Katalog

12 MAYIS1993 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA HABERLER Toptan için imza kampanyası TRABZON (Cumhuriyet) Başbakan Süleyman DeînıreJ'in cumhurbaşkanhğına aday otaıasmdan sonra Doğru Yol Parusi'nde başlayan genel başkanlık ve başbakanlık yanşına Karadenizli vatandaşlar da değişik bır uygulama ıle katıldılar Doğu Karadeniz çapında Karadenizb Köksal Toptan ıçın toplanan 25 bin imza Başbakan Demirel'e gönderikcek. Kampanyayı yürüten Karadenizli DYP'liler adına bir açıklama yapan eski İl Başkanı ve Trabzon Milletveküı adayı Necati Ataman, Toptan'ı başbakan görmek istemelenndeki en önemli nedenın adının hiçbir olumsuz olaya kanşmamaa ve Millı Eğiüm Bakanlıgı görevindeki başana olduğunu söyledi. ~ PKKdavasında karar •ANKARA(AA)- PKK'nın üst düzey yöneticisi olduklan, eski Içişleri Bakanı Abdûlkadir Aksu'ya suıkast haarlığı ıçınde bulunduklan veSüphan DağVnda 10 Alman tunsün kaçınlması eylemine kaüldıkJan gerekçesıyle yakalanarak haklanndadavaaçtlan 18 sanıklıörgütdavas sonuçlandı. Ankara DGM, davanın tutuklu sanıklan Flliz Kmlkaya ile MnsUfa Tamer Araa'yı, TCK'nın, 'devletin emnıyetıne karşı silahb çete kurma' fulını düzenleyen 168-2maddesi uyannca, 'yasadışı örgütûn saır efradı' olmak suçundan 12 yıl 6'şar ay ağır hapis cezalannaçarptırdı. Davada tutuksuz olarak yargdanan 16sanık ıse beraat etti. Dav ada beraat eden sanıklar şunlar Sedat Avhan, Ahmet Sirkeci, Tamer Tuganoğlu, CüneytKan.Mjkafl Çauşkan, Ertuğrul Sayın, fsmaflBurakGültekin. Serkan Dağ, Lokmao Üren, Kemal Karataş, Sabah Güneş, Nihat Ulutürken, Mehmet Dengiz, Faraç Çeün. Dağhan Ozkan, Cem Şahan Sezer. Basınyasa tasansı • ANKARA (ANKA)- Basın yasa tasansı, TBMM Başkanlığı'na sunuldu. Tasan, gazeteciye kaynağını açıklamama ve tanıkhktan çekinme hakkı tanırken, 'basının özgûr olduğu ve sansür edılemeyeceğı' vurgulanıyor. Tasanda, basılı eserlerin toplaülması da hakim karanna bağlanıyor. Adalet Komısyonu'nda ele alınacak olan yasa tasansı. gazeteciye, haberle ilgili bulgu, belge ve verileri teslim etmeme hakkı tanıyor. Cevap ve düzeltme hakkını da yeniden düzenleyen tasan. cevap ve düzeltmenin, göndenldıği gün ıçinde yayımlanması zorunluluğunu getiriyor. İLKSANhaktanda stıçıluyurusu •ANKARA (AA) - ANAP Aydın Milletvekili ve parti teşkilat başkan yardımcıs Yüksd Yalova, ILKSAN'ın arsa ahmlannın usulsüz olduğu ıddıasıyla, Başbakan Süleyman Demirel, Devlet Bakanı Mebmet Ali Ytfmaz, Mılü Eğitim Bakanı Köksal Toptan, Maüye ve Gûmrûk Bakanı SümerOral ıle İLKSANyöneticüeri hakkında Ankara Cumhuriyet Başsavcıüğı'na suç duyurusunda bulundu. Ankara Cumhuriyet Başsavalığı'na verilen suç duyurusu dilekçesinde, 4357 sayılıkanununll. maddesıne göre kurulmuş olan İLKSAN tarafından, ilkokul öğretmenlerineev yaptınlmak maksadıyla 346 milyar liraya bir arsa satın ahndığı belirtılerek şu görüşlere yer verildi: "Satın alman bu arannin imara açık ve toplu konut yapımına müsait ohnaması ve bir barajm su toplama havzası içerisınde kalması karşısında fıüen istifade edilmesi mümkün olmayan bu yerin, 346 milyar gibı büyûk meblağlara varan bedelle satın alınması, akıllara birtakım sorularin takılmasına sebep olmuştur." Demokrasi baypamı İstanbulHaberServisi- DemokratParti, 14Mayıs'ı "Demokrasi Bayramı" ilan etti. DPİstanbul İl Başkanı Besim Tibuk, DP'nin 1950 yılında iktidara geldiği gün olan 14 Mayıs'ta herkesi bir demet kır çiçeğı ile Anıt Mezar'da bekkdıklerini belirtti. Demirel, gündemdeki sorunun cumhurbaşkanı seçimi olduğunu söyledi: Gndoruk, dava arkadaşım• Başbakan Demirel, Cindoruk'un Çankaya-Hükümet ilişkilerine yönelik sözlermi değerlendirirken, "O benim dava arkadaşım. Hiçbir yorumda bulunmam" dedi. • SHP'li Selvi ve Gürkan, Cindoruk'un sözierini "Ne olursa olsun koaüsyonda kalmak gibı bır kaygımız yok" diye değerlendirdi. Gürkan, Cindoruk'u Meclis'te muhafazakârlarla işbirliği yapmakla da suçladı. ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - Başbakan Süleyman Demirel. başbakan adavlann- dan Hûsamettin Cindonık'un, cumhurbaşkanhğına ve Çan- kaya-hükümet ilişkilerine iliş- kın acıklamaJannı değerlendi- rirken, "Cindoruk dava arka- daşımdır. Hiçbir mütalaada, yorumda bulunmam" demekle yetindi. Cindoruk'un dün bazı gaze- telerde çıkan demeçleri An- kara'yı kanştırdı. Başta DYP olmak üzere bütün partilerde Cindoruk'un koalisyonun yü- rümeyeceğine ilişkin değerlen- dirmeleri konuşuldu. Demeç- lerden en çok etkilenen parti DYP oldu. Kimi DYP'likr Cindoruk'un yaptığı açıklama- lann 2. turu olumsuz etkileyebi- leceği kaygısını dile getirdiler. DYP Grup Başkan Vekili Bekir Sami Daçe ile Genel Baş- kan Yardımcıst Mehmet Göl- han dün öğle saatlennde Cin- doruk ile görüştüler. Daçe görüşmeden sonra yaptığı acık- lamada, "Durumu açıkhğa ka- vuşturacak bir sonuç çıkmadı. Sayın Cindoruk öteden beri söyledüderini söyledi. Bu tabii onun görüşü" dedi. DYP gru- bunun Cindoruk'un koalisyon- la ilgili görüşlenne katılmadığı- nı vurgulayan Daçe, grubun tepkısini kendisine aktardığmı, ancak tatmin edici bir sonuç alamadığını söyledi. SHFdentepki SHP'nin Cindoruk'un sözle- rine ilişkin tepkilerinı ise Genel Sekreter Cevdet Selvi ile Grup Başkanvekili Aydın Güven Gürkan dıle getirdiler. Selvi, SHP'nin "Her ne pahasına olursa olsun koaüsyonda kal- mak" gibi bir kaygısı olmadığı- nı vurgularken, Gürkan, Cin- doruk'u "parlamentodaki muhafazakârlarla işbirliği yap- makla" suçladı. ANAP'ta ise Cindoruk'un açıklamalan "DYP eriyor" bi- çiminde değerlendirildi. ANAP Genel Başkan Yardımcıa Ek- rem Pakdemirli, Cindoruk'un genel başkan ve başbakan ola- cağını sanmadığmı söyledi. RPsevinçli Refah Partisi (RP) Grup Başkanvekili Şevket Kazan, "Cindoruk'un görüşlenne say- gı duyuyoruz. Kendisini aday gösterdik. Geri almasaydı çok Cumburbsşkanlığı seçimi ikind turu öncesinde Hûsamettin Cindoruk'un sözleri Ankara'yı kanştırdı. Başta DYP olmak üzere çeşitii tepldkr gösterilirken, Çankaya'ya çıkmasma kesin gözüyle bakılan Sükyman Demirel değişik bir değerieodinnede bulun- du. Demirel daha önceki bir görüşroede el sıkışbğ] Cindoruk için "O benim dava arkadaşan. Bir yorumda bulunmam" dedi. rahat Köşk'e çıkardı" diye ko- nuştu. Demirerin sözleri Başbakan Demirel, dün Baş- bakanlık Konutu'ndan aynlır- ken, gazetecilerin sorulannı yanıtladı. Gazi Ortaokulu Okul Gazetesi muhabirlennden Şen- deniz Yalnızlar'm "Sizce kim başbakan olacak? Yani siz cumhurbaşkanı olunca, kimi başbakan seçeceksiniz" sorusu- na, "Ben secmeyecegim. Evvela benim cumhurbaşkanı olmam lazım" yanı&nı verefi Demirel, Yalnızlar'm, "Olacağınız kesın zaten" diye ısrar etmesi üzerine, "Kesin dıyorsun. Bir defa bır olalım da ondan sonra düşünü- rüz" karşılığuu verdi. Dernirel, "Bir tane sonın var bugün. tki tane yok. O da TBMMnın cumhurbaşkanı seçmesidir. tkinci bir sonın yoktur " dedi. Demirel, gazetecilerin "Cin- doruk'un son açıklamalanyla ilgili bir değerlendirmeniz ola- cak mı" sorusuna ise "Bir tane sorun var. O da yann (bugün), ondan sonra ayın 16"sında ve 20'sinde TBMM'nin eumhur- başkanını seçmesidir " yaru- üoı verdi. Başbakan De- mirel, "TBMM bır cumhurbaş* kanı seçecektir. Bu cumhurbaş- kanı seçildiği zaman bir hükümet meselesı çıkarsa, çöz- mek için kurallar vardır, bir parti meselesi çıkarsa, bunu cözmek için de kurallar vardır" dedi. "Üç meseleyi birden cöz- mek, üçünü de çözememek demektir" diyen Demirel, "Bu kaostur." diye konuştu. Demirel, üçüncü turdan önce Cındonık'la görüşüp gönişme- yeceği konusundâ da şunlan söyledi: "Her zaman görüşürüm. Be- nim dava arkadaşım, parti ar- kadaşım, benim partimin mil- letvekili bugün TBMM'nin Başkanı ve Cumhurbaşkanı Vekili. Daha dün konuştuk. Şu afida tartışılacak konu yok." , g e l İ l l a l d l DevletBaluun Metamet BataBı, Gaziantep'de dûzenknen 7. üluslararası Tanm Fuan'ran açıbşnı yaptı.Batallı, fuarn tanmsalteknolojideki son yeniHkle- rin yöre ûretidlerine, sanayicflerine tanrtîhnası açgandai büyükfirsatolduğunu belirtti. Deviet Bakanı Mehmet Batallı, Gaziantep'teki gezisi srasmda kan davalı fld aiJevi de banştmlı. tki aile arasuMÜüd düğüne kaülan Batallı, öldurülen Kazm özdemir'in erkek kardeşme verilen Hatice özbey'i baba erinden alarak, damat evine götürdû.(Fotoğraf: A A) Çankayaiçin ikincitur oylama bugün ANKARA (Cumhuriyet BÛ- rosu) - Cumhurbaşkanüğı seçi- mi için 2. tur oylama bugün yapılacak. DYPlüer, bu turda Denürd'in 234 okn oy sayısı- nın artması için çaba göstenr- ken; muhalefet partikri de, De- mirerin Çankaya'ya "226'yı çok aşmayan bir oyla" cıkabü- mesi için uğraşıyor. 3. turda RP adayı Lütfn Doğan'ın ANAP adayı Kamran Inao lehine çekil- mesiveDemirerden"Güneydo- ğu konusundâ bekledikleri olumlu mesajlan" ahnalan du- rumunda, HEP'Ulerin de De- -nırere oy vermeleri bekleniyor. DYP'hler, Demirerin alacağı oylan 250'Iere yükseltmeyı he- defliyorlar. ANAP lideri Yıtanaz ile RP lideri Erbakan'ın bugün yapacaklan toplanuda bir uzlaşma sağlandığı takdirde, RP adayı Lütiru Doğan'ın ANAP adayı Inan tehıne çekümesi bekleniyor. POLfflKA GÜNLÜĞÜ HİKMET ÇETİNKAYA Satranç Oyunu... SHP "dar boğazdan"çıkmakiçin neyapıyor? Koalisyon ortağı SHP'nin Süleyman Demirel'in cum- hurbaşkanlığı adaylığını desteklemesi parti içinde çal- kantılara neden oldu. Aynı partinin kimi miflefvekilleri bir açıkoturumda karşı karşıya geldi. SHP lideri inönü Meclis grubunda acımasız eleştirilere hedef oldu. Bu arada il ve ilçe örgütlerinde görüş ayrılıkları ortaya çıktı. Şimdi bir soru: "SHP'nin bu dar boğazdan çıkmak için ne yapması gerekiyor?" Erdal Ihönü, DYP lideri Demirel'in cumhurbaşkanlığı adaylığını desteklemelerini şöyle açıklıyor "Hükumet ortağıyız. Böyle bir aşamada yapılması ge- rekeni yaptık..." Isterseniz başa dönelim... özal'ın ölümünün ardından çok satan üç gazete cum- hurbaşkanlığı için Süleyman Demirel'i önermişti. Aslın- da bu önerinin altında DYP-ANAP koalisyonu yatıyordu. Kimi sanayiciler ve işadamlan öteden beri böyle bir ko- alisyon özlemi içindeydiler. ANAP çevreleri de "tamam oldu bu iş" havasına girdi- ler. Onceleri Demirel'in cumhurbaşkanlığı adaylığına sıcak baktılar. Ancak Demirel ve İnönü aynı gün kamuo- yuna "Koalisyon sürecek" mesajını verince ANAP bir- den çark etti. Hesap şuydu: "Biz Demirel'in cumhurbaşkanlığı adaylığına karşı çı- kalım. Zaten DYPSHPkoalisyonu Demirel'in Çankaya'- ya çıkmasıyla birlikte biter..." O zaman ne olacakn? Haziranda yapılacak DYP olağanüstü kongresinde belki Süleyman Demirel'in istediği kişi genel başkan se- çilecekti. Ama bir de bunun kasım ayında yapılacak olan olağan kongrede hesaplaşması unutulmamalıydı. Şimdi şöyle bir düşünmekte yarar var: "SHP, Demirel'in cumhurbaşkanlığı adaylığını des- teklemese, yani ret cephesinde yer alsa sonuç ne olur- du?" Hiç kuşkunuz olmasın, ANAP hemen atağa kalkar DYP ile birlikte Demirel'i Çankaya'ya çıkarırdı. Salt ANAP değil, MÇP ve bağımsızlar da bu işe girerdı. Erba- kan bile kadayıfın altına şöyle bir bakıp, "tamam" diye- bilirdi. Politika satranç oyununa benzer... Sanırız SHP lideri Ertial Inonü bu oyunda zamanlama hatası yaptı. Demirel, adaylığını açıklamadan, üstelik Meclis grubuna danışmadan hareket etti. Ne demişti: "Koalisyon sürecek..." Demeyebilirdi. Çünkü DYP'nin SHP'ye gereksinimi vardı... İnönü şimdi şöyle diyor: "Koalisyon kişilere bağlı değil." Elbet öyle. Meclisin yapısından doğan bir oluşum. Bu- gün bu oluşumun DYP-ANAP ortaklığı doğrultusunda gerçekleşmesini isteyenlerin sayısı da az değil Hem DYP hem de ANAP'ta bu düşüncede azımsan- mayacak sayıda milletvekili bulunuyor... Bu aşamada Erdal inönü'nün gazeteleri şikayet etme- si çok yanlış. öteden beri biliniyor ki İnönü, Demiref'e cumhurbaşkanlığı adaylığında destek verecek. Politika- nın birazcık içinde olan kişiler böyle bir desteği önceden görebılırler ve yazarlar. Çünkü ortada bir gerçek var. O da şu: "Ben desteklemezsem ANAP destekleyecek. Niçin kaçırayım hükümet ortaklığını?" SHP bu gerçeği işin başında açıklasaydı böyle bir zor- luğa düşmezdi. önceki gün söylediğini, onbeş gün önce açıklayabilirdi İnönü. Ama yapmadı.. Elbet SHP liderinin bir bildiği vardı... Önümüzdeki günler SHP'ye yarar mı getirecek, yoksa zarar mı? Kamuoyundaki hava şu: "SHP umut olmaktan yıllardır çok uzakta . Koalisyon ortağıyla uyumlu çalışıp çalışmadığı da belli değil..." SHP'nin "dar boğazdan" çıkması için de kimsenin elinde "sihirlibirdeğnek''yok. SHP kendi kendini yiyen bir sıyasal parti. Kamuoyuna karşı önce açık olması ge- rekiyor. Ardından da nerede olduğunu görüp ona göre hareket etmek zorunda... Demirelve Ecevitparlamento içindenaday anyorlardı. 5nisandagörüştüler ve kontenjan senatörübir askerüzerinde uzlaştılar Falui Korutürk Türkive'ııiıı altmcı Cumhurbaşkanıoluvor Çankaya'dan gelip geçenler Atatürk'ten Özal'a ALPAY KABACALI Görkr 5 Mart 1973 günü emekliüğini iste- di. 6 martta Milli Savunma Bakanı Mehmet tzmen kontenjan senatörlüğüne Gürler'i atadı. Senatodaki ant içme törenı komutan- lar tarafından izlendi... Ve Gürler'in acıklı sonu... Hava Kuvvetlen Komutanı Muhsin Ba- tur, Adalet Partisı'ne "Cumhurbaşkanlığı seçiminde Gürler'i desteklemiyorum, olayın içinde değilim," mesajını verirken AP adayı- nı açıkladı: Senato Başkanı Tekin Arıburun Paşa. Menderes'e yakınlık göstermış olan Anburun 27 Mayıs'tan sonra ordudan aynl- mış. AP senatörü olmuştu. 13 Mart günü meclislerin (Millet Meclisi ve Senato) ortak toplanüsında cumhurbaş- kanı seçimine geçildi. Generallerin izlediği, meclis koridorlan- nın basma kapanldığı bu heyecanh ortam içerisınde oylar sayıldı ve Tekin Anbomn'un 292, Gürler'in 175, Bozbeyli'nin 45 oy aldığı anlaşıldı. Sonraki turlarda da buna yakın sonuçlar ahndı. Gürler'in oylan hiçbir turda 200'ün üzerine çıkmadı. Giderek 149'da dondu. Gazetelerde Gürler'ı mech'stekı sırasında tek başma oturan bır "yalnız adam" olarak gösteren fotoğraflar yer aldı. "Sunay formûlü" ortaya atılıyor Gürler'in seçilemeyeceğini ortaya koyan dördüncü turdan sonra komutanlar Çan- Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, Başbakan Sükyman Demirel ve kuvvet komutanlanyla Heybeüada'da kaya'ya gidip Sunay'la görüştüler. Şimdi eski formülü uygulamaya koymak istiyor- lardı: Sunay'ın görev süresi uzatılmalıydı. Sunay yeniden parti liderleriyle görüşmeye başladı. Demirere komutanlann bu isteğini Ge- nelkurmay Başkanı Semflı Sancar iletti. - Sunay'ın cumhurbaşkanı olabılmesi için, anayasanın cumhurbaşkanının yedi yıl için secilmesini öngören maddesini değiştirmek; bunun için de parlamentoda üçte iki çoğun- luk sağlamak gerekiyordu. Anayasa değışıklığı önerisi 22 martta mil- let meclısınde göruşüldü ve bir oy farkıyla reddedildi. önennin 300 milletvekilinden oy alması gerekiyordu. AP milletvekilı AU Rıza Septioğlu oylamaya zamanında yetişeme- miş, bu yüzden öneri 299 oyla reddedilmişti. Sonradan Septioğlu'nun o sıralarda eşiyle telefon konuşması yaptığı için geç kaldığı öne sürülecekti. Millet Meclisi'nden geçmeyen bir tasan- nın senatoya gitmemesi gerekiyordu. Buna karşın öneri senatoya göndenldi. Burada kabul edilirse Millet Meclisi'nde ikinci kez görüşülüp kesınleşeceği umuluyordu. AP'- nin 81 senatörü vardı, 23 senatör daha oy verirse üçte iki çoğunluk olan 104 oya ulaşa- bilecekti. tsmet İnönü, senatoda öneri görüşülür- ken şiddetle karşı çıktı: Sonuçta senato da anayasa değişikliğini (Sunay formülünü) reddettı. AP ile CHP üzennde birleşebilecekleri bir ad aradılar. Meclis içinden aday bulunamı- yordu. Meclis dışından orduya ters gelmeye- cek bir birini bulabilirlerse bu kişi önce Su- nay ve Gürler gibi kontenjan senatörlüğüne getirilir, ardından iki partinin oylanyla seçi- lebiürdi. Sonunda Anayasa Mahkemesi Başkanı Muhittin Taylan üzerinde anlaştılar. CHP Geriel Başkanı Ecevit'le AP Genel Başkanı Demirel Çankaya'ya giderek aday- lannın Muhittin Taylan olduğunu bildirdı- ler; Süresi uzaülmamış olan Sunay kızgındı. "İki gün sonra aynlacağım bır makamdan, iki gün sonrası için önemli bir karar vererek gitmem doğru olmaz," diyerek kesip atü. Taylan'ın adaylığı konusu da böylece ka- pandı. Ve görev süresi sona eren Cevdet Sunay Çankaya'dan aynldı. Demirel ve Ecevit pariamento içinden aday anyorlardı. 5 nisan günü görüştüler ve kontenjan senatörü, eski Deniz Kuvvetlen Komutanı Fahn Korutürk üzerinde anlaşü- lar. Ve Korutürk Cumhurbaşkanı seçfliyor 6 nisandan üç partinin imzaladığı önerge- yi görünce olumlu yanıt verdi. O gün saat 15.00'te açılan TBMM'nde birdenbire ortaya aülan bu "yıpranmamış" cumhurbaşkanı adayı gereken oyu aldı ve Türkiye Cumhuriyeti'nin altına cumhurbaş- kanı oldu. Başbakanhğa Naim Talu getırildi. Ekim 1973'te yapılan seçimlerin ardından 12 Mart karanlığı dağıuidı. Ama bambaşka bunalımlar, bambaşka sorunlar çıkacaktı. Fahri Korutürk, bütün sorunlann de- mokrasi içinde çözumknmesi için çaba gös- teren, ama o dağdağah dönemde pek etkili olamayan son derece nazik bir cumburbaş- kanı olarak yedi yülık görev süresini tamam- layacaktı... •1980'de cumurbaşkanı nasıl "seçilemedi"? 1973-1980 araanda anarşi ve terör sürekli tırmandı. Ekonomik sorunlann ağırlığı sü- rekli hissedildi... Milliyetci Cephe hükümet- leri hiçbir zaman sorunun üstesinden gele- medi. Anarşi ve terörün ardında, bu hükü- metleri oluşturan kanatlardan birinin, MHP'nin parmağı bulunduğu kesmdi... Cumhurbaşkara Fahri Konıtürk'ün yedi yıllık görev süresi 6 Nisan 1980'de sona ere- cekti. Mart ayı geldiğinde, partılenn bu ko- nuda hazırhk yapmadığı anlaşıldı. Hiçbir partinin çoğunluk sağlayamayacağı açıkü. öteden beri AP-CHP koalisyonunun (buna "Büyük Koalisyon" deniüyordu) kuruhnası gereğinden söz eden çevrekrr, şimdi de cum- hurbaşkanı seçimi konusundâ bu iki parti- nin anlaşmasının şart olduğunu ifade edi- yorlardı. Aynca, "Ordu desteğTne gereksi- nim duyulduğunu öne sürenler vardı... SÜRECEK