ortaya çıkıyor Doğal olu- şan gurultuler "yanardağ patlama- sı, yağnıur, ruzgâr, deprem \e sualtı gurultuleri'* olarak nıtelendınlıyor Insanlar tarafından uretilen gurul- tuler ıse "eğlence gurultüleri, inşa- at, satıcı, elekrrikli ev aletleri, şehiri- çı oyun sahası gurultüleri, mekanik gurultuler. trafık. endusrrı bomba vetopanşı" olarak gostenlıvor Gurultu, otomobıl, tekstıl metal çelık, kâğıt endustnsı çalışanlan. uçak şırketlennın elemanları. pılot- lan. traktor ve kamyon suruculen ıle demırvolu çalışanlan bıskuvı makarna vemeklık vağ fabnkalan ve ıçkı şışelenmesınde çalışanlar tersane ve maden ışçılennm sağlı- ğını tehdıt edıcı boyutlara ulaşıyor Sesın şıddeti 120desıbelınuzen- neçıkınca kulağafızıksel zararve- rerek acı \e ışıtme kaybına yol açı- yor Organızmagurultu>ebutun ola- rak tepkı gostenyor Gurultu ışıt- me organı sağlığında, binır sıstemı. dolaşım, solunum kas Mstemlenn- de. kalpatışlannda adrenahn salgı- sının artmasında, tansıyon yukselme- sınde buvuk rol oynuyor EndûstrKel sağırtık Bazı araştırmalarda, 90 desibelden daha yuksek gunıltulu ortamlarda çalışan işçilerde ışıtme kaybının ol- duğu ve bu tür kayıplara "endustri- \el sağırlık" adı venldığı belırtılı- yor Endusrnyel sağırlığın kontrol altına alınabılmesı ıçın kulaklık ve kulak tıkayıcılannın kullanılması onenlıvor Bu tıp araçlann ses du- zejınde 10-35 desıbellık azaltma sağladığı ka\dedılı>or Turkı>ede ^ık olarak gorulduğu orta>a çıkanlan endustrıyel sağır- lık. yuksek gurultuluyerlerde bır yıl surevle çalışan ışçılerde. ışıtme bo- zukluğunun seyrekortaya çıkması- na neden oluyor On )il çalışıldığı zaman bu oranın yuzde 5 kırk yıl ça- lışıldığı zaman yuzde 40 a yuksel- dığı ka>dedılıyor Gurultunun şıdde- tı 115 desıbel crvannda ıse ışıtme kay- bının yuzde 20 olduğu on yıl sonra da buyük bır kısmında endusrnyel sağırlığın gorulduğu belırtılıyor Gurultunun ınsanlan fızıksel ola- rak etkılemesı dışında psıklojık ola- rak da etkıledığı ve bu etkılenn ın- sanlan ruh sağlığını tehdıt edecek du- rumda olduğu ka>dedıli)or Gurul- tunun olumsuz etkısının kışınındu}- gusal yapısı ıle ılgılı olduğu ve su- reklı genlım stres sınırlılık. şup- hecıdavranma duvgusal \e davra- nışsal etkıler ortaya çıkardığı belır- tılıvor Onlemler Gurultunun azalmasında başanlı olabılmek ıçın ıyı planlama teknık ve yasal kontrollenn yapılması ge- rekıyor Gurultunun azalması ıçın alınabılecek onlemler şoyle sırala- nıyor "Gurultu. armosfere, ıklimin dunımuna, gurultunun yavılma ala- nına gore, gurultu kavnağımn top- rağa olan uzaklığına, toprağın van- sıtma ve emme ozellikk'nne ve bitki ortusu bulunup bulunmadığına go- re av arlanmalı. Şehır planlaması v a- pılırkcn endustnvel gurultu kaynak- lan v e otovollar > aşam alanlanndan uzak tutulmalı. > uksek sesle muzık \avinı vapan eğlence yerlerinde, ses düzeninin kontroliı sağlanmalı. ge- niş yapraklı ağaçlarla çevre duzen- lcmcsivapılmalı.'"