Katalog

25 AĞUSTOS 1989 HABERLER CUMHURİYET/15 Rremlirfîn gündemi Polonya Polonya'da komünistlerin ekono* Kremlin'in Polonya gerçeğini kabullenmesi, Brejnev doktrininin Moskova'nın sessizliğine karşın sızan haberler, Kremlin'de başarısızlıklari nedeniyle halmik kın kaybettiklerini ve ^ yerini Gorbaçov doktrininin aldığının açık bir göstergesl Ancak Dayanışma'ya nasıl kucak açıldığına ilişkin görüş aynlıklan şimdidesteğini örgütlenmek zorunyeniden jc Kremlin, Polonya'daki gelişmelere "kayıtsız" değil. f olduğunu gösteriyor. da olduklarını bildiriyor. Haftar Dış Haberier Servisi Polonya'da II. Dünya Savaşı'ndan bu yana ilk kez kotnünist olmayan bir hükümetin kurulması sırasında, Kremlin'in, sessiz bir tutum takınması, Polonya gerçeğini kabullen• diği şeklinde değerlendiriliyor. ', Ancak Kremlin'in Polonya'daki ' gelişmelere "kayıtsız" kalmadığı bildiriliyor. lnlernational Herald Tribune ; Gazetesi'nde yer alan bir haber yoruma göre, Sovyetler Birliği, . Polonya konusunda perde arka| sından etkinliğini sürdürüyor. Ha'' berde, Moskova'run, yeni kurulacak hükümetin Varşova Paktı içerisinde kalmaya devam edeceğine ve Moskova ile ilişkflerini sürdüreceğine dair guvence verrnesini beklediği belirtiliyor. Kremlin, ayrıca Polonya'daki djırumu stratejik bir avantaj olarak kullanmaması için Batı'yı uyarmış durumda. Kremlin'in ekonomik ve siyasal ayaklanmalarla çalkalanan komşusunun istikrara kavuşmasını Istediği de açık. Moskova'nın sessizliğine karşın sızan haberler, Kremlin'de, Polonya Parlamentosu'nda yer alan Dayanışma'ya nasıl kucak açılacağına ilişkin görüş 'ayrılıklannın olduğunu gösteriyor. Dayanışma'nın Sovyetler Birliği ve öteki sosyalist ülkeler için ne tür işaretler vereceği de merak uyandırıyor. Herald Tribune'un muhabirine göre Moskova'nın sessizliği Doğu Avrupa'da komünizmin statükosunu savunma hakkının, Batı'da Brejnev doktrini diye bilinen siyasetin yerini, daha pragmatik ve esnek bir yaklaşımın belki de "Gorbaçov doktrini"nin aldığının açık bir göstergesi. Sovyetler Birliği II. Dünya Savaşı'ndan sonra Doğu Avrupa'daki kitlesel ayaklanmaları önleyebilmek için iki kez 1956'da Macaristan'a 1968'de Cekoslovakya'ya asker gönderdi. 1956 ve 1981 yıllarında da Moskova, Polonya'daki komünist yönetiminin yaranna iki kez askeri müdahalenin sınırına geldi. Bugün ise hiç kimse Mihail Gorbaçov'un Batı ile ilişkilerini bozacak ve ulkesindeki liberalleşme hareketlerini tehlikeye sokacak türden Polonya'ya doğrudan müdahalede bulunmasını beklemiyor. 1986 şubatında, Gorbaçov her ülkenin kendi yolunu seçme hakkına "koşulsnz saygı" göstereceklerini açıkladı. Sovyet lideri böylece komşularının içişlerine kanşmayacağına dair söz verdi. Varşova Paktı, geçen ay Sovyetler Birliği, Polonya ve Macaristan'ın ısranyla D.Almanya ve Çekoslovakya'nın itirazına karşıııGorbaçov'un çizgisini benimseyen bir bildiri yayımladı. Bildiride, müttefiklerin arasındaki ilişkilerin, "eşitlik, bağımsızlık ve kendi siyasi çizgisini, taktik ve stratejisini, dışarıdan mudahale olmaksıana kendilerinin belirlemesi esasına oturtulması öngörüluyordu. Gorbaçov, DoğuBatı detantının korunmasında, elini Doğu Avrupa'dan çekmesinin büyük önem taşıdığını gormüş ve böylece kendi ülke ekonomisini modernlestirmek için nefes almayı ummuştur. Sovyet liderleri, sosyalizmin eski etkisine kavuşnıasının zorla değil, geniş kitlelerin isteği ve maddi başanlarla sağlanabileceği fikrini kabul etmiş görünüyor. Sovyet basıru, dış politika konusunda hâlâ resmi görüşü izliyor. Bu anlamda Sovyet basınırun, Polonya'daki .gelişmelere yaklaşım biçimi 1981 yıb ile kıyaslandığında ortaya ilginc farkhhklar çıkıyor. 1981'de bastn, Polonya'daki karşı devrimcilerden, Polonya sınınndaki Sovyet tatbikatlanndan, Kremlin'in kardeş Komünist Partisi'ne yaptığı uyanlardan ve Sovyet işçilerininDayanışma'yı kınayan gösterilerinden söz ediyordu. Bugün ise basın Polonya'daki gelişmelerin halkın iradesi dışında gerçekleştiğine, Sovyetler Birliğinin çıkarlarının tehdit edildiğine ya da dış ülkelerin kışkırtmacılığına ilişkin yorum yapmaktan uzak duruyor. Aksine Izvestiya Gazetesi'nin Varşova muhabiıi, hk New Times Gazetesi, 1981'de tehlike sinyalleri verirken, geçen hafta Dayanışma lideri Lech Walesa'yı istikrar yanlısı ve şiddete karşı bir kişi olarak niteledi. 13 ağustosta radyoya demeç veren Dışişleri Bakan Yardımcısı Aaatoli L.Adamishin, Polonya1 daki hükürnet kurma sürecini, ülkeyi istikrarsızlığa ve bir müttefik olarak yükümhilüklerine zarar verecek konuma sürüklemek için kullanmak isteyenlere karşı uyanda bulundu. Önde gelen yorunıculardan Fyodor M.Buriatsky de bir radyo konuşmasmda Poloya'daki bunalımın askeri bir rejime yol açabileceğini söyledi. 'a göre, Moskova perde gerisinden yoğun faaliyette bulunuyor Kirahk müzik kasetleri ANKARA (AA) Son yapılan zamla fiyatları S bin 500 ile 6 bin 500 liraya çıkan yabancı müzik kasetlerinin satışmda büyük düşüşler görülürken, Ankara'da bazı kitabevleri de günlüğü 500 liradan kaset kiralamaya başladılar. Geçen hafta içerisinde kaset üreten firmalann yaptığı yaklaşık 250 liralık zam, müzik dinleyicilerine 1500 lira olarak yansıdı. tstanbul'daki üretici firmalar, 3 bin 300 liradan toptancıya verdikleri ^. yabancı kaseti 4 bin 400 liraya çıkannca, kasetin plakçüardaki satış flyatı semtlere göre 6 bin ile 6 bin 500 lirayı buldu. Ankara'daki kaset satıcısı ve toptancılan, kaset üreten fabrikaların yaptığı yüzde 20 oranındaki zammın piyasayı etkilediğini ve satışlannda belirgin bir azalma olduğunu söylediler. '• Başbakan Mazowiecki BBC'ye demeç verdi: 50 yıldır görevde Amacımız devletin görüntüsünü değiştirmek Polonya Başbakanı Mazowiecki ordu vepolisin hükümete sadık kalacağına dair cumhurbaşkanından güvence aldığını belirterek, "Öyle bir durum yaratmak isüyoruz ki, hükümet değişikliği normal bir şeymiş gibi karşılansın. Komünist Parti bir aşamada iktidar olabilir, bir aşamada muhalefet olabilir." le bir manevra, bizim için de tuzak olur. Bu nedenle Komünist Parti, durumu normalleştirmeye yönelik geciş dönemi sırasında sorumluluğu paylaşmak zorundadır. Hükümetiniz işsiztiği arttırma pahasına, ekonomide sert öntemler alabilecek mi? MAZOW1ECKI Hiçbir hükümet işsizliği sevmez. Fakat bazen bu gereklidir. Bizde, işsizlik yerine 'yetersiz iş sahibi olmak' söz konusu. Polonya'da işçiiere, Batı'da olduğu kadar işsizlik ödeneği verilirse, işsizliğe karşı çıkmazlar. Hukümetim işsizlik yaratmak niyetinde değil. Ama sanayide yapısal değişiklikler sonucu ortaya böyle bir durum çıkarsa, bunun önlemlerinı de alacağım. Halk. komünist hükümetin getirmeye çalıştığı benzer önlemleri benimsememişti. Siıi destekleyeceklerini umuyor musunuz? MAZOW1ECKI Hükümetim, şimdi içinde bulunulan durumdan sorumlu değildir. Devraldığımız miras müthiş zor. Toplumun bunu anlatnası gerek. Hükümetimizde komünistler olsa dahi, yeni bir döneme giriyoruz. Bu gerçeğin halk tarafından anlaşılacağına güveniyonım. Halka sert önlemler ve güç sorunlar hakkında bilgi vereceğim ve gerçeği söyleyeceğim. Durumun nasıl geliştiğini göreceğiz. Hiçbir hükümet surekli değildir. Bizimki dahil... Sovyet Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov, Polonya Komünist Parti lideri Mieczylavv Rakowski ile 45 dakika süreyle teiefonla görüştu. Bunun. sizin hükümet kurmanızda elkisi oldu mn? MAZOVVİECKİ Sovyetler in tepkileri açık seçik görünüyor. Hukümetim, Varşova Paktı üyeliğinden doğan bütün yükümlülüklerini yerine getirecektir. Sizden önce "Izvestia"ya bir mülakat verdim. Onlara iyi niyet dileklerimizi yolladım. Sovyetler'deki gelişmeleri ve perestroykayı ilgi ve anlayışla izlediğimizi söyledira. Sovyetler'in de aynı ilgi ve anlayışı bize göstereceklerine emin olduğumu söyledim. Polonya, komünizmi kornmaya azimli bir Varşova Paktı'mn üyesi kalmaya devam edebilir mi? MAZOVVIECKI Bu pakt, dünyanın Doğu ve Batı bloklarına bölünmesinin bir sonucunda ortaya çıktı. Şimdi, bu bölünme>i giderme eğilimi var. tşbirliğine girme eğilimi var. Bu eğilim özellikle Avrupa'da güçlü. Avrupa tek bir kıtadır. Polonya her zaman kendini bunun parçası olarak görmüştür. Belki tarafsızlık için henüz erken. Gerçek şu ki bi2 mevcut blokları güçlendirmek amacında değiliz. Hükümetinizin başansım nasıl ölçeceksiniz? Ekonomik bir göstergeyle mi, yoksa soyut bir şekiide mi? MAZOWIECKI tlk önemli nokta, halk bana güvenecek mi? tkinci olarak, halk durumun düzeleceğine inanacak mı? Bunun için çok çahşmak gerektiğine ve ümit olduğuna ve Polonya'dan aynhp gitmeye gerek olmadığına inanacak mı? Londrada Litvanya elçisi Turiste heükopter yardunı A TİNA (AA) Sisam Adası'nda geçirdiği trafık kazasmda yaralanan Hollandah bir turistin Yunan makamlannm ilgisizliği yüzunden yakınları tarafından kiralanan Türk şirketine ait özel helikopterle tzmir llkyardım Hastanesi'ne kaldınldığı bildirildi. Edinilen bilgilere göre tatil için geldiği Sisam Adası'nda pazartesi gecesi trafık kazası geçiren Hollandah turist Kuner Cakuns (27) basından ve ayağından yaralandı ve Sisam Devlet Hastanesi'ne kaldınldı. ' LONDRA (Cumhııriyet) Po'• lonya'da hükümeti kurmakla görevlendirilen Tadeus Mazowiecki, BBC Televizyonu'na verdiği mülakatta, Komünist Parti'nin, kurulması öngörülen koalisyona katılması ve sorumluluğu paylaşması gerektiğini söyledi. Bir Batıh televizyon kunımuna verdiği ilk mulakatında Mazovviecki, "hiçbir hükümetin sürekli olmadığını" vurguladı ve Dayanışma hareketi ön. cülüğünde kurulmasına çalışıla. cak bir koalisyon hükümetinin, Komünist parti'yi safdışı bırakamayacağını belirtti. Mazovviecki ile yapılan söyleşi şöyle: Polis ve ordunun, Komünist . Parti denetimindeki bakanlıklarda kalması öngörüluyor. Bu durumda, hukumete sadakatleri nasıl sağlanacak? MAZOVVIECKI Cumhurbaşkanından, ordu ve polisin hü..' kümete sadık kalacağına dair gü~ vence aldım. Hiçbir zaman her şey bir anda çözümlenemez. Şimdi esas amacımız, devletin görüntüsünü değiştirmektir. Devletin, bizim yararımıza işleyen bir kurum olduğunu idrak etmemiz gerekli. Ordu ve polisin de kendi görüşlerini ve düşünce biçimlerini değiştinnesi gerekli. Öyle bir durum yaratmak istiyoruz ki hükümet de"• ğişikliği normal bir şeymiş gibi karşılansın. Komünist Parti bir aşamada iktidarda olabilir. Bir başka aşamada ise muhalefete düşebilir. Koalisyon hükümetini ku" rarken, Komünist Parti'yi saf dışı bırakarak olumsuz bir güç ha• line gelmelerini istemiyorum. Boy. LONDRA (Cumhuriyet) Elli yıldır Londra'da "büyükelçı"" sıfatıyla yaşayan Litvanya'nın eski Büyükelçisi Bau'ckas Wincas ile de BBC'de bir mülakat yaptılar. Son yülarda berhalde işleriniz p«k az? VVINCAS: Evet, ama çok sayıda görevlimizi işten çıkarttık. Başlangıçta birkaç yılhğına sadece bir sekreterimiz vardı. Daha sonra her işi kendimiz gördük. Mektuplanmızı bile kendimizi yazdık ve postaya verdik. Paradan tasarruf için... Litvanyalı mültecilere yard»m dışında temsiküigin başka ne gibi görevi vardı? VVINCAS: tngiltere hükümetine bilgi vermek, ayrıca gazete ve dergilere Litvanya'da olup biteı»leri haber vermekti. Temsilclik halen diplomaük haklardan yararlanıyor mu? VvINCAS: Evej, yararlanıyoruz. Vergi ödemiyorum, otomobil vergisi ödemiyorum... Diğer diplomatlar gibi. Pasaportunuzun hangi ülkeye ait olduğunu sorabilir miyim? WINCAS: Litvanya diplomatik pasaportu... Karım ve ben lngiltere'ye geldiğimizden bu yana hâlâ aynı pasaportu kullanıyoruz. Bodrum'a havaalanı ANKARA (AA) Türk ve Ingiliz firmalar ortaklığıyla Bodrum'da her tip uçağın inis ve kalkış yapabileceği bir havaalanı inşa edilecek. lngiliz British Airport Service Ltd. ile yine lngiliz Ganmount firması ve Türk Nurol şirketinin oluşturduğu konsorsiyum tarafından yapılacak havaalanı, yapişletdevret modeliyle gerçekleştirikcek. Yaklaşık 70 milyon dolara mal olacağı hesaplanan havaalanımn Bodrum 'a 35 kilometre uzaklıkta, Güllük 'te inşa edilmesi planlanıyor. Mumlar (Baştarafı 1. Sayfada) Sıkıpazarlık (Baştarafı h Sayfada) az 91'i Mazowiecki lehinde oy ' kullandı. Mazowiecki, oylamadan sonra parlamenterlere hitaben yaptığı ve sık sık alkışlarla kesilen konuşma' sında "Hepinize, güveninizin göstergesi olan o>lannız için teşekkür ederim. Çok duygulandım. Millet Meclisi ve Senato ile işbirliği yapmayı bundan sonra da surdüreceğim. Bu tarihi andan başlayarak. • Polonya'yı hep birlikte kalkmdı" racağız" dedi. AP'nin haberine göre oylama' nın sonucunu öğrendikten sonra Gdansk'ta gazetecilere bir demeç veren Lech Walesa ise "Toplnm önunde vereceği sınavı geçmesi için benira ve ulusumuzun evladı, ', başbakanım için elimden gelen • her şeyi yapacağım" dedi. Wale«sa, oylamayı "görülmemiş bir *, olay" olarak niteledi ve Mazowiecki'nin ülkedeki "totaliter sistemden demokrasrye geçilmesi müca»delesinde" başanya ulaşmasını diîledi. • Dayanışma liderliğinde kunıla• cak yeni hükümet, Komünist Parti î müttefıki Birleşik Köylü Partisi ve !" Demokratik Parti ittifakından " oluşacak. Mazo*iecki'nin "re; form hükümeti" olarak tanımlardığı koalisyonda komünistlere 5 içişleri ve savunma bakanlıkları, nın yanı sıra başka bakanlıkların >da verilmesi bekleniyor. 19 üyeli îkabinede görev dağılımının parlaSmentodaki sandalye sayısı esas alı?narak yapılacağı belirtilirken, r"pazarlığın'" asıl şimdi başladığı ^vurgulanıyor. > Yeni başbakan "bürün Polonya^lüar" için bir hükümet kuracağıynı ve "ortaklık ilkesinin mucadeŞje ilkesinin yerine geçirilmesini" JSstiyor. Mazovviecki, "totaliter bir Csistemden demokratik bir sisteme ^başka lürlü geçilemeyeceğine" jdikkat çekiyor. le ideolojik deneyler geçirmeye leyen Bush, gelişmelerde önemli cek, ülkede piyasa ekonomisinin rol oynayan Jaruzelski ve Walekurumlarını oluşturacağız. Kura sa'ya da teşekkür etti. cağımız hükümet Varşova Paktı'ndaki yukümlülüklerine de bağlı Moskova'dan kutlama kalacaktır." Sovyetler Birliği hükümeti, Po"Sabırsızlık en büyük lonya Parlamentosu (SEJM) tarafından başbakanhğı onaylanan, tehlike" Tadeuzs Mazovviecki'yi kutladı. Polonya'da meclisin başbakanSoyet hükümeti, Polonya'nın hğa getirdiği Dayanışma üyesi Ta 40 yıldan uzun bir aradan sonra deusz Mazoniecki, "Sabırsızlığın, atanan Komünist Partili olmayan hükümeti için pusuda bekieyen en ilk başbakanına gönderdiği mebüyük tehlike" olduğunu söyledi. sajda, ikili ilişkilerin gelişeceğine Mazovtiecki, dun akşam duzenle olan umudunu dile getirdi. diği ilk basın toplantısında, "Şu anda hükümet programını açıkla ABD'den yardım vaadi manın büyük sorumsuzluk olacağını" bildirdi. ABD Başkanı George Bush da, Basbakanlık binasını gezdikten dün Tadeusz Mazovviecki'yi kutsonra gazetecilerle bir araya gelen ladı ve Polonya'ya "kesintisiz ve "çiçeği burnunda" başbakan, karariı" destek vaat etti. Bush'un tatilini geçirmekte ol"ögreniyorum... Binanın küçücük pencereleri içerisini biraz ka duğu Kennebunkport'ta yapılan ranlık hale getirmiş, binanın bü yazılı açıklamada, ABD'nin, deyüklüğü ise doğrusu beni ürküt mokrasi ve ekonomik yenidendoğuş yolunda Polonya'ya her tü" dedi. Basın toplantısından sonra ya türlü desteği sağlayacağı ifade pacağı ilk işin, Katolik dünyası edildi. Ancak Vv'ashington'un yenın ruhani lideri Papa 2'nci Jean ni bir ekonomik yardun verip verPaul'e telefon etmek olacağım be meyeceği belirtilmedi. Bush adına yapılan açıklamalirten Mazowiecki, "Daha sonra da, komünist olmayan ilk başba da, Polonya Devlet Başkanı Jarukan olarak, Lech VValesa'yı zelski'nin "Polonya halkının gerçek iradesini yansıtan bir çağıracağım" diye konuştu. Mazovviecki, bir sonı üzerine hükümeti" kabul etmekle gösterde, kürtaja, yaşamm korunması djği bilgelik övüldü. Dayanışma açısından karşı olduğunu kaydet Sendikası ve onun lideri Lech Walesa'dan da "yapıcı rolleri tK dolayısıyla" övgüyle söz edildi. 'Öncti role son' Açıklamada, Mazovviecki'nin Bu arada Komünist Partisi'ne seçilmesinin, Polonya'da tarihsel bağlı 15 miUetvekili "komünist değişikliğin görkemli ve yeni bir partisinin toplumda öncn rolünü" işareti olduğu belirtilerek, "Yaşavurgulayan maddenin, anayasa nan bütün gelişmeler, sadece bu dan çıkanlmasını isteyen bir öner ülkede banşçıl ve demokratik bir geçişin haberdsi değil, aynı zageyi parlamentoya sundular. Moskova'da açıklama yapan manda, birleşik ve özgür Avrupa Sovyet Dışişleri Bakanlığı sözcü yolunda ilerleyen bir uzlaşma süsü Yuri Gremitskik, "Sovyet U recinin de göstergesidir" denildi. rafımn, parlamentonun karannı Bush, Doğu Avrupa'nın "Büdikkate alacağım" belirterek, yüleyici" bir evreden geçmekte oltPiyasa ekonomisi "İki ülke arasındaki ilişkilerin yii duğunu belirtti ve başanlar dilet Mazowiecki, yeni hükümetin riitülmesinde muhatabımız olacak di. Mazowiecki'yi jjpiyasa ekonomisinin kurumlarını yoldaş Öte yandan, tngiltere Başbakakoluşturacağını, Polonya'nın eko selamlıyornz" dedi. nı Margaret Thatcher, MazovviecABD Başkanı George Bush da ki'ye, başbakanlığa getirilmesi Şnomik potansiyelinin en iyi biçim•de kullanılmasına çalışılacağını gönderdiği kutlama mesajında, dolayısıyla gönderdiği kutlama • bildirdi. Mazovviecki bu konuda Mazovviecki'nin başbakanlığımn mesajında Polonya'da, fkinci onaylanmasım "Doğu Bloku'nda Dünya Savaşı'ndan bu yana ilk \ şöyle dedi: • "Devlet ber şeyle ugraşamaz ve harika bir dönem" olarak tanım kez komünist olmayan bir hükü«her şeyi güvence altına alamaz. ladı. Polonya'ya, demokratik de met kurulduğuna işaret etti ve ye'X, Devletin en önemli roliı, fırsatlar ğişim ve ekonomik kalkınma için ni hükümeti destekleyeceklerini jtyaratmaktır. Polonya bundan böy en güçlü desteği vereceklerini söy kaydetti. nin yapılacağı Hirve Parkı ve hükümet alaıu çevresi hınca hınç insan dolu. Tallinn'in kuzey sırurından merkeze doğru otomobille gelirken, kavşaklarda yüzlerce insamn sabırsızhkla beklediğini görüyoruz. "İnsan zjnciri"ni gerçekleştirmek için Letonya sınınna doğru kendilerini götürecek otobüsleri bekliyorlar. Yollarda polis ya da asker yok. Her şey sakin. Hirve Parkı, 56 polis arabasıyla kuşatılmış durumda. tki yıl önce ilk açık ulusal bağımsızhk gösterilerine sahne olan bu küçük park, bir kez daha tarih yazıyor. Burada toplanan yaklaşık 20 bin kişi, bağımsızhk hareketinin en radikal kesimi: Estonya Ulusal Bağımsızlık Partisi yanlılan. SSCB ile ilişkilerin "derhal" kopanlmasuu isteyenler. Ellerinde bayraklar, flamalar, plaketler... Sloganlar: "Kızıl Ordu defol", "Estonya SSCB'ye hiçbir zaman katdmadı", "Özgür Estonya..." Gösterilerin en ateşli sahnesi olan Hirve Parkı'ndan hükümet alaruna giden yokuşa vuruyoruz. Zincirin başını çekecek insanlar, el ele, şarkılar söyleyerek ilerliyor. İki yanda insanlar, ellerinde mumlar, ayaklarının dibinde radyolarla, kol kola, sessizlik ve ciddiyet içinde. Küçük bayraklar sallayan çocuklar, omuzlarda. Hükümet alamndaki kalabahk hızla avluya yöneliyor. Saat 7'ye doğru, resmi yapının ana kapısı açılıyor. Estonya Devlet Başkanı ve Estonya Komünist Partisi Politbüro üyesi Arnold Ruutel, EKP Merkez Komitesi ideoloğu Mikk Titma ve Estonya Halk Cephesi'nin gittikçe parlayan sözcüsü bayan Marju Lauristin. el ele çıkıyorlar. Halk çevrede bir çember oluşturuyor. Hiçbir alkış ya da slogan duyulmuyor. Havada adeta "kutsal" bir sessizük var. Gerideki zincirde yer alan bir yaşlı kadın, Estonya aryaları söylüyor. Kalabahğı yararak iç avluya giriyoruz. Saat 7'ye doğru hoparlörlerden Estonya ulusal sarkılan yayümaya başlıyor. Bunu, saat tam 7'de çan sesleri izliyor. Ve Marju Lauristin, radyo aracüığıyla bütün Estonya'da duyurulan kısa konuşmasını yapıyor. EHC sözcüsü, "kararblan tarib"ten söz ediyor. Gerçeğin er geç ortaya çıkacağını, kitlelerin "acı da olsa" bu gerçeği öğrenmek zorunda olduğunu söylüyor. Estonya'nın SSCB'ye ilhakına yol açan "MolotovRibbentrop Paktı"nın özgürlük istemi karşısında yenilgiye uğradığını söylüyor. Sessizlik içinde dinleyen kalabahk, konuşmayı, halk sarkılan söyleyerek tamamlıyor. Garip, belki sadece dünyanın bu kuzey ucuna özgü bir gösteri izliyoruz. Hiçbir taşkınlık, hiçbir duygusal patlama yok. Siyasi bir gösteri değil, sanki dinsel bir tören bu... TürkABD ortakhğı tZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) özakat Grubu ile ABD'li Rockwell International fırmasınm ortaklığıyla kurulan "Ege Fren Sanayi" Devlet Bakanı Işın Çelebi tarafından açıldı. Çelebi, "Amerikan teknolojisiyle işbirliği ve her dalda yoğun teknolojik ilişkiler Türkiye'ye yeni ufuklar kazandıracaktır" dedi. Kamyon ve otobüsler için havalt fren üniteleri üretecek olan fabrikamn 3.5 milyar liraya mal olduğu bildirildi. Devlet Bakanı Işın Çelebi törende "özellikle AT tek pazara giderken dünyada yeni bloklaşmalar başlamıştır. Türk sanayiinin gelişmesinde tek pazar tutkusunun yarattığı kuşkular vardır" diye konuştu. Ettea halkalar 1 milyon Baltıklı, 23 Ağustos 1939 tarihli HitlerStafin anlaşmasını, 50. yıktönümünde Estonya'dan Litvanya'ya uzanan, birieşen elleriyle kınadılar. (Fotoğraf: AP) Ekranh telefonlar ANKARA (ANKA) PTT Genel Müdürü Emin Başer, Japonya ve ABD'de bir süredir deneme çalışmalan yapılan ve yakında kullamma verilmesi beklenen "hareketli görüntü sağlayan ekranlı telefonlar"ın Türkiye'ye getihlmesine yönelik girişimlere başlanacağmı bildirdi. Emin Başer, ekranlı telefonlarm söz konusu ülkelerde henüz deneme aşamasında bulunduğunu ve yaygın olarak kullanım alanına girmediğini belirtti. DlS BASIN £1K Litvanya'daki Sovyet birliklerini işgal ordusu olarak görüyoruz VYTAUTAS LANDSBERGİS* Sovyet askeri gücünün Litvanya'daki varlığını bir işgal ordusu, olarak görüyoruz. Bu nedenle, Sovyet ordusunun, Baltık ülkelerinden çekibnesini ve kendi topraklarımızda, kendi ulusal askeri birliklerimizin kunılmasım istedik. Litvanya'nın 1940'ta Sovyetler'e ilhakının temelinde 23 Ağustos 1939'daki StalinHitler antlaşması olduğunu savunuyoruz. Bu antlaşma, Sovyet Silahh Kuvvetleri'nin 1939 ve 1940'ta Litvanya'ya gönderilmesine yol actı. 1940'ta Litvanya'yı, Sovyetler Birliği'ne bağlayan, haziran ve temmuz aylarındaki politik kararlar ise, silahh kuvvetlerin varlığı ve Sovyet terörü altında alınmıştır. Bunlar kendi kaderini tayin eden bir ülkenin kararları değildir. Kasım veya aralığa kadar Litvanya Yüksek Sovyeti fparlamento) için secimlere gitmeyi umuyoruz. Yeni Litvanya Yüksek Sovyeti, şuphesiz Komünist Partisi için "koltuk aynlmasıu" kabul etmeyecek. Halk cephesi (Sajudis) diğer partüerle aynı şekilde secimlere katılacağı için çoğunluğu elde edeceğimize eminiz. Partimiz, halk temsilcileri meclisi seçimlerinde Litvanya'ya ayrılan 42 koltuktan 36'sını kazanmıştı. Komünist parti kavramınm bugün nerdeyse mitolojik olduğunu söylemeliyim. Çökmekte olan Litvanya Komünist Partisi içinde bir dizi farklı gruplar var. Halk cephesi, Komünist Parti'nin içinde veya dışında olsun, tutuculara karşı çıkıyor, demokrasi ve Litvanya'mn bağımsızlığı için mücadele eden ilerici komünistler ise bizden yanaEğer seçimler bu kış yapılır ve halk cephesi çoğunluğu kazanırsa, bu sıfatla ülkedeki Sovyet askeri gücü konusunda tavnmızı koyacağız. Ayn bir Litvanya para birimi ise ekonomik programımızın en önemli adımlarından biri. Sovyet Anayasası'nda yapılan ve Sovyet cumhuriyetlerinin ayrılma hakkını kısıtlayan yeni değişikliği bağlayıa olarak görmüyoruz. Halk Cephesi, yasa değişikliğınden önce olduğu gibi Litvanya'nın aynlma hakkına sahip olduğuna inanıyor. Ancak şimdi konuyu ne gündeme geuriyoruz ne de kendi kaderimizi tayin hakkını Sovyet Anayasası'na dayandınyoruz. Mihail Gorbaçov ve yardımcısı Alexander Yahovlev, konuya Litvanya Yüksek Sovyeti'nin yasaları reddetmesi ve Sovyet varlığının yasallığı açısından bakıyorlar. Ancak tartışma bitmiş değil. Gorbaçov, adaletli bir çözüm isteğinde. Bağımsız bir Litvanya, nüfusundaki Litvanyalı olmayan unsurlarla uğraşmak zorunda, özellikle de Ruslarla, Halk Cephesi, hiçbir hükümetten ekonomik yardım beklemiyor. Buna rağmen sürgündeki bazı Litvanyalılardan yardım aldık. (22 ağnstos). • Vytautas Landsbergis, Litvanya Halk Cephesi'nin (Sajudis) lideridir. flost ECİD'den TigreVe ynnıt Ekonomi Servisi Elektronik Cihazlar İmalatçıları Derneği (ECtD), DPT Müsteşan Ali Tigrel'in, televizyon maliyetleriyle ilgili sözlerini yamtladı. Tigrel'in, TV maliyetinin düşük olduğu ve firmalann çok kâr ettikleri yolundaki sözlerinin "yanlış yorumlandığına'' inandıklannı belirten ECtD yöneticileri, fiyatların yüksek olmasının nedeninin bandrol, KDV ve fonlar gibi vergiler olduğunu yinelediler.