Katalog

SAYFA CUMHURİYET 28 MAYIS1992 PERŞEMBE 8 DIŞ HABERLER Müceddidi Pakistan'da • İSLAMABAD(AA)- Afganistan geçıci Devlet Başkanı Sibgetullah Müceddidi, ikı günlük bir ziyaret için Pakistan'a gitti. Biraylıkmücahit hükümetinin devlet başkanı olarak ilkyurtdışı ziyaretini yapan Müceddidi, Islamabad havalanında Pakistan Devlet Başkanı Gulam İshak Han, Başbakan Navaz Şerif, dığer üstdüzey yetkililerve büyük çpğunluğunu Pakistan'da yaşayan Afganlılann oluşturduğu kalabahk bir halk kitlesi tarafından karşılandı. Avnıpa ordusu: İtalya yok • BRÜKSEL(AA)- İtalya'nın Fransız-Alman ortak ordusuna kaülma eğıtımınde olmadığı, ancak Batı Avrupa Birliğj (BAB) tarafından oluşturulacak bir kuvvete asker gönderebileceği bildirildi. italya Savunma Bakanı Virginio Rognoni Brüksel'de gazetecilere yaptığı açıklamada, "Neden başkalan tarafından oluşturulmuş bir askeri yapı varken, bir başkasına girelim?" şeklinde konuştu. Rognoni, Fransız-Alman ordusu ile BAB arasındaki ilişkilerin ne şekilde olacağının da açıklanması gerektiğini belirterek, "Bu kuvvet, BAB'ıngelecekte oluşturacağı ortak kuvvete, Fransa ve Almanya'nın katkısı olarak yapılanmalıdır" dedi. Tahran, Paris'î ppotesto etti • TAHRAN (AA) - İran'ın, Fransa ve İsviçre'yi, Iran eski Başbakanı Şahpur Bahtiyar'ın öldürülmesi olayına kanştığı öne sürülen Ziya Sahraddi'ye yönelik davranışlan nedeniyle protesto etü'ği bildirildi. Iran haber ajansı IRNA'nın haberinegöre, İsviçre'nin Tahran Büyükelçisi Anton Greber ve Fransa'nın Tahran Büyükelçisi Huber Colin de Verdiere, önceki gün ayn ayn İran Dışişleri Bakanlığı'na cağnldılar. Dışişleri Bakanlığı Batı Avrupa Bölümü Genel Müdürü Hamid Rıza Asefi, Greber ile görüşmesınde, İsviçre hükümetinin Sahraddi'ye yönelik tavrını "tek yanlı" olarak niteleyerek, îran'ın, bu ülkenin, bu konudaki adaletsiz ve kanunsuz tavnnı mahkûm ettiğini açıkladı. Philip Habib öldü • WASHINGTON (AA) - ABD'nin Ortadogu ve Lübnan eski temsilcisi Philip Habib, önceki gün kalp krizi sonucu öldü. Paris'in Dijon kentinde bir otelde hayata gözlerini yuman Habib, ABD diplomasisinin "sakin babası" olarak nitelendiriliyordu. ABD Dışişleri Bakanlığı'nın Ortadogu konusundaki en önemli uzmanlanndan olan Philip Habib, Başkan Carter döneminde, Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat ile lsrail Başbakanı Banahem Begin'in I979'da imzaladıklan Camp David Anlaşması'nın da mımarlanndan olarak aruhyordu. "İmkânsız görevlerin adamı" olarak da adlandınlan Habib, 72 yaşındaydı. Yeltsinaday olmayacak • MOSKOVA(AA)- Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin, bir sonraki başkanlık seçimlerinde aday olmayacağını söyledi. ITAR TASS, Yeltsin'in Barnaul kentinde yaptığj konusmada. bir soru üzerine, 1996yılında başkanlık dönemi bitmeden ne olursa olsun istifa etmeyeceğini, ancak bir sonraki seçimlerde de aday olmayacağını söylediğini duyurdu. Saraybosna'da bir pazar yerine düşen top mermisi 70 kişinin yaralanmasına yolaçtı Ekıııekkuyruğundafacia:20 ölü•Sırp milislerin denetimindeki Trebeviç tepesinden atılan top mermile- rinden üçü, yerel saatle 10.15'te kentin merkezindeki Markale pazanna düştü ve o sırada ekmek kuyruğunda bulunan çoğu kadın ve yaşlılardan oluşan kalabalığa isabet etti. Dış Haberier Servisi - Bosna-Hersek'in kişi öldü, 70'ten fazla kişi de yaralandı. başkenti Saraybosna'nın merkezine Sırp mi- Ajanslann bildirdiğine göre, Sırp milislerin lislerce dün düzenlenen bir topçu saldınsı denetimindeki Trebeviç tepesinden aülan sırasında en az 20 kişi ökiü, 70'den fazla kişi top mermilerinden üçü, yerel saatle 10.15'te de yaralandı. kentin merkezindeki Markale pazanna düş- Uluslararası Kızılhaç, Bosna-Hersek'teki tü ve o sırada ekmek kuyruğunda bulunan tüm etkinliklerini askıya aldı. ABD, Bosna'- çoğu kadın ve yaşlılardan oluşan kalabalığa daki savaşa son vermek için kuvvet kullan- isabet etti. mayı son çare olarak gördüğünü açıklarken, Olay, Bosna-Hersek'te savaşın sürdüğü îngütere Başbakanı John Major, Sırbistan'ı iki aydır kaydedilen en kanlı bombardıman sert bir dille eleştirerek, Bosna'daki çatışma- olarak bildirildi. lann sürmesinde en büyük şorumluluğun bu Saraybosna ve Zagreb televizyonlan, kan ülkeye ait olduğunu söyledi. gölü içinde kıvranan onlarca kişinin görün- Sırp milislerce dün başkent Saraybosna'- tülerini yayımladılar. Bir Boşnak gazeteci, ya yapılan topçu saldınsı sırasında en az 20 pusuya yatan Sırp milislerin, yaraklann has- taneye kaldınlmasmı engellediklerini belirt- ti. Bosna-Hersek Devlet Başkan Yardımcı- lanndan Hajrudin Somun, Saraybosna'dan telefonla Reuter'e yapüğı açıklamada, şehir merkezinde dün TSİ 11.00 aralannda mey- dana gelen patlamada, ekmek kuyruğunda bekleyen çok sayıda kişinin öldüğünü söyle- di. Saraybosna Radyosu, Başkanlık Sarayı yanına da top menruleri düştüğünü, burada da ölenler olduğunu bildirdi. Rusya Dışişleri Bakanı Andrei Kozirev'in girişimiyle Bosna'da savaşan taraflar arasın- da sağlanan yeni bir ateşkes anlaşmasının dün yerel saatle 06.00'da yürürlüğe girmesi gerekiyordu. Kozirev, Müslüman, Hırvat ve Sırplarla yaptığı temaslar sonucunda, Sa- raybosna Havaalanı'nın insani yardım taşı- yan ucaklara açılması için anlaşma sağlandı- ğını da acıklamışu. Ancak gerek havaalanının, ilan edilen an- laşmaya rağmen açılmaması ve gerekse dün kent merkezine düzenlenen ve 20'den fazla sivilin ölmesine neden olan topçu saldınsı, Bosna'da 'banş'a ilışkin umutlan bir kez da- ha söndürdü. Kızılhaç'ın karan Uluslararası Kızılhaç, Bosna-Hersek'teki tüm etkinliklerini askıya aldığını açıkladı. AFP'nin haberine göre, örgütün Cenevre'- deki merkezinden dün yapılan açıklamada, süregiden çatışmalar nedeniyle Kızılhaç per- sonelinin can güvenliğinın kalmadığı belir- tildi. ABD, Bosna'da süren savaşın durdurul- ması için kuvvet kullanmayı son çare olarak gördüğünü bildirdi. ABD Dışişlen Sözcüsü Richard Boucher, Dışişleri Bakanı James Baker'ın geçen hafta sonu, Bosna'ya askeri müdahalenin başvurulacak en son çare ol- duğunu söylemış olduğunu anımsattı. Söz- cü, Bosna'ya ABD'nin tek başına müdahale etmesinin ise düşünülemeyeceğini, çünkû Bosna sorununun, yabancı bir ordu için kö^ laylıkla 'batakhğa' dönüşebüecegini söyledi. Boucher, Bosna için uluslararası bir güç oluşturulmasından söz etmek için de vaktin erken olduğunu kaydetti. Major sert çıktı tngjltere Başbakanı John Major, Sırp yö- netiminden, Bosna-Hersek'teki şiddete son verilmesini istedi. Major, "Şu anki dunımda en çok sonımluluğa sahip tarafın Sırbistan olduğu sonucuna vardım. Sırbistan, ulusla- rarası toplumla işbirliği yapmazsa kendi kendini uluslararası tecrite mahkûm eder" dedi. AT'nin karan Belgrad'a ticari ambargo Dış Haberier Servisi - Sırbistan ve Kara- dağ uluslararası alanda giderek yalnızlığa itiliyor. AT üyesı 12 ülke Belgrad'a ticari ambargo uygulama karan aldı. 12 üye ülke diplomatlan dün Belçika'nın başkenti Brüksel'de bir araya geldiler. Top- lantı ardından açıklama yapan AT yetkilile- ri. Bosna-Herseke yönelik saldınlanna bir son vermesini sağlamak amaayla Sırbistan ve-Karadağ'dan kurulu Yugoslavya'ya tica- ri ambargo uygulama karan aldıklannı be- lirttiler. Yelkıliler, Belgrad'la ticareti yasak- layan karann petrol ambargosunu İcapsa- madığını söyledıler. Öte yandan Ankara büromuzun bildirdi- ğine göre Belgrad büyükelçisini Ankara'ya çağıran Türkı>e. Yugoslavya'yı Karadeniz Ekonomik İşbırhğı Bölgesi projesınden de dışlıyor. Dışişlen Bakanlığı, Istanbul'da ya- pılacak KEIB Zirvesi'ne Yugoslavya'nın katılması olasılığının son derece 'zayıf oldu- ğunu açıkladı. KEİB Zirvesi'nin 25 haziranda yapılması- nm kesinleştiğjm açıklayan Dışişleri Bakan- lığı Sözcü Vekıli Ferhat Ataman, geçen ubat ayında KEİB'nin oluşturulması için stanbul'da yapılan toplantıda yayımlanan bildiride Yugoslavya'nın da yer aldığını be- lırtti. Şubat ayı sonrasında Yugoslavya'da yaşanan 'köklü' gelişmelerden sonra, bu ül- kenin KEİB'ye katılımının 'yeniden değer- lendirilmesi' gerektiğini kaydeden Ataman, "Yugoslavya'nın KEİB'ye katılım olasılığı- BtR KATLlAMIN FOTOĞRAFI - Bosna'da savaş, ber gün yeni acıtar doğunıyor. Birkaç gün önce Yeni Kasaba kövünün girişinde bulunan 29 Müslüman erkek cesedi, Sırplann yapb- nın son derece zayıf olduğunu söyleyebili- ğı kadiamlarm yeni bir örneğiydi. Bu sivüler, kafalanna sıküan tek kurşunla öktürülmüşlerdi. (Fotoğraf: LIBERAT1ON) riz" dedi. Mühendisler Birliği Başkanı, Cumhuriyet'e, ambargonun en çok çocuklan etkilediğini söyledi Irak'ta 132 biıı çocuk öldü• Irak Mühendisler Birliği Başkanı Abdülsettar El Ravi, Irak'ta sağlık koşullan düzeltilmezse, 170 bin çocuğu daha ölümün bek- lediğini söyledi. El Ravi, ulaşım ve haberleşmenin yanı sıra has- tanelerin de büyük hasara uğradığını vurgıüadı. Türk Mühendis \e Mimar Odalan Birligi'nin (TMMOB) davetlisi olarak Türkiye'ye gelen El Ravi, Irak'ta 43 gün süren savaş boyunca ulaşım, haberleş- me ve altyapı yatınmlannın yanı sıra hastanelerin de bÜN'ük hasar gördüğünü belirtti. MUSTAFABALBAV ANKARA - Körfez savaşı biteli, bir yılı aşkın süre geçmesine karşın savaşın Irak halkı uzerindekı etkisi devam edi- yor. Irak Mühendisler Birliği Başkanı Abdülsettar El Ravi, ölümlerin son bir yıl içinde daha önceki yıllara oranla se- kiz kat arttığını söyledi. Irak'ta savaş sonrasından bugüne değin 132 bin ço- cuk ve 82 bin yaşlı 'tedavi edilebilir' has- tahklar nedeniyle yaşamını yitirdi. Irak'ta sağlık koşullan düzeltilmezse 170 bin çocuğu ölüm bekliyor. Ambargo nedeniyle ilaç ve tıbbi teçhi- zat ahmının güçleştiğini söyleyen El Ravi. "'Hastanelerde son derece ilkel koşııllarda tedavi uygulanıyor. En basit ılaçlann bile sıkıntısı çekjliyor. Gıda maddelerinin ambargo nedeniyle çok pahalı olması, özellikle çocuklann bes- lenmesinı engelliyor" dedi. Cumhuriyet'in sorulannı yarutlayan El Ravfnin Irak Mühendisler Birligi'- nin çalışmalanna dayanarak derlediği bilgiler şöyle: -Körfez savaşı boyunca Amerikan uçaklan Irak üzerinde günde iki bin sor- ti yaptı. Bu uçaklar Irak topraklanna toplam 110 bin ton bomba atü. Her Iraklıya ortalama 5 kilogram patlayıcı madde düştü. Bu maddeler Irak'ta ta- nmsal verimi olumsuz yönde etkiledi. Su kaynaklanndaki kirlenme tanmsal verimliliğin azalmasında etkili oldu. -Savaştan en çok çocuklar etkilendi. Savaşın yarattığı olumsuz koşullar ne- deniyle bir yıl içinde 132 bin çocuk yaşa- mını yitirdi. Bu çocuklann çoğunda ishal, bulaşıcı hastalıklar ve beslenme vetersizliğı görüldü. Bir yılda 82 bin yaş- İı da yine tedavi edilebilir hastalıklar nedeniyle öldü. Yaşlılar en çok kalp, da- mar ve şeker hastalıklanna yakalanı- yor. Savaş öncesine göre ölüm- oranı sekiz kat artı. Bu olumsuzluklar, bu ko- nuda bir çalışma yapan BM raporunda da yer aldı. -Közfez savaşının yanı sıra on yıllık İran savaşının da etkisiyle psikolojik hastalıklara yakalananlann sayısında önemli bir artış dikkat çekiyor. Çoğun- luğu genç, yaklaşık 100 bin kişi ruhsal bunalım içinde. Devlet bu kişiler için ay- n tedavi birimleri kurmaya başladı. -Savaşta çoğu kol ve bacak olmak üzere çeşitli organlannı kaybedenlerin sayısı da 100 binin üzerinde. Tedavi ku- rumlannın yetersizliği bu kişilenn de yaşamlannı sağlıklı sürdürmelerini en- gelliyor. Iraklı Kürtler Nevruz'un yanı sıra seçim yaptıklan günü de bayram ilan etti KıızeyIrak'ınyenî adı: Kürdistan UFUKTEKtN ZAHO/DUHOK - Söylence- ye göre İran'da 2600 yıl önce halkın nefret ettiği Dehak adlı bir hükümdar yaşarrnış. Zorba Dehak'm omzunda bir gün bü- yük bir yara çıkmış. Bir hekim, yaranın her gün iki çocuğun beyni merhem yerine sürülerek tedavi edilebileceğini söylemiş Dehak da yönetimi sırasında kendisine sürekli başkaldıran Kürtlerin çocuklanndan seç- miş ilacını. Cellatlan, sarayına her gün iki Kürt çocuğunu getı- np, beyınlerinı çıkartarak De- hak'ın omzundaki yaraya sürü- yorlarmış. Sıra, Kawa adındakı demircınin 7. çocuğuna gelmış Hükümdara son oğlunun öldü- rülmemesi için ricada bulun- mak üzere her nasılsa sarava çıkmış Kawa. Dehak'ı görür görmez de elindeki balyozla vu- rarak öldürmüş. 21 mart gecesi hükümdan öldüren demirci Kawa, Kürtlere haber vermek için sarayın burcuna çıkıp bü- yük bir ateş yakmış. Yeni bir gün (Nevruz) başlamış İran'da, Dehak yönetimi de son bul- muş. WELC0ME T0 KUBOISTAN Habur'dan girişte askerler nöbet tutuyor. Nevruz daha sonra Kürtle- bayramı. Ancak Iraklı Kürtler rin, I946'da kısa bir ömrü olan için tek bayram Nevruz değil İran'daki Mahabad Kürt artık. Elde silah, 30-40 yıldır Cumhunyetı'nin ulusal bayra- Irakyönetimınekarşımücadele i l d i l i d K ü l h d k y mı ilancdilmiş. y ş eden Kürtler. henüz adını koy- d l l l y Nevruz. Iraklı Kürtlerin de mamışda olsalar Dayramlannı 2'ye cıkardılar geçenlerde. 19 Mayıs 1992'de vaptıklan tanhi seçimle 'kendi millenekillerini' seçip. 'kendi parlamentosunu' oluşturan Kürtler. 36. Paralel"- in kuzeyindeki bölgenin de adı- nı değiştiriverdiler: Kürdistan... Irak'taki Kürtler için Kürdis- tan sözcüğü hiç de yeni değil. Irak'ta Bağdat hükümetine karşı özerklik istemiyle kurulup mücadele eden Asuri Demok- ratik Hareketı hariç, diğer 7 paninin 7"sinde de "Kürdis- tan" sözcüğü var. Zahoda KDPyetkilisı Abdül Aziz, Duhok'ta KDP militanı Sabah Mahmud'la yaptığımız söyleşilerde ise "Kürdistan"- dan çok "Irak Kürdistanı" ıfa- desi dikkatimizi çekiyor. Irak'- ın, adı konmuş bir bölgesinden söz eden yan resmi ağızlar bun- lar. Ancak Duhok'taki KDP karargâhının duvarlan "oyunu 'özgür Kürdistan' için kullan" afişleriyle donatılmış. KDP'nin sesi Xebat-TVden yapılan du- yunılarda da diplomatik anla- tım bir kenara bırakılmış. Sad- dam Hüseyin'in. Irak TV'sın- den "Hainlere kanmayın, oy kullanmayın" çağnsına dikkat çeken Xebat-TV'nin spikeri. heyecanla mesajını veriyor: "Haydi. artık ayağa kalkın Kürtler. Kutlayın bayramınızı. Ateş açmayın. ama ateş yakın. Silah atmayın. bir merminin bı- le yakılacağı zaman var daha." NATO Ermenistarfa ikinci kıııamaSavunma Bakanlan'nın Brüksel'deki toplan- tısı sonunda yayımlanan bildiri Türkiye'yi mem- nun etti. Ankara, NATO'nun, AGİK'e banş gü- cü vermesine sıcak bakıyor. SABETAY VAROL BRÜKSEL — Savunma ba- kanları toplantısının sonuç bil- dirisinde, "Karabağ ve Nahcı- van'daki çatışmalardan derin kaygı duyulduğu" ifade edildi. Savunma Bakanı Nevzat Ayaz, NATO'ya bağlı birliklerin AGİK'in isteği üzerine bölgesel anlaşmazlıklarda "banş giicü" rolü oynaması konusunda An- kara'nm görüşünün ABD'ye yakın olduğunu dile getirdi. Geçen hafta Ermeni-Azeri çatışmasıyla ilgili olarak özel bir bildiri kaleme alan ve "Zor kullanarak Karabağ ve Nabcı- van'ın önceden tanınmış statii- lerinin degiştirilmek istenmesi- nin onaylanaraayacağı"nı be- lirten NATO, dunkü savunma bakanlan bildirisiyle, bir kez daha, dolaylı da olsa Ermenis- tan'ın tutumunu kınamış oldu. Ancak siyasi yönü ağır basan Ermeni-Azeri çatışması gibi bir konuda kesin görüş bildirmek, savunma bakanlannın görev alarumn dışına çıktığından, so- nuç bildirisinde Karabağ ve Nahcıvan'la ilgili olarak yer alan ifadenin, geçen haftaki bildirinin gerisinde olduğu kay- dedildi. Sonuç bildirisinde Nahcıvan'dan da söz ediliyor olması, Türkiye tarafınaan memnunlukla karşılandı. Sa- vunma Bakanı Nevzat Ayaz, "bildirinin Türkiye açısından büyük memnunluk kaynagı oluşturdugunu" söyledi. Öte yandan NATO'nun, AGİK'in isteği üzerine bölgesel çatışmalarda banş gücüne dö- nüşmesi ittifak savunma ba- kanlarınca ilke olarak benim- sendi. Ancak NATO'nun aske- ri kanadına mensup olmadığı için, ittifak savunma bakanla- n toplantısında Fransa'nın temsil edilmemesi yüzünden, nihai karar 4 haziranda Oslo'- daki dışişleri bakanlan toplan- tısında alınacak. Ne var ki Kuzey Atlantik It- tifakf nın, BAB ve diğer Avru- pa alternatiflerine oranla "öncelik" taşıdığı şeklindeki haziran 1991 tarihli NATO ka- rarlan, ittifakın savunma ba- kanlan bildirisinde bir kez da- ha hatırlatıldı. Savunma Baka- nı Nevzat Ayaz da, Türkiye'- nin bu konudaki yaklaşımının, NATO'nun AGIK kanalıyla ağırhğmı muhafaza etmesini öngören ABD tutumu ile ya- kınlık taşıdığuıı ima etti. Rusya ile Ukrayna donaranayı paylaşıyor MOSKOVA (AA) — Ukray- na ile Rusya arasında önemli anlaşmazlık noktalarından bi- rini oluşturan Karadeniz Do- nanması'nın, Bağımsız Devlet- ler Topluluğu'nun kontrolün- den alınıp Ukrayna ile Rusya arasında paylaştırılmasına ka- rar verildi. BDT Genelkurmay Başkanı Yevgeni Şapoşnikov, BDT ülkeleri savunma bakan- lannın dün yaptığı toplantıdan sonra düzenlediği basın toplan- tısında, Karadeniz Donanma- sı'nın Ukrayna ile Rusya ara- sında nasü bölüşturüleceğini iki ülke arasında yapılacak görüş- melerle belirleneceğini söyledi. Şapoşnikov, Karadeniz Do- nanması'nda bulunan son nük- leer silahlann da bu ay içinde gemilerden kaldınldığını söyle- di. Rusya, Karadeniz Donan- ması'nın BDT kontrolünde kalmasını, BDT'nin bugün- künden çok daha büyük bir as- keri güce sahip olmasını isti- yordu. Ancak Ukrayna bu is- teği kabul etmiyordu.