Katalog

31 AĞUSTOS 1989 KÜLTÜRYAŞAM HAYVANLAR İSM4IL GÜLGEÇ CUMHURİYET/5 1AYEV DUN1ASINDA SANATEDEBIMT Melih Cevdet Anday'ın "Güneşte" adlı şiir kitabı üzerine Güneşte /Melih Cevdet Anday / Adam Yayınları / 78sayfa. HVLKt AKTUNÇ Zaıııaııı korkutan siir BoUuk Yonca pazar günü toplanır, insan pazartesi, Peygamber çiçeği bilmeden ölur, Omaholar çiçek kopannaz gece Çünkü bolluğu ölüler getirir bize, Suda boğulmuş martı ölümsüzdür. Genellikle, şiir zamandan korkar. Salt kalıcılık adına değildir bu korku; süreçJe didişmenin güçluğü de şiirde bir yorulma korkuVe yaşlandım, buzlu camın havailigi gibi, su yaratabilir. Savaşan yalnızlıgın gökyüzü kış, Melih Cevdet Anday'ın Sabah yumuşak karla yükseidikçe "Güneşte" adlı yeni şiir kitabı, Artık ölürn tümden yeşermezmişçesine zamanı geçmışten yarına *vire"yBelleğin eşiği yunmuş yıkanmış. le teslim almış şairin dingin güİümseyişi gibi. SöylemezmişçesiDeniz sen her zaman kusursuz diişündürdün beny ne söyleyen, yaztlmamışcasına yaÇok eskidenmiş gibi ölüyorum / zılmış bir şiirle karşı karşıyayız. Tanımadığım otlaria içiçe / Şiir ile düşünce; yan yana, iç içe varolması büyük tuzaklar barıııÇünkü bollugu ölüler getirir bize, dıran şiir ile düşünce, gorkemli bir Ama bir şey daha var, biliyornm. / bileşim yaratıyor. Yalnız ülkemiz şiiri için değil, dünya şiiri için önemli bir yapıt "Güneşte". Her konusunda onemli olduğunu sanşey yepyeni ve her şey şiirin bin düşunürun dille, şiir biçirnleriyJe dığım bir noktada aydınlandığrnıı lerce yıl önce fışkırmış en eski ve zamanla hesaplaşrnada vardığı tansık noktası, "Güneştr" ül duyumsadım. Buyuk yazarların kaynağından akıyor gibi. kemiz şiirinin doruklarından bi defişim evreleri üstune bir soyut"Gineşte" şiirleri dergilerde ri. (Doğrusu bu şiirler karşısında lama, bir geneileme ölçüsu yakatek tek yayımlanırken yoğun ilgi ben de bir ara "erraiş" kavramı ladığımı sandım: llk evreler, yagörmüştü. Kitap ise yaz kuraklı na lakılmıştım; ama Cibran'ı, Ta zarın (şairin) yakın çevresini dışğında bütün şiirseverlere büyük gore'u düşünunce, hemen cay laştırdığı, yakın çevre ilişkilerini bir muştu oldu. Bu şiirlerin, birer dım. Melih Cevdet Anday'ın mis yeniden urettiği evreler gibi geldi "Unsık" niteliği taşıdığı konu tik olduğunu asla söyleyemeyiz. bana. Daha sonraki evrelerde ulusunda birleşmeyecefc okuryazar Usa bile tapmayan, us ile usun sal sorunlar, daha sonra dünyayoktur sanınm... İster modern bir düştüğü luzaklarla tatlı tatlı alay nın ve en geniş anlamıyla insanın sorunları ağjrlık kazanıyor. Buyalvaçın kendi yarattığı dualardan eden bir usçudur Anday.) oiuşmuş bir guncel ahit sayılsın, "Güneşte" şiirleri uzerine dü yük yazarların en olgun doneminister çağdaşımız, gündeşimiz bir şünürken, yazarlık yordamları de, yazar, salt yakın çevresini, ül KİM KİME DUM DUMA BEHlç AK kesini, dünyayı sarmak ve sarsmakla kalmıyor, doğa ve zaman (tarıh?) ile de bir yeniden uretme/yeniden değerlendirme ilişkisine giriyordu. Melih Cevdet Anday, bu sarp ve tehlikeli geçitte yüruyor. Oralara daha önce varn.ış ve bir noktada kalmış, yazar ö'lüleriyle karşılaşarak yurüyor. "Güneşte" zamanm içindeq zamanın dışlarına taşan bir yapıt: Çunku Anday, şiirini ulaştırdığı o mukemmel yapının içinden bize şunları aktanyor: İnsan, tarih; eşya ve hayvanlar, zanıana başka boyutlar katmaya uğraşmaktadır; zamanı çatlatmaya uğrasmaktadır. Kısıtlarını zamanın, sınırlarını zamanın, çevrenini zamanın, kırmaya çalışır. Öncesiz sonrasız oluşumlar. zamanın dikeyliğini, >ataylığını, sarmallığını, her konumdaki integrallerini bozup yeniden kurar. Bükülüyorsa, düzeltmek; suregidiyorsa, bükmek; sürekliyi süreksiz, sureksizi de sürekli kılmak ister hep. Şair, bu kavranamaz görünen kargaşalığın içinde bir odak noktası yaratabilen kişidir... Geçmişten bugune süren, gelecekte de sürecek olan şıirsel zanıanın odak noktasını yaratabilen kişidir. Çizgüerle demokrasi Baldtrtçtplaklar / Hasan Seçkin'in karikatür albümü /36sayfa. TURGUT ÇEVİKER Hasan Seçkin (d. 1958), 1980 sonrası kendini duyuran genç karikaturcülerden. Birçok çizer gibi o da Gırgır'da mizah vadisine adımını atmış. Ne ki, farklı bir mızah anlayışına tutulduğu ıçin Gırgır'da değil de çeşitli haber, düşün, sanat ve edebiyat dergilerinde çizgisini eğitme olanağı bulmuş. Kartpostal, poster ve sergi gibi olanaklardan yararlanmış; yurtiçi ve dışındaki yanşmalara katılmış, öduller kazanmış, kataloglara girmiş. Yani Gırgır ve benzeri dergilerde çizen karikatürculerin ilgi göstermediği medyaları kullanmış... Karikatardeki ilk on yılını geride bırakan Seçkin, ikinci on yılının ilk döneminde bir karikatür albumuyle karşımıza çıkıyor: Baldınçtplaklar... Albüm, Büyük Fransız Devrimi'nin 200. yılı dolayısıyla hazırlanmış bir scrginin karikatürlerinden oluşuyor. 8. l/luslararası Kartal Kultür ve Sanat Festivali sırasında izlenen serginin albumleştirilerek kalıcılığının sağlanması gerçekten sevinilecek bir durum. Kartal Belediyesi'nin finanse ettiği birinci hamur kâğıda ozenle basılan bu albüm, aynı zamanda genç karikatürculerin istendiğınde albürn olanaklan yaratabileceklerinin de güzel bir kanıtı. Hasan Seçkin, akıl çağını açan Büyük Fransız Devrimi'nin ana ilkeleri olan adalet, eşitlik ve kardeşlik izleklerini 200yıllık bir süreçteele alıyor. Albüm, adını devrimi gerçekleştiren ve "Baldınçıplak" diye adlandırılan Fransız halk rnilitanlarından alıyor. Seçkin, albümunü bu temel motif Hasan Seçkin'in ilkalbümü 'Baldınçıplaklar' HIZLI GAZETECİ \ECDET ŞEN leliğimiz bilinir." (Kuşluk Vaku)... "Ah ben olmadan grirmek isterdim ağacı." (Kardelenler)... "Zamanlar yanlış yaratıldı, gölgeleri yeniden dikiyorura kurmak için jeniden agaçlan" (Gunduzün Geceyarısı)... Ben uzatmayayım. Serüveni Bal Kusan Şahin anlatsın size: "(Vama Kralı AnumHirbi'nin Kaniş Kralı Warşama'\a gönderdiği mektupta yazıldığına göre, Eski Mısır'da ma\i bal kusan bir şahin vardı. Rahipler bu kutsal kuşun ne ile beslendiğini bir turlu bulamadılar. Belki de hiçbir besin mavi balın yaratılmasında işe yaramıyordu ve şahin bunu biliyordu, kendini yaşamdan daha yuksek bir gerçeğin bu>ruğuna vermişti. Fakal amacı kendi olan bir çaba da degildi mavi bal. Nilekim Mısır şahini ölduğunde hiçbir rahip bunun farkına varmadı. Ortada mavi bal duruyordu sadece. Mısır şahini ruhunu nesnelleştirmek için >aşamışlı." ("Sen Ne Dersin?") Sf! GARFIELD sm DAVIS üzerine kuruyor ve 200 yıllık demokrasi savaşımından kesitler sunuyor. Hasan Seçkin, ğrafik mizah anlayışım benimsemiş bir karikatürcü. On yılı aşkın çizgi seruveninin ortaya çıkardığı çizgi dünyasıyla kendine özgülüğün kapısını araladığı söylenebilir. Etki izlerini pek gosıermeyen, ozgun dilinin ipuçlannı yakalamış bir çizer konumuna uiaşmış. Seçkin. Bu, uzun yolun guzel bir noktası kuşkusuz. Ne ki, çizimlerdeki hamlığın aşina bir göz tarafından hemen ayrımsanabileceği de açık. Seçkin'in her şeyden önce anatomi çahşmasmda yarar var; ayrıca anatomiyi buyük karikatür ustalarının yapıılarından da izlemesi gerekiyor. Mavi bal, onunüzde sevgili Karikatürcüler, Buyük Fransız okurlar. Devrimi'nin en ateşlı savunucuları Şahin ise hep yaşayacaktır. olagelmişlerdir hep. Işte, BaldınŞimdi zamandan korkmayı da çıplaklar, onların en gençlerinden anlıyorum; zamanın sanattan olan Hasan Seçkin'den bir merha korkusunu da. ba getiriyor. Bir kez daha! o {1 J?,V1 I TARİHTE BUGÜN MLMTAZ ARIKA\ 31 Ağustos 1864'TE BUGUH, UNLÜ AIMAN SOSYÂLISTİ f&İPttt*lt> LASSAU.E(U)ÇAL~), uÇ SÜN ÖMCe yAPfıĞl S/ft DÜELL&PA ALDIĞI YAKADAN ÖLMÜÇTÛ 8/£ AÇK S£RÛl&NI SONUNPfl,LA&S/>U.E'l YEĞL£YBH H£LENE VOti DÖMNIGES 'IM HıÇANUStYLA DUELLO ETMÎŞ VE KAY YAYEN RAPORU kitabında okuriarının yakından bildiği o keyifli uslubuyla ciddi eöruntulerin perde arkasındaki hafifliklerin vereceği neşenin insan yaşamı için ne kadar gerekli bir şey olduğunu kanıtlıyor Boysan bunu j'alnızea okurlanna kanıtlamıyor. Yayımladığı mizah dizisının kendine huzur verdiği kadar daha uslu yaşamasına yardımcı olduğunu vurgulayarak kendine olan katkısını da "önsöz"de itiraf (!) ediyor. MARXMJ. HE6£L Ml? NOTLAR/SANAT EDEBİYAT1 Kemal Tahir / Bağlam Yayınları / 420 s. Ünlu edebiyat adamımız Kemal Tahir'in kâğıtlara, ajandalara, takvim yapraklarına, elının altında bulduğu hemen her şeye karaladığı notları Bağlam Yayınları tarafından ilk kez kitap halinde basıldı. Cengiz Yazoğlu tarafından yayına hazırlanan kitapta Kemal TaNOTLAR/SAf.AF LJ£3iV/ii GÜNSÜZ GÜNCE ilhan ofkelfietı btr insandt. 8u dvrvrt 33 yofında olâmune 8ETM/ŞT7. LASSALLE, AYNI PEVI&PE M4f/4»«/V KARL MAex'L/> DOSTLUK ETMtŞ &ıü tHİÇUKIÜS VE SOSXALIZAA İÇlM MÛCADELE EDEN ÜNLU Bİ8. MİLİTAHDl ANCAK, DAHA ÇjOK. FfLOZO? HEGEL 'IN FIKİ/ŞLERİNI SAVUNMASI, PEVtZlM yggıNE ZVRIMCİ 8IR G£Ll'ÇMEYı YEĞLEMESt, MAHX'LA YOUARlA///V AYKlLMASlNA AJEOEM OLMUÇTU.SOH YtLLASOSYAL OCMAtC KtNPA, AKTtF PAHA SAYILMIŞT1. ONUSJ ZAMANI DURDURABILMEK (Metris'ten röportajlar) Yazan: Mecit Ünal / Belge Yayınları / 368 s. Mecit Ünal "Zamanı Durdurabilmek" adlı çahşmasıyla bu yılki Yunus Nadi Röportaj Ödulü"nü aldı. 1988 martında idama mahkum edilen Mecit Ünal'ın davası halen Yargıtay'da. Şimdiye dek yazdığı şiirleri çeşitli dergilerde yayımlanan Mecit Ünal'ın "Sesini Sesimin Yanına Koy" adlı şiir kitabı Almancaya çevrilmişti. Alman Pen Kulübü tarafından onur üvesi seçilen Ünal, "Bu kitapta gündüzleri savaşan, geceleri savaş alanlannı dolaşan bir savaş fotoğrafçısıyım" diyor. "Çok zorunlu olmadıkça kendi fotoğraflarımı çekmedim. Bir fotoğrafçının kendi fotoğraflarını, zorunlu olmadıkça çekmemesi gerektiğine inanıyorum." TÜRK VE DÜNYA KARİKATÜRÜNDEN CENNETİN KÖKLERİ Yazan: Romain Gary / Can Yayınları / 448 s. Ünlü Fransız romancı Romain Gary "Cennetin Kökleri"ni 1956 yılında yayımladı. Aynı yılın Goncourt Edebiyat Ödülu'nu alan kitabında Gary, soyu tükenmekte olan Afrika filıerinden yola çıkarak çağını simgesel bir anlamda yorumlamaya çalışıyor. Can yayınları, "Cennetin Kökleri"ni değerli oykücumüz Gülderen Bilgili'nin kitabın Ingilizce basımmdan yaptığı çeviriyle sunuyor. ALDANMAK GÜNSÜZ GÜNCE Yazan: İlhan Mimaroğlu / Pan Yaymafık / 142 s. Halen New York'ta yaşayan İlhan Mimaroğlu, "Günsüz Gunce" adını verdiği kitabında müzikle doğrudan ya da dolaylı ilişkisı olan bir çok anı, anekdot ve kanılarını kısa notlar halinde esprili bir dille sunuyor. Mimaroğlu, ozgeçmişiyle ilgili olarak kitabın arka kapağında "Yo yo çağında müziğe yöneldi, hula hup çağnfda muzik konulannda, frizbi çağında da müziğin kendini yazdı" diyor. Zzun&n zaman, rasgele bir sayfasından keyifleokunabılecek bir başucu kiıabı Günsuz Gunce. hir'in 19311973 yılları arasındaki notları, elimizdeki kitap ve onu takip edecek ciltlerle on ana başlıkta toplanmış olacak. Tamamı 30 cill tutacak olan "Notlar" Kemal Tahir'in romancılığı kadar, ileride Türk edebiyatı üzerinde çalışacak edebiyat araştırmacıları için de yararlı bir çalışma. Yazan: Aydın Boysan / Bas Yayınları / 214 . Aydın Boysan 1984 yıiından bu yana yayımladığı mizah söyleşilerini surdürüyor. Şimdiye kadar PaldırGüldür, Yangın Var, Umut Simit, Yalan, Oldu mu ya!, Fısıltı, Dostluk, Aldanmak adlı mizah söyleşi kitaplannı yayınılayan Aydın Boysan, elimizdeki 8. CUMHURİYET KİTAP KULÜBÜ'NDE YENİ KİTAPLAR 002 378 124 295 124 296 160.049 191.042 191.043 304.017 308.026 Kitabııt Adı: Kara Kız Eroöka (1. Hm.) Erotika (3. Hm.) Doruk Operasyonu Matematık ve Korku En Uzun Eylul Sendıkalar Uzerinell Dılın Gücu Yazaf/Çevlrmen Bernarc! Sha^v/Mete Ergin Yannis Ritsos/Özdemir Ince Yannıs Ritsos/Ûzdemir Ince Talat Turtıan AN Nesin Sinan Oza Lasovsky A.S Nermı Uygur Varlık Varlık Sorun Amaç Amaç İnter Cem Yayınevi Ara Roman 10.000.Şiir 5.000.Şiir 4.000İnceleme 4 . 5 0 0 inceleme 5 0005000A ™ İnceleme 6 300Deneme 3.850 Tur Ryatı Heka Toivala (Finlandiya)