Katalog

SAYFA CUMHURİYET 10OCAK1995SALI 14 KULTUR Paris'te, 1996'da gerçekleştirilecek 'Türk Filmleri Toplu Gösterisi'nin koordinasyonunu üstlenen Mehmet Basutçu: Türk Sineması diinyaya açdıyor PELİNÖZER Türk sineması, bugünlerde yoğun şekilde, Paris'te. Beaubourg ya da diğer adıyla George Pompidou Merkezi'nde yapacağı çıkarmaya hazırlanıyor. 16 Nısan - 8 Ekım 1996 tarihleri arasında, Fransız se- yircisine 1920'li yıllardan günümü- ze dek uzanan bir çizgide, Türk sı- nemasının değişik evre ve akımla- nndan örnekler sunulacak. Altı aya yayılan toplu gösteriler sırasında, aynca sınema salonu giri- şmde Türk sinemasıyla ılgili afiş, fotoğraf, kostüm ve dekorlardan oluşacak bir sergi açılacak ve Beau- bourg Kültür Merkezi'nin "Cinema Plurid" koleksıyonu içinde, yakla- şık 300 sayfalık, Türk sineması üzerine bir referans olacak nitelikte, "Cinema Turc" adlı bır de kitap ya- yımlanacak. Türk Filmleri Toplu Gösterisi; Beaubourg Kültür Merkezi ile Eu- ropalıa'96-Türkiye arasında kasım ayında yapılan ve Europalıa Koor- dinasyon Direktörü Melih Fereli ıle Beuabourg Kültür Merkezi Başkanı François Barre'nın imzalanyla yü- rürlüğe giren anlaşma sonucu ger- çekleşiyor. Bu etkinliğin koordinas- yonu ve hazırlanacak kitabın yayın yönetmenliği için, Beaubourg Kül- tür Merkezi tarafından görevlendın- len Mehmet Basutçu ıle yurtdışında ilk kez gerçekleştirilecek olan genış kapsamlı "Türk Filmleri Toplu Gösterisi" ve buna koşut olarak dü- zenlenecek etkinlıkler üzerine ko- nuştuk - Beaubourg'da "Türk Fiimleri Toplu Gösterisi" gerçekleştirme fik- ri nasıl doğdu? Bu kapsamlı progra- mın gelişiminden söz edebilir misi- niz? Paris Beaubourg Kültür Merke- zi'nde yapılacak Türk Sineması Toplu Gösterisi, on yıldan bu yana üzennde düşündüğümüz bir proje. 'eaubourg Kültür Merkezi'nin tanıdığı olanaklan üç noktada toplayabiliriz: Her filmin, ortalama üç kez, merkez içinde bulunan 350 kişilik 'Garance' salonunda gösterilmesi; bu salonun girişinde bir sergiye mekân sağlanması ve en önemlisi, Türk sineması üzerine ciddi bir kitabın yayıma hazırlanması... Bu projenın gerçekleşebilmesi için Kültür Bakanlığı'nın ya da res- mi bir kurumun yaklaşık 100 filmin kopyasını Fransızca altyazılı olarak sağlaması gerekıyordu. Ancak, kimseden ses çıkmadı. Kültür Ba- kanlığı'na, Pans Büyükelçiliğı ara- cılığıyla yapılan olumlu önerınin bile yanıtsız kalması oldukça dü- şündürücüydü. Çünkü, genellikle dığer ülkelerin kültür bakanlıklan ya da elçılikleri, Paris Beaubourg Kültür Merkezi'nde düzenli olarak yapılan bu tür gösterilerin sorumlu- su Jean-Loup Passek'e. "Bizün si- nemamızı da programımza almantn dileriz, size gerekli kolaylıklan gös- termeye hazınz" dıyerek gınşımde bulunurlar. Passek, genellikle kendi tanıdığı ve güvendiği kişilerin öne- rileri doğrultusunda, bu tür diplo- matik yaklaşımlan da göz önünde bulundurarak seçimini yapar. hangi ülkenin sınemasını tanıtacağina ka- rar venr. Değişik boyutlarıyla Türk sınemasına gelince, yakla- şık on yıldan bu yana, Passek bu toplu gösteriyi gerçekleştirmek isti- yor; her fırsatta da bana ve sinema- mızın tanıdığı diğer adlanna. "IN'e zaman hazır olacaksuuz?" diye si- tem edıyordu. Ne yazık kı bir türlü gerekli desteğı göremediğimiz için bu projeyı hep askıya aldık. - Beaubourg Kültür Merkezi ile Europalia'nın bu etkinliği ortakiaşa gerçekleştirnıesi, maddi açıdan da size kola>lıklar sağtamıştır mutlaka. Europalia projesinin, bu etkinliğin gerçekleşmesinde temel güç olduğu- nu söyleyebilir miyiz? • Evet. Europalia'nın Belçika'da Türk kültürünü değişik boyutlarıyla tanıtmak amacıyla düzenleyeceği gösteriler dızisi için sağladığı büt- çenin bır bölümüyle Paris'teki programı da gerçekleştirmemiz mümkün oldu. Yoksa, yalnız Beau- bourg'dakı toplu gösteri için, ne ye- ni kopyalar bastırmamız, ne de alt- yazılarını yaptırmamız mümkün olacaktı. - Filmlerin kopyalannı kim sağb- yor? Yapım. alryan. tasuna gibi üc- retteri kim karşdayacak? PORTRE: MEHMET BASUTÇU Aslında nükleer reaktör Fızikçisi olan Doc. Dr. Mehmet Basutçu, 1979 yılından bu yana gazetemizde sinema ve tiyatro yazılan yazmaktadır. Aynca; Hürriyet- Gösteri dergisi ve 1991-92 yıllarında Hürriyet gazetesinde de sinema konusunda haber ve yazılan yayımlandı. 1971 yılından bu yana Fransa'da yaşayan Basutçu'nun sinema alanındaki çalışmalan şunlardir: - 1984 Uluslararası Cannes Film FestivaJi'nde "Altın Kamera jüri üyeliği. - 1987- 1991 yıllan arasında, Uluslararası Cannes Film Festivali'nin "Eleştirmenlerin Haftası" adlı yan bölümünün seçıci kurul üyeliği. - 1990 yılından bu yana, Sofya'da yayımlanan "Balkan Media" ve Yeni Delhi'de yayımlanan "Cinemaya" dergilerinin yayın kurulu üyeliği. - 1993 yılından bu yana Uluslararası lstanbul Film Festivali'nde uluslararası danışmanlık. - Mehmet Basutçu, aynca 1995 Uluslararası lstanbul Film Festivali Ulusal Jürisrnde görev alacak. 'Bataklı Damın Kızı Aysel' adlı Uk köy rdnûni Muhsin Ertuğrul, 1935 yüında çekmisti. BasroUeri Talat Artemel ve Cahide Sonku paylasmışü. Bu etkinliğin sorumluluğunu, Türkiye cephesinde hangi kurumun üstleneceğını saptamak gerekıvor- du Başında Hütya LçanSu'nun bu- lunduğu Europalia'96- Türkiye Si- nema Direktörlüğü, bize umulma- dık bir destek vererek. kopyalann yapım, altyazı ve taşıma harcamala- rını üstlendi. lkınci aşamada en önemlı yardım Sinema ve Televiz- yon Enstitüsü'nden geldı. Filmlenn yenı kopyalannı basma işıni bu ku- rum üstlendi. Kopyalar bizde kalacak Beaubourg Kültür Merkezi'nın tanıdığı olanaklan üç noktada top- layabiliriz: Her filmin, ortalama üç kez, merkez içinde bulunan 350 ki- şilık "Garance" salonunda gösteril- mesi; bu salonun ginşinde bir sergı- ye mekân sağlanması ve en önem- lisi. Türk sineması üzenne cıddi bır kitabın yayıma hazırlanması... Altı çızilmesi gereken başka bir nokta, altı ay sürelı bu çok önemli etkınlikten sonra, hazırlanan kopya- lann bızde kalacak olması. Demek ki, herhangı bır ülkeden ya da ku- rumdan istek geldiğinde, kısa süre- de onları tatmin edecek bir paket hazırlayabileceğiz. Kaldı ki altyazı- lar bilgısayar sistemıyle hazırlana- cağı için, kopyalar ıstenilen dıldeki altyazıyla. istenilen ülkeye gönderi- lebılecek. Aslını sorarsanız, bugüne kadar nasıl olup da böyle bir çalış- manın yapılamadığını anlayamıyo- rum... - Seçüni yaparken ne gibi öiçütie- riniz oldu, kirnlerin görüşierini aldı- nız? Seçtiğiniz her filmi gösterme olanağı bulabilecek misiniz? Doğal olarak son söz, bu gösteri- ye olanak tanıyan Beaubourg Kül- tür Merkezi'nın. Ancak. imzalanan anlaşmaya göre bu seçime yardımcı olma görevı bana düşüyor. Çünkü Jean-Loup Passek, uluslararası fes- tivallerde gösterilen Türk filmlerini izleyebılmesine karşın, doğal olarak sınemamızı çok yakından tanımı- yor Bu koşullarda kendisine film önermemiz gerekiyor. Europalia, Brüksel'de yapacağı toplu gösteri için; Onat Kutlar. Sami Şekeroğiu, Vecdi Sayar, Atilla Dorsay ve ben- den oluşan bır danışmanlar kurulu oluşturmuştu. Aynca geçen yaz ba- şında, Kültür Bakanlığı'nın "Sine- manın Yüzüncü Vılı" nedeniyle yaptığı bir toplantıda. sinemayla il- gilı meslekı kuruluş, ünıversite, va- kıf ve festival temsilcilennden, da- nışmanlar kuruluna verilmek üzere yüzer film önermeleri istendi. Ge- len yanıtlar değerlendirildı ve yak- laşık 130 filmlık bir ön liste oluştu- ruldu. Ne yazık ki, dilediğimız her filmi bu listeye almak mümkün ol- madı; çünkü kopyalan ya yoktu ya da negatifleri çok kötü durumday- dı... Dengeü iiste oluşturacağız Biz de Jean-Loup Passek'le bir- likte bu listeyı temel aldık. Herke- sin üzerinde fıkir birliğine vardığı bazı Filmlerin alınması böylece ke- sinleşti. Geriye kalanlan ise Paris'e giderken yanımda götüreceğım 60 kadar vıdeo kaseti Passek'le birlikte izledikten sonra belirleyeceğız. Öy- le sanıyorum kı Türk sinemasını en geniş biçimde tanıtacak dengeü bir liste oluşturacağız. - Hazırladığınız "Cinema Turc- Türk Sineması" adlı kitap üzerine bilgj verir misiniz? Yayına nasıl ha- zırlıyorsunuz, bu kitabın Türkçe olarak basılması da gündemde mi? Farklı kültürel sesler getiren ülke sinemalan Pans'te, Beaubourg Kültür Merkezi'nde düzenlenen toplu sinema göstenlen; az tanınan. ticari sinema ağı içinde yer bulamayan ve farklı kültürel sesler getiren ülke sinemalannı ve sinema sanatçılannı geniş kapsamlı bir program çerçevesinde tanıtmayı amaçlıyor. 1978 yılından bu yana düzenli olarak yapılan bu göstenlerin her bin ortalama 150 filmden oluşuyor ve yaklaşık 100 bin izleyıciye ulaşıyor. Türk sineması, yazılı ve sözlü basında geniş yankılar bulan ve önemli bir bölümü değişik ülkelerde de programlanan bu etkinliğin 50. konuğu olacak. Bugüne dek Beaubourg Kültür Merkezi'nde sinemalan tanıtılan ülkeler arasında Danımarka (1979), Macaristan (1979-80), Portekiz (1982), Hindistan (1983), Polonya (1983-84), Çin (1984-85), Yugoslavya (1986), Japonya (1987), Brezilya( 1987), Gürcıstan (1988-89), Orta Asya cumhuriyetlen (1991), Meksika (1992-93), Kanada (1993). Kore (1993) ve Ermenistan (1993-94) sayılabılir. Bu yıl ise Beaubourg Kültür Merkezi'nde. Yunanistan ve lsviçre sinemalannın toplu gösterilen gerçekleştirilecek. Beaubourg Kültür Merkezi'nin en önemli katkılanndan bin de çı- karacağı bu kitaptır. Bugüne dek her ülke sinemasının toplu gösten- sine koşut olarak bir kitap yayım- landı, hatta bazıIan ödül aldı. Bu koleksıyonun sorumlusu Jean-Loup Passek, bana bu kitabın hazırlanma- sı görevini verirken sınırsız özgür- lük tanıdı. Kitap için yayın kurulu oluşturduk Amacım, Türk sinemasını en ıyi tanıyan yetkin yazarlann katkılany- la bu görevi yerine getirmek. Pa- ris'te yaşayan bir kişi olarak Türk sinemasını yetennce izleyemiyo- rum. Bu nedenle bir yayın kurulu oluşturmayı diledim. Onerimı kabul eden Feride Çiçekoglu. Atilla Dor- say ve Celal Uster'le birlikte çalış- malara başladık. Aynca Onat Kut- lar, Vecdi Sayar ve Prof. Sami Şeke- roğlu da bize danışmanlık edecek- ler. Bombalı saldından birkaç saat önce Onat Kutlar da toplantımıza bir süre katılmış ve değerli önenler- de bulunmuştu... Paris'in dışına taştı Yabancı dilde, Türk sineması üzerine referans oluşturabilecek ni- telikte hıç bır kitap yayımlanmadı- ğını da unutmamak gerekiyor. Türk sinemasını, bellı başlı dö- nemlen, önemli akımlan ve iz bı- rakmış yönetmenleriyle birlikte, ge- leceğe dönük yüzünü de unutma- dan, en yansız biçimde yansıtmayı amaçlıyoruz. Bu nedenle her türlü önerıye ve görüşe açık bir yakla- şımla çalışmalanmızı sürdürüyoruz. Kitap, doğal olarak Fransızca ba- sılacak; ancak metinler zaten Türk- çe yazılacağı için, bir de Türkçe ör- neğinin yayımlanması kuşkusuz ya- rarlı ve yerinde olacaktır. Bunun için Beaubourg Kültür Merke- zi'nden başka bır dılde yayımlama haklarını satın almak gerekıyor. Eğer bakanlığımızdan ya da resmi bir kurumdan öneri gelirse, umuyo- rum kı bu haklan oldukça düşük bır ücret ödeyerek alabiliriz. Kitabın Fransızcası yanında Türkçesinın de yayımlanması Türk sınemaseverleri için de sev indinci olacaktır. Metin Erfcsan 'ın 'Susuz \su' ve \ ılmaz Güney'in 'Yol' adlı filmleri de Beaubourg daki 'Türk Filmleri Toplu Gösterisi' kapsamında yer alacak. ülyaUçansu'nun başında bulunduğu Europalia'96 Türkiye Sinema Direktörlüğü, bize umulmadık bir destek vererek, kopyalann yapım, altyazı ve taşıma harcamalannı üstlendi. İkinci aşamada en önemli yardım Sinema ve Televizyon Enstitüsü'nden geldi. Filmlerin yeni kopyalannı basma işini bu kurum üstlendi. - Bu filmler, Fransa'dan sonra başka vabancı ülkelerde de gösteri- leceknii? Kuşkusuz, böylece Türk sineması dünyaya açılacak. Beaubourg'dakı program Paris'in dışına şımdiden taştı bile Bazı ülkeler, bu 100 film arasından seçim yaparak değişik paketler oluşturacaklar. Şu anda ke- sinleşenler şunlar: Brüksel'deki Belçika Sınematek'i (7 Ekim- 31 Aralık 1996), Lond- ra'da "National Film Theatre"daki program (Ocak 1997), Kanada'da Montreal ve Ottovva'dan sonra (Şu- bat 1997) Kopenhag ve Köln kent- lenndeki toplu gösteriler. Aynca Is- viçre'deki Lozan Sınematek'i de sı- rada bekliyor. - Filmlerin gösterileceği salonun girişindeki sergi nasıl düzenlenecek? Aynca söyleşi, panel gibi yan etkin- likler de gerçekleştirecek misiniz? Bu sergi Beaubourg Kültür Mer- kezi "ne değişik nedenlerle gelen in- sanlann dikkatmi çekecek nitelikte olabilsin istiyorum. Sergiyi bir Türk sanatçı düzenlemeli Bu nedenle. Fransa'yı da yakın- dan tanıyan bir Türk sanatçının ya- ratıcılığından yararlanmanın iyi olacağı düşüncesiyle ön hazırhklara başladık. Aynca gösterinın Fran- sızlar tarafından seçilecek afışı de bir Türk sanatçının imzasını taşıya- cak. Açılış haftası boyunca Türk konuklann da Pans'te bulunmala- nndan yararlanarak, değişik etkin- likler düzenlemeyı hedefliyoruz. Bunun dışında, özel bir basın ataşe- si tutulmasını da diliyorum. Amacı- mız, etkinliğin Fransız basınını da aşarak, Pans'te bulunan yabancı ga- zeteciler aracılığıyla başka ülkeler- de de sesını duyurabilmesi. The Marmara Otelî'nde karma resim sergisi •Kültür Servisi - The Marmara Oteli Sergi Salonu'nda bugün Seli Benhabib, Ela Çağan ve Nazlı Tayman'ın karma resim sergisi açıldı. 22 ocak tarihine dek sürecek sergidee saatçılann kâğıt ve duralit üzerine akuarel, renkli tebeşir, pastel ve akrilik çalışmalan yer alıyor. Seli Benhabib, kompozisyonlanru farklı yapılanmalar içinde ele alırken renk faktörünü önemsemiştir. ğ kompozisyonlannda kullandığı monokrom renklerle yatay, dikey ve diagonal kurguyu dengeler. Nazlı Tayman, kompozisyonlannda açık-koyu dengesı içinde sıyahtan griye, sıcaktan soğuğa doğru yol alan bir armonı izler. Her üç sanatçı da resim çalışmalanna farklı dönemlerde olmak üzere. Istasyon Sanatevi'nde Sabri Berkel ve Hülya Düzenli Koç denetımınde başlamışlar, halen de ressam Deniz Onkuş ile çalışmalannı sürdürmekteler. Cartos Freire fotoğraf sergisi •Kültür Servisi - Carlos Freire'nin fotoğraf sergisi bugün Fransız Kültür Merkezi'nde açıldı. Fransız Dışişleri Bakanlığı'nın isteği üzerine, fotoğraf sanatçısı Carlos Freire, kültür dünyasından 30 tanınmış kişiyi görüntülemiş ve her bir fotoğrafın üzerine kendi eliyle o fotoğraf anının öyküsünü yazmış. Bu sergi, gerek fotoğraflann çerçeveleniş biçimi. gerekse sunuluşu açısından oldukça ilginç özellikler taşıyor. Sınemanın yüzüncü yılını kutladığımız bu yıl, Freire'nin sergısı; Jean-Luc Godard, Marguerite Duras, Roberto Rosselini, Jan Seberg, Patrice Chereau, Jean-louis Baırault, Madeleine Renaud. Satjayit Ray. Agnes Varda ve Henri Langlois gibi sinema ustalannın fotoğraflannı da kapsıyor. Sergi 27 ocağa dek gezilebilir. Aksanarta 'Criesand VVhispers' •Kültür Servisi - Aksanat'ta yannsaat 12.30 ve 18.30'da İngmar Bergman'ın "Cnes and VVhispers"' adlı filmi Isveççe kopyasından lngılizce altyazılı olarak gösterilecek. 'Etkileyici ve iz bırakan bir dram' olarak nitelendınlen film, videodan büyük ekranda gösterilecek. Aksanat'ta bugün laser-disc'ten büyük ekranda J.S. Bach'ın "Suite No.3, Suite No.4", Vivaldi'nin "Concerto ForOhoe and violin in B Flat Majör" izlenebılir. Perşembe günü ise Aksanat'ta 20. yüzyıl müzığinin önemli temsılcilennden Macar besteci Bartok'un bazı yapıtlanndan seçmeler sunulacak. Saat 12.30 ve 18.00'de laser- disc'ten büyük ekranda izlenebılir. 'Yerel Yönetimler ve Demokpasi' konulu karikatüp yarışması •ANKARA (ANKA) - Çankaya Belediyesi ve Karikatürcüler Derneği, "Yerel Yönetimler ve Demokrasi" konulu bir karikatür yanşması düzenledi. Yanşmaya son katılma tarihi 13 mart olarak belirlendi. Yanşmanın seçici kurulunda danışma üyesi olarak Çankaya Belediye Başkanı Doğan Taşdelen ve Çankaya Belediye Başkan Yardımcısı Vedat Baraoğlu yer alıyor. Jüri üyeleri ise karikatirest Turhan Selçuk, Ali Ulvi Ersoy, Ferruh Doğan ve Eğitim Kültür ve Sosyal Işler Müdürü Nart Bozkurt'tan oluşuyor. Tüm karikatürcülere açık olan yanşmaya daha öce yayımlanmamış dört karikatürle katılacak adaylar, karkatürlen ile birlikte bır fotoğraflannı ve kısa -• yaşamöykülerini Çankaya Belediyesi Eğitim Kültür ve Sosyal Işler Müdürlüğü'e gönderebilırler. Yanşmada birinci 15, ikinci 10, üçüncü ise 7.5 milyon lira ödül kazanacak. Türk Dili dergisînde buay •Kültür Servisi- tki ayda bir yayımlanan 'Türk Dili dergisinin ocak-şubat sayısı çıktı. Derginin bu sayısında Ahmet Miskioğlu'nun' Yapıt Tanıtma Yazarlığı ve Muzaffer Uyguner', 3. Ali Dündar'ın 'Türkçenın Anlatım Özellikleri', Abdullah Rıza Ergüyen'in 'Evrenin Olusumu Üzerine', Cüneyt Tandoğan'ın 'tçerikleri, Düşünleri ve Dilleriyle Dergiler', Zeki Büyüktanır'ın 'Yazann Yazgısı', Fatma Kethüdaoğlu'nun 'Unutulmayan Anılar', Ali Türkseven'in 'Durum Bileşik Zamanı' başlıklı yazılan yer alıyor. Aynca Behzat Ay'ın günlük, Ertuğrul Efeoğlu'nun mektup, Zeynep Aliye ve Oya Uysal'ın öykü türünde yapıtlan bulunuyor.