Katalog

16MAYIS 1989 KÜLTÜRYAŞAM HAYVANLAR İSMA1L GİJLGEÇ CUMHURİYET/5 Cannes Şenliği'nin ilk günlerinde 'cinsellik' ön planda Ezeli ve ebedi cinsellik ATİLLÂ DORSAY CANNES Tartışmalı birkaç filmin arasında ılk günlerın sıvnlen ikı filmi de insanoğlunun "ezeti ve ebedi" sorunlannın belki de başında geleni olan cınselliği ele alıyor. Çok farklı biçimde belki, ama yine de kimi ortak noktalarda buluşarak.. 2 yıl önce "Gece Kılığı" adlı çağdaş başyapıtını alkışladığınuz Bertrand Blier. "Senin tçin Fazla Guzel" adlı son fılnunde, ışinde başanlı, aıle hayatında mutlu gözüken, son derece çekici bir kadınla evlı bir erkeğın (Gerard Depardieu) bırden yenı sekreten olan son derece sıradan görünüşlü bir kadına (kabare tıyatrosunun ünlü adı Josiane Balasko) tutulmasıru anlatıyor Bu beklentnedik tutkunun baş nedeni, sekreterin erkeğeguzel kansırun veremediği temel bir şeyı vermesidir: Cin Claselllk ve ımrttaıhdt arayışı Steven Soderbergh'in, Cannes Rlm Festivali'nin Resmi Bölümü'nde yer alan "Seks, sellikle desteklenmiş gerçek bir Yalanlar ve Vıdeokaset' adlı filmi cinsellik ve mutluluk arayışı üzenne çağdaş ve özgün bir masal sevgiyi... lerine inmek, yaJnız bir Fransız 89'da yarışan ılk filmiyle bizlerı kompleksleri olan, cinsellığı pek Eş rolündekı Carole Bouquet' spesiyalitesi değil. Anglosakson şaşırttı. " S e k s , Yalanlar ve sevmeyen"Wçorgazmolmanns" nin görkemlı guzellığıne karşı ger lar da bu alanda zaman zaman Vıdeokaset" adlı film, dört kişı karısında bulamadığı doyumu. çekten hıç de çekıa bir kadın ol başanlı oluyorlar. Geçen yıhn arasında geçen ilginç bir öykü an serbest tavırh, başına buyruk, cınmayan Balasko, bu öykunün ga unutulmaz Kanada filmi "Ame latıyor. Yine görünuşte mutlu bir sellığe de pek düşkün baldızında libidir. Çünku o, erkeğe "sevgi rikan İmparatorluğunun Çöku genç çifti tanıyoruz önce. îşinde anyor. sini vermeyi bDmektedir". şu"nden sonra, bu kez yepyeni bir başanlı genç adam, görünuşte guBu arada kocanın dokuz yıldır Ancak çağdaş insarun derinlik Amerıkan yönetmenı. Cannes zel, çekıcı, ama cınsel sorunlarda görmediğı eskı bir okul arkadaşı PİKNİK PİYALE M4DRA H I Z L J G A Z E T E C İ NECDET SEN Ölümünün 5. yılında Ercümend Behzad Lav Çok yöiılü bir sanatçı 1965 yılında ilk dört şiir kitabının yeni baskılarını yapmış. Son kitabı ise yine bir oyun: "Altın Gazap". tlginç olan şu: Ercümend Behzad 1970 yılında özyaşamöyküsünde nedense şiırle ılgıli macerasına hiç değinmemiş. Tamamıyla tiyatro ve sinema ile ılgisini kaleme almış. Kısaca bu tarihlere bakmakta yarar var. 1925 yılına kadar dedesı başta olmak üzere çevTesini, yetişme ortamını anlatıyor. 192526 dönemı Ertuğrul Muhsin ve arkadaşlan: Ferah Tiyatrosu. 192730: Darülbedayi. "Hortlaklar", "Matmazel Jnlie", " R U R " , " D e y y n s " , "Zifaf Marşı" oyunları. 193035 yıllan arasında gazetelerde gece sekreterliği. "Anka ra PosUsı", "Kanm Beni Aldaörsa", "Bir Millet Uyanıyor" filmleri. "15 Kasım 1903'te İstanbal'da Şehzadebaşı'nda Letafet 19351943: Ankara'da MatbuApartmam'nın Bozdoğan kemeat ümum Mudurlüğü'nde yayın rine bakan koşesinde (şimdi 16 şefliği. Mart Şehitler Caddesi) dog1947: Yeniden Şehir Tiyatrodum." ları'na dönüş. Papirus Dergjsi'nin 197O'te çı1950: tstanbul Konservatuvakan 4647. sayısında özyaşamın'nda tiyatro ve bale bölümlerina bu cümlelerle başlamış Ercüru kurma işı. mend Behzad. 1962'ye kadar bu böyle sürüp gidiyor. özyaşamını yazdığı bu tarihe kadar Ercümend Behzad'ın dörErcümend Behzad sinema ve dü şiir, bin oyun beş kıtabı yatıyatroda unutulmaz kompozisyımlanmış. yonlar çızmiş. Ama onun asıl kışıliğinı belırleyen yanı şairliğı olIlk şıir kıtabı S.O.S.ın basım sa gerek. tarihı I931'ı gösteriyor. Ardmdan " K a o s " gelmış. "Karagöz tlk şiin 1926 yılında ServetifuStepte" bir oyun. 1964 yılına kannn Uyanış Dergisi'nde çıkmış. dar sürecek şiir macerası ise Oyunlannda da şiirinin etkisı gö"Açıl Kilidim Açıl", "Mau rülmekte. Mau" ve " Ü ç Anadolu" kıtapölçülüuyakh şiire ilk karşı çılarıyla tamamlanmış. kanlardan. S.O.S ve Kaos'ta yer alan şiirlerde gerçeküstücülttk ve füturızmden etkilenmış. Şaşırtıcı, yenı bir şıirin ardına düşmüş. Kaos'un önsözunde şunlan yazıyordu: "Adalar suyun altından, nasıl toprak damariarla birbirine zinciıii >er kabarcıklanysa, >uze>e çıkan mısralar da bilincin baskısından kurtulmaya çabalayan, bulanık, etkin, ama toplum tlışı, büincaln dunyasuun dinamik belirtileridir." 16 Mayıs 1984'te Istanbul'da aramızdan aynldı. Şıiri bir tepkı şiıriydı, yenılıklerden yana bir atılımm şiiriydı. Dile, sözdizimine önem veren bir şiırdı yazdığı. Yazık ki ne sağlığında ne ölümünden sonra pek anlaşılamadı "Aakara Ptstısı" »a "Taria toşn" Ercümend Behzad Lav. 1927'de şiıri... Muhsin Ertuğml'un önensiyle "Ankara Postası" filmınde (solda) oynamışt. Genç kuşaklar adına ondan Tıyatroda sayısız unutulmaz kompozısyonundan bıri de, Jean Anouılh'un hâlâ öğrenılecek bir şeyler "Taria Kuşu" oyunundakı Enkızıtur rolüydu olrnaJı... REFİK DURBAŞ o kente gelıyor. Alabıldığıne çekici bir genç adamdır bu, ancak onun da sorunlan vardır. Geçmışindeki kimı olaylar nedeniyle bir kadınla yatabılme yetenegını yıtırmiştir. Onun yenne, kadınlarla video kasetlenne saptadığı konuşmalar yaparak, onlara cınsel yaşamlannı anlattırmaktadır. tlerde belkı bunları bilımsel bir araştırmada kullanmak bahanesiyle.. Bu 4 kışı arasında geçen ve tümüyle cinsellik çevresinde dönen fılme, insanoğlunun sefalet ve mutluluğunun kaynağı olan bu konunun alabıldığıne özgun bir ırdelemesi de denebılır. Çünku film sık sık ıçerdığı dayanılmaz tondaki mizahı, dokunmalann ardtnda gerçek bir dram dokusu taşıyor. Zengin bir kapitalıst toplumun refah içindeki bu genç, güzel, sağlıklı, çekici insanlarının mahkum oiduklan, en azından öyle gözüktüklen doyumsuzluk, mutsuzluk ve iletışimsızlık oldukça huzünlü... ÇIZGILİK K.4MİL MASARACl | A ! 1 "Seks, Yalanlar ve Vıdeokaset" çağdaş kitle ıletişım tekniklerıni de kullanarak cinsellik olayına Amerikan toplum unun genel yapısı ıçinde, ama onu aşarak oldukça evrenselleşebilen bir yaklaşım getiriyor. En yakınlanna, hatta kendi kendilenne bile ıtiraf edemediklen sorunlannı bir video kamerasının soğuk, yansız, kişiliksiz bakışı önünde ortaya dökebilen genç, güzel kadınlann görünümü kadar trajık ne olabilir? Genç yönetmen Steven Soderberg ıçerdıği tüm karamsarlık içinde filmıni yine de iyımser bıçimde sonuçlandınyor. Doyumsuz sekse sırtını dönmüş, çekici kadınla cinsel bunalımlannın sonucu gerçek bir temastan uzaklaşmış ve kamera önunde getırdiğı kadınlarla sanki doyum arayan genç adam gerçek bir iletişim, bir sevgi bağı kurabüıyorlar. Böylece film, cinsellik ve mutluluk arayışı üzerine çağdaş ve özgün bir masala dönüşuyor. AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR KEMAL GÖKHA\ GIRSES Q • K GARFIELD JIM DAVIS 68 rıılıımım Almanya temsilcisi Konstantin Wecker, şarkılarında politikadan geçilmemesine karşm, politik bir savaşçı ya da şarkıcı olmadığı görüşünde. Wecker, önümüzdeki aylarda Timur Selçuk'la birlikte Federal Almanya'da bir dizi konser verecek. NİHAT HALICI KLAUS STEUPERT Ünlü Alman "protest" şarkıcısı Konstantin VVecker, geçen hafta sonu tstanbul'da bir konser verdi. 1970'li yılların başında bir arkadaşının Neonazilerce ağır biçimde yaralanmasının ardından bestelediğı "WUU" adlı şarkısını yıllarca suren suskunluktan sonra yeniden söylemeye başlayan Wecker, Timnr Seiçuk ile önumüzdeki aylarda Federal Almanya'da "TürkAlman dostlugu"nu vurgulamak amacı ile bir dizi konser verecek. Yukselen Neonazı hareketinın 10 yıl önceki tehlikeden daha da büyük bir tehlike oluşturduğunu savunan Alman şarkıcı üe Almanya'dakı Türk duşmanlığı ağırlıkh olmak üzere çeşitli konularda konuştuk. Alman Kultur Merkezinin girişimleri ile Kenter Tiyatrosu'nda verdıği konserde çoğunluğunu Almanların oluşturduğu izleyicileri coşturan "protest şarlacı" Wecker'e yönelttiğimiz sorular ve yanıtlan şöyle: Şarkılannın içeriğinin tümüniı politika üluştunıyor. Politik bir şarkıcı olarak, "Politika ve kultur ayrı turulmalıdır" gonışunu savunanlar hakkında ne duşıinujorsunuz? VVECKER Oncehkle yalnızca kultur yaptıgımı belirtmek istiyorum. Kultur polıtikacırun yapması gerektığı gibı her şeyi siyah ve beyaz diye ayırarak görmez. Ancak şarkılanmda politikadan geçilmemesine karşın politik bir savaşçı ya da şarkıcı olduğumu söyleyemem. İstanbuTdaki Konstantin olarak ulaşbrmak istediğiniz mesaj var mıydı? WECKER Dayanışma içinde olmamız gereküğıai duyurmak ıstedim. Hâlâ Federal Almanyada yabana duşmanlığına karşı iıısarüann bulun<Juğunu, 1968 ruhunu taşıyan insanların yaşadığını duyurmak istedim. Bir de ülkesin ğum birkaç gun içinde politik dude Türk işçilere kötü davranan Al rum ı k ilgili birkaç kışi ile konumanlann Turkiye'ye geldıklerinde şabildim. Onlar ve ayaret ettiğım kendilenne gösterüen mısafirper bir okulda bana Turkiye"de poliverlık karşısında duydukları tikanın bir "ttbu" olduğu söylenutançtan söz etmek istiyorunı. di. Birkaç gun kaldığım ulke için Ben tum Almanların bu utanç ile şarkılarımı söyledığim sahneden karşı karşıya bulunduklaruu san aşağıya bir şey söylemek ıstemıyor mıyorum. Almanya'da zaten um. Böyle bir hakkı kendimde göremiyorum. Ancak AlmanyaTurklerle ıyi ilişkiler içinde olan Almanlar burada da tatillerini ge daki politik gerçeklikle ilgili sarçirirken gonulleri rahat ve utanç kılanmı dınleyen Türkler, kımi zaman bıyık altından gulumseyeduymadan dolaşıyorlar. rek, bu gerçekliğe benzer duru Bir arkadaşınmn Neonazimun bazı ulkelerde olduğu gıbi lerin saldınsına ugramasının anlaTurkiye'de de yaşandığını hıssettıldığı "Willi" şarVısı vıllarca diltiriyorlar lerde dolaştı. Ancak uzun bir sure onu sö>lemediniz. Şimdi tstan Almanya'da ve bazı Avrnpa bul'da birden bire bu suskunluğu ulkeierinde yukselen bir aşın sagnuz sona eri>or. Nr>e ozellikle bu cı, Neonazi hareketi var. Siz bir sanatçı olarak bu yukselişi nasıl rada? degeriendiriyorsunuz ? WECKER Almanya'da da WECKER Tum dunya çasöylüyorum onu artık. Politik du pında bir "saga kay tş"tan söz etrum ile ilgili tamamen. "Willi" mek mümkun. Sankı ınsanlar kaşarkısımn 10 yıl öncekinden daha zanımlannı, özgurluklerinın yapada güncel olduğunu duşunüyo caklanm bilmez gibıler Ve bu rum. yüzden sanırım kendilerıni basit Tıirkiye içuı de geçerti mi duzenler ve kurallarla yonetmek bu? isteyen gruplara "guvenıyorlarT VVECKER Burada bulundu Burada sızın ıçın asıl tehlike şeriatçılar cephesınden, Almanya'da ise Neonaziler cephesinden gelıyor. Neonazıler bizde her zaman vardı. Hıçbır zaman yok olmadılar. Ancak yapılan son seçımlerde (Batı Berlin, Hessen) kendi guçlerinı görduler Timur Seiçuk ile Federal Almanya içinde "AlmanTürk" kardeşliğini destekleyen bir turne duzenleyeceğinizi belirttiniz. Bu girişimin devamı geiecek mi? WECKER Timur Seiçuk önümüzdeki aylarda Almanya'ya geiecek ve ortak bir program hazırlayacağız. Ben "e\' sahibi" olarak Alman sanatseverlere Timur Selçuk'u tanıtmaya ve bestelerinin içeriğıni, bunları çevırerek kendim de söyleyerek açıklamaya calışaca Ünlü Alman protest şarkıası Konstantin Wecker îstanbul'daydı TARİHTE BUGÜN MÜMTAZ ARIKAN 16 Mayıs 1952 'D£ BU6UN, OYKUCULUĞUMUZUN RIUDAN MEMDUH ŞEI/K£r BSEUDAL, (,9 YAŞINM OLMUŞTU fZOMAN OA YAZMASfNA tMRŞfAJ, PAHA ÇOK OYKUl££/yL£ rAUIHAM YAZAG, HALfcrAM KlŞILERI GUMLUK YAŞAMr/l/UZI IÇlNOE ANlAFMIŞ, ÇAKP/C/ OLAYLA/eo* SUSLEMEY£ &EGEK DUYMAfiJ/Şn TTDP&4GA 8<4ĞUUĞl \S€ UY&4/SUĞIN GELECeS/AJI DE &O£ME£(, YAZ.ILA/S/Nf Ş MEMDUH ŞEI/KEr ESEMOAL, UZUN DEI/LEr &O/ZeiSLE/ZlNDE BULUfiJDUĞUAIDAH, 'M.Ş E "tMZASfUI KULLAfJMtŞTt. EVGıt£/Ç ", "£(/ OMA YAK/Şrr ", "S4HAA/ "' SlBı OYıcu K/TAPL/HSlNtN V4A// S/&A, 'AYAŞLI UEZrGAerUie/" eoMAAİf SAy/CAgt£s& .. USTA B/R ÖYKÜCÜMÜZ.M.ŞL TURK VE DUNYA KARIKATURUNDEN Bu konsere kim önayak oldu? WECKER Timur Setçuk'u daha önceden pek tanımazdım. Selçuk'tan Türk kültür işlen üe Ugilenen bir kadın aracıhğı ile haberim oldu. Bu kadın bana özellikle içinde bulunduğumuz dönemde bir Alman şarkıcı ile Türk şarkıcının birlikte turneye çıkmaİan gerekliliği üzerinde durdu. Ve Timur Seiçuk ile benım müziğimin ıçeriğinın birbinne çok benzediğıni söyledi. Ayru zamanda biraz da rastlantısal olarak Ahnan ğ " ^ Seiçuk ile Turkiye'de de bir Kültür Merkezi'nden Istanbul'da turne gündemde mi? bir konser yapmam içüı öneri alVVECKER Şımdilık bu kodım. Aslında bu böyle bir politik "Wllli" yeniden gündemde Konstantin VVecker. 1970'lerde bir arkada nuşulmadı, ama neden olmasın. O dönemde oldukça şaşırtıcı oldu. şının NeoNazılerce ağır bıçımde yaralanması üzenne "Willı" adlı şarkısını böyle bir öneri getırır, beni davet Bu Kultur Merkezi Istanbul soruralusu Dr. Nunn ile gerçekleştı. bestelemıştj VVecker, "Willı"yi bugünlerde yeniden söyluyor ve ülkesındekı ederse bunu memnunıyetle kabul politik gelışmelerden sonra şarkının yine gürtdemde otduğunu vurguluyor ederim. Olmaz! Binmeli. Hayır, inmeli. Anlıyor musun? Canım anladım. Hem ineceğim, hem bineceğim. Peki, Ueri gitmeyecek miyiz, ya? K. Opçanadassis/1873 Siegert/F.Almanya Mozart ile Constanze