Katalog

28 MART 1989 KÜLTÜRYAŞAM HAYVANLAR ISMAIL 1ANIK CUMHURIYET/5 Oscar'da okus pokus "Hanussen" adlı film, Macar yönetmen Istvan Szabo'yla gözde oyuncusu Klaus Mana Brandauer'ı "Mefısto" ve "Albay Redl"den sonra 3. kez bır araya getırdu Hıtler dönemınm esrurengız sıhırbazı Hanussen'ı konu alan yapıt, En lyı Yabana Film Oscarı'nın adayı. Kultur Servısı Gerçek adı Klaus Steınshneıder. Sahne adı Hanussen. Adolf Hitler'ın ıktıdara yürüduğu 1920'lerm sonlarıy la 1930'lann başlanndakı dönem de Berlın sahnelerıyle gece kuluplenrun unutulmaz sıhırbazı Aynı yıllarda gazetelerde sahtekârhkla da suçlanmış Ama seyırcılerden bırmın salonda sakladığı bır şeyı gözlen bağlıyken bularak herkesı büyülemış Daha da ılgıncı, bazı "güü gnç"len de var Dönenvınkı nu gazete haberlennde Hanussen'ın, kehanette bulunduğu, Hıtler'ın 1933'te Alraanya'nın başına geçeceğını, meclıs bınasının kundaklanmasını rakıplenne karşı bır terör bahanesı olarak kullanacağını önceden haber verdığı behr uhyor Başlangıçta bazı Nazı lıderleny 'Hanussen', Szabo'yla Brandauer'i 3. kez bir araya getirdi OMY GöUBHMi PİKNİK PH 4LE VADRA KVYRUKLU moız. "Wtay Itodr Klaus Mana Brandauer Macar yönetmen Istvan Szabo'nun Oscar adayı filmı "Hanussen"de (solda) Hıtter dönemının üniiı bır sthırbazını oynuyor Brandauer, Szabo'nun 'Albay Redl (sağda) adlı filmmde de başrolu ustlenmıştı le büyük >akınlık kuran Hanus sen çok geçmeden gözden düşmüş Hıtler'ın ıktıdarı ele geçınşınden 2 hafta kadar sonra Berlın dışındakı bır ormanda vurula rak oldürulmuş Hanussen'ın uzerındekı esrar perdesı hâlâ kalkmış değü Ama yanm asır öncesınm bu gızemh kışüığı, Macar yönetmen Istvan Szabo'nun son fılmı nın kahramanı "Hanussen", Szabo ıle gözde oyuncusu Klaus Mana Brandaner'ı bır araya getıren ve Nazılenn yukselışı karşısmda Orta Avrupa'nın çektığı acılan konu alan üçuncu nirn Szabo'yla Brandauer'ı bır araya getıren ılk rürn "Mefısto"da Nazılerle açıkça ışbırlığıru seçen gerçek bır Alman oyuncunuu, Guslaf Gnındgens'ın Irajık ıkılemı beyazperdeye >ansımıştı "Albay RedT'de ıse, yıne bır çelışme, bır ıkılem söz konusuydu Eskı monarşık duzene aşın bağhhğj yuzünden ülkesıne ıhanet etmek zorunda kalan bır Avusturya Macanstan orduau subayının oykusu anlatüıvordu Bu kez Szabo'nun bu dızıdekı "Hanussen"ı, 29 martta açıklanacak Oscarlann En İyı Yabancı Film adaylan arasında 51 yaşındakı Szabo'ya bakılırsa, uçlemesınde anlattıklan, yalnızca Almanya'mn değıl, Orta Avrupa'nın da öykülen Macar sınema ustası, Avusturya, Macanstan ve Çekoslo\akya'mn Almanya ıle ortak bır yaşantı ve yazgıyı pay laştığı kanısında "Once ımparatorluk vardı, sonra 1 Dunya Savaşı geldı, ardından ekonomık bunalım ve Nazızmın doğuşu. Bununla da kalmadı, 2 Dunya Savaşı'ndan sonra yıne ortak şeyler yasadık, orneğın Stalincılık. İşte bunun ıçın, kahramanlan Alman olan bır oyku anlattığım zaman, hepımmn tanhıyle ılgilı bir oyku anlatmış oluyonım." Szabo'ya gore, "Mefisto", "Albaj Bedl" ve "Hanussen" aynı sorunun farklı yuzlerını yansıtıyorlar "Tarihın meydan okuroası ve ınsan karaktennın bu meydan okuma karşısındakı tepkısı." "Mefısto'nun kahramanı her tur lu odunu vermeye açık Ama bu oportunızm sonunda ölumcül bır noktaya vanyor Avusturya Macanstan Imparatorluğu ordusu suba>lanndan Albay Redl ıse monarşmın kendısme değıl, ama m o narşı ıdeolojısıne sadık kalmayı seçıyor, ancak ölümcul bır sadakatoluyorbu Hanussen de bır bı reycı, ınsanlığı bıreycılığıyle kurtaracağını düşunuyor, ama bu bıreycılık de berabennde ölumcullüğü getırıyor "New York Tımes"tan Rıchard Bernsteın'a bakıhrsa, üç filmın de temehnde, Alman uygarlığının barbarlığa dönüşmesı ve butun Avrupa'yı da berabennde suruklemesı yatıyor Ama Szabo, fünı lennde tarihın bu dönemının ıç boyutları üzennde yoğunlası>or önune gelem ezıp geçen bır kötu luk karşısmda doğru tepkının ne olduğunu araştınyor, ama her de fasında yalnızca olumsuz yarutlar verıyor Szabo'nun tarıhten süzüp beyazperdeye aktardığı, beyazperdede ıse Brandauer'ın canlandırdığı aktör Grundgens de, Albay Redl de, sıhırbaz Hanussen de ahlaksal değerler ıle varlığını koruyup ayakta kalma arasında bır seçım yapmamn acılanm yaşıyorlar Bunlar, Szabo'nun da dedığı gıbı, bır dönem Orta Avrupa ınsanımn acılan Şımdı bakalım, 29 mart gecesı Sınema Akademısı'nın Amerıkalı uyelen, En lyı Yabana Film Oscan konusunda nasü bır seçım yapacaklar 9 HIZLI GAZETECİ \ECDET Ş MASIL NE "> bEH BURAYA KUSM STAJI YAPMAYA GELMSPM AYRlCA ŞUNU PA YAHlhll?PA &U PENU aEiısıeuiEL .ELM0 3AKSAM AYN KIUMZUK UAYAT AhiâAR/A flfAAH PA \ AMAH'GENÇ KIZ/MIZ NE KÛRâR OA ) \ ) 1 m ÇİZGİLİK KÂMIL MASARACl Ytattaıeııl Oscaf adayı • Martın Scorsese nın Gunaha Son Çağrı sı geçen yıl Batıda Dazı Hırıstryan çevreler ce protesto edılmışt Şımdı de Iran filmın Istanbul Uluslararası Film Festıvalı nde gostenlmemesını ıstedı Bu arada filmın yönetmenı Scorsese 29 martta venlecek Oscar ödüllennde En lyı Yönetmen adaylan arasında Festivale müdahale İran 'dakı Farabı Sınema Vakfı, "Gunaha Son Çağrı" 8. îstanbut Uluslararası Film Festıvalı'nde gösterilirse "Kıracılar" adlı Iran fılmım şenlıkten çekeceğım bıldırdı Festıval yönetıalerı, programda bır değışıklık yapmayacaklanm açıkladılar Kultur Servisi Martin Scorsese'nm "Gunaha Son Çağn" adlı fılmı göstenlecek olursa, tran, "Kiracdar" adlı filmını 8 Istanbul Uluslararası Film Festıvalı'nden çekecek Istanbul Uluslararası Film Fesüvalı yönetıcüennden alınan bılgıye göre, dün festıval komıtesıne bır teleks çeken îran'ın xesmı film kurumu Farabı Sınema Vakfı, festıval programında yer alan "Guaaba Son Çağn" adlı filmın göstenmınden vazgeçılmezse, festıvalde göstenlecek olan Iranlı yönetmen Danoush Mehrjui'nın "Kiracılar" adlı filmını gerı çekeceklerını bıldırdı 1987 yapımı tran fümının yönetmenı Mehrjuı, aynı zamande Istanbul Uluslararası Film Festıvalı kapsamında düzenlenen uluslararası yanşmanın seçıa kurulunda da yer abyor Iran'dakı Farabı Sınema Vakfı'nın "Kiracüar" adlı fılmı fesüvalden çekmesı durumunda, Mehrjuı'nın de seçıa kurula katılamayacagı tahmın edılıyor Farabı Sınema Vakfi'nın "Gunaha Son Çağn" adlı filmın festrvalden çıkarılması doğrultusundakı ısteğı karşısmda bır açıklama yapan Istanbul Uluslararası Film Festıvalı yönetıcılen, şenhk programında bır değışıklık yapılmayacağmı belırttıler Bılındığı gıbı, geçen cumartesı gunü de, tran'da yayımlanan "Abrar" gazetesınm başyazısın da, "Gunaha Son Çağn" fılmı göstenlecek olursa tstanbul Film Festıvalı'nın Iran tarafından boykot edılmesı ıstenmıştı Başyazıda, Muslümanlann Hz Isa'nın peygamberlığını kabul ettıklerı vurgulanmış ve "Muslümanlann peygamben ıle Hz lsa arasında bu* fark var mı? Kutsal peygamberlere hakaret, aynı zamanda tslam cemaaüne de hakaret anlamına gdmez m ı ? " denılmıştı Başyazıda ayrıca, Scorsese'nın filmı gösterüdığı takdırde, Iran'ın "Kiracüar" adlı fılmım gerı çekmesı ıstenmıştı "Gunaha Son Ç a g n " geçen vıl ılk kez göstenme gırdığı gunlerde ABD ve Batı Avrupa'dakı bazı Hınstıyan çevreler tarafından da protesto edılrmş ve göstenmden kaldınlması ıstenmıştı Kımı dınsel gruplar Martın Scorsese'nın, Yunanlı yazar Nıkos Kazancakis'ın romanından beyazperdeye uyarladığı filmın bır sahnesınde Hz tsa'nın Mana Magdalena'yla sevıştığını, bunun bır rüya sahnesı de olsa Hırıstıyanlığı aşağılamak ve küçük duşürmek anlamına geldığını ılerı surmüşlerdı 'Günaha Son Çağn' gösterilirse Iran filmini geri çekecek AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR KEMAL GOKH4\ GARFIELDjöf DAVIS Değişen ve yaşayan ilîşkiler Federal Almanya'da 30 müze üzenne araştırma yapan Tomur Atagök'ün Lâmı Sanat Galerısı'ndekı resım sergısı 3 nısana kadar açık Sanatçınm 1980 sonrası yapıtlarında sanat, sanatçı, yapıt ve ızleyıcı arasmdakı ılışkiler ve teknolojık gelışme ağır basıyor. Pıcasso, Dali, Kandınsky gıbı "hlt" ısımlenn yam sıra, uç Alman Almanya'mn 16 kentınde yer \em Ekspresyomst sanatçının yaalan 30 muze uzerıne araştırma pıtlanna da hemen her muzede lar yapan ve mart ayı başında rastladığıru \e bu sanatçıların Al Türkıye'ye dönen Tomur Atogök, manya'da olduğu gıbı Almanya ayağının tozuyla bır resım sergısı açtı 3 nısana kadar Lâmı Sanat Galerısı'nde yaprtlannı sergıleyecek olan Tomur Atagok, Goethe Ensütüsü'nün verdığı bursla bır ay boyunca Alman muzelenm ınceledı 19801984 yıUan arasında MSÜ Resım ve Heykel Müzesı'nde mudür yardımcılığı görevınde bulunan Atagök, umversıtedekı yeterulık tezını de muzecılık uzenne hazırladı Eğıtımını ABD'nın değışık unıversıtelennde tamamlayan sanatçı, halen Yıldız Ünıversıtesı'nde öğreüm uyesı olarak çalışmalannı surduruyor Mümh'ten Berlın'e, Köln'den Hannover'e 16 kenu kapsayan müze gezısınden haylı heyecanlı dönen Tomur Atagök, konuşmasına müze bınalannın çevresıyle uyumu konusundan başlıyor "Muze binasmın bır sanat esen gıbı yapdmasına bırçok kışı karşı çıkıyor. Ancak çevresıyle kontrast olan, bulundugu alanın çok daha dışında bır dokuya sahıp oian bır muze, halkın ılgısım çektığı ıçın bir ölçnde fonksiyonnnu yenne getiriyor." Tomur Atagök'ün resim sergisi Lâmi Sanat Galerisi'nde T 4 R İ H T E BUGÜN MUVT4Z 4RIK4\ pHILDRENS T^OUBUEKNİ CTOCKII Inıented ın Le rester Vanufiırtur^l Sold bj A<M«l.j md CompanT U . LNEQl.AI.LED FOR H \ R D \\ E\crypar stampcd ADDEHLY ; on the foct LADIES STOCKV Undw V « s and JERSEY CC 28 Mart LALE FtLOĞLU dışında da buyıik ılgı görduğunü belırtıyor Bu sanatçılar Basehtz, Penck \e Kıefer. Almanya'da devletın, beledıyelenn sanata ve sanatçıya verdığı onemden söz eden Atagök, muze eğıtımmın anne babayla başlayıp okullarda devam ettığmı ve muze yönetıcılennın de çocukları duşü nerek salonlar duzenledıklerını söylüyor Tomur Atagök, Almanya dönü şunde Lâmı Sanat Galensı'nde aç tığ sergısınde ıse 1980 sonrası ya pıtlanna yer venyor Çalışmalarmı sanat sanatçı, yapıt ızleyıcı ara sındakı değişen ve yaşayan ılışkiler uzennde yoğunlaşnran Atagök' un resımlenne teknolojık gelışme de sık sık konu oluyor "Robotlann Dansı ve Koşucu", "Plastık Cennet" adh çalışmalarında olduğu gıbı Sergıde, bın Ataturk Kultur Merkezı'nde daha önce sergjlenen ıkı "Madonna" çalışması da yer alıyor Bır ressamın, Atagokun gözuyle Madonna nasıl tanımlanabılır"' "Madonna, pazarlamasııu çok iyi yapmıs, kendısını ıletışım araçlannın sayesınde ılahlaştırmış bır şarkıcı. Belkı ılerıye kalacak bır sanatçı değıl. Bazen Turkıve'deki arabesk olayı gıbı geliyor bana, ama bır yandan da takdır edıyorum çabasını." Atagök ıçm resımde konu ne ölçude önem taşıyor1' "Konu sadece bır başlatıadır" dıyor \tagok ve devam edıyor "Konunun esın olmakla sanabmızı sımrlandırabıliriz Resım sanatında sanalçının 'tamam' dedıgı ana kadar vapılan çalışmalann tumu plastık endışelen, bmkımlerı, duşuncelen ve duygulan kapsar. Bır nlmın kurulmuş olması çok onemlı, her çağın kendıne ozgu bır ntmının olması da. Pekı çağımıan ntmını ne belırlıyor^ "Bu çagdan kaynaklanan duşunceler, leknolojı. bılım, felsefe, karmaşanın, degışım unsurlannın bır arada olması belıriıyor Sanatın gelecekte bır yuzey uzennde kalacağını duşunmek ise yanlış geliyor bana. Toprak sanatı, uzaj sanatı gıbı ksvramlar gunumuzde ortaya çıknğına gore, gelecekte sanatii) nasıl ele alınacağını kestırmek kolay değıl." CİFT KATLIDOKUMA.. 18BS're euSUN, INGILIZ. BASININM LANAN SfG ftetCLAM, ÇOCUK ÇOGAPL4RI YAPIMINDA GETf&'LEN YBNILıĞl PUVURUYOftOU KONU, ÇA8UK YIPRANAN ÇOCUK ÇOtZAP£AG.rNt DAHA PAYAMIKLI OUKUMA SOK4N BtG YAPfM TEKAIlĞfYLe /LS/urPl ÇO8APLAGIM', O<Z, PAKMAH. Y£ TOPUĞA KACTtArAH lOSfMLAIZI Ç.ıfn~ KATLf OCARAK. OOtCUNUYOfl, SOYLECE, EN ÇABUK AÇıNlP Yt&rtlAN YBfZlSH 6UÇLBUPIÜIUYOeOU REKLAAAIN iLLUSmASYOA/ü, TEt£ KAru POkUJMA ILE YSNI gULUŞUU UY&UCAMO/Ğt ÇOSAP POOJMASlNI KAeÇLAŞIGMAKrAYOt Th s novel ınvfnt on ıs des r^«J rn** *< h ^ ~eads ınvıs blg m ıhgkntcs. tocs.apdhfels ananow*çsp t0 3 ı r e a r a n d ttfar ADDERLY hı L nder V fsls and Pants «nth The Btst Vakes ıt Whcl«ak Pr < Ooly Addrt» LESCESTER °f ch drçn by BO\S S4ıLOR GıRLS S\ıLOR SL GENTS H\LF J and C0MP U.'A TÜRK VE DÜNYA KARİKATÜRÜNDEN Muzelere yönelık yaptığı bu gezıde en çok hangı konuların dıkkatını çektığını soruyoruz Atagök, öncelıkle farklı dönemlerm ve değışık ulkelerın sanatçılanna aıt yuzlerce yapıtı yakından gör OtlectfcU s a n t Resımlennı Lâmı Sanat Galensı'nde sergıleyen Tomur menın verdığı coşkudan söz edı Atagök'e göre sanatın gelecekte bır yüzey uzennde kalacağını duşünmekyanltş yor Hemen her müzede görduğu Teknolojik gelışme Atagok un yapıtlarında yola çıktığı konular arasında (Cumhuriyet 28/10/946) Kadın Neden üüde bir benim vasımı soruyorsun kunım'' Erkefc Ne yapayun kancıtun, artnuyan rakam bir o' Jan Tomaschoff (Çekoslovakya)