Katalog

20 HAZJRAN 1992 CUMARTESI CUMHURIYET SAYFA DIŞ HABERLER Reagan topun ağzında • WASHINGTON (AA) - ABDeski Savunma Bakanı Caspar NVeinberger aleyhine Îran-Kontra olayından ötürü açılacak dava, doğnıdan eski Başkan Ronald Reagan'ı hedef alıyor. Savcıhk, NVeinberger'ın Beyaz Saray'da toplantılar sonrasında tuttuğu bildirilen notlan istiyor. Eski Başkan Reagan'ın da bulundugu bu toplanülarda, İran'a silah satışıvegelirinin Nikaragua'daki asilere verilişinin aynntılanyla ele alındığı öne sürülüyor. Savcılık daha önce NVeinberger'dan kasım 1986'daki üç Beyaz Saray toplantısı konusunda Regan'a karşı ifade vermesını istemiş, eski bakan isereddetmişti. BM için çevik güç • BtRLEŞMİŞ MİLLETLER (AA) - Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Butros Gali, örgütün ağır silahlarla donatılmış askerlerden oluşan bir çevik giice ihtiyacı olduğunu belirtti. Gali, BM Güvenlik Konseyi üyesi 15 ülkeye dün sunduğu 52 sayfahk raporda, örgütün önleyici diplomasi, barışı sağlama ve barışı koruma çalışmalarında daha etkili olması için buna gerek olduğunu kaydetti. Ancak Gali, BM'nin banş operasyonlarınm istekli olmayan tarafların içinde bulundugu anlaşmazlıklarda uygulanmayacağını ifade etti. Genel sekreter Gali'nin bu çağnsmın BM'nin her zaman göreve hazır sürekli bir ordusu olması anlamına gelmediği, ancak BM anayasasının izin verdiği gibi bir çevik güç oluşturulması anlamına geldiği kaydedildi. Hizbullah İsrail savaşı • KUDUS-SAYDA-SUR (AA)-İsrail savaş helikopterlerinin. önceki gün Güney Lübnan'ı yeniden bombaladıklan ve operasyona hedef olan köyde bir genç kızın yaralandığı bıldirildi. Lübnan güvenlik güçleri ve İsrail ordusunun yaptığı açıklamalara göre Güney Lübnan'da İsrail'in tek yanlı olarak ilan ettiği güvenlik kuşağı üzerinde, dün Hizbullah gerillalannca düzenlenen saldın sonucunda iki İsrail askeri yaralandı. Gagavuzlara Latin alfabesi • MOSKOVA(AA)- Moldava'da yaşavan Türk asıllı Gagavuz toplumunun, bundan böyle Latin alfabesi kullanması konusunda ilke karan alındığı bıldirildi. Gagavuz gazeteci Todor Zanyet, önceki gün MoldavyaEğitim BakanlığYnda yapılan toplanüda. konuyla ilgili nihai karann alındığını bildirdi. Zanyet. bundan sonra yalnızca üzerinde anlaşmazlık bulunan bazı harflerin hangi sembollerle gösterileceği üzerindeki çalışmalann tamamlanacağını ve daha sonra ilgili makamlann imzasıyla uygulamaya geçileceğini belirtti. 15sente Amerikan össü •GRÖNLAND (AA) - Kuzey Kutbu'na yakın, Grönland üzerindeki bir Amerikan hava üssü içindeki otel, apartmanlar, gece kulübü ve mandırası ile birlıkte 15 sente (1065 Türk Lirası)satıldı. Sondrestrom Üssü için kendi paralan ile sadece 1 Danimarka Kronu ödeyen Grönlandhlar, şimdi bu üs ile ne yapacaklannı düşünüyorlar. Benzerbir üssûn yapımı için bugün yaklaşık 500milyondolar gerektiğini belirten üs çalışanlan, muhtemel bir So\yet saldınsına karşı yıllarca Kuzey Kutbu'nu gözleme görevi yapan üs ve çevresi için "'Burası artık bir ha\alet kasabası oldu" diyorlar. Karabağ'ın başkentine 15 kilometre uzaklıktaki kent kuşatmaya alındı Askeran Azeri ateşi altında• Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Genel Sekreter But- ros Gali'nin Karabağ raporunu pazartesi görüşüyor. Fransa, Ermenistan Devlet Başkanı Petrosyan'ın BM gözlemcisi gönderilmesi isteğini bu toplan- tıda gündeme getirecek. Dış Haberler Servisi - Dağlık Kara- bağ'daki Ermeni mevzilerine karşı baş- lattıklan genış çaplı saldınyı sürdüren Azeri birlikleri, başkent Stapanakert'e (Hankenti) 15 kilometre uzaklıktaki Askeran'ı kuşattı. Azerilerin kenti yo- ğun roket ve top ateşine tuttuğu bildiri- liyor. AFP'nin Stapanakerfteki Ermeni kaynaklanna dayanarak bildirdiğine göre, Şahumyan bölgesinde denetimi ele geçiren Azeri birlikleri Mardakert'in ardından Askeran'a yönelerek kenti ku- şattı. Ermeni milis yetkilileri Azerilerin çok daha iyi silahlara sahip olduklannı direnişi sürdürebilmek için takviye bek- lediklerini söyledi. Azerilerin Askeran'ı Grad füzeleri ve SU-25 tipi uçaklarla bombaladığı belir- tildi. AFP'nin bölgedeki muhabiri, Ermeniler tarafından düşürülmüş SU- 25 tipi bir uçak gördüğünü ve kanadın- Azerikrin yoğun ateşi altındaki Askeran'da bir çok ev bina harabeye döndü. da Azeri bayrağı bulunduğunu bildirdi. Bakü'den bildirdiğine göre, Akdam, Fi- Bölgedeki Ermenilerin iki direniş zuli, Terter, Geranboy bölgeleri ve La- odağından Askeran'da kusatma sürer- çin çevresinde de çaüşmalar tüm hızıya ken, Ermeni milislerin dün geri çekil-, devam ediyor. Ermeni milislerin Laçin meye başladıklan bildirilen Marda- çevresinde Azeriler tarafından ele geci- kert'te yer yer direnişin sürdüğü bildiril- rilen Malhalat köyünü geri almak için di. Esat Pala'nın Azerbaycan Savunma Bakanlığı Basın Merkezi'ne dayanarak saldınya gectikleri ancak püskürtül- dükleri bildirildi. Bu arada Roma'da yapılan görüşme- lerde Azeri ve Ermeni taraflan arasında küçük de olsa ilk kez ilerleme kaydedil- di. Taraflar soruna banşçı çözüm bul- mak amacıyla gerekli adımlan atma konusunda anlaştı. Ancak daha önce Beyaz Rusya'nın başkenti Minsk'te 23 haziranda başlaması planlanan görüş- melerin, hazırlık için yeterli zaman bu- lunmadığı için ertelenmesi kararlaştınl- dı. 11 ülkenın katıldığı toplantıda, Azeri ve Ermeni taraflanna haziran sonun- dan önce düşmanlıklara son vermeleri ve bölgeye uluslararası gözlemciler yer- leştirilmesini sağlayacak çalışmalan başlatmalan çağnsında bulundu. Karar iki tarafca da olumlu karşılan- dı. Azeri heyetinin başkanı Nadir Meh- tiyev "Bu gerçekten ileri bir adım" der- ken Ermeni heyetinin başkanı Christian Der Stepanyan da "1yi bir karar" ifade- sinı kullandı. Karabağ sorunu hafta başında bir başka uluslararası platformda ele alına- cak. BM Güvenlik Konseyi'nin Genel Sekreter Butros Gali'nin Karabağ rapo- runu pazartesi günü görüşeceği bildiril- di. Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre, Fransa Ermenistan Devlet Başkanı Levon Ter Petrosyan'ın talebi- ne uyarak bu toplantıda Karabağ'a BM gözlemcileri gönderilmesi önerisinin in- celenmesini isteyecek. tlki 1980 yılında düzenle- nen Türkiye Iş Bankası BüyUk Ödülleri'nin amacı, yapıtlan ve çalışmalanyla sanatımızın, ulusal kültürü- müzün ve bilimin gelişmesi- ne öncülük edenleri destekle- mekti. Bugün, dalında zirvede olan pek çok sanatçı ve bilim adamı, BUyük Ödül kazanan- lar arasında yer alıyor. Ve Türkiye tş Bankası Büyük Ödülleri, sanat, kültür ve bilim dünyamızın vazgeçil- mez geleneği. Büyük Ödül '92 ile onur listemize üç isim daha ekle- necek... 1992 Yılı Büyük Ödülleri... ...Tiyatro, Mimarhk ve Çevre, Bilgi Teknolojisi dal- lanna aynldı. Ödüller, her dal için 30 milyon lira, Türkiye İş Bankası Büyük Ödül Simgesi ve Onur Bel- gesi'nden oluşuyor. Oyun yazarlanmızı, mi- marlanmızı ve bilim adamla- nmızı "Türkiye Iş Bankası Büyük ÖdüllerTne katılma- ya davet ediyoruz. Nasıl katılacaksınız? • Büyük ÖdüPe önerilecek yapıtlar, en geç 30 Ekim 1992 günü saat 17.00'ye kadar teslim edilecektir. • Kişisel başvurulann dışın- da, o dalla ilgili kurum, ku- ruluş, yayınevleri ile uzman- lar ve eleştirmenler de yapıt önerebilirler. • Büyük Ödül Yönetmeliği'ni ve her dalın katılma koşul- lannı içeren broşürümüzü Türkiye tş Bankası AŞ Genel Müdürlük Halkla llişkiler Müdürlüğü Atatürk Bulvan 191 Kavakhdere, 06684 Ankara adresinden edinebilirsiniz. Doç. Dr. Sclçuk Abaç • Dr. Ramazan Aktaş B Ü Y Ü K Ö D U L 9 2 Ord. Prof. Dr. Ekrem Akurgal • Melih Cevdet Aııdav • Prof. Bcrii Orhan Asena Anılanmeıt • Dr. Semih • Prof. Prof. Tamer Onur listesine Şadan Be/eyiş • Tarık Buğra Altuğ ve Cirıici Adnan Hamive üç isim daha eklenıyor... Coker Çolakoğlıı Yalcın Dcmir uöi Dıimetı • Prof. Dr. Şükrü Eiçin • Doç. Dr. Mehmcd Şükrü Hanioğlu • Suphi îdrisoğîu • Tarık Dursun K. • Prof. Dr. Suna Kili * Kirmen Ualıcı- ık Ticaret ve Sanayi Lld. Şti, • Prof. Dr. Saini Sakuo&lu * Ha^an Latif Sarıvüce • Prof. Dr. Hikmet Sanıi Türk • Prof. Dr. TÜRKİYE IŞ BANKASI Atalay Yörükoğlu • Dr. î. Aydın Yüksei BÜYÜK ÖDÜL KONULARI VE SEÇİCt KURULLARI "Tiyatro" Prof Dr. Melın AND Ankara Onivemiıev Dıl ve Tarıh Coğrafya Fakültesı Öğretim Üyesı Gungor DİLMEN Oyun Yazan - İstanhul Unıversitesi Devler Konsen aıııvarı Öğretim Görerlısı • Prof Cune>ıGOKÇER De\letSanal<> ıu -Wuc eltepeÜnı\•ersılesı Devleı Konsen atuvan Müdûru- Sahne Sunaıiün Bolümü Başkanı Prof. Yıldız KENTER Devleı Sanatı, ısı - İsıanhul Umversneu De\le< Konsenaluvan Sahne Sanaılan Bolumıı Başkanı • Alıemur KILIÇ Türkı\e İş Bankası AŞ Ytinetım Kurulu Ü\esı • Turgut ÖZAKMAN Yazar - TRT Yüksei Kurulu L'vesı • Prof. Dr Sevda ŞENER Ankara Ünıversiıeri Dil ve Tarıh Coğraj\a Faknhesı Tı\alro Bııhınnı Başkanı Itııuık Odıılıı '"Mimarlık ve Çevre" BehruzÇİNİCİ Mımar • Yrd. Doç. Dr. Alaaddin EGEMEN ODTC Mımarlık Fakültesı Oğretım Uvest • Prof. Gundüz GOKÇE Mımar Sınan L nıversıtest Mımarlık Fakültesı Öğretım Üvesı • Prof. Dr Necatı İNCEOĞLU Yıldız Umversttesı Mımarlık Fakültesi Oğretım Uvesi • Prof. Doğan KUBAN İsıanhul Teknık ü'nıversitesi Mımarlık Fakültesı Öğretim Ûvesi • Prof. Dr. Metın SÖZEN Istanbul Teknık Unıversitesi Mımarlık Fakültesı Öğretim Üyesi • Remzi YÜCEBAŞ Turkıye İş Bankası AŞ Denetçisi luplımı ıı Insaıı Itilimlcri ISllMlk Odlllll "Bilgi Teknolojisinin Kalkınma Yolunda ve Yaşam Kalitesinin Artırılmasında Rolü" Prof. Dr. Asuman DOGAÇ ODTC Bılgısayar Muhendıslığı Bolümü Öğretim Üyesi • Dr. ÜzeyirGARtH Alarko Şırketler Topluluğu Başkanı • Sanayut m Prof. Dr. Yiğıt GUNDUÇ Hacettepe Unıversitesi Ftzik Bölümu Oğretım Üvesı • Dr. tsmail HERAL Türkiye İş Bankası AŞ Yönerım Kurulu l/vesi • Prof. Dr. Alı Rıza KAYLAN Boğaztçi L'nıversıtesı Oğretım U\esı • Doç. Dr. Ersın TORECİ Turkıye Bılısım Derneğı Başkanı m Prof. Dr. Ergün YENER ODTU İkttsadı ve İdarı Bılımler Fakültesı İslelme Bolumıı Oğretım Uyesi P0LTI1KADA SORUNLAR ERGUN BALCI Çekiç Güç Çekiç Güç'ün görev süresinin dolacağı 28 haziran tarihi yaklaştıkça, basınımızda bu konudaki tartışmalaryoğunla- şıyor. Demirel hükümeti, yetkisi olmasına karşın Çekiç Güç'ün görev süresinin uzatılmasını Meclis'in kararına bı- raktı. Sayın inönü 14 haziranda yaptığı açıklamada "Ge- çen dönemde devraldığımız bir olağandışı uygulama var. Milletlerarası bir güvenlik gücünün caydırıcı olarak Tür- kiye'de bulunma süresi bitiyor. Bu konu da Meclis'te ele alınacak" dedi. DYP ve SHP, muhalefette iken Çekiç Güç'ün Türkiye'de konuşlandırılmasını sert biçimde eleştirmişlerdi. iktidara gelince, bu tutumu belirgin biçimde yumuşattılar. Çekiç Güç'ün, ülkemizde konuşlandırılmasının amacı, Irak'ta Saddam Hüseyin yönetiminin Kürtler'e karşı bir saldın başlatmasını önlemek, böylece sınırlarımızı yeni bir sığınrnacı akınına karşı korumaktı. Sayın özal'ın sa- vunduğu bu görüş, basınımızda bazı yazarlar tarafından da ateşli biçimde desteklendi. Oysa bu görüşte kişinin aklını kurcalayan bir dizi sakat yan vardı. önce, Kuzey Irak'ta "güvenli bölge" kuruluyor- du. Sonra bu bölgeye Irak askerlerinin girmesi yasaklanı- yor, ardından da Türkiye'de konuşlandırılan müttefik uçak- ları ile "güvenli bölgenin" savunması üstleniliyordu. Geriye ne kalıyordu? Güvenli bölgede Türkiye'de konuşlandırılmış müttefik uçakların koruması altında yaşayan insanların, örgütle- nip kendi devletlerini kurmaları. işte, Kuzey Irak'taki Kürtler de bunu yapmışlardır. Se- çim düzenlemişler, yeni Meclislerine milletvekillerini seç- mişler ve gerçeği kabul edelim Kürt devletini kurmuşlar- dır. "Saddam yönetiminin uzlaşmaz tutumu karşısında baş- ka çareleri kalmamıştı" denebilir. Acaba? Saddam yönetimi ile Celal Talabani ve Mesut Barzani arasında özerklik görüşmeleri başladığında, Talabani ve Barzani'nin Bağdat'ta Saddam Hüseyin'lesarılıpöpüşme- lerini tüm dünya televizyonlardan izledi. Iki lider, Sad- dam'dan kaçan Kürtler'e yurtlarına, evlerine dönmeleri için çağrıda bulundular. Sonra özerklik görüşmeleri uzadıkça uzadı ve sonunda çıkmaza girdi. Acaba bunun tek sorumlusu Saddam Hüseyin mi idi? Batı basınında, özellikle International Herald Tribune gazetesinde, Kürt liderlerin Çekiç Güç'ten yüreklenerek, uzlaşmaz tutuma girdiklerine ilişkin bir dizi haber çıktı. Böylece, Çekiç Güç, bir ülkenin parçalanıp, toprakları- nın bir bölûmünde ayrı devlet kurulmasında baş rolü oyna- mıştır. Şöyle deniyor, Çekiç Güç'e hala hayranlık duymakta ıs- rar eden bazı kalemlerce: Çekiç Güç olmasaydı, Saddam yine saldırır, Türk sınırları tekrar yüz binlerce Kürt sığın- macının akınına uğrardı. Saddam Hüseyin, Batılıların yeşıl ışık yakması üzerine Kürtlerin isyanın; kanlı biçimde bastırmıştır. ABD Sad- dam'ın isyancılara karşı helikopterlerini kullanmasını en- gelleyebilirdi; ama engellemedı. isyanı bastırdıktan sonra yeniden saldırması için bir neden yoktu. Üstelik, Saddam'- ın yeniden saldırması için Çekiç Güç'ten başka çareler dü- şünülebilirdi. Söz gelişi, "güvenli bölgeye" BM Barış Gücü yerleştirilebilirdi. Saddam, BM Gücü'nü dinler miydi? Dinlerdi. Altyapısı imha olmuş, ordusu perişan duruma düşmüş, silahlarının büyük bölümünü kaybetmiş, üstelik ambargo kıskacına girmiş bir ülkenin lideri, BM Barış Gu- cü'ne saldırıp, yeni bir savaşı göze alamazdı. Bu arada Kürt liderler de Çekiç Güç'ten yüreklentp özerklik görüşmelerini yokuşa sürmezlerdi, belki bir an- laşma olurdu. Ama başta Sayın özal olmak üzere bazı çevrelerin tah- minleri değişikti Saddam nasıl olsa gidici idi. Birkaç ay- dan fazla iktidarda kalamazdı. Hele bir devrilsin, her şey yoluna girecek, Çekiç Güç'e de ihtiyaç kalmayacaktı. Hesapları tutmadı. Saddam devrilmedi ve Kuzey Irak'ta Kürtdevleti kuruldu. Çekiç Güç'ün gerçek işlevi bu olmuştur. Helmut Kohl kesin konuştu: Avrupa birliği mutlaka kurulmalı • Almanya Başbakanı Helmut Kohl, "Eğer Av- rupa'nın siyasi birliğini bugün başaramazsak yeni bir atılım için en az 25 yıl beklemek zorunda kah- nz"dedi. dışında pek az ülke Alman bir- liğini tanımaktan yanaydı" di- yen Kohl. üstü kapalı bir dılle Margaret Thatcher'a da çattı ve şöyle konuştu: "O zamanlar bir hanımefendi hiç olma2sa bunu açıkça söyleyecek kadar DİLEK ZAPTÇ1OĞLU BERLIN - Alman>a Başba- kanı Helmut Kohl, ATye kısa vadede hangi ülkelerin üye olacağını açıkhkla dile getirdi. Türkiye'ye özellikle değinme- yen KohVe göre 1995"e kadar AT üyesi olması düşünülen ül- keler sırasıyla şunlar: Avustur- ya, İsveç. Finlandiya. Kohl. eğer bu yıl içinde başvurulannı yaparlarsa İsviçre ve Norveç'- in de ATye kabul edilmesin- dcn yana olduğunu açıkladı. Partisi Hıristiyan Demok- ratlar'ın, Bonn'daki küçük ku- rultayında konuşan Kohl. Al- manya ve Avrupa politikası hakkındakı veni görüşlerini anlattı. "AT'nin genişletilme- sinde aksama olmaması için Lizbon'daki AT zirvesinde elimden geleni yapacağım" di- yen Kohl, Danimarkalılann "hayır" o>una da değindi. Av- rupa'nın siyasi birliğinin buna rağmen muılaka gerçekleşme- sini isteyen Kohl."eğer bunu şimdi başaramazsak yeni bir atılım yapana kadar en az 25 yıl beklememiz gerekccektir"" dedi. Kohl'e göre Avrupa'da hiç- bir devlet "milliyetçilik vi- rüsü"nden annmış değil. Av- rupa Topluluğu'nda son v ıllar- da atılan büyük adımlan "ko- miinist tchlikenın Batı üzerin- deki baskısf'na bağlavan Kohl"e göre "bu tehdidin orta- dan kalkmasından sonra dcv- lctlcrı ortak da\ranmaya ıl- mek daha da güçleşccck."" Almanya Başbakanı ilk kc/ kamuovu önünde. diğer dc\- lellcrin Almanya'nın birleşme- sını aslında ıslenıediğini sövle- dı "Açıkça sö\lemek gerekır- se. I9*>() vılında Almanva'nın dürüst davranmıştı." • Irlanda Maastricht'e "evet" dedi Dış Haberler Servisi - Irlan- da halkı, AvTupa Birliği'ne evet dedi. Avrupa Topluluğu'nun (AT) daha sıkı ekonomik ve si- yasi işbirliğini öngören Maast- richt anlaşması konusunda Ir- landa'da önceki gün yapılan halkoylamasında, halkın yüzde 69'u olumlu yönde oy kullan- dı. Irlanda halkının yaklaşık iiç- te ikisinin Avrupa Birliği'ne oy vermesi, İngiltere, Fransa, Al- manya ve Portekiz tarafından memnuniyetle karşılandı. Siyasi gözlemciler, Danimar- ka'da 2 haziranda yapılan hal- koylamasında Maastricht an- laşmasına hayır sonucu çıkma- sından sonra, Irlanda halkının olumlu yönde karar almasının Avrupa Birliği'ne yaşam verdi- ğini belirttiler. Ajanslardan ge- len haberlerde, Danimarka'nın AT'ye yaşattığı şoktan sonra Fransa, İngiltere ve Almanya'- da Avrupa Birliği'ne karşı yük- selen muhalefetin, Irlanda'dan gelen destekle bir ölçüde yatı- şabileceği belirtildi. Danimarka'da alman sonuç- tan sonra Fransa da onümüz- deki sonbaharda halkoylama- sına gideceğini açıklamıştı.