Katalog

14 MAYIS 1989 KÜLTÜRYAŞAM HAYVANLAR İSMAİL GÛLGEÇ CUMHURİYET/5 Mayıs ayı şenlik ayı AYŞEGÜL YÜKSEL Nisan sonunda tiyatro döneminin kapanmasıyla sahnderimizde güze ve kışa oranla daha yoğun bir tiyatro eylemi başladı. Mayıs ayı bu yıl tiyatroda "şenlik" ayı. Istanbul Belediyesi Şehir Tiyatrolan'mn gelenekleşen "Gençlik Günleri" (131 mayıs) yanında, beş altı yıldır unutulmaya terk edilmiş görünen " O D T Ü Amatör Tiyatrolar Şenligi "de (Şenlik '89, 314 mayıs) sıcak ve coşkulu bir "açıhş"la yeniden soluk altnaya başladı. Etkinliklerini kaç yıldır büyük bir düzen ve çeşitlilik içinde sürdüren Denizli Tiyatrosu'nun girişimiyle de mayısın son haftasında "Denizli Amatör Tıyatrolar Şenliği" yapıhyor. Bu dört senlikte çeşitli amatör tiyatrolar ve üniversite topluluklan karşüıkü bir etkileşim içine girecekler ve kendi seyircilerini oluşturacaklar. Profesyonel düzeyde ise daha önce hiç yapıknamış dört tiyatro şenliği yeı ahyor tstanbul ve Ankara'da. lstanbul Kültür ve Sanat Vakfı bu yıl ilk kez tiyatro gösterilerini lstanbul Festivali'nden ayırarak, "UlusJararası 1. tstanbul Tiyatro Festivali"ni düzenledi (1931 mayıs). lstanbul Devlet Tiyatrosu'nda ise 1218 mayıs günleri arasında "lstanbul Ulnslararası Knkla Şenligi" yer ahyor. Ankara'da da ASM'nin (Anadolu Sanat Merkezi) düzenlediği ve çeşitli topluluklarca on altı ayn oyunun sergileneceği "Tek Kişilik Oyunlar Şenligi" 20 mayıs 5 haziran tarihleri arasında yapılacak. Başkentteki ikinci şenlik ise " 1 . Ankara Tiyatro ŞenHgi". Her yıl Devlet Tiyatrolan'nın sahnelerinin bulunduğu bir başka kentte düzenleneceği açıklanan bu şenliğe bu yıl lstanbul, Izmir, Bursa, Adana, Trabzon, Diyarbakır ve Ankara'dan sekiz yapım katüıyor. Sürekli olmasıru dilediğim bu şenlik, seyirciye Devlet Tiyatrolan'nın başka kentlerdeki etkinliklerini karşılaştırmalı olarak değerlendirmek, sanatçüara da kendilerini yeni seyirci karşısında sınama olanağını sağlayacak. Sahnelerimizde yoğun bir tiyatro eylemi var KİM KİME DUM DUMA BEHlç AK Bilıuor rnuvnP Sen, Hiçbirşeyt s,nır/e.nfniyorsm A Mecbvren, böylt * flprihan Yugosiartardaı "ŞeytMtar" 1931 mayıs günleri arasında gerçeMeştirilecek olan Uluslararası 1. İstanbul Tiyatro Festivali'ne katılacak yabancı topluluklardan biri de Yugoslavya Atulye 212 Tiyatrosu. Topluluk. isveçli yazar Lars Noren'in "Şeytanlar" adlı yapıtını sahneleyecek. ren, guldürüye dayalı, ustaca yazümış olması nedeniyle herhangi bir düşttnsel yoğunluğu olmasa da tiyatro tadı veren bir "tiyatrocnlar oyuno." Bursa Devlet Tiyatrosu, senlikte Romanyalı yazar Aurd Baranga'nın "Kamnovu" adlı yapıtını Haris lyigün'ün sahne düzeniyle sunuyor. Ülkemizde ilk kez sahnelenen oyun, basm çalışanlannın da "devlet memanı" olduğu sosyalist bir toplumda devlet basın kamuoyu ilişkisindeki çarpıklığı, gülmece ve yergi öğeleri aracılığıyla dile getiriyor. Trabzon Devlet Tiyatrosu ise Devlet Tiyatrolan'nca ilk kez J95859 döneminde sergilenen "Gönül Avası" adlı Italyan oyununu sunacak. Oyunun yazan LKego Fabri, ttalya'da İkinci Dtinya Savaşı sonrasmda oluşan biri Marksist öğretiye öteki de Katolik düşünceye yönelen iki tiyatro akımından ikincisini yansıtanlann başında geliyor. "Gönüi Avası" toplum ve ahlak sorunlannı yüreklice sergileyen, çıkmazlardan kurtuluşu sevgide ve inançta arayan bir oyun. Fabri, Katolikliğin özgürce tartışılamadığı bir dönemde yaalmış olan (1951) oyunun sonunu Papa'dan tepki gelebileceği kaygışıyla değiştirmiş. "Göniü Avcısı"nı Maral Üner'in sahne düzeniyle izleyecegiz. hma Devlet Tiyatrosu, Haldnn Taner'in yinni yülık bir oyununu getiriyor şenliğe. Çetin Köroglu'nun sahnelediği "Sersem Kocanın Knrnaz Kansı", Batıh anlamda tiyatro yapma serüvenimizin üç aşamasıru ince bir gülmece anlayışıyla, "göstenneci" bicemde dile getiren, eğlendirici oldugu denli düşündürücü, yaman bir "tiyatrocnlar oynnu". "Bu oyunun kabramanlan bep tiyatroculardır" diyor Taner; "devir, çevre, koşullar değişse de ortak nitelikleri hep aynı kalan tiyatrocnlar..." Bu yıl açılan Diyarbakır Tiyatrosu da Ali Bey'in Moüoc'in "Scapin'in Dolapian" oyunundan yapmış olduğu "Ayyar Hamza" uyarlamasını sunacak. Türk kültürüyle, konuşma dilimizin incelikleriyle ustaca yoğrulmuş olan "Ayymr Hamza"nın Moliere'le olan ilintisi çoktan unutulmuş bile. "Ayyar Hamza" yerli bir klasik olarak sunulagelmiş. Oyun bu kez de Kftzım Akşar'ın sahne düzeniyle sergileniyor. Adana Tiyatrosu ise iki yıldır sürdürmekte olduğu Turgut özakman'm "Tore"sini Şakir Gürzumar'ın yorumuyla sunuyor. Usta yazarlığıru " o y ı m " türünün tüm biçemsel özeUiklerini kuuanarak kanıtlamış olan özakman, bu ödüllü yapıü için, "Töre kadını yiiceltmek, kan davasım aşagılamak için yanlmıştır" diyor. PİKNİK PtYALE MADR i BENI\«UIZ ^ Yabancı Oyunlar tstanbul Devlet Tiyatrosu şenliğe bu yılın en başarüı yapımlan arasında sayılan ve ülkemizde ilk kez sahnelenen "Oyonun Oy»nn"yla kaulıyor. Yıldın son on yıl içinde parla^arak uluslararası bir üne kavuşan Micbael Frayn daha çok tecimsel tiyatroya katkıda bulunan bir Ingüiz oyun yazan. Ancak tıpkı Peter Shaffer gibi, gerek oyun kurma gerek "söyleşün" kotarmadaki ustahğı sonucunda seyirciyle sahne arasında sıcak bir iletişım oluşturabildiği için sanat tiyatrolannca da pek dışlanamıyor. Ingiliz yönetmen Chris Harris'in sahnelediği "Oyunun OyuB U " , çarpıcı bir kurgu ve uzam kullammı içe HIZU GAZETECİJVECDETŞEİV SEMPB\! HP5LAM/MASAM İS//W NE ' Gençlik oyunlan Devlet Çocuk ve Gençlik Tiyatrosu ise 19 Mayıs Gençlik Haftası içinde iki gençlik oyunuyla katkıda bulunuyor şenliğe. Kazım Akşar'ın yönettiği, Georg Büchner'in "Leoace ve Lena"sı, "düşünme tembeli" yönetici sınıfm "kof" varlığıyla halkın yoksunluğu ve uyuşukluğu arasındaki ilişki yanında, "var olma" ve "yok olma" ikilemini de işleyen, bir dolu çağdaş tiyatro akımına öncülük ettiği ileri sürülen bir oyun. Yapımda Altan Erkekii, arkadaşlannın çok önüne çıkan bir oyunculuk sergiliyor. İkinci gençlik oyunu Necati Cumalı'nın yazdığ) ve Namık Kemal'in politiktoplumsal yaşamını konu alan "Vatan Diye Diye." Oyunun ilk bölümü hızlı ve çarpıcı; ikinci bölümde ise özyaşamsal aynntılar gereğınden çok öne çıktıgından, olaylar ve sozler çarpıcılığım yitiriyor. Mahir Canova'nın sahne düzeni devingen ve düzenli tempolu. Ancak her iki gençlik oyununda da bir dolu çevre tasanmı sorunu yansıyor. Mayıs ayı bu yıl tiyatroda "şenHk" ayı. Katıhmı, tepkileri, bereketi bol ola! ÇİZGİLtK KÂMtL MASARAO R P ^ If IC2I n i f l i n oyunculan, Uluslararası Yapı Kredi Gençlik FestiU f * y I V I o a u y u i l Vali kapsamında beş kısa oyunu sahnelediler. Seyircinin buyük ilgisini toplayan gösteri, George S.Kaufman'ın "Erkekler de Iskambili Kadınlar Gibi Oynasaydı", Çehov'un "Bir Evtenme Teklifi", Jose J. Amboa'nın "Eski Bir Masal", Vladimir Polyakof'un "Bir Öykünün Oyküsu" ve Coşkun Büktel'in "Shakespeare'siz Herifler" adlı oyunlarından oluşuyordu. Festivalde bugün Polonya KukJa Tiyatrosu "Mis Rymcimci'yi 15.00'te, Ankara Devlet Tiyatrosu ise "Maviydi BisikJetim"i 20.30'da Taksim Sahnesi'nde oynayacakJar. (Fotoğraf: Lale Rloğlu) Y l W c Unıversitesi Genîş yelpazeli Kültür Konseyi ANKARA (Comhuriyet Bürosa) Kültür konusundaki sorunlann "geniş yelpazede" tartışüması ve projeler üretilmesi için "kültür konseyi" kurulacak. Kültür Bakanı Namık Kemal Zeybek, kültür konseyinin, toplurada ağırhğı bulunan bütün kesimlerin, tüm kültür kuruluşlannın ve siyasi partilerin temsilcilerinden oluşacagım söyledi. Kültür konseyinin kurulmasıyla, kültttr konulanmn toplumun her kesimi tarafından tartışılacağını belirten Zeybek, "Kalkınma ve çagdaşlaşmanın birinci şartı fıkir hürriyeti" dedi. Kültür konseyinin geniş kapsamlı bir danışma kurulu olacağını belirten Zeybek, "Başlangıcta bakan onayıyla kurulmnş ve birUkım kültür meselelerinin tartışıldıgı, belli periyodlarla toplanan, projeter üreten, Uruşmaiarla fikir gelişliren bir konsey dnşünüyonım" diye konuştu. Zeybek, kültür konseyinin Milli Eğitim Şurası'na benzeyip benzemeyeceği sorusunu şöyle yamtladı: "Milli Eğitim Şfirası zaman zaman toplanıyor. Periyodik degil, ihtiyaç hissedildigi zaman toplanıyor. Kültür konseyi öyle değil. Her sene toplanan, bir yönetim kuruln olan, daimi danışma grubu bulunan bir konsey düşünüyornm. Kültür meselekrini bütün toplnmla birlikte tartışmak için dnşünüyonım bunu. Çeşitli kültür kuruluşlanmızdan, basın kuruluşlanndan, siyasi partilerden temsilciler isteyecegim. Yani meselelerin geniş yelpazede tartışıldıgı bir konsey olnşturacağız." Kültür konseyine tüm siyasi partilerden temsilci alınacağını bildiren Zeybek, TBMM'de grubu bulunan partilerden daha fazla sayıda üyeye yer verileceğini belirttiği konseyde'tüm görüşlerin temsil edileceğini söyledi. Kültür konusunun bir kişinin, bir bakanlığın, bir hükümetin, bir siyasi partinin değil bütün topluJapon grafiker İkko Tanaka'nın afişi (solda) ile Fransız grafiker Raymond Savignac'ın afişi (sağda) de sergide yer alıyor. Kültür Bakanlığı tarafından bir kültür konseyi kurulacak OF.Ş, . Kültür konseyi geniş kapsamlı bir kalkınma ve çagdaşlaşmanın altı danışma kurulu olacak. Konseyde şarünı tespit ettim. Birincisi fikir A Ğ A C YAŞKEN EGILIR KEMAL GÖKHAN GÜRSES hürriyetidir. Duşünce hürriyetinin sorunların geniş yelpazede bütün boyutlanyla gercekleşmesitartışılması ve projeler üretilmesi dir. Düşünce hürriyetinin sağlantasarlanıyor. Kültür konseyinin mas bakımından da kültür konseyi güzel bir şeydir. Değişik gökurulmasıyla kültür konularımn •itşlerin ortaya çıkması güzel bir toplumun çeşitli kesimlerince şeydir." tartışılacağını belirten Kültür Zeybek, kalkınma ve çağdaşlaşBakanı Namık Kemal Zeybek, manın diğer koşullannın da " 0 "kalkınma ve çağdaşlaşmanın mi zihniyet, araştınna nıhu, gebirinci şartınm fikir hürriyeti lişme heyecanı, ilmi ve metotlu cauşma, tasarruf alışkanlığı" olduolduğunu" vurguladı. sıyla birlikte büyük tartışmalar çıkacağına dikkat çeken Zeybek, sözlerini şöyle sürdürdü: "Bir şeyin üzerinde çok duruyonım. Bizim temel meselemiz kalkınma ve çağdaşlaşma. Ben ğunu söyledi. Zeybek, "Kalkınma ve çagdaşlaşmayı sağlamak için zihni muhteva dünyamıza bu teraellerin yaygın bir şekilde yerleşmesi lazım" dedi. Zeybek, kültür konseyinin en kısa zamanda kurulacağını belirtti. Namık Kemal Zeybek. mun sorunu olduğunu anJatan Zeybek, "Dolayıstyla kültür konusundaki problemleri geniş zeminlerde tartışarak götürmek lazrnı" dedi. Kültür konularımn konseyde görüşülmeye başlama GARFIELD JIM DAVIS Maııastırda insan hakları Kültür Servisi Paris'te Cor da yer alan serginin hikâyesi 1986 deliers Manastın'nda 18 ülkeden yıüna, Aquarium Tiyatrosu'nun 66grafikerin "insan haklan"nı sahnelediği Jean d'Arc'm Yargılakonu alan 66 calışması sergileni nışı" adlı oyun için afiş hazırlayor. ma çalışmalarına dayanıyor. Fransız Devrimi'nin 200. yılı Aquarium Tiyatrosu Müdurii Gflnı kutlama programı kapsamın bert Fillinger, oyununun afişi için Fransız Devrimi'nin 200. yılı afış sergisi 20 yüdır grafikerlerle iletişimi sağlayan grafik atölyesi "Grapus''den sadece Fransız grafıkerlerle değil, dünya grafıkerleriyle bağlantıya geçmesini ister. Çalışmalar, bir tiyatro oyununun afişi hazırlama çalışmalannı aşarak Fransız Devrimi'nin 200. yılı için afış hazırlama çalışmalarına yönelir. Gilbert Fillinger, tiyatrodaki görevinden isufa ederek " Artis 8 9 " adını alan topluluğu kurar. "Artis 8 9 " ve "Grapns" afişler için konu olarak "insan haklan"nı seçer. Ceplerindeki 15 milyon TL. (50.000 frank) sermaye ile bu işleri yürütemeyeceklerini anladıklannda da düzenlemeden vazgecmeyi bile düşünüyorlar. Sonunda Fransa Kültür Bakanlığı'nın, Bourges Kültür Evi'nin 200. Yıl Kutlama Kurulu'nun mali destekleriyle sergi düzenlenir. Paris yakınlarındaki bir manastırda düzenlenen sergi temmuz ayına kadar açık kalacak. TARİHTE BUGÜN MİMTAZ ARIKAIS 14 Mayıs ECEVIZ CHP GENEL BAŞK4NISEÇILDI 1972 'OE BUSİ/ıV, AMKARA 'A4 YAPILAN HALK PARTİSİ OLy4S.AMÛ£7ti KLHeuLTAYINDA, SÜL£MT ECCVİr, 826 OYC4 GENEL BAŞKAN SEÇILM/ŞTİ. 1966 &ERİ PARTİ 6ENSL SEKeerEGUĞİMİ YÜeÜecEV/r, "OKTAMN soLU"<A<.fMiNiN ÖNCÜUJĞÜNÜ YAPARAK. fEN/Lf^Çf 8l& AlVt4r/Ş/ SAl/UMMÜÇTU. 4Z MA/er f97t 'PEKi AStCEISÎ &Aegep£N SOA/e*,HÜICÜMETİ KueMAtC ÛZ£&£ CHP 'P£N ArGıLAN NiHAT ESfM'£ BAICA,*J VEfZME KONUSUNM OLMMIM TAVIve TAfC/tJAM GEfJEL SAÇtCAM İSMET /MÖNÜ İLB ANLAÇAMZLI6/4 OÜÇMÜÇTV. SONUÇV4,&EHEL SE<££TEeLlia£fJ İSrtFA E&EN £C£Vir'İ PART/ M£CLİ£İ PE DESmE*U£y(NCe, İSMETrfiJÖNÛ 8AŞKAML/*:r/lN AYIÇlLMIÇri. TVPLAfJAN OZ£L Ü ECEftr, <S£H£L ŞAÇ/tA/V SEÇ