Katalog

12 KASIM 1995 PAZAR CUMHURİYET SAYFA KULTUR 15 Bir yabatıcmnı varohış macerast \HL ANTMEN >edı yıllık bırdunyagezgınlığının ardındaı ulkesıne ve kentı Pans'e dönen bir kadın \enı bır ya>ama neredenbaşla>acağını bilemez Parıs'te tavbolmus hisseder kendını oraya aıt o'nıa dıvgusundan voksun ıçıne du^tuğy bu saçma anlamsızlığa bır çare du>unrrek varoluşunu aniamlandırabılmek. dahası yasamıvla ıljılı bır karar \erme vukumljlugunden kaçınmak ıçın bır çozumbulur kendınce Sokaklarda ır?,anlan ızlemeye baslar rastgele Bır 'otekTıı n golgesı olmustur artık. \a^amı baska yaşamlann şekıllendırdigı bır koşusturmacaya donuiimıstur Bu golge jasamın kahramanı. Sophıe Calle Lluslararası İstanbul Bıenalı ne katılan bu "\abanci\son 10-15 vılın en ıljınç Fransız sanatçılanndan bırı Sanatını ırdelerken yasamıvla nasıl bır kopru kurdugunu dusunmeye gerek vok \asammdan kesitler daha sonra tımak n,ıne ko>ulan yapıt ısımlenne donusmus bırer macera Bir adamın peşinden Venedik'e Parıs sokaklannda tanımadığı ınsanların pesınde surdürduğu ntuel. ona çocuklugunda oynadığı oyunlar anımsatıvordu Bırotekının karannı rotasinı \e enerjısını kullanıyordu Sophıe Calle'ı uluslararası sanat ortamına tanıtan ılk çalışması "Venedık Suiti" ıste bov le doğdu Izledığı bır kışının ılk ısmını ve "bir on gün kadar sonra'" Venedık e gıdeceğını kulak mısafırlığı>le oğrenen Calle ın bu adamı - Henri B.- o kentte de ızlemek ıçın \enedık"e gıdışı orada belkı vuzu aşkın otelde yalnızca ılk ısmı\le aradığı bu adamı bırozel dedektıf tıtızlıgıvîe bulmaya çalışması. derken ona Venedık sokaklannda rastlayarak yenıden peşıne düşup Henn B "nın varlığını fotoğrafları> la belgelemesı bır kıtap halınde 1983 Mİında \a\ınilandı Fransız telsefeu Jean Baudrillard'la onak vavımladıkları bu kıiapta Baudrıllard. Calle ın sanatının ana noktasını "otekinin izierini silmck" seklınde lanımlıvordu Ovsd belkı tanı tersım \jpı\ordıı Calle bırotekının adımlarına onak olarak sıradan bır ınsanın pesınden suruklenerek o otekinin \arlığını fotograflarla belgele\erek \arlığının ızlennı Mİmek verıne daha gorunur kılmıvor muvdu' Sanatını aıüatmayı sevmiyor Bıenal mekanlanndan bırı olan Aya innı de goruştuğumuz sanatçı. sanatıv la ilgılı her ne kadar sessız kalmavı \eğlese de bır ıpucu verdı bu konuda **lki bakıs açısı da geçerli. İnsanları ule\erek onlan kendimce \ar edivorunı. ama işim bıttığı anda da onlardan avrılarak izierini silıyorum." O\sa ızlcıı Mİmek her zaman o denlı kolav değıl Sophıe Calle ın en ılgınç çalı^nıalarından bın de >ıne 1983 \ihnda Lıberatıon gazetesinde l "> gun bovunea yavımlanan "Defter"dı C alle'tn sokakta bır gun rastgele buldugu Pıerre adında bır adama aıt ka\ıp bır adres deftenydı bu \e Calle deften sahıbıne vollamadan once totokopısını çektırmıs. ardından Adan Z \e kadar bu adamın tum tanıdıklanna telefon ederek Pıerre Herkesi bekleyen bir aile mezarlığı Sophıe Calle ın Uht\lurvm\ı htanbıd Bıenalı kapsaınmda 4\ a lı mt Je seı~gıledıgı ı$ı I99l)tunhlı Mezaıiaı Bu liin c sın kcn nagı Sophıe Calle ın 19701ı ulhınla Ccilıfornıa da zn atvt efngı hır mezariık MezaHıklakı mezuı taşlanmn bır ozellıgı \ar i zerlennde fiimleı degıl ohtleı ın ı ttinızı a ıiılt n>lleı ı tiı anııe bahıi kunlıs çıhı (Fotoğraf ERZADE ERTEM) D'nın tanıdıklarınm gozunden bır kiMsel tanhını olusturmus \c bunu Lıberatıon gazetesinde pervasızca gun be gun va\ımlamıstı Tıpkı ~\enedık SuitPnde olduğıı gıbı "I)efter"de de Calle ın temel meselesı sanatını tanımla\an anahtar sozcuk olan ">okluk*tan \ola çıkarak bır Calle lV79ulımla:ı\a,vt ettığı o mezadı^u bu Atr daha gttnııı Mezariar ' K, ın O nıezarların sı\xıh-be\az. ınsan bavutımdakı forogmflannı <ıiı ah <, er( e\ eler fç ınde ı v duvara asmadan - \um gerçekie olduğıı gıbı - verde sergıiıvor Calle Sanatç ının otekı ışlerınden oldıık^a farklı da oha 'MezuHar daadında ı ıne Calle 'ın sunalının temel noktası olan varlık-\okluk ıkjlenıı < eı (e\vsınde gorulebılıı Mezanuşlanmn ıcennde kınılıkleı ın ı alnızt. a ıııle mllerı\ le belnhmmş ohnası, ı oklıtklarım saııkı daha bu gönmüı kılnoı bu \andanda onlan znaretetme dc ne\ ıııııne onlaı 11 alnızca tanımış olanları degıl herke\ı onak edı\ oı Kiezaıiar' bır aılı nın ^vınht ı ıne dcn et edn oı ı:le\ eııı \ımı bu aıle t'i ıvnsel bu ho\ ııtta aslında bemıu senın oınıh ııılc s; Bu mczaı taşlanm Culıfoınıada gorduğıımde \ aşamtmda ılk de/tı fotognıf <,ekmek ıstedım dnor Sophıe Calle )ılluı \onnıonnı ı enulen zı\ arei ettıgımde ıızeıınde Ktz kıırdeş Erkek kaıdet ı azan taşlann ı anına t eııılen eklennııştı Baba Bırınct Eş. 4mıt Bebek Te\ze'. Dede gıbı Benım ılgınn çeken bu kiiilerm neden tek bırmlleanıldıklamdı Bu baba a\ nı zamanda bıı ının kanleşı de olıımaz nııuh' \edeıı onu ö\ le anmavt seçmiflendı'" •varlık'yararınaktı Pıerre D usmıyle ortalıkta yoktu ama. onu tanıyanlann anlattığı ovkııleraracılıŞıvla var edılınistı Ote vandan ınsanlaronu anlattıkça \arokisu gerı,ekdiM bır ovkuve donusmüstu sankı Pıerre D nın Ama bu sekılde varolmak Pıerre D nın hosuna szıtmemıstı anlasılan Bır sure sonra ortaya çıktıgında. ocunu alabılmek ıçın bır zamanlar strıptızcılık de \apmış olan Sophıe Calle ın (,ıplak bır totoğratını bulmıis ates puskuren bır mektupla bırlıkte Lıberatıon gazetesıne \ollamıştı Pıcrrc D ılc "\enedik Suitfndekı Henrı B Sophıe Calle'ın sanatında adı olan kahramanlar Bır de adı olmajanlar orneğın temızlıkçı kadın kımlığıyle is bulduğu bırotelde konuklann odalannın. odalarındakı ozel esvalannın kısacası \a>amlanna aıt kırıntıların fotograflarını çektıgı "Otd" sokakta rastladığı ınsanlan vatağında uvunıava da\et edıp ("İnsanlara bo\lesi çılgın bır istekle me\dan okusunca, ha>ır dcmesini bılemKorlar!'* dı>or Calle) onlann u\urken totoğrafîarını çekıp ruyalarını anlattırdığı ~L>u\anlar*gıbı ıslen \ar Tabıı bır soı u gelıyor hemen akla Sophıe C aile sınırlan asmıyor mu ' İnsanların va>amı\la kurduğu bu kevfı ortaklık tacıze gırmı\or mu bır parça ' ~Valnızca Pıerre D. işınde sınırlan azıcık aştığımı duşundum" dıvor sanatı.1 Sanatını yorumlamıs olanlar ıseayııı düşuııcede değıl K.ımisi "gizli ajan". "çağdaş Mata Hari" gıbı ısımlerle tanımlıvoronu kımısı röntgencılığın smırlarında gezınmekle suçluvor bu maceraperest kadıııı İzle\en >a da izlenen olmak O>sa Calle'ın ınsanlarla kurduğu bu ılışkıyı tersıne çe\ırdığı çalismaları da \ar "Golge"*bashklı çalısmasında. annesıne kendısını ızlemesı ı<,ın bır ozel dedektıf tutmasını tembıhlemıs boylece golge olmaktan çıkıp bır golge taktırmıstı kendı kendısının pesıne (Bu çalısmadan elde edıleıı totogratların bır bolumu ddha sonra bırde "Otoportre" baslığı altında Pompıdou Merkezı nde sergılendı ) Ashnda ızleyen ya da izlenen olmak arasında bır fark vok Calle ıçın "Benim ıçın ılginç olan, tamamen ke>fı bır duşunceden vola çıkarak - hakkında hiçbir şe> bilmediğın, hiçbır hıs du>madığın bir ınsanın peşine takılmak gibi - kendi kendine kovduğun kurala u>mak adına ke>fi olan bir şevın son derece obsesif bir şe\e donuşebilmesi." Ototmografik öyktiler Sophıe Calle'ın ızleyen degıl de izlenen konumunda olduğu bırdığer çalışması da 1988 tarıhlı •*Otobi\ografikO>kuler"dı kı ıııetınlerle desteklenen fotoğraflar eslıgınde kurduğu bu ı^ınde hep ınsanlann ozel vasamlarına burnunu sokan Cdlle kendı ozel vasjmını gozleronune senyor çocuklugundakı kımı tatsız olavları eskı aşklarını yasamına etkı etmıs çesıtlı onemlı olavları bıraraya getırıyordu Ornegın çocukluğundan berı asık olduğu bır ddamla ılgılı bır o>kusu \ar 30 vasına bastığı gun bu adamı buluyor Bu oykuııun fotografı kırıs kmsolmus beyaz bır gelıtılık Altında ""Birlikte geçirdığimiz ılk gecede bu elbısc\ ı gİMniştim" vazıvoı Sophıe Calle'ın sanatında (ya da yasanıında) sjnat vasaııı. \ar-\ok açık-gızlı gıbı kavramlar bırbırıııe kansivor kendısıne'kurbanlar* seçmekle suçlanıvor onları habe'lerı bıle olmadan kendı ovunlarına ortak etmesı belkı elestırılere neden oluvor ama oııun sanatında aslında kımın kımın golgesı olduğu o kadar açık değıl Bır \arolus bıçımı Calle ınkı de '•Bâkın" dıvor sanatıv la "burada bır an birisi \ardı". Ve "bende oradavdım. onu gördum. \aroluşuna tanık oldunı.. denıck kı ben dv \arım." PENALTI MEMET BAYDUR Memet Baydur yazılarını onumuzdekı haftadan ıtıbaren surdurecektır 36. ULUSLARARASI SELANİK FİLM FESTİVALt 'Llıs'in Bakışı' 'Altın îskender'in sahibi bu gece açıklanıyor ASLI SELÇl'K SELANİK-Buvıl 36 sı gerçeklestırılen l luslararası Selanik Film Fesrivali dün gece Italvan usta Michelangelo Antonioni nın Pardelales nuages (Bulutkınn Otesınden) fılmıyle açılısını yaptı 13 kasıma dek surecek festıvaldekı bashca bolumler sunlar Uluslararası Yarısma Ulusal Yarışma. \enı Ufuklar Balkan Sıneması na Bakıs. Krz. stof Kıeslovv skı. Mıchael Cacoyannıs ve Nannı Morertı Toplu Gosterılerı Iran Sıııeması ndaıı Seçmeler Festıvalde ı Turk tılmı ver dlıvor CananGerede nın '\şk Olumden Soğuktur' fılmı Uluslararası ^a^smada Omer Kavur un 'Cizli V uz'u ve \ılmazCune> ın "Umut'u Balkan Sınemasına Bakıs bolumunde Uç tane onemlı sergı de etkınlıkler kapsamında Bın Theo \r.gelopoulos'un ulkemızde gosterımde olan fılmı 'Llis'in Bakışı'nın >.eı totoğraflarından oluşuvor Fılmın çekımını bastan sonuna dek ızle>en unlu tbtoğrafçı Joseph Koudelka ımzalı Dığerı Avrupa'da ılk fılmı çeken Lumiere Kardeşler gıbı Balkanlarda ılk tılmı t,eken Manakıs Kardeşler'ııı sergısı Bır dığerı ıse unlu Rus vonetmen Sergei Eisenstein'ın çızımlerı ve f ılmlerınde kullandığı objelerın sergisi LluslararaM Vansma nın büyuk odulu Altın İskender'ı kazanan \e Llusal Varısma nın sonuçları bu gece vapılacak kapanıs torenınde açıklanacak Hararetlı bır sekılde sureıı festıvalın onur konuklan arasında Turk smemaseverlennın 'Zorba' v e •Stella" tılmlerıvle vakından tanıdıklan >unanlı vonetmen Mkhael Caccovannis geçen İstanbul Film Festivali nde gosterılen 'Sevgıli Cunluğum' tılmının vonetmenı Italvan Nanni Morettı ve 'AşkZamam' adlı tılmını İstanbul da ı,eken iranlı vonetmen Moksen Makhalbafvar Avnca testıval çerçevesınde ulkemızde de gosterımde olaıı "l lis'in Bakışı' tılmının ^uıidnlı vonetmenı Theo Angelopoulos testıvalın konuklarına ozel bır gosterı duzenlıvor Fılmının »,ekım mekanlarından bın olan ve hemen hemen tum tılmlermde ver alan Florina kasabasında *Llis'in Bakışı'nı sinemaseverleıe Torino sinemayı çok seviyor CUVIHIRCANBAZOGLL Torino tam bır sınema kentı vıl bovunca çok onemlı festıvaller duzenlıvor Torınolu lar Buyıl4-8 ekım tarıhlerınde 2 Uluslararası K.adın Sıneması Festıvalı nı ve 1-5 kasım tarıhlerınde 49 Lluslararası Spor Fılmlen Festıvalı nı (Venedık ın ardından dunvanın en eskı smema festıvalıl \asadi Torınolu lar Sıra 13 vasına basan Ulusiararası Gençlık Sıneması Festıvalı'ne (10-19 kasım) geldı Italvada genç sınemacılara venı eğılımlere en tazla desteğı veren Tonno Lluslararası Gençlık Sıneması Festıvalı'nın (Festi\al İnrernar/ionaleCinemaGiovani) bu yılkı programı çok zengın ve kalıtelı Festıvalın bolumlenne geçmeden dokusuyla ılgılı bılgı verelım Italyan Sınemasının venı vıldızı Nanni Moretti've gore Torıno'dakı bu organızasyon dar butçesıne karsın İtalya nın en jararlı sınema festıvalı. kuçuk festıvallenn gururu 3 sınema salonunda gosterılecek 300 film ıçın seksen bın lıretlık (^aklaşık ıkı buçuk mılyon TL) abonman kartlan satılı>or Fılmlen tek bıletle ızlemek ıse abonmana gore havlı pahalı Film basına on bın lıret (yaklasık uç vuzoıı bın TL) oduvor sınemaseverler Gençlık sıneması festıvalı. kısa metraılı filmleıe verdığı onemı bu vapıtları uzun metraıhlarla avnı salonlarda gosterıme sokarak kanıtlıvor Torino festıvalınde bolum sa\ısı ha>lı tazla Uzun metraılı varısma)a aralannda James Merendino'nun Touuh Guv (ABD) Cannes 95"te Altın Kamera odullu The Uhıte Balloon (Iranl Cınden Nıgh Jıng ın On The Beat ının de bulunduğu 14 tılm katılıyor 5 yarısma bolumu daha var " l luslararası Kısa Metraj" bolumunde 12 ulkeden l" 7 film yeralıyor Bunuıı disinda ttalva Sahası (28 film). Tonno Sahası (19 tılm) Italvan kısa Metrajlarının bır Yılı Reklam Spotlarındakı Sınema bolumlennde fılmler odul aravacak Torino Lluslararası Gençlık Sıneması Festhale katılan Little Sister'dan bir sahne Festıvalı nın karakten vansma dısı bolumlerde şekıllenıvor 'tarısmadisi gosterı lecek tılmler "Dluslararası". "Gece>arısı Sıneması" ve ""İstekler" altbaslıklannda toplanı\or Fılm savisi havlı tdzla ılk dı'kkjt çckenleı ıse Hal Hartley'ın Flırt ı Roberto Rodnguez'ın Antonıo Banderas lı kadroy la yoııettığı Desperado su Tokıo Fıst ve Gonın adlı Jdpon fılmlen Hong kong tılmı POIILC Contıdentidl ve Brezılvdlı Julio Bressane'ın O Mandarııf ı Geçen vıl doğan Orızzoııte Europa (Avrupa Genel Gorunumul bolumu ıse Avrupa sınemasının saglığı ıle ılgılı bılgı verecek sınema çevrelenne 1994 te Belçıka Italva ve Portekız sinemalaıını ınceleven bolum. bu vıl Alnıan ve Iııgılızlerın uzun-kısa metrajlı f ılmlerıne gozunu çev ırecek Festıvalın kanımızca en renklı bolumu ^0 uzun 20 kısa fılmden oluşa(.ak "Cincma No\o Brassiliano- Cınema Vlarginal-Brasile Anni 60" Brezılva sınemasının t,ok ılgmç orneklenvle sıradısı çalismalarını toparlavan festıval vonetıcılerı bu bolume çok seyırcı beklıvor ABD belgesellenne avrılan bolumdeıı sonra sıra >onetmenkre adanmıs programa gelıvor Son vıllarda Iran sıneması denınteone çıkan vonetmenler Kiarostami ve Makhmalbaf. Ama Iran'da ıvı ışler vapaıı baska ısımlerde var Ornegın son Locarnoda uçunuıluğıı kazjnan kadın vonetmen Rahşan Bani- Etemat t.ırklı bır dıle sjlııp Tonno da tılmlerı Kinozel bır kose aynlnııs İranlı kadın vonetnıene Dığer konıık ıse tılmlerı daha once Cannes Venedık Locarno'de gosterılen Portekızlı vonetmen Paulo Rocha. Cınema Novo Brassılıanoadlı bolum dı.şındd her tılmııı ltal>anca elektronık altvazıyla gosterıleceğı testıval ılgınç bır tılmle kapanacak Peckinpah'ın VaİT>ı üelde'sı (The Wıld Bunch) tamır gormııs ozgun uzunluğunda ılk kez sınemaseverlere uosterı lecek Joe L o ^ WaO«r & The te Tates Waiter Wolftııan Washington The Roadmasters Gece uzun... Müzik sıcak... Biralar huz gibi... Efes Püsen Blues Festıval başkyoı... Blues'un devleri, tam 10 gün boyunca, tstanbul, îzmir ve Ankara'da sizlerle biMâe olacak. Enfes fast-food seçeneklen ve buz gibi Efes Püsen'lenn, bhıes'un sıcacık ritmine eşlik ettigi geceler, şimdi sisdnle... Fesüvale katüan...Yaşamın ta kendisıne kaühn. İstanbul HUton Convention & Exhibition Center -15, 16,17, 18 Kasım 1995 Saat 19.30 ve 18 Kasım 1995 Saat 14.00 İzmir HUton - 20, 21, 22 Kasım 1995 Saat 19.30 Ankara HUton - 24, 25, 26 Kasım 1995 Saat 19.30 BİLET SATIŞ TERLERt 'BeymenAlsancak(0-232) 422 7275 .VakteramaAbancak(0-232)421 6S90 Vakkorama Suadıye (0-216) 350 87 42 ANKJUUL • Vakkorama (0-312) 42S 22 85 • Atlanüs Hı-Fı Center (0-312) 426 90 29 Vakkorama Rumelı (0-212) 234 42 81 • Polo Karum (0-312) 426 82 34 Vakkorama GaHena (0-212) 559 54 44 • Dost Musıc Center (0-312) 425 80 57 Vakkorama Akmerkez (0-212) 282 09 65 • Audıo Vıdeo Mûzık Market (Atakole) (0-312) 438 82 48 Efes Pilsen'in kültür ve sanata katkıları artarak sürecek.