Katalog

21 EYLÜL 1989 DİZİ YAZI CUMHURİYET/9 Arjantin artık yoruldu Biz Peronistler daima kurban olduk. 1946'da doğan Peronizmin 43 yıllık kısa yaşamında, 30 yıl boyunca daima izlenmişizdir. Sürekli eziyet edilmiştir bize. Yıllar boyu bizi hüsrana uğratan, engelleyen Arjantin 'e son vermeİc istiyoruz. 'Halkın pazar ekonomisi' ve 'üretim devrimi'ni Arjantin şimdiden uygulamaya sokmuştur. Bakın, hiperenflasyonist süreci durdurmayı başardık. Şimdi de tam anlamıyla normallik sağlayana dek genel fiyat düzeyini aşağıya doğru çekmeye çalışacağız. Ekonomik göstergeler doğru yolda olduğumuzu gösteriyor. Düşünün ki son 12 aydaki enflasyon hızı yüzde 3000'i bulmuştu. Biz bu oranı yıl sonunda yüzde sıfıra ya da yüzde l'e, 2'ye indireceğiz. Bir Fransız gazeleciye verdiğiniz soyleşide "Peronizm" ile "liberalizm"in sentezini yapacağınızı söylüyorsunuz. Fakat "Peronizm" geleneksel olarak liberalizmle çelişen bir akım. Kommacılıgı savunan, otoriler lider tutkusunu teşvik eden ve kamu harcamalannın artışıyla özdeşleştirilen bir dünya gönişıi Peronizm. Birbirine aykın bu iki seçeneğin sentezini nasıl yapacaksınız? MENEM Yanlış bu söyledikleriniz. Bu Peronizm'in ( Menem sistematik olarak bu akımın "adaletçüik" anlamına gelen diğer adı "justicialismo"yu kullanıyor) kötü ve yanlış imajı. Bunlar Peronizm'e karşı açılan uluslararası kampanyanın kötü niyetle yaydığı fikirler. Peronizm'in gerçekte kesinlikle sosyal içerikli bir doktrini savunduğu doğru, fakat bu bireyin ve bireyin ait olduğu toplumun temel özgürlüklerini sınırlayan bir sosyal içerik değil. Bu nedenle ben sosyal içerikli olan "Peronizm"le liberal düşüncenin sentezinde hiçbir sakınca görmüyorum. Korumacılığa gelince, Peronizm'in, sanayileşmiş Avrupa ülkeleri ya da ABD gibi buyuk sanayi güçlerinin uyguladığı ekonomik politikalanndan ne bir dirhem az ne de bir dirhem fazla korumacı kapsama sahip olduğu söylenebilir. Fakat Peronizm'in "caudillo" (otoriter lider) ve buna bağlı olarak "caudilloculuğu" teşvik ettiği açık... MENEM Hayır. Hayır. "Caudilloculuk" değil, liderlik. "CaudDloculuk" başka, liderlik başka. Ne var ki bu iki terim daima birbirine karıştınlıyor. "Caudillo" ile lider, önder gibi kavramlar birbirine karıştınlıyor. Asbnda böyle değil işler. Fakat neticede o kadar çok ısrar ediyorlar ki insan, "Pekala caudillo, lider ya da önder... Nasıl iglerı, Cttrrakoita Arkadaşımız Nilgün Cerrahoğlu 'El Turco' diye anılan Carlos Menem ile Başkanlık Sarayında göoıştu seniz öyle olsun" diyor. metinizin hazıriattığı devlet lelevizyonunda sık Düşunun ki son 12 aydaki enflasyon hızı yüz du, Katolik kiltsesi ve büyük işçi sendikası Siz "Peronizm'ie "liberalizm"in sente Hükümeti devralmamızdan beri hiçbir karşıtlaşma oldu mu? Sermaye ile emek arasında sık gösterilen spotlar da zaten buna işaret edi de 3000'i bulmuştu. Biz bu oranı yıl sonun CGT'den oluşan bu güç odaklanndan hangizini "halkın pazar ekonomisini" yaratmak için yor. Bu spotlar, her gün Arjantin halkını "kn dan önce yüzde 0'a ya da yüzde 1, yuzde 2'ye si sizin cumhurbaşkanlığınızı daha çok şartgerçekleştirmek istediğinizi söylüyorsunuz. herhangi bir huzursuzluk hissedildi mi? lıyor? Dolayısıyla sizin "üretim devrimi"niz... ze karşı dayanışma göstermeye" davet ediyor. indirmeyi düşünüyoruz. Halkın pazar ekonomisi kulağa pek liberal Bunu bu kadar kısa süre içinde nasıl yaMENEM Gayet iyi bu be'nce. Bu konu gdmeyen, degişik bir kavram. Bununla ne deMENEM İşliyor. Evet, gayet iyi işliyor. MENEM Arjantinlilerin cumhurbaşkamek istediğiniz pek anlaşılmıyor? Evet, anıa buna "üretim devrimi" degil, üzerinde ısrar etmemiz çok gerekli. Almanya' pacaksınız? nını hiç kimse şartlayamaz. Size, iktidarı de\ "muhafazakâr devrim" demek daha doğru daki muthiş dayanışmanın nedeni, bu topluMENEM Sistemi rasyonelleştirerek. Şu raldığım 8 temmuzdan beri o dönemlerin arMENEM Tüm seçim kampanyası sıramun II. Dunya Savaşı çöküntusunden çıkıyor anda almakta olduğumuz onlemler ve çıkart tık geçmişte kaldığını söylemek istiyorum. Biz, olacak öyle değil mi? sında bunu anlattık. Üretim sektörlerinin ekoülkenin temel kunımlan olan bu kesimlerle diMENEM Hayır. "Üretim devrimi", ul olmasıydı. Burada boyle bir savaş söz konu tığımız yasalarla. nomik sorunlara eşitlikçi bir biçimde katılması yalog içindeyiz. Örneğin kilise ve silahlı kuvkemizin ve toplumdaki tüm kesimlerin gerek su değil ki. anlamına geliyor bu. Ulusal hükumetin şem Koyduğunuz hedefler için, sözünü etti vetler gibi cumhuriyetin temel direklerini oluş Yalnız temmuz ayındaki aylık enflasyon siyesi altında sermaye ve emeğin şimdi yaptı sinimleriyle şartlanan bir devrimdir. "Muhağiniz dönem gene de pek kısa değil mi? turan kurumlarla gerçek bir diyalog içindeyiz. ğımız gibi ekonomik ve sosyal bir anlaşma fazakâr devrim" de nereden çıktı? Yalnız laf oranı yüzde 200'e çıktı. Sizin de neredeyse ekoMENEM Evet, bu kısa bir dönem. Fa 25 Mayıs 1810'da ilk özgurlük çığlığı atılıp da dan hareketle örgütlenmesi. Aksi takdirde Ar ta kalmayacak, gerçekten devrimci bir kesit ta nomik bir savaş içinde olduğunuz söylenebikat hukümetin kararlı tutumu sayesinde sap Arjantin bağımsızlığını ilan ettiğınde, millet jantin'de bizim iklidarımızla birlikte beliren şıyan bir kavram bu. Ve bu kavram politika lir. Öyle değil mi? tadığımız hedeflere varabileceğimizi düşünü meclisinde diğer kurumların temsilcilerinin yaistikrara kavuşmak şansına sahip olmazdık. mızın temelini teşkil edecek. "Halkın pazar MENEM Ekonomik açıdan büyük bir Gerçekleştirdiğimiz uyum sayesinde halkın ekonomisi" ve "üretim devrimi" Arjantin yıkıntı içinde olduğumuz doğru. Fakat daya yoruz. Devlet sektörü kapsamı içinde olan ve ru sıra silahlı kuvvetlerin ve kilısenin temsiltemsilcileri ekonomik yaşamda gerçek bir ka Cumhuriyeti'nde şimdiden uygulamaya sokul nışma yalnız ekonomiye çeki düzen verme mu açık veren tüm kurumları özel sektöre devret cileri de vardı. Fakat tabii bu, sözünü ettiğitılımda bulunuyor. Halkın, sermayenin tem muştur. Bakın hiperenflasyonist süreci durdur cadelesi için değil. Ülkede marjinal gelir dü mek konusundaki kararımız kesin. Ve özelleş miz kurumların şartlayıcı özelliği olduğu ansilcileriyle birlikte gerçekleştirdiği bu uyunı mayı başardık. Şimdi de tam anlamıyla bir zeyini n altında yaşayan 9 milyon insana yar tirmeleri gerçekleştirmek için gereken yasal lamına gelmez. En azından benim temsil ettiğim hükümet için geçerli değil bu. Onlann lu katıhm sayesinde harmonizasyon sağlanı "normallik" sağlayana dek, genel fıyat düze dım icin gerekli bu. Bu insanlara erişebilmek, çerçeve de hazır durumda. Yani Bayan Thatcher'ın politikasını yü da yeri, ağırlığı var. Ne dediklerine her zaman yor. "Halkın pazar ekonomisi" kavramını ben yini aşağıya doğru çekmeye çalışacağız. Bu şe yardım elini uzatabilmek için istiyoruz Arjandurup kulak veririz, fakat bizi şartlamazlar. rürlüğe sokacaksınız? yarattım. Bu yeni kavramı kuilanmamı müm kilde gelecek yıl yüzde 5'in altına düşmeyecek tinlilerin dayanışma göstermesini. Fakat hükümet edebilmek için bu güçkun kılan süreç de budur. bir büyüme hızı sağlamayı bekliyoruz. MENEM Bayan Thatcher'ın yaptıklan lerie birtakım paktlar yapmanız gerekmiyor Arjanlin'in dış borçları 60 milyar dolan Siz kendinizi tuttuğunu koparan ve her geçiyor. Ülke dışına çıkan, yurtdışına kaçın na saygım var, başka. Fakat Arjantin'de uy Bu deyimin II. Dünya Savaşı Almanyamu? zaman zafer kazanan biri olarak görüyorsu lan sermayenin de aynı boyutlarda olduğu so> gulanan politikanın İngiltere gibi başka ulkesı'ndan alındığıru söyleyenler var... MENEM Pakt yapmak gerekmiyor mu? nuz. Alfonsin hükiimetinin ba^aramadığı mu leniyor. Dış borç sonınuna uasıl çare bulacak lerin politikasıyla ilgisi yoktur. Bizim politiMENEM Ne münasebet. Hiç alakası cizeyi sizin hiikümetinizin başarmasını saglaToplum, içinde yaşadığımız bu modern topsınız ve Arjantin'i batıran mali spekulasyona kamız tamamen bize aittir. yok. Bu da işte tam bir kötü niyet örneği. Bu >acak sır nedir? Brady planı çerçevesinde, Meksika'nın lum, zaten bu tip paktlann sonucu ("Toplumnasıl son vereceksiniz? tamamen bize ait olan, bir Arjantin modeliyaptığı gibi, dış borçlannızın bir kısmının in sal Mukavele"nin yazarı). Jean Jacques RoMENEM Ben mucizeden bahsetmeye geMENEM Arjantin'in dış borçlarının 60 dir. usseau'nun ünlü paktını hatırlayın. Rousseau dirimini isteyecek misiniz? Sayın cumhurbaşkanı, hiikümetinizin rek görmüyorum. Bu soru, bana Adenauer'a milyar doları bulduğu doğru. Dışarıdaki sergibi bu konuda çok şey soylemiş daha bir diMENEM Bu dış borç gorüşmelerinin gi ,zi politikacı ve düşünüru sıralayabilirim. Topekonomi politikası, Güney Amerika agro sorulan bir soruyu hatırlatıyor. Siz Adenau mayeye gelince; doğrusu bunurı ne kadar olendiistrisi içindeki en büyük çok uluslu şir er dönemini hatırlayabilecek kuşaklardan çok duğunu bilmiyorum. Bunun 30 milyar dolar dişatına bağlı. Benim için yüzde 50'yi geçme lumun gelişmesi bu mukavelelerin çerçevesinde ketlerden biri olan Bunge ve Born'un elinde... daha genç bir kuşağın temsikisisiniz. Adena düzeyinde olabileceğini tahmin ediyorum. Biz yecek bir sermaye indirimi ilginç olabilir. Bu oluyor. Arjantin Anayasası ya da Türk Anai(er'a bir keresinde, "Alman mucizesinin sırrı iktidara gelir gelmez hemen ülkede dolarla ta benim için oldukça iyi bir öneridir. Fakat ta yasası örneğin, toplumun içinden gelişmesiMENEM Bunge ve Born ulusal bir şir nedir" diye sormuşlardı. Alman şansölyesi bu sarruf hesabı açılmasını sağladık. Böylece ilk bii bu henuz kesinliğe kavuşmayan, gelişmene olanak veren bir mukavelenin çerçevesini kettir. soruyu, "Mucize falan yok" diyerek yanıtla bir buçuk ay içinde Arjantin bankalanna do lere bağlı bir sorun. Toplam sermaye indiri koyuyor. Bunun zaten aksi duşünülemez. Bu Çok uluslu bir şirkel değil mi Bunge ve mıştı. "Almanya yalnız ve yalnız çalışmak, ça larla yatırılan tasarruf hesabının miktarı 400 mi ki henüz faizlerin bunun içine katılıp ka nun aksi kaos olur. Born? lışmak ve çalışmanın ürünüdür;' Ben de size milyon doları buldu. Bu şimdiye dek yitirilen tılmadığı belli değil; gelişmelerin gidişatına ve Siz kendinizi bir uzlasmacı olarak görüMENEM Bunge ve Born, burada Arjan bugünün Arjantin'i için aynen Adenauer'in ya güvenin yeniden kazanıldığına ilişkin bir işa başladığımız görüşmelere bağlı. Örneğin kırettir. Biz ekonomiye şimdiden belli bir istik sa süre önce gelen ABD Hazine Bakanı Yar yorsunuz. Tüm seçim kampanyanız boyunca, tin'de doğdu ve buradan dunyaya yayıldı. Keş nıtını verebilirim. ke Bunge ve Bom gibi dış dünyaya yayılan baş Yalnız arada bir fark var. Alman toplu rar vermeye muvaffak olduk. Arjantin gerek dımcısı, buradan çok iyi izlenimlerle ve bize "Karşıtlaşmaların ve zıtlaşmaların dönemi bitti" dediniz. Tarihi boyunca büyük karşıtka şirketlerimiz de olsa. Aynca size bir şey da munda muthiş bir dayanışma ve birlik vardı. içerde bu guveni gerekse de dışarıda kredibi duyduğu guveni belirterek ayrıldı. ' laşmalara sahne olmuş, her fırsatta bağnaz taha söylemek istiyorum. Hukümetin politika Görebildiğim kadanyla Arjantin'de en çok ek litestni yeniden kazandı. Ekonomik gösterge Bu ülkede "poderes facticos" denen birsı her halukârda Arjantin Cumhurbaşkanı sikliği hissedilen şey dayanışma. Sizin hükü ler, bize doğru yolda olduğumuzu gösteriyor. takım güç odaklan var. Tanm oligarşisi, or raftarlığın sergilenmiş olduğu bu ülkede diyalog geleneğini, uzlasmacılığı nasıl yerieştinın elinden geçer ve onun kararlarını, onun receksiniz? damgasını taşır. Arjantin'in ekonomi politikasında ne Bunge ve Born'un iktisadi önerı POKTRE CARU)S MENEM MENEM Öyte değil. Gene tekrarlamam leri ne sermayenin ne sanayinin ne de emeğin gerekecek. Bu söyledikleriniz tamamen kötu önerisi söz konusudur. Oylannı bu hükümeniyet ürünü eski önyargılara dayanıyor. te ve Peronist partiye verenler sayesinde, eko Fakat bir toplum bir günden diğerine denomi politikası yalnız ve yalnız bu hükümegişir mi? Olabilir mi bu? tin imzasını taşır. andıran kuzey batıdaki "La "El Turco" (Türk) olarak ise cumhurbaskaniığı Airesli politikacı Anıonio MENEM Bu konuda aldığınız bilgiler Rıoja" yöresinde doğup, kampanyası icin hazırfıklara Cafiero'yu yenerek Fakal şimdi Arjantin ekonomisinde ön tanınaı' Arjaniin doğru değil. Arjantin'i burada kaldığınız subuyüyen Carlos Menem ise cumhurbaşkanı aslında Turk girişti. 1976'da ordunun cuminurbaşkanı adayhğını cii rolü ovnayan bu çok uluslu şirkel gecmişre içinde daha iyi tanıyacaksınız. Örneğin siz Cordoba Universitesi'nin değil. Carlos Menem gibi Peron'un ikinci karısı İsabeîita kazanması Arjantin'de büyük te Peronizm'in duşmanı sayılıyordu. Peronizm muhakkak Carlos Menem hakkında anlatılan hukuk fakültesinden mezun Güney Amerika'ya vaktiyîe hükümetinı devirmesi üzerine, sürpriz yarattı. eskiden daima büyük sermaye ile sürtüşme korkunç hikâyeler dinlemişsinizdir. Alfonsin oldu. Poiitikaya 1955 yılında Osrnanü Imparatorluğu Carlos Menem tekrar 5 yıl içinde oldu. Hatta Peronistlerin marşfanndan hakkında ise söylenen her şey çok olumludur Müsluman bir aileden gelen ordu tarafından devrilen pasaportuyla göç etmiş olan hapse mahkum ediidi. birinde, "Büyuk serrnayeyi yenmek ipn." şekAvrupa'da. Carlos Menem, Arjantin Peronistleri savunmak için tüm Arap kökenli göçmenlere I983'te ülkeye demokrasinin linde sözler de yok muydu? cumhurbaşkanlığı için şart aldığı davalarla giren Suriye Sormak istediğim konu Alfonsin ya da yalnız Arjantin'de değil, tüm dönüşuyle yeniden kos/ulan Katolik dinini aslında Menem değil. Burada kaldığım sürece ülkeMENEM Sosyal işlevini yeri»e getiren kökenli goçmen çocuğu, bir yıl özgürlüğüne kavuşan Peronist kıtada "Türk" deniyor. Meryem'in mucizelerinden sermaye ile Peronizm'in hiçbir sorınu olmaiçinde Peronist faaliyetierinden lider, Ponekiz büyüklüğundekı nizin son 40 yıllık siyasi tarihine ilişkin pekMenem'in 1912'de Suriye'den ötürü seçtiğini söyluyor. mıştır. Peronizm yalnız insanı kurda dönüşçok dokümanter film gordum. Bazılannın adgöç eden ve bu yeni ülkede bir ötüru hapse mahkum ediidi. bir alanı kapsayan 200.000 türen, sömüren, soyan sermaye ile sürtüşme Bu kısa süreli hapis deneyimi, lannı sayabilirim: "Duşunmek İçin İzin", "Belsure gezgin satıcılık yaptıktan nufuslu Rioja Valılıği'ne Kendisi gibi Rioja'da doğmuş içinde olmuştur. Sömürücü sermaye ile tabii serbest bırakılır bırakılmaz lek Deposu" gibi filmler bunlar. Tümü de Pesonra toprak sahibi olan dondu ve hemen olan fakat Suriye'de büyüyen, ki aramız iyi değildi. Bu tip sernayeyi zaten genç Peronisîin La Rioja'da ronizm ve askeri diktatorlük donemine ilişkin babası. ancak kendisine cumhurbaşkanlığı seçimi için varlıklı karısı Zulema ıse kimse istemez. Fakat belli bir so;yal işlev göpartisinin başkanlığına dokümanter enformasyon içeriyor. Bu filmbağcılıkia mutevazı bir scrvct kampanya hazıriıklarına girişti dinini değiştirmeyi ren, refahı arttıran ve bu refahn bir eşitlik seçilmesini (1%3) önlemedi. yaptıktan sonra 1928'de 1988'deki <Jn seçimlerde duşünmuyor ve Arjantin'in ilk ler yorum yapmıyor, Arjantin'in siyasi tarihimarjı içinde dağıtılması olasılığm yaratan serl9"iYıe La Rıoja valisi ni anlalıyor. Sizinle görüşmeye gelmeden önailesini yanma çağırdı. Orta Peronist partinin reformcu Müsluman "firstIady"si maye ile aramız gayet iyi. Nedaı olmasın ki? seçilmesinin hemen ardından ce, bu tip pekçok dokümanı gözden geçirdim. Doğu'nun kurak steplerini kanadından gelen Buenos olarak ilgi çekiyor. Şimdi şu gördüğünüz Arjantiı'e bir bakın. MENEM Fakat bunlar Arjantin gerçe Arjantin Cumhurbaşkanı CarlosMenem, Cumhuriyefin sorulannı yanıtladı: Menem: Bir Güney Amerika yazgısı kavgalan, basına bol malzeme sağlayan evlilik dışı seriivenleri ile kişiliğinin "folklorik" yönünü BUENOS AIRES Yüzyılın başmda Amerikalılann tarnamlıyor. Arjantin, yaygın, "macho" kültürü en zengin ülkesi olan iflasın eşiğindeki Arjantin'in nedeniyle Peronist liderin bu tip zaaflannı yazgısı, görkemli cumhurbaşkankğı masasının ardında hoşgörüyor. Boşanmak üzere bulunduğu eşi ile oturan 1.68 boyundaki ufak tefek adamın elinde cumhurbaşkarüığı arifesinde yeniden banşan Menem; bulunuyor. Cumhurbaşkanlığı sarayı "Casa Rosada" bu koltuğa sahip çıkabilmesi için ön koşul olan da 45 dakikalık bir söyleşi için "Cumhuriyet"i kabul Katolik dinini de büyük bir coşkuyla kucaklıyor. eden Carlos Menem'in basındaki fotoğraflarında Kimse Menem'in ne zaman îslam'dan Hıristiyanlığa sergilediği hiç açılmayan yanık teni, göğsüne dek açık geçtiğini bilmiyor, ama Arjantin lideri hemen her bıraktıgı ipek gömlekleri, beyaz pantolon ve çorapsız konuşmasına sıkıştırdığı İncil'den alınmış ayetlerle giydiği beyaz mokasen pabuçlanyla çektirdiği yeni dinine olan bağlılığmı her fırsatta ortaya resimlerinden farklı bir imaj vermcye özen gösterdiği koyuyor. seziliyor. Her şeyden önce neredeyse ağzına dek ulaşan ve uluslararası ününde önemli bir payı olan Arjantinli yazar Osvaldo Soriano'nun kısaca "bir flamenkoculara has favorilerini kısalttığı görülüyor. Ganey Amerika yazgısı" olarak tanımladığı Carlos Hafif spor havalı kareli ceketinin şıklığmı, kravatıyla Menem, "şiiphe" ile bakılan tüm bu yönlerine rağmen bir örnek seçilmiş ipek mendil tamamlıyor. Dikkatle popüler bir h'der. Arjantin tarihinde yaşanan en feci arkaya doğru taranmış fönlü saçları gene de ekonomik krlz döneminde iktidarı devr alan çiçeğı omuzlarına değiyoT. Sol elinde irikare şeklinde safır burnunda cumhurbaşkanı, tüm beklentilerin aksine bir yüzük; kolunda da ilk bakışta göze çarpan altın sondajlardaki popularitesini arttınyor. Bu gelişmede bir saat fark ediliyor. pragmatik politikacının kısa süre içinde hiperArjantin tarihinde "devrimd" sayılan bir gelişmeyle enflasyonu frerüemedeki becerisi büyük rol oynuyor. Peronistpopülist bir devletçilik uygulamasını sivil cumburbaşkanı Raul Alfonsin'den normal bekleyenleri jaşırtan bir cabuklukla Chicagocuların demokrasilerde olduğu gibi iktidarı devr almayı başaran ilk sivil cumhurbaşkanı olan Carlos Menem, ekonomi politikalarına sanlan Menem, temmuz her yönüyle ahşılagelmişin dışmda bir politikacı. Spor ayında ayda yüzde 200'e varan enflasyon düzeyini arabalara olan tutkusu, Arjantin'in yeni Evita Peron'u ağustos ayında yüzde 30'a indirmeyi başarmış bulunuyor. Maliye BakanlığYnı Güney Amerika'nın en olmaya özenen kansı Zulema ile yaptığı gürültülü NİLGÜN CERRAHOĞLU büyük çok uluslu şirketi Bunge ve Born'un Genel Müdürü Nestor Rapanelli'nin ellerine teslim eden Menem'in şimdiki tek kaygısı güçlü Peronist lşçi Sendikası CGTnin taleplerini frenlemekte yatıyor. öte yandan siyasi güç dayanağını bu sendikanın tabamndan alan Mençm, Arjantin ekonomisini düzlüğe çıkarmak için kaçınılmaz görülen Chicago ekolü düsturlannı gene de kendisine oy veren bu tabana kabul ettirebilecek tek lider olarak görülüyor. Kaynağını milliyetçilik, Katoliklik ve Mussolini'nin korporativ devlet anlayışından alan; devlet eliyle sağlanacak sınıflararası bir uyumu savunan "Peronlzm'Me, taban tabana zıt düşen bir dünya göruşü olan "liberaliznT'in sentezini yapacağını söyleyen Menem; bu mucizevi sentezi "üretinı devrimi", "balkın pazar ekonomisi" gibi ekonomi kuramlannda yeri olmayan sloganlann arkasına sığmarak gerçekleştirmeyi vaat ediyor. lşe, Peron'un tngilizlere milyarlarca döviz ödeyerek devletleştirdiği tren işletmeleri ile 1 milyar dolarhk açık veren devlet televizyonu, posta ve telefon işletmeleri gibi temel devlet kurumlarını özelleştirmekle başlayan Arjantin Cumhurbaşkanı, her şeye rağmen "konservatif" sıfatını kabul etmiyor. "Tbatcherizm" adını bile ağzına almaya yanaşmıyor. Menem iki metrelik basketçilerin arasma karışıp top koşturmada gösterdiği uyum kolaylığını, "Cumhuriyefin sorularını yanıtlarken de sergiliyor. En tahrik edici sorulan bile hiç tereddüt etmeden, ses tonunu yükselmeden ve sinirlerini frenleyerek cevaphyor. Çabukluğu ve uyanıklığı hemen dikkati çekiyor. llkelere inanmıyor. 6 ay önce yan çıktığı prensipleri, 6 ay içinde unutabiliyor. Karşıt tezleri aynı kolaylıkla iki farklı gruba karşı savunabiliyor. Kimseden korkmadığını söyluyor. Gücü seviyor ve "Arjantinlilerin Cumhurbaşkam'ru kimse şartlayamaı" derken gözlerinin içi parlıyor. Arjantin solunu ve liberalleri en çok korkutan özelliği de cumhurbaskanının bu sinik, müstehzi tabiatından kaynaklanıyor. Yaklaşık yarım asırdan beri 6 yıllık Alfonsin parantezi dışında hiçbir gerçek demokrasi deneyimi tanımamış Arjantin'in Carlos Menem gibi "iyi" ve "kötü"nün ötesinde tanımlanan bir politikacının elinde olması korkutuyor. tktidanm sürdürebilmek için orduya hiç düşünmeden ve gerekenden fazla taviz verebilecek yapıda olması, demokratik kesimleri endişelendiriyor. Halen Arjantin'de minimum yaşam düzeyde tanımlanan 9 milyonu aşkın insanın varhğı ki bu her 3 Arjantinliden biri aalamına geliyor demokrasinin üzerine oturduğu saatli bombayı oluşturuyor. Silahlı güçlerin desteği olmadan yeni cumhurbaşkanının her an patlak verebilecek sosyal gerilimi denetim altında tutup tutamayacağı, Arjantinlileri düşündüren en büyük soru işaretlerinden birini oluşturuyor. ğine yanlı bakıyorlar. Taraf tutan fümleT bunlar. Ama hepsi de dokümanter. "Duşunmek tçin tzin" örneğin, Peronizm döneminde rejimin kendisinin hazıriattığı propaganda filmlerinin bir araya getirilmesinden oluşmuş. Başkalannın bulduğu malzemeye değil, Peronistlerin malzemesine dayanıyor film. MENEM Bu gene de yanlı bir vizyon getirmesine engel değil. Örneğin size bir olay anlatayım: Geçen yılm eylülünde CGT (Peronist İşçi Sendikası) daha yuksek ucret talep etmek için büyük bir gösteri düzenletnişti. Ben o sırada cumhurbaşkanlığına adaylığımı koymuştum. Alfonsin hükümeti olay çıkartmak amacıyla gösterinin içine gizli servisleri aracılığıyla adamlarını sızdırdı. Arabalar yakıldı, büyük bir karmaşa ve kaos yaratıldı. Civara yerleştirilen televizyon kameraları ise eylemcilerin bir sokak köşesinde yakmakta oldukları "Menem Cumhurbaşkanı" yazan reklanı tabelasıru göruntüledi. Sonradan bu imajlar, Arjantin'in elçilikleri vasıtasıyla tüm dünyaya yayıldı. İşte, şimdi bakın bu da dokümanterdi. Oysa olaylar Alfonsin'in haberalma servisleri tarafından yaratılmıştı. Bunun gibi size daha pekçok ornek verebilirim. Sayın cumhurbaşkanı, bu ülkenin en derin yaralan askeri hükumetlerin uyguladıkları şiddet yöntemleri ile açıldı ve... MENEM Türkiye'de de öyle değil mi? >ızde de askeri darbeler olmuyor mu? Evet, bizim için de benzeri sorunlar söz konusu. Türkiye'de de askeri darbe tehditlerinin bertaraf edildiği soylenemez. Çözümü kolay olan bir sorun değil bu. MENEM Bizim için de çözümü kolay değil. Fakat gene de bunu çözümlemeye uğraşıyoruz. Siz Alfonsin hükümeti döneminde insan haklannı çignedikleri için mahkum edilen ordu mensupları için bir af çıkartraaya hazırianıyorsunuz. Sonınu böyle çözümleyebilecek misiniz? Dün ben "Plaza de Mayo" Meyd»m'ndaydım. Sizin cumhurbaşkanlığı sarayı "Casa Rosada"nın önünde her perşembe tur atan Mayıs Meydanı annelerini görmeye gelmiştim. Diktatorlük sırasında kaybolan gençlerin annelerini. İçlerinde uç evladını birden yitirmiş bir anneye sordum: "Yarın cumhurbaşkanını gorecek olsanız. kendisine ne derdiniz?" diye. Kadının bana verdiği cevap şa oldu: "Bu meydanda gördüğıinüz her başör Sosyal işlevini yerine getiren sermaye ile Peronizmin hiçbir sorunu olmamıştır. Peronizm sömüren, soyan sermaye ile sürtüşme içinde olmuştur. tu; (Mayıs Meydanı anaları başlarına, arkasında kaybolan çocuklannın adını taşıyan beyaz bir başörtu bağlıyorlar) bu ülkede yapılmış olan katliamın ihbandır. Siz şimdi bu katliamdan sorumlu olan askerleri affedeceksiniz. Demokrasi, katilleri salarak güçlendiril Üç çocuğunu yitiren bu ana, size mesajını Uetmemi istedi. Siz bu kadına ne cevap vereceksiniz? MENEM Meydanda kaç kişi vardı, saydınız mı? Yeterince kalabalıktılar. Aynca ağır ekonomik kriz ve şartlar nedeni ile taşradan gelen pekçok annenin eskisi gibi meydanı dolduramadığını söylediler. MENEM Hayır. Hayır. Hayır. Aşağı yukan kaç anne vardı? Siz onu söyleyin bana? Siz gazetecisiniz. Saymanız gerekirdi. Saydınız mı? Kaç taneydiler? 100 mü? 200 mü? Kaç kişiydiler? Saymadım. Açıkçası aklıma da gelmedi bu. Bu sadeee sayı mesdesi değil ki. Bir de demokratik ilkeler var. Öyle değil mi? MENEM Tabii sayı meselesi değil. Fakat Arjantin artık yoruldu. Bakın küçük harum, ben 5 yıl hapis yattım ve ben de işkence gördüm. Hapiste olduğum sırada annem öldu... Biliyorum. Annenizin ölüsünü gömmck için dtşan çıkmanıza izin vermediler. Şimdi siz bu insanlan affettiniz mi? Affedebilecek misiniz? MENEM Ben Hıristiyanım. Affetmek, Hıristiyan ahlakımn temelini oluştunır. Hırisüyanlıkta da af, suçunu kabul eden, özür dileyen insana verilir. Arjantin'de binlerce gencin kaybolmasına, işkence görmesine alet olan ordu mensuplan suçlannı kabul ettiler mi? MENEM Ettiler. Pekçok dokümanda fazla ileri gitmiş olduklannı kabul ediyorlar. Siz bu insanlann yargılandıkları mahkemelerde bulunsaydınız, birtakım şeyleri hayretle karşılardınız... Kaldı ki bakın, teröristlerin burada yaydığı dehşeti yaşayan bizler, bunun ne demek olduğunu gayet iyi biliyoruz. Ne yapılması gerektiğini de aynca biz biliriz. Osmanlı pasaportlu göçmen StJRECEK