Katalog

11 AĞUSTOS 1989 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURİYET/5 SINEMA .AtİLLÂ PORSAY KİM KİME DUM DUMA BEHlç AK Geçen mevsimin Türkfılmlerinin ardından Son dönemin en zayıfı ismm» pahan. Aoydu.. Atıf Yılmaz'ın "Arkadaşım Şeytan"ı yer yer pırıltılan olan bir yanm başarıydı. Ertem Eğilmez'in "Arabesk"i şaşırtıa bir seyirci başarısı kazandı. Nisan Akman'ın "Dünden Sonra Yarından Önce"si, kadın sorunlanna yaklaşmada yürekliydi. Zeki ökten'in "Düttürü Dünya"sı, insancıl, dokunakh, hoş bir filmdi. "Zincir", yer yer Korhan Yurtsever'in ilginç anlatımından izler • taşıyordu. Geçen mevsim sinemalara uyanan seyirci ilgisınden Türk sineması payını pek alamadı. "Arabesk"in dışında... Sinema tarihimizin en büyilk hasılatını gerçekleştiren bu filmin başarısının nedenleri üzerinde düşünmeyi ve en azından, klasik bir sinemacı içgüdüsüyle, o reçeteyi bir ölçüde yinelemeyi (en azından Müjde Arla Şener Şen'i yeniden bir araya getirmeyi) bile deneyemediler sinemacılarımız... Yabancı filmlere artan ilgi, kimi filmlerimizin salon bile bulamaraasına, bulanların kimi zaman seyirci azlığı yüzünden birkaç günde (haftayı bile tamamlamadan) afişlerden kalkmasına yol açtı. Bu konulara yeniden dönmeyi umarak, şimdilik geçen mevsimin oldukça cıhz toplarnına bir bakalım. Sinemamızın kimi deneyimli yönetmenlerinin filmlerini gördük geçen yıl... "Her daira faal" Atıf Yılmaz "Arkadaşım ŞeytaıTla, bir TV projesini biraz uzatıp bir filme dönüştürmenin sancılarını yaşadı. Kimi eksikliklerine ve Vılmaz'ın hemen her filminin temel kusuru olan çeşitli ticari ödünlere karşın "Arkadaşım Şeytan", yönetmenini utandırmayacak, belli bir düzeyi, giderek yer yer pırıltılan olan bir yarımbaşanydı... Yine bir emektar sinemacının, Ertem Egilmez'in "Arabesk"i ise doğrusu şasırtıcı bir seyirci başarısı kazandı. Bu tür başarıları hiç küçümsemedik, hele sinemamızın bu zor koşullannda küçümsemek niyetinde hiç değiliz. "Arabesk"te bize çok ilginç çıkış noktaları içeren, bunları gereğince değerlendirememiş, oldukça yüzeysel bir başanyla yetinmeyi baştan kabul etmiş bir fılm olarak gözüktü. Ancak filmin yer yer ıçerdiği pırıltıyı, mizahımn keskinliğini ve Yeşilçam'ın geçmişini alaya almaktaki yürekliliğini de kabul etmek gerekir. PÎKNİK PtYALE MADRA TV projesindea slnemaya Atıf Yılmaz'ın 'Arkadaşım Şeytan'ı, bir TV projesini biraz uzatıp filme dönüştürmenin sancılarını içeriyordu. MazharFuatÖzkan üçlusünden Mazhar AJanso'nun da oynadığı "Arkadaşım Şeytan", yine de yönetmenini utandırmayacak belli bir düzeyi tutturuyordu. Zeki Ökten ve Şerif Gören, bu yıl güldürüyü yeğlemişler, ikisi de bunun için Kemal Sunal'a başvurmuşlardı. Ökten'in "Düttürü Dürtya"sı insancıl, dokunakh, yer yer toplum eleştirisi içeren sahneleriyle oldukça sıcak, hoş bir filmdi. Ama filmin tümüne bir "dejâ vu" (çok bilinen, çok görülmüş) duygusu sinmişti... Şerif Gören ise Almanya'da çektiği "Polizei"da bizce amaanı ve filminin sınırlannı çok belirli tutmakla iyi yapmış, filminin alçakgönüllülüğünü tün içindeki yeri tartışmalı olmakla birlikte) Özkan'ın sinema duygusunu taşıdığını ve bizlere "Maden"i anımsatan özellikler içerdiğini belirtmek gerekir. Bir diğer "kesin dönüş" yönetmeni, Korhan Yurtsever de karşımıza "Zincir" filmiyle çıktı. Talihsiz bir biçimde, çok az gösterimde kalan bu film de tıpkı Özkan'ın filminde olduğu gibi, belli yetersizlikler ve nerdeyse o kuşağa özgü diyebileceğim bir "naiflik" içeriyor, ama yine yer ve video için düşünüldüğıinden, bunlan sinemalarda görmek kısmet olmadı. Daha yenilerden Zafer Par'ın "Yedi Uyuyınlar"ını göremedim. Ama bu filmin başarılı olduğuna değgin bir söylenti kulağıma ulaşmadı. Yine birkaç film deneyimini arkasında bırakınış olan Irfan Tözüm'ün "Metodnun"ıru hiç sevmedim, bunu da eleştirimde belirttim. Ancak bu tavrın, sinemanın bu zor günlerinde, kişisel olmaya, farklı olmaya çalışan tüm filmlere ve yönetmenlere karşı bir tavır olduğunun düşünülmemesini rica ederim. Tersine, sinemamızı yenilikçi yönetmenlerin, "genç"lerin kurtaracağını düşünüyorum. Ama "Melodram" tarzı soyut bilmecelerle değil... Kadın yönetmenlerimizden Bilge CMgaç'ın o guzelitn "Kaşık Diişmam" yıllardır gösterime çıkamadı. Olgac'ın yine gösterime çıkmayan, ancak Ankara şenliğinde gördüğüm "Yann Cumartesi" adh fılmiyse, bu yönetmenin "Kaşık Düşmanı"ndan sonra ne denli gerilere gittiğini gösteriyordu. Ama "tpekçe"nin yönetmeninden umudu kesmedim ve örneğin "Gömlek M i merakla bekliyorum... Bir diğer kadın yönetmenimiz olan Nisan Akman'ın "Dünden Sonra, Yanndan Önce"si yer yer senaryodan, özellikle de başrolü verdiği Eriş Akman'ın yetersiz oyunundan oldukça zedeleniyordu. Yine de bu filmin, özellikle toplumumuzda kadın sorunlanna yaklaşmadaki yürekliliği ve oldukça gelişmiş, işlek anlatımıyla yılın en iyi fUmlerinden biri oldufunu düşünüyorum... Yeni hanım yönetmenimiz Mabinur Ergon'un "Gece Dansı Tutsaklan"nı ise ne yaak ki henüz göremedim. Yine yeni yönetmenlerden Oğuz Yalçın'ın "Bir Irmaga Yokuluk" filmini de izleme fırsatım olmadı. İşte hepsi bu!... Koca bir yılın dökümü... Aslında kuşkusuz başka filmler de var. Ama gösterilemedi. örneğin Orhan Oguz'un "Üçüncü Göz", Bilge Olgac'ın "Gömlek", Tunç Başaran'ın "Vçurtmayı Vurmasınlar" gibi fılmleri, yarıda kalan veya henüz bitırilemiyen Fünızan'ın, Selim tleri'nin, Banş Pirnasao'ın filmleri de tamamlanıp gösterilebilseydi, kuşkusuz çok daha önemli bir toplam karşısında bulunacaktık. Ancak bu fılmlerin, sinema salonlanndaki canlanmayla birlikte gelecek yıl karşımıza geleceğini umut edelim. İyi filmin, ister yabancı olsun, ister yerli olsun, enindesonunda seyircisini bulacağına hep güvenmişimdir. Bu yılın yetersiz toplamı içinde en iyilere gelince, tam anlamıyla sevdiğimiz bir film olmaması karşısında, bu kez, öncelik sıralaması olmadan, mevsimin sözü edilmeye değer bulduğumuz 5 filmini, alfabetik sıraya göre şöyle verelim: Arabesk, Arkadaşım Şeytan, Diınden Sonra Yanndan Önce, Düıtürü Dünya, Zincir. im B^ yTTv HIZLI GAZETECİ NECDET MMM, fACLAKlN MİS BAHYO YOPMISSlN.. SÖZÜ EDİLMEYE DEĞER 5 FİLM Arabesk / Ertem Eğilmez Arkadaşım Şeytan / Atıf Yılmaz Dünden Sonra Yarından Önce / Nisan Akman Düttürü Dünya / Zeki Ökten Zincir / Korhan Yurtsever baştan seyirciye sanki kabul ettirmişti. Kımilen bunu kusur saydılar. "Yol'un yönetmeni bunu mu yapraaiıydı?" tarzında (içdış) eleştiriler geldi... Aynı kuşaktan bir Yavuz Özkan, yıllar sonra ülkesine dönerken, kısmen Fransada çektiği "Yagmur Kaçaklan"yla uzun zaman sonra ilk kez seyircimizin karşısına çıktı. Doğrusu "Yağmur Kaçakçrtan"nın en başarılı yanı, çıkış noktası ve ana fikriydi. Ama gerçekleştirme aşamasında tökezlemişti film... Yine de, filmin özellikle finalinin (büyer Yurtsever'in ilginç sinemasal anlatımından izler taşıyordu... Eski kuşaktan yönetmenlerimiz, artık iyice yorulmuşlar sanıyorum. Osman Seden'in "Suçla"sunu görmedim, ama yılın az seyirci toplama rekoru kıran bu film, sayın ve sevgili Seden ustanın artık biraz da dinlenmesi gerektiğini gösteriyor sanıyorum... Orhan Elmas gibi kimi yönetmenlerimizin adını ise gazetelerde fotoroman olarak yayımlanan "f ilm"lerde gördük, ama bu filmler, anlaşılan yalnızca fotoroman AĞAÇ YAŞKEN EĞÎLİR KEMAL GÖKHAIS GÜRSES GARFIELD JM DAVIS afâA» MEDl"Ç?fNSAMlNJ AZTTlQMAS\ TARİHTE BUGÜN MÜMTAZ ARIKAN 1908'OB BUGÜN.İMGİLTBRB KMLI R£SMİ 8İR G£Zl İÇÎU 6İrri&i 41/HAHYA 'C* İMPAÎU<£IM'L£ eöeufMüfnj ALMAN &e1871'D£ &E8ÇEm.EŞTfgiLME£ıNDEN SOMÜAlALMAfJYA HEH ApDAN SÜYÜK BİR GEÜ$M£ İÇİNE 6İRMİŞTİ.£AUAyi İLEgLÎVO)?,A£KEtÛ OLANAKLAR AGTlYOfZDU. 19. VUZflLlH BÜYÛK OBVLJETİ İNGİLTERE İLE REKAgET 8AÇUYOdOU. S6MÜHGECİÜKTEN YAtJA OUAAYAN BA$BAtCAN BiSMA£ct:'l 6ÖRŞV DIÇ1 BlRAKAN JT. \NILHELM,MİLİmltiST BİR 7ARZDA DAVRANIN\ SMAkTIRKMK İÇİN, İN6İLTER£,PİPLOMATÎK YOLLARI PEMEMEYE ÇALI$ACAK AMCAK OİUMLU BİR SONIK A A R YORDU.ALMANYA 'NIN SÛRBKLİ SİLAMANMASI 11 Ağustos \ \ INGİL7E/?E ALMANYA 1970'terdeKızılKmerlennKamboçya'dakivahy şetmj anlatan . T h em m Fields* (ölum Tar. lalan) adlı film, çevrilişinden 5 yıl sonra Kampuçya'da bir sınemada gösterime girdi. 1984te bir Oscar da kazanan "Ölüm Tarialan". 1975'te Kızıl Kmerler Pnom Penh'e girdikleri sırada Amerikalı gazeteci Sidney Schanberg ile Kampucyalı yardımcısı Dith Pran'ın başlarından geçenleri konu alıyor. Filmîn yönetmeni Roland Joffe, "Rlmin Kampuçya'da gösterilmesi, Kampuçyalıların kendi tarihlerinin kayda gecirildiöjni gerçekten görmeleri açısından önemli" dedi. Filmin ilk gösterimine. Kampucva'dan 14 yıl önce ayrılmış olan'Schanberg de katıldı. TÜRK VE DÜNYA KARİKATÜRÜNDEN Haftaya TKT televizyonu ekranlarına gelecek filmler ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Televizyonda yaz uyuşukluğu sürerken, Charlie Chaplin 1 in "Büyük Diktatör" adh filmi, Yeni Türkü Grubu'nun konseri ve Elvis Presley'in yer aldığı "Unutulmayanlar" programı izleyiciyi ekran başına çekecek. TVl'de yeni yerli drama "Manken" pazartesi günü ekrana gelirken, sevilen dizi "Mavi Ay" bu hafta izleyenlerine veda ediyor. TRT ekranında bir 'Diktatör' yımlanan konserleri yer alacak. TV'de Türk Sineması'nda ise TürkSovyet ortak yapımı "Bir Aşk Masah/Ferhat ile Şirin" yer alıyor. Ajdar tbrahimov'un yönettiği filmde Türkfin Şoray. Yılmaz Duru ve Fantk Peker başrollerde. TV2'de ise pazartesi günü Naıruk Kasapbaşoghı'nun hazırladığı "İyi H a f t a l a r " ve "Albert Herring" operası ekrana gelecek. Salı günü Mehmet Ali Erbil'in sunduğu "Yaz Boynnca" adh turizm ağırlıkh yarışma programı, "CNN Dünya Raporu", "Poirot Araştırıyor" adh dizi yayımlanacak. "&üe" adlı belgeselin son bölümü ve "Yasenia" adlı TV dizisi çarşamba ekranında yer alacak. Anitta Baker, David Sanbron, Chick Corea, Kenny Rankin ve Spyro Gyra'nın yer aldığı ve Ümit Tunçag'ın hazırladığı "Müzik Şoleni" perşembe günü izlenebilecek. Aynı akşam toplu gösteriler kuşağında Charlie Chaplin'ın yönettiği ve başrol oynadığı ünlü "Büyük Diktatör" adlı film gösterılecek. TVl'de pazartesi günü gundüz kuşağında Yılmaz Dunı'nun yönettiği "Bin Yılük \6\" ekrana gelecek. Filmde Yılmaz Dunı ve Zeynep Aksu başrol oynuyor. Aynı gün "Kim Bunlar" adh komedi ve Altuğ Savaşal'ın yönettiği yerli drama "Manken"in ilk bölümü yayınlanacak. Salı günü gençlik belgeseli "John Kenti Görmek tstiyor" ve bhan Şengün'ün hazırladığı "Yıldız Yağmuru" izlenebilir. Çarşamba günü daha önce televizyonda gösterilen "Tejzem" adh film gündUz kuşağında yer alıyor. Haiit Refiğ'in yönettiği filmde Müjde Ar ve Yaşar Alpte En politik komeıU Charlie Chaplin'ın "en politik komedi"si olarak kabul edilen "Büyuk Diktatör" gelecek hafta TV 2'de ekranlara gelecek. kin başrol oynuyor. Cuma akşamı Miişfik Kenter, Kadriye Kenter, Kemal Kocatürk, tlyas Namazcı ve Hakan Gerçekin rol aldığı "Bankada Bir Gün" adh televizyon dizisi ekrana gelecek. Gece sineması kuşağında Cbuck Norris'in başrol oynadığı "Ses&iz Öfke" adlı film izlenebilecek. Cumartesi günü çocuklara yönelik "Hoşgeldin Yaz", çizgi film "Dot ve Koala" sevilen dizi "Beyaz Golge" yayınlanacak. "Yanm Elma" programında ise Yeni Türkü Grubu'nun daha önce ya Silvio de Farias (Brezilya)