Katalog

CUMHURİYET/2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER 19 EYLÜL 1991 EVET/HAYIR OKiaYAKBAL Nadir Nadi'li Bir Anı45 yıllık 'Cumhuriyet' okuru, 1959 yılında Yunus Nadi Ûdü- lü'nde ikincilik alan (Ası'dan Geliyorum başlıklı röportajıyla) Sayın Av. Oğuz Oymak'tan bir mektup aldım. Sayın Oymak, Nadir Nadi ile ilgili anısını yazmış. Nadir Bey'in bir mektu- bunun kendisini acı bir durumdan nasıl kurtardığını anlatı- yor. En iyisi bu ilginç mektubu okurtanma olduğu gibi sunmak: "Yıl 1948, güz aylan... 19 yaşında İstanbul Eğitim Enstitü- sü öğrencisiyim. Verem hastası olarak Validebağ Sanator- yumu'nda iyileştirilmekteyım. Aynı zamanda Cumhuriyet oku- ruyum. Dr. Fahri Kurtuluş adında bir milletvekili, o sıralarda bir tartışma çıkarmıştı. Konu şu idi: 'Rus yazarlarından Ler- montov'un 'VftDİM' adlı eserinde Türkler barbarlıkla suçla- nıyormuş. Rus yazariarının kitaplan Milli Eğitim Bakanlığı1 nın klasik yayınlan arasına nasıl sokulurmuş!' diyerek Milli Eğitim Bakanltğı'nı acımasızca eJeştiriyordu. Bu konuda Cum- huriyet gazetesine, milli eğitimin, çagdaş ve Atatürkçü gö- rüşlere uygun davrandığını savunan ve Dr. Fahri Kurtuluş'u eleştiren bir yazı yazarak gönderdim. Bu yazım gazetede he- rnen yayınlandı. Daha sonra da Sayın Nadir Nadi üstadımız- dan bir mektup aldım. Mektubunda: 'Kanının son damlası- na kadar Atatürkçülük içın savaşacak yiğ'rt bir genç oiduğumu' vurguluyordu. Ustüdımızın bu değerti mektubu- nu kıymetl ibir anı olarak çantamda saklamaya başladım. Yıl 1951 yaz aylan... Ankaradayım, 34. dönem yedek su- bay levazım öğrencisiyim. Bir gün öğleden önce sınıfta derste idik. Levazım bölük komutanımız yüzbaşının dersıni izliyor- duk. Sınrf kapısı birden açıkjı. içeriye bir inzibat yüzbaşı, bir askeri hâkim, iki de inzibat eri girdi. Levazım bölük komuta- nına bir şeyter söylüyortardı. Bölük komutanımız uzaktan eliy- le beni gösterdi. Heyet yanıma geldi. Sıramdan kalktım. İn- zibat erleri önce üzerimi son- ra da sıramı aradılar. İnzibat yüzbaşı yatakhaneye gitmemi- zi, oradaki bavul ve giysilerimi de arayacaklannı'söyledıler ve biriikte sınıftan çtktık. Yatakha- nenin bulunduğu ikinci bınaya gittik. Karyolamı gösterdim. Al- tındaki bavulumu çıkarıp ver- dim. Erler yatak, yorgan ve yastıklan araştırırken, inzibat yüzbaşı da bavulumdaki eşya ve yazılı belgelere bakıyordu. Bir aralık bir zarfı açarak için- deki yazıyı okudu ve hâkim su- baya uzattı. Yan gözle baktı- ğımda yazının Sayın Nadir Na- di'nin yazdığı özel mektup ol- duğunu anladım ve bir rahat- lık duymaya başladım. Hâkim subay mektubu okudu, 'Ço- cuklar tamam, aramayı kesin' dedi. Değerli mektubu çanta- şına koydu. Bana dönerek 'usulen bir de ifadenı alalım' dedi. İstanbul Eğitim Enstitüsü'n- de iken Yüksek Tahsil Genç- lik Derneği diye devrimci bir derneğin üyesi olduğum sap- tanmışl Ne zaman mı saptan- mış? 14 Mayıs 1950'den sonra DP iktidar olduktan sonra... 1950 yılının sanırım ağustos ayı idi. Babam Isparta'islamkoy ıl- kokul başoğretmeni idi. Ben de Ankara Hukuk Fakültesi 1 sı- nıf öğrendşi îdtrfı. Tatil dolayı- sıyla ailemin yanında idim. Bir gün evimızin önünde otururken bir polis cipi geldi. adımı sor- dular. Arama yapacağız dedi- ler. İçeri gırerek her tarafı ara- dılar. Kitaplıkta Varlık ve Fikir- ter (izmir'de yaymlanırdı) dergi- lerini ve hatırlayamadığım ba- zı romanları (romanların ara- sında 'Gazap Uzümleri' de var- dı) toplayarak çantalarına koydular. Beni de biriikte cıpe alarak akşam Isparta Emniyet Müdüriüğü'ne getirdiler. O ge- ceyi nezarette geçirdim. Sa- bahleyin Sorgu Hâkimliği'ne çıkanldım. Tutuklanmadım. O sırada Süleyman Şahin Tar adında bir edebiyat öğretmeni vardı, onunla caddelerde dola- şır, halkevi kütüphanesinde de söyieşilerde bulunurduk. O ar- kadaş 142. maddeden 13 ay hüküm giymiştı. Ben de aklan- mıştım. {O zaman 142'nin ce- zası 13 ay idi.) DP'nin iktidar ol- duğu 195O'li yıllarda aklanmak yeterii değildi. Solculuktan zan attında kalmışsan, poliste takip attında isen yedek subay ola- mazdın. Okul döneminde ani- den bir gece yatağından kaldı- rılarak er olarak doğu illerine sevk ederlerdi. Bizim dönem- de benim gibi aklanmış 3-4 ar- kadaş er olarak gönderilmişler- di. İşte Sayın Nadir Nadi üsta- dımızın, Atatürkçülüğümü öven mektubu beni er oimaktan kur- tarmış ve yedek subay olmamı sağlamıştı. Yazın alanında Atatürkçülü- ğün güçlü simgesi olma niteli- ğini yaşam boyu sürdüren bü- yük insan, bundan böyte de anılanyla belleklerimizde yasa- yacaktır." Fakülte Seçimi IJzerine... İZZETTİN SİLİER Yük. İnşaat İjnjversileye giriş sınavında birkaç yıl önce ya- pılan degişiklik jüzunden, ögrenciler ortaoku- lu bitirip liseye başladıklan yıl. gelecekteki raes- tegiııin yönunü betirtemek zoruada kalmaktadır- lw. Hukuk, işletme, iktisat gibi fakültelerı he- defleyen öğrenciler sınavda etkilemediği için li- sede fizik, kimya, biyoloji derslerini okumaktan kaçınmanın çaresini aramaktadırlar. Çok kez de bu derslerden kurtulmak için söz konusu fakul- teler seçümektedir. Buna karşıhk mühendislik, tıp, terael bilimleri hedefleyen öğrenciler fizik, kimya, biyoloji derslerinde yarışmak dunımunda olmaktadırlar. Ortaokul mezununun o yaşta iken bu seçime zorlanmasındaki güçlük ve isa- betsizlik açıktır. Bu konu mutlaka bir çözüme kavuştunilmalıdır. Ancak velilenn ve öğrenci- lenn onündeki gerçek budur. Yakın zamana de- ğin mumkun olduğu kadar çok fen bölümü açan liselerimiz, şimdi edebiyat bölümleri peşindeki öğrencilere yanıt vermek çabasındadırlar. Gençler, mesleklere dogru yönelirken aileden gelen ya da içinde bulunduklan ortamdan gelen koşullanmalardan çok etkileniyorlar. Bu koşul- lanmalar geniş bir ağ şeklinde genci sarmakta- dır. Doğal olarak her ana-baba, çocuğunun ge- lecekteki mesleği uzerinde kafa yorar; çocuğu üzerinde etkili olmak için çaba gösterir. Kişiler, gençlere öğüt verirken de çoğunlukla kendi ya- şam deneyimlerinden yola çıkarlar. Oysa ana- baba, deneylerini geçmişten elde etmiştir, genç ıse gelecekte yaşayacaktır ve yaşam sürekli de- ğişmektedir. Örneğin lise sınıflannda okuyan gencin mesleğini seçerken en az on yıl sonrası- Din koşullannı kestirmek, ona göre kararlar al- mak gereklidir. Gencin içinde bulunduğu koşul- Mühendisi, Avukat lanmalar çok kez bu gerçeğe uygun değildir; onun geleceğe ilişkin beklentilerini karşılamaz. Bilim ve tekniğin, siyasal koşullann bu kadar hızlı geliştiği bir dunyada, kişilerin on yıl son- rasını gerçekçi bir yaklaşımla hesaplaması, ona göre meslek seçmeyi bilmesi çok zordur. Bu yüz- den meslek seçme kararlan çok kez üstünköru verilir. Bu üstünkörulükten kurtulmakta ilk adım'on yü sonra'run önemini kavramaktır. 2^orunlu kalınca çocuklarımıza "hangi mes- leği seveceksen, onu seç" gibi şeyler söyleriz. Ama bir genç, içinde yaşamadığı, uzüntülerini ve sevinçlerini tatmadığı mesleklerden hangisi- ni seveceğini nasıl beürleyebilir? Kişi çok kez mü- hendisliğin ne oldugunu bilmeden muhendisli- ğe niyet ediyor ya da avukathğın fılmlerde gör- düğiı gibi jüri önünde parlak nutuklar atmak ol- duğunu sanıyor. Onun için soruyu tersine çevir- mek daha doğrudur: "Acaba insanlar hangi raeslekleri severier?". Bence bunun en geçerli ya- nı şöyledir: "İnsanlar kendilerine toplumda üs- tunlük sağlayan meslekleri severler." Yani lise sınıflannda okuyan gencin ilgi duyduğu, kendi- sini yetenekli sandığı meslek değil, gencin üni- versiteyi bitirip, mesleği içinde kendine yer bu- labildiği gunlerde, toplumun koşulları mesleği- ni şanslı kılarsa o zaman mesleğini sevecektir. Yani sevgi on-on beş yıl sonranın olaylan için- de yeşerecektir. Görüldüğu gibi sorunayine za- man etmeni girmekte, on-on beş yıl sonra için verilecek kararda yol gösterici başka ışıklar bul- mak gerekmektedir. Bu amaçla başka sonılan irdelemek koşulu or- tadadır: Üniversitenin insanın geleceğini etkile- mesi nereden gelir? Acaba universite, yalruzca meslek edinme yeri midir? Üniversitede temel- leri öğretilmek istenen bilgüer, bir mesleğin su- rekli kullandığı bilgiler midir? Öğrenci, üniversitedeki eğitimi sonunda bir diploma alır. Bu diplomanın insana kjızandır- dığı ayncalıklar (imtiyazlar) vardır. Ama bence daha önemlisi, üniversitenin nitelik kazanma yeri oluşudur. öğrenci, orada arkadaşlarıyla konu- şurken kitaplığında okurken yemekhanede yer- ken sürekli kendisini geliştirir, dostluklar kurar, yeni davranışlar edinir. Bence bunlar üniversi- tenin verdiği diplomadan çok daha önemlidir. Genç, bu yılların etkisini bütün ömrü boyunca duyumsayacaktır. Bu etkilerle düşünmede, so- runlan çözümlemede, konularma kolayca uyum sağlamada seçkin bir kişilik oluşacaktır. Univer- site mezunu çok kez üniversitede kendısine öğ- retüenleri doğrudan kullanmadığı sonınları çöz- mekle karşı karşıya kattr. Ona, kazannuş oldu- ğu nitelikten dolayı sorunlan nasü bir yöntemle çözeceğini biliyor olduğu için güvenüir. Univer- site, nitelik kazanma yeri olarak ele alımnca so- runumuzun yanıtı ortaya çıkar: Bir öğrenci hangi üniversitede daha çok nitelik kazanabilecekse o universiteyi tereihinin başına koymaiıdır. Hat- ta şöyle söyleyelim, universite tercihi, bazen fa- kulte tercihinden çok daha önemlidir. Üniver- sitenin öğrenciyi etkileyen üç ana öğesi vardır: Birincisi, öğrenciler; o halde en iyi öğrenciler ne- rede ise o universiteye gitmeli. Ikincisi, öğretim uyeleri; o halde en olgun öğretim üyeleri nerede ise oraya ulaşmalı. Üçüncüsü, kampus; yani üni- versitenin, binalan, bahçesi, madde olanaklan. O halde en iyi maddi olr-naklar nerede ise ora- da bulunmalı. Son yıllarda bunlara çok önemli bir öğe daha eklenmiştir: Yabancı dil sorunu. Belli yaşam davranışları için bir yabana dilin iyi öğrenilme- si kesin bir koşul olmaktadır. Bu durumda ya- bancı dili garantiye almak, (dilbilir kişi olmak niteliği) tercihlerde çok etkili olabilmektedir. Bir de bitirilen fakülte ile yaşamda çalışılan alanlar arasında kesin bir bağlantı olmadığuu vurgulamaiıyız. Örneğin siyasaya atümak iste- yen bir gencin işletme, hukuk ve mühendislik fa- kültelerinden hangisini seçmesi gerektiği soru- sunun yanıtının pratikte "mühendislik" oldu- ğu göriilmektedir. Yine, ömeğin bankalann bö- lüm müdürleri için endüstri mühendisi, işletme mühendisi, bügisayar mühendisi arandığı göriil- mektedir. Günlük yaşanun istekleri sık sık de- ğismektedir. Ancak nitelikli insanın bunlara ya- nıt verme şansı çok daha yüksek kalmaktadır. Biraz da mesleklerin üısanlara verdikleri "mutluluk" üzerinde durmalıyız. Kişilerin mes- lekleri içinde elde ettikleri "üretme", "yaratma" olanağı büyük bir "mutluluk" kaynağı olmak- ta, çekilen sıkıntüar unutulmaktadır. örneğin bir mimar, kazandığı paradan daha çok, yarattığı binarun özgunlüğü ile ilgilenmektedir; onun yet- kin olmasmı istemektedir. Bu açıdan baküınca teknik mesleklerin "üretme" ve "yaratma" ko- nusunda öbür mesleklere üstünlüğü açıktır. Bir de "anlama"nın verdiği büyük "mutluhık" vardır. însanlık, evreni "anlamak", ondan yararlanmak çabası içindeki kişilerin el- leri üzerinde yücelmiştir. Kişi kendi yetenekle- rini denemek ister, bundan "mutlu" olur. Ar- dından yeteneklerini geliştirmek ister, bilim ve tekniği öğrenip onu kullanır, bununla "mutlu" olur. Liselerimizdeki fizik, kimya, biyoloji ders- lerinden kaçış büyük bir mutsuzluk kaynağı ola- caktır. Bütün insanlanmıza öğretmemiz gereken bir başka mutluluk daha vardır: Bir konuda, bir alanda en iyi ornıak, "birinci sınıf insan" olmak başh başına büyük bir mutluluk kaynağıdır. Gençlerimiz hangi mesleği seçerlerse seçsinler, o konuda en iyi olmak yanşıru terk etmezlme, mutluluk kendileri ile beraber olacaktır. ANMA HOCAM1Z - B\B\M1/ AZIVIİ AKSOY ok^adık, l'ideledık toprağıııı kan rengı guller avıııı uzaktaki çocukların gt\tı karanfiller aıtılar ıı/crınc anılar, go/ va^iaıı 2\< I ^liJNDV Kşl \K (<M.lkl.\KI AKTıFBANKAClUK <l Yapı Kredi İmkânlar Dünyası"nda yaşamaya başlaym... Yaşamaya başlayın! Yatınmdan pay alın. Bu dunyada. menkul de^erlere en sa^lam. en kâriı ^atınmlar yapılır, wnmınden ve haklarından eksıksız yararlanılır. proıeter ıçın kaynak sağlanır İşte Menkul Değerler Merkezı ımkânı. '7 >' Otomobilinizden inmeyin. paranızı öyle çekln. Bu dunyada. otomobılden ınmeden de. gunun 24 saatı. yılın 365 günû. para çekılir, para. çek yatinlır. havale yapılır.. İşte Otobanka ımkânı Bankanızın anahtarı sizde olsun. Bu dunyada. Telecard la alışvenş yapılır. günun 24 saatı. yılın 365 gunu. Telebankalar dan. Otobankalar dan para çekılir, para. çekyaünlır. havale yapılır. İşte Telecard ımkânı., Seyahatte risk taşımayın. Bu dunyada. seyahat çekı kullanılır . Yani sıgortalı dovız. Istendıgı anda. her yerde paraya çevnlır . Kayt»ldugunda ya da çalındığında zarara uğranmaz. İşte seyahat çekı ımkânı Kendi evinizde oturun. Bu dunyada. eskı. yeri. yaılık, kışlık. buyük. küçuk. konut ya da ışyen ıçın, 250 mılyon hraya kadar Konut Kredısı alınır. sayısız odeme seçeneğınden bırıyle. 5 yıla kadar taksıtierle. kolayca gen cxlenır İşte Konut Kredısı ımkânı. Şirket adına harcamayı kartla yapın. Bu dtnyada. kışılere. şirket adına harcama yapma yetkısı tanınır.. Bir ımzayla. İşte BusınessCard ımkânı. ' / Klralayın, sahibl olun. Bu dunyada, buyukya da küçük her yatrım finanse edıiır, uygun koşullarla kıralanan yatınm malına. sözleşme sonunda sahıp olunur. İşte Leasıng ımkânı Kuruluşunuza "özel hizmet'l kazandırın. Bu dunyada. buyuk kuruluşların ve ışletmelerın, sanayıden ticarete her alanda. her tur ıhayaçları için. "özel hızmet" şubelerı vardır İşte buyuk kuruluşlara "ozel hızmet" alma ımkânı ödemelerinizi talimatla yapın. Bu dunyada. kıra. taksıt apartman gıderterı gıbı, sabıt mıktarlarda ve eşıt aralıklı ödemelen. venlen talımata gore banka yapar. hesaptan düşer. işte Düzenlı Odemeler ımkânı. Ek krediyle anında alın. . Bu durryaûa, bir ımzayla. anında. kredı kam lımıtının ustunde ek kredı alınır. kredı kartıyla taksıtiı alışvenş yapılır. İşte Ekspres Kredı ımkânı. Paranız para kazansın. Bu dunyada. bankaya yatnlan tasarruflar para kazanır. İşte yüksek ve saglam gelır imkânı. i i lıu» Güvenceye kavuşun. Bu dunyada, insanlar her turlu nske. her tûrlü tehlikenm ekonomık sonuçlarına karşı guvence altna almır. İşte sıgorta ımkânı. Bir imzayla ödeme yapın. Bu dunyada. kredı kartıyla harcama yapılır. . Bir ımzayla Istenırse aylara bölerek de gen ödenır... Yani kredı kullanılır işte 'kredılı" kredı karü ımkânı Otomobilin keyfine vann. Bu dunyada, srfır kılometrede. yerlı, yabana, her marka otomobıl. mınıbüs, mıdibüs. kamyonet ıçın, 100 mılyon hraya kadar Otomobıl Kredısı •alınır, 4 ayrı seçenekten bırıyle, 36 aya kadar taksıtlerle. kolayca gen öctenır. işte Otomobıl Kredısı ımkânı. Gençliğinizi yaşayın. BJ dunyada. 14 yaşındakı gençienn bıle. Telebankalar dan para çekme. para yatrma hakkı vardır. Gunun 24 saatı. yılın 365 gor.u . İşte Genç Telecard ımkânı Bankanız gece, gündüz emrinizde olsun. Bu dunyada. Telebankalar gunun 24 saatı, yılın 365 günı. açıktır.. Para çekılir. para. çek yatinlır, havale yapılır. bakıye ıncelenır... İşte Telebanka ımkânı Hizmeti ekrandan alın. Bu dunyada. gunün 24 saatı. yılın 365 gunu. Teleservıs termınaHennde, ekrana bakarak. ekrana dokunarak, havale yapılır, bılgı alınır. başvuruda bulunulur... İşte Teleservıs ımkânı Saniyede maaş alın. Bu dunyada. maaşlar. şirket muhasebesınde kuyruk oloşturmadan alınır. kullanılır.,. İster Telebanka dan. ister Otobankadan. işte Tele24 Bordro ımkânı. Bankanıza telefonla ulaşın. Bu dunyada. telefonu olan herhangı bır yeröen, 180 01 01 tuşlanır, günün 24 saatı. yılın 365 gunu. AloBanka'dan bankacılık hızmetı alınır İşte AloBanka ımkânı. İşletmeniz için "özel destek" alın. Bu dunyada, geiışmek ve buyümek ısteyen ışletmelere, danışmanlıktan öze! kredılere kadar her tur destek verılır İşte küçük ve orta bo> ışletmelere özel destek" ımkânı Canınızın istediğini alın. Bu dunyada. ıhüyaçları beklemeden karşılamak ıçın. 15 mılyon hraya kadar Ferdı Kredi altnır. 12 aya kadar taksıtlerle kolayca gen ödenır. İşte Ferdi Kredı ımkânı Gönlünüz rahat olsun. Bu dunyada. değerli evrak ve eşyalar ıçın "ozel kıralık kasalar bulunur Gurun 24 saat. yılın 365 gunu. "özel" şıfrelı manyetık kartlarla kullanılır İşte Kasa24 ımkânı. e (j s >cdrd • /MoBanka • H: Alçveris# Telekasa*l Kredili" kredi torrw YAPI^CKREDi b i t Yapı Kredi İmkânlar Dünyası "nda, hayatınızı baştan başa değiştirecek her imkân var!.. "Yapı Kredi İmkânlar Dünyası'nda yaşayan milyonlarca insana siz de katılın... Yepyeni bir hayata başlayın! w ı _ j _ .—- csft'£* C i n i T \/ f^ılst t I r l