Katalog

28 MART 1989 HABERLERİN DEVAMI CUMHURİYET/13 Özal meydan okudu ANKARA (Cumnuriyet Büroso) Başbakan Turgut Özal, "Yerel seçimlerin memleketteki genel siyasi dengelerde bir değişiklik getirmediğini" savunarak 1992'ye kadar iktidarda olacağmı söyledi. özal, yerel seçimin ardından düzenlediği basın toplantısında, 1987 seçimleri ile milletin ANAP'a verdijp vekâletin delinmediğini belirterek "Milletiıı 1989 seçimlerinde verdiği vekâlet mahalli idareleredir. Bu vekâietle gelen idareciler bakalım bu yetkilerini nasıl kullanacaklar?" dedi. Özal, milletin ANAP'ı uyarraak istediğini de ifade ederek "Ancak kantann lopuzn biraz fazla kaçtı" şeklinde konuştu. Özal, Bakanlar Kurulu'nda değişiklik yapacağını açıkladı. Bu arada ANAP Başkanlık Divanı üyeleri de Özal'a "istifaya hazır" olduklanm bildirdiler. Başbakan Özal, Bakanlar Kurulu degişikliğinin ardından ANAP yönetiminde de değişiklik yapabileceğini söyledi. Özal, yeni cumhurbaşkanını da "ANAP Meclis gnıbunun seçeceği" görüşünü savundu. Hayat pahalılığında belediyelerin yanlışlıklarının da payı olduğunu öne süren özal, "'Şimdi o belediyeleri değiştirdiler. Pahalılıgın bizden mi. belediyelerden rai geldiğini kendileri görürler" dedi. şiklik yapmadığını belirterek "Sol klasik oyunu almıştır. Olan şey, sadece sağın bölünmesinden ibnrettir. Milletimiz bu seçimlerin zaten bir iktidar değişikliğine yol açmayacağını bUerek oy kullanmıştır" dedi. özal, şöyle devam etti: "Bu bilinçle, bize bir mesaj vermek istemiştir. Bnnu anlıyor ve saygıyla karşılıyoruz. Bu rnesajı inceleyecek, değertendirecek ve almakta olduğumuz tedbirlere ilaveten, alacağımız tedbirler varsa onlan da alacağız. 29 Kasım 1987 genel seçimleriyle, milletimiz ANAP'a büyiik bir çoğunlukla iktidar vermiştir. Bu iktidar, 1992 yılına kadar milletimizden aldığı yetkiyle iktidarda ve milletimizin emrinde olacak. Milletc hizmetten başka hiçbir amacımız da yoktur. Seçimler, hazur ve giiven içinde yapılmıştır. Bu ortamı iktidanmız hazırlamıştır. Bundan mutluyuz. Bundan çıkan oylar ve neticeleri de bu açıdan değerlendiriyor, saygıyla karşılıyoruz. Giiven içinde kullamlmış oylar, bizim lehimize olmasa da demokrasi için seviddiricidir. ANAP ve hiikümet olarak, milletimizin gene emrindeyiz." Ol*UI11 tiğim yerlerde, bana vatandaşlanm pahalıhktan şikâyet ediyorlar. Biz de bu tedbirleri alacağız. Zaten, bu tedbirlerin çok büyük bir kısmını almıştık. Neticeleri görülmeye başlamıştı. Tabiatıyla belediyelerin de bunda bazı yanlışlıkları vardı. Şimdi o belediyeleri değiştirdiler, pahalılıgın bizden mi, belediyelerden mi geldiğini kendileri görürler. konuşalım. ANAP kaybediyor, belediye başkanlan, ANAP'tan kaçıyor dediniz. İşte Sayın Dalan kaçtı. Bunu nasıl izah ediyorsunuz? Ben de aynı suali size sorarım. » Sayın Başbakan, Dalan'ı, bana mı sonıyorsunuz? (Salondan yoğun gülüşmeler) ÖZAL (Devamla) Yani bu~ nun o işle alakası yoktur. Bu genel bir rüzgâr gelmiştir. Bize ufacık bir ikaz yapmak istemiştir. Ama o ufacık ikaz birazcık büyük kaçmıştır, o kadar. (Gülüşmeler) Uğur Bey (Uğur Mumcu) buynm bakalım. Sayın Başbakan, size göre seçim yenilgisi nedir demokratik iilkelerde? ÖZAL Seçim yenilgisi... İki türlü seçim vardır. Uğur Bey, ben size hukukçusunuz, anlatacak değilim, mahalli secimler vardır, genel secimler vardır. Mahalli secimler, mahalli yöneticileri tayin eder. tkincisi genel secimler vardır, o da merkezi yönetimi, parlamentoyu tayin eder. Biz seçim yenilgisine şimdiye kadar alışmamıştık, onun için çok garibimize gidiyor, bir defa yenildik, bu sefer. Efendim, çok teşekkür ederim, verdiğiniz bilgiler çok aydınlatıcı oldu. Ancak tüm dünyadaki demokratik uygulamalarda, en az oyu alan partinin iktidarda olduğu bir başka örnek hatıriıyor musunuz? ÖZAL Efendim, size söyleyeyim, Almanya'ya yeni gittinı, geldim. Siz de çok iyi bileceksiniz. Alrnanya'da mahalli secimler bizden daha ağır. Eyalet onlar. Yani eyalet seçimlerinde Kohl, CDU (Hıristiyan Demokrat Partisi)CSU (Hıristiyan Sosyal Birliği) koalisyonu çok oy kaybetti. Sosyal demokratlar aynen bizde olduğu gibi reylerini pek fazla arttıramadılar. Bir puan, iki puan arttırdılar. Buna mukabil aşın sağalar arttırdı. Ama neticede Kohlün iktidarda olmaması lazım, Kohl hâlâ iktidarda. Nasıl oluyor? Önemli olan, oy kaybetmesidir, mukayese edebiliyor musunuz? ÖZAL Evet, evet, söyleyeyim, 46'dan 34'e düştü. Sizin gibi sürekli oy kaybeden başka bir siyasal parti var mı demokratik iilkelerde? ÖZAL Valla sizin arzunuz için iktidan bırakacak değiliz. Korkmayın. Sizin iktidarda olmanız, bize çok malzeme veriyor. Teşekkür ederim. Biz bu yüzden iktidarda kalmanızdan çok hoşnutuz. ÖZAL Çok teşekkür ederim. 1992'ye kadar aWı|ımız yetkiyi kullanacağız. Istedigizi yazın. tstediğinizi söyleyin. Ondan sonra Süleyman Bey de veyahut Sayın Inönü de istediklerini söylesinler. Hepsi boş laf. ANAP, bu memleketten aldığı yetkiyi 1992'ye kadar götürecektir. Ondan sonra da ben Allahaısmarladık diyebilirim. Teşekkür ederim. ÖZAL Siz de çok hoşlanırsınız. Doğnı söze ne denir. 1992'de allahaısmarladık derim, sözleriniz ne anlama geliyor? Demek cumhurbaşkanhğına aday olmayacaksınız. ÖZAL Yaşım 65'e geliyor. Yani bu, cumhurbaşkanlığına aday olmayacağınız anlamına mı geliyor? ÖZAL Bu belli olmaz, eğer siz olmayın derseniz, belki yine yapabilirim yani. (Yoğun gülüşmeler) O zaman olun efendim diyorum. (Yoğun gülüşmeler) 1992'de aynlacağınıza göre demek ki cumhurbaşkanlığına adaylığınızı koymayacak mısınız? ÖZAL Hayır olabilir, olmayabilir. Cumhurbaşkanı dışandan da seçilir. Siz anayasayı biliyorsunuz? Kafanızda uygun bir aday var mı? Örneğin Bedrettin Dalan dışardan cumhurbaşkanı adayı olabilir mi? ÖZAL Yani canım, dışarıdan seçilir derken, ben de olmazsam, ben de aday olabilirim. Niye böyle düşünmüyorsunuz? Sevmediğinizi biliyorum, ama bu kadar da sevmemezlik pek olmaz canım. (Gülüşmeler) Duygular karşıkklı olur. Yaş haddinden mi aynlacaksınız? (Gülüşmeler). ÖZAL Ayrılacağımı da kimse söylemedi. Milletin vereceği oya göre o seçime gireceğim. Merak etmeyin. 1992 seçimine gireceğim. Yüzde 20 oyla yurtdışından kredi bulmak zor olmayacak mı? ÖZAL Hiçbir şekilde zorlaşmaz. Turgut Özal, burada kaldığı sürece zorlaşmaz. Ama Demirel gelirse ondan sonra, tnönü gelirse yurtdışından kredi gelmesi zorlaşır. Ben de bunu iddia ediyorum. Acaba seçim sistemini yiizde 20'lik oya göre yeniden düzenlemeyi düşunüyor musunuz? (Gülüşmeler) ÖZAL (Gülümseyerek) O mümkün değil ki ola ki yüzde 20'den fazla alan var, ihtimal daha fazla milletvekili çıkanrlar. Hiç merak etmeyin 1992 seçimlerinde Anavatan yüzde 40'a yakın rey alacaktır. tddiaya girelim mi? ÖZAL Şimdiden girelim, nesine? (Gülüşmeler) İktidanna girelim, iktidanna. ÖZAL Gözlüğünüz var, gözlüğünü çıkarttırır, elimi öptürürüm, kazanırsam. Ben kimsenin eiini öpmem. Sizin elinizi hiç öpmem. ÖZAL Tamam beyler bu kadar." Devam mı?.. (Baştarafi I. Sayfada) zim için iyi bir gösterge olmaz. Ancak bizim bu noktaya gelmeyeceğimizi tahmin ediyorum." (Hürriyet; 24.3.1989; sayfa 14). Seçimlere birkaç gün kala iki kriterin altını çiziyor ANAP lideri. Birincisi, il belediyelerinden kaçım alacaklar; ikincisi de il genel meclisi için verilen oylar. Başbakan Ozal, özellikle il beleciiyelerini önemsiyor ve yerel seçimlerde başarının temel ölçütü olarak niteliyor. Şimdi dün kesinleşen il belediye başkanlıklarına bakalım: 67 ilden yalnızca ikisini ANAP kazanabilmiş; 39ilin belediye başkanlığını SHP, 16'sını DYP almış; gerisi MÇP ve RP arasında rjaylaşılmış. Üstelik, Sayın özal'ın "Bizim için iyi gösterge olmaz" dediği üç büyük il, İstanbul, Ankara ve İzmir de SHP'ye geçmiştir. Yine, ANAP liderinin "önemli" diye nitelediği ii genel meclisi için verilen oylara bakıldığında, ortaya şu durum çıkıyor: ANAP ancak yüzde 22; SHP yüzde 28'in üzerinde; DYP de yüzde 26. Yani Sayın Özal'ın "önemsediği" il genel meclisi oylarında da iktidar partisi, üçüncü sıraya düşmüştür. Bir iktidar partisi, 67 ilin belediye başkanlıklarından sadece ikisini (Malatya ve Hakkâri) alabilirse; 39'uanamuhalefetin eline geçerse; il genel meclisinde yüzde 22'lik oy oranıyia üçüncü parti haline gelirse; bu oranla yalnızca birbuçuk yıl önceki genel seçimde alınan yüzde 36'lık oy oranının tam 14 puan altına düşmüşse ve bir demokratik rejim söz konusu ise ne olur? Hele sandıkta böylesine büyük bir yenilgiye uğrayan iktidar partisinin lideri, seçimden uç gün önce açık ve seçik olarak "6unlar bizim için iyi bir gösterge olmaz" demişse ve bu bağlamda, "görevi bırakmayı" bile düşünebileceğini telaffuz edebilmişse. o zaman ne olur? Bu sorulann karşılığını alabilmek için Başbakan Özal'ın dün Çankaya'daki Konut'ta düzenlediği basın toplantısını izledik ve şunu hayretle öğrendik: Sayın Başbakan'ın demokrasi anlayışında seçim yenilgisinin herhangi bir siyasal bedeli yoktur, kendisi böylesi bir yenilgiye karşın, sanki hiçbirşey olmamışçasına yürümeye kararlı gözükmektedir. 1987'de oyların yüzde 36'sı ile milletvekilliklerinin yüzde 65'ine sahip olan ANAP, bugün yüzde 22'lik bir oy tabanıyla 1992'ye kadar iktidar yolunda yürüyebilecek; hatta bununla da yetinmeyecek, toplam seçmenin beşte birine dayanan bir Meclis grubuyla yeni cumhurbaşkanım da seçecektir. Başbakan Özal'ın dün Konut'ta söylediklerinin özeti budur. Bu bakış açısını ciddi bulamıyoruz; Türkiye'yi tehlikeli bir kutuplaşmanın ve istikrarsızlaşmanın içine yuvarlayabilecek tohumları yapısında barındırdığına inanıyoruz. Ama bazen sözün etkisini yitirdiği gelip geçici dönemler vardır. Sayın Özal'ın içinde bulunduğu ruhsal durum, sanki öyle bir konjonktürle karşı karşıya bulunduğumuza işaret ediyor. ANAP lideri, 26 Mart öncesi ile sonrasının apayrı iki siyasal dönem olduğunun hâlâ farkında değildir; sonun başlangıcıdır söz konusu olan... Dilegimiz, bu dönemin kısa sürmesi, hırsların akılları daha az köreltmesi ve demokrasimizin geleceği açısından en az zararla bir an önce atlatılabilmesidir. olur. Sıkıntıh günlerde de benim partim, benim aıkadaşlarım benim yanımdadırlar. Parti yönetiminde değişiklik düşüniiyor musunuz? ÖZAL MKYK toplandıktan sonra değişiklik icap ederse kabinedeki duruma baktıktan sonra, ona en son geliriz. Başkanlık divanı üyeleri ne olacak? ÖZAL Bana söyledikleri, isBelediyelere tehdit tifamız hazır, dediler. tstanbul sonuclarını değer Hayat pahalılığından söz ediyorsunuz. Bugün demirçeliğe lendirmediniz!.. zam yapıldı. Enflasyonu diişüreÖZAL Sayın Dalan, partimicegim, demenize rağmen. zin kurucu üyesi. Ümit ediyorum ÖZAL Hayır, her zaman ki fevkalade üzgündür. Biz de üzsöyledim. Işçi ve ınemur ücretleri günüz. Kendisini her zaman desher zaman enflasyonun üzerinde teklediğimizi ifade ettik. Her zaolacaktır. Bunu kesin olarak söy man da destekledik. Ümit ediyoledim. Burada bir politika degişik rum ki Istanbul iyi bir belediye liğimiz yok. Ama, belediyelerin, başkanı kaybetti. Bundan tstanbelki de yeni olarak yapılan yatı bullunun da üzgün olacağım sarımlan biraz daha yavaşlatacağı nıyorum. tleride, kendisine iyi hizmızı açıkça söyleyebilirim. met eden bir başkan olarak ana TV'deki son konuşmanızda, caktır. Ama şunu da belirtmek is'Hâkimiyet kayıtsu şartsız mil tiyorum. Bütün bu şehirlerde yaletindir' dediniz. Şu anda du pılan hizmetlerin gerisinde rumu nasıl değeriendiriyorsunuz? ANAP'ın getirdiği belediye sisteÖZAL Kesin olarak söyle mindeki değişikliktir. Verilen yetdim televizyonda. Biz bu memle kilerdir. O yetkiler maalesef, o Kısa açıklamasından sonra ga kette mücadelemizden en ufak ta muhalefet, muhalefetçe bir nevi zetecilerin sorularına yarııt veren viz vermeyiz. Oy avcılığı için hiç klasik metotlarla kullanmıştır. Özal, erken seçimin gündemde ol kimseye herhangi bir şekilde taviz Yolsuzluk iddiaları haline getirilBaşbakan Turgut Özal, dün sa madığını, cumhurbaşkanım bu vermeyiz. Güç odaklanndan miş ve yapılmış güzel işler, hepsi at 11.00'de ANAP Genel Sekrete Meclisin ve ANAP grubunun se korkmayız. Ondan sonra alacağı bir nevi kötülenmiştir. Kötülemeri Akın Gönen ile Teşkilat Başka çeceğini kaydetti. özal'a yönelti mız tedbirlerde bu bakımdan her nin cezasım hepimiz çekeriz. Yahangi bir değişiklik yapmayız. Bu ni, hizmetten dolayı, hizmetin eknı CMlan Sunguriu'yu Konut'a ça len soru ve yanıtlar şöyle: nun da herkes tarafından bilinme sikliğinden dolayı memlekete geğırdı. Sungurlu, başkanlık divanı Vekâlet delinmedi sinde net fayda var. Biz bu mem lecek birçok iyiliklerin azalmasınüyelerinin "istifa>a bazır" olduk 1987 seçimlerinde aldığınız lekete 1992'ye kadar elimizden gel dan dolayı hepimiz beraber çekelarını özal'a bildirdi. Sungurlunun, "Sayın Başbakanım sizin iş oy yiizde 36'daydı. Şimdi yüzde 20 diğince, memleketimizi belirli bir riz. Ama ümit ediyorum ki, elilerinizi kolaylaştınıcaksa, bizler ci>ıannda. Bu durumda size veri noktaya götürmeye ve şu güç mizden geldiği kadar, memlekete çekilmeye hazınz. Ancak istifala len vekâlet deJinmis olmuyor mu? odakları yerine hakiki millet hâ hizmet etmeye devam ederiz. Çünnmızın başka manalara çekilmeÖZAL Hayır efendim. Mil kimiyeti getirmeye kararlıyız. Bu kü 1992'ye kadar yetkiyi aldık ve mesi, sizi yalau bıraktığımız şek let 1987'de genel seçimle vekâlet nu da Allah'ın izniyle başaracağız. onu da en iyi şekilde kullanmaya Seçimden çıkan son tablo kararlıyız. linde anlaşılmaması kaygısını verir. Milletin 1989 seçimlerinde taşıyonız" şeklinde konuştuğu öğ verdiği vekâlet mahalli idarecile dan sonra cumburbaşkanlığına renildi. Başbakan Tlırgut Özal, sa redir. Mahalli idarecilere verdiği aday olmadıgınızı söyleyebilir Erken seçim yok at 14.30'da ANAP Başkanlık Di bu vekâietle yeni gelen idareciler misiniz? Seçim sonuçlan hakkında vanı'mn diğer üyelerini de Konut'a bakalım 3 sene, 4 sene, 5 sene naÖZAL Onu da söyledim. kabine ve başkanlık divanı üyeleçağırdı. Başkanlık divanı ile kısa sıl kullanacaklar, hep beraber gö Çok daha erken. Konuşmak için riyle görüş birliğiniz var mı? bir toplantı yapan Özal, receğiz. çok daha erken. Yalnız bir şey biÖZAL Evet var. "beklemeleri" önerisinde liyorum. ANAP grubu cumhur Hükümette değişiklik var Ama, bir başkan erken debulundu. başkanım seçer. mı? ğil, 'acil' seçimden söz etti. ÖZAL Hükümette değişikBaşbakan Turgut özal, saat Üçtincü parti olarak ve yiizÖZAL Hiçbir şekilde şu an15.OO'te de basın mensuplannı lik yapacağımızı daha evvel de de 20 civanndaki oyla bürokrasi da, erken seçim gibi bir mesele orBaşbakanlık Konutu'na çağırarak söyledim. yi totabileceginize, devlet carkını tada yoktur. Anayasa ne yazıyor Sizce bu parlamento cum işletebileceginize bir basın toplantısı düzenledi. Bainanıyor sa, ona göre hareket edilecektir. sın toplantısının yapıldığı salona horbaşkanı seçebilir mi? musunuz? Ben memlekete verdiğim sözü soönce ANAP Başkanlık Divanı ÖZAL Seçer. Hem de biz seÖZAL Haaa... Bizimle bera nuna kadar getiririm. Çünkü bu üyeleri girerek masanın etrafında çeriz. Yani, ANAP milletvekilleri ber ayak uyduramayanlar varsa, konuyu dikkat edersiniz, referanyerlerini aldılar. Divanm üyelerin bu parlaraentodan cumhurbaşka şöyle oynayanlar varsa, yolcu ede dumda söyledim. Dedim ki: 'Beden sadece Genel Sayman Orban nı seçerler. riz yolcu. Bizim kadar kararlı bir nim reylerimi düşürürseniz aynlıDemirtas'ın gelmediği dikkati çek Milletin verdiği bu mesaj, er iktidan, bu Türkiye görmedi, şim nm'. Sadece o seçimde söyledim. ti. Özal ise 8 dakikalık bir gecik ken seçim degilse, sizce ne anla diye kadar da görmedi, bundan Bu seçimde söylemedim. Onu hermeyle salona girerken gazetecile ma geliyor? sonra göreceğini de zannet kes gayet iyi biliyor. ri tebessüm ederek selamladı. ÖZAL Bu mesaj, enflasyo miyorum. Ama son basın toplantınızözal, yerel seçimlerin Ulkenin nu biraz daha indirin manasına Kabinede değişiklik vapaca da, 'Eğer halk Süleyman Bey'i ya genel siyasi dengesinde bir deği geliyor. Onu büiyoruz. Çünkü git gınızı söylediniz. Kabinede ve ge da Erdal Bey'i istiyorsa, buyrun nel merkezde size ayak uydurama yapın' dediniz. yanlar var mı? ÖZAL lşte, 1992'de buyrun ÖZAL Kabinede değişikliği yapın, deriz. Gayet tabii, buyrun şu anda açıklamam mümkün de yapın. ğil. Gayet tabii, şunu yapacağım. Cumhurbaşkanı ile göriişeGrubumuz var. Grubumuzda ar cek misiniz? Hükümetin çekilmesi kadaşlanmla bir görüşme yapaca söz konusu mu? (Baştarafı 1. Sayfada) ğım. Ondan sonra MKYK'yı topÖZAL Hayır, hayır. HüküBütün büyük kentlerdeki belediye başkanlıklarını da muhatayacağım. Bu akşam (dün akşam) mette değişiklik yapacağım o kalefet partilerine kaptırıyor. kabine ile beraberim. Her zarnan Ve bu büyük ve kaçınılmaz "oy erozyonu"nüan sonra Baş yaptığım gibi bakan arkadaşlan dar. Çekilme söz konusu değil. Hiç kimse hiçbir şeyi ümit etmesin. bakan diyor ki: mın tek tek istifalannı isteyeceğim. Hatanız neydi de bu kadar "1992'ye kadar iktidardayım..." Bunu daha evvel planlamıştım. diişiik oy aldınız? Dün, Başbakan Öza/'ın, Başbakanlık Konutu'nda düzenleHerhalde 34 gün içerisinde yeni OZAL Bilemiyorum ben de. kabineyi, daha doğrusu değışen Yani acaba kantann topuzunun diği toplantı hem eğitici hem de eğlendirici oldu. kabineyi ijan edeceğiz. Grubu ucunu millet biraz fazla mı kaçırBaşbakan'ın seçimlerden hemen önce soylediği sözlerin kenmuzla da temas ettikten sonra. dı? Bunu da söyleyebiliriz (Basın disine anımsatılması üzerine verdiği yanıtlar ve cumhurbaşkanlığı seçimi ile ilgili yorumlan, salondaki ANAP Başkanlık Diva Belediye başkanlıklan mu mensuplarından ve başkanlık dinı başta olmak üzere koruma polisleri ve gazeteciler tarafınhalefette. Lyum ve diyaloğunuz vanı üyelerinden gülüşmeler). Yani nasıl olacak? dan kahkaha ile karşılandı. biraz oksamak isterlerken okşaÇoğulcu demokrasi, yöneticiler ve yönetilenler arasındaki "güÖZAL Efendim, güzel, madılar da tokat biraz fazla sen ven duygusu" na bağlıdır. Bu güven duygusunun vazgeçilmez uyumlu çalışmak isteyenler olur mi geldi? Onu da söyleyebüirsiniz. sa çalışırız. Ama, oralan anarşi Yoksa bizim aldığımız mesaj belaracı seçimlerdir. Seçmen, genel ya da yerel secimler sonuyuvası haline getirmek isteyenler li. Benim gezdiğim yerlerde görcunda iktidara güven duyup duymadığını belli eder. Buna "seçolursa onu da oraların halkları düğüm, 'Biz sana rey vereceğiz, men iradesi" denir. ama şu enflasyonu ve hayat pahaBu "irade" bugün için bellidir. İktidar, azınlığa düşmüştür. En düşünsün ne diyeyim? Yerel yönetimierle hiikümet lılığını indir biraz' diyorlardı. Her"iddialı belediye başkaniıklanm" bile kaptırmış, yerel seçim biarasındaki ilişki parti yönetimin kes biliyor ki kalkınma ile hayat rimlerinde açıkça yok olmuştur. pahalılığı bu devrelerde birbirleBaşbakan, bütün bu yıkıntıya karşın yine de "Bu bir yerel se de gündeme gelecek mi? ÖZAL Esas güç, merkezi rine oldukça at hadiselerdir. Ama çimdir, sonuçlar belediyeleri ilgilendirir" diyor. idarededir. Türkiye'nin sistenıi hayat pahalılığını indirmeye kararDünkü basın toplantısının özeti budur. Genel secimler ayrı, böyledir. Onu da herkesin çok iyi lı oiduğumuzu son bir yılki tatbiözel secimler ayrıdır. Biçim olarak da düzen olarak da iki sebilmesi lazım. Yerel yönetimleri katımız gösteriyor. 1lerde de göçim birbirinden farklıdır. Evet, işin kuralı budur; amademokrabiz muhaliflerimize büyük çapta recksiniz. Biraz bağıranlar olasinin "yazıiı kurallan" dışında "yazısız kurallan" da vardır. teslim ettik. Milletimiz, yerel yö cak, ama hayat pahalılığını indiBu "yazısız kurallar"\n başında, bu yönetilenlerle yöneticiler netimlerde bizi de tecrübe etti. receğiz. arasında bulunması gereken güven duygusunun genel secim Şimdi, inşallah 1992'ye kadar on Hangi kesim bağıracak efenler dışında, halkoylaması ve yerel secimler gibi yollarla da talan tecrübe edecektir. Aramızda dim? (Gülüşmeler) zelenmesi gelir. ki farkı görürler. Aramızdaki farÖZAL Siz de dahil hepini? Bu "güven duygusu"nun aritmetik dökümü 26 Mart gunü ya kı bir mukayese olarak görürler. bağıracaksınız (Başkanlık divapılmıştır: Misal olarak söyleyeyim, mesela, Yüzde 22... îstanbul'da Dalan ile şimdi gelen nından ve gazetecilerden güdoktoru mukayese etsinler. Çok lüşmeler). 26 Mart günü, ANAP'ı kapılardan baktırmış, sonra da mar Siz, parti ici kararian alırken da güzel olacaktır. Ankara'da Altın 26yı 27'ye bağlayan gecesi de aynı ANAP'ı kazma kürek tmsoy ile Karayalçın'ı mukayese aile meclisine danışıyorsunuz ve gibi yaktırmıştır. edeceklerdir. Göreceklerdir. Neti parti içi dcmokrasiyi işletmiyorsuGörünen köy budur. celerin nereye gittiğini hepüniz be nuz suçlamalan var. Dünyanın hiçbir demokratik ülkesinde, böylesine oy oranı ile ÖZAL Onlar palavradır. raber göreceğiz. Insanlar bazı şeyhükümette kalan bir parti görülmemiştir. Dünyanın hiçbir deleri tecrübe etmeden hangisinin Onlar sizin bazılarınızın yapmak mokratik ülkesinde her seçimde oy yitirip, bu sonuçlara göre daha iyi olduğuna karar veremi istediği hanedan gibi laflar söyledüzenlediği seçim yasası ile ayakta kalmayı beceren bir başka yor. Demek ki bu tecrübeler de la diniz. Hanedarun kim olduğu belsiyasal parti de yoktur. zımmış. Ben her zaman şunu söy li. Herkes biliyor. Ben DolmabahBu konular, dünkü basın toplantısının "eğitici" yanlarıydı. lüyorum. Bazı hadiseler olur, bi çe saraylarında büyümedim. Biz Başbakan'ın yanında "erkekler saz topluluğu" gibi duran zim için hayırlı olur. llk kez ho Anadolu çocuğuyuz. Kasabalarda ANAP Başkanlık Divanı üyelerinin bile zaman zaman kahkaşumuza gitmeyebilir, ama bence büyüdük. Elbette hanedan denilhaları ile renklenen basın toplantısında, Başbakan bir ara ağhadisenin, ANAP ve Türkive'nin mesi icap eden başkalan var, ama zından şu sözleri de kaçırmıştı: geleceği için fevkalade hayırlı ol işte çarpırtma metotları kullandı. Anavatan, bu memleketten aldığı yetkiyi 92'ye kadar götu kanaatindeyim. Bunu da si nız. Biz arkadaşlanmıza danışmıduğu recektir, ondan sonra da ben "allahısmarladık" diyebilirim. zin aracılığmızla, parti teşkilatı şızdır, herkesin kendisine göre yetma, milletvekillerime çok açık bir kisi vardır. Bakın söylüyorsunuz, Başbakan'ın bu sözlerinden cumhurbaşkanlığına aday olmabakanınız erken seçim lüzumlumesaj olarak gönderiyorum. yacağı sonucu çıkıyordu. Bu konuda sorulan ısrartı sorulan Başdur dedi diyorsunuz. Bunu dedibakan bu kez de "dışandan aday olabileceği" yolunda şaşırtıcı ğine göre her şe>'i biz kontrol ediolduğu kadar eğlendirici, eğlendirici olduğu kadar da düşünArkadaşlanm arkamda yoruz gibi lafların manası olur dürücü ve üzücü biçimde yanıtlıyordu. tstanbul'daki sonuçları na mu? Ondan sonra sağda solda her Kahkahalarla geçen bu basın toplantısında bir gazeteci de sıl değeriendiriyorsunuz. Dalan'a türlü beyanatı auyorsunuz. O, onu Başbakan'a ">feş haddi nedeniyle mi cumhurbaşkanlığına aday aktif bir görev vermeyi düşüniiyor söyledi, bu, bunu söyledi diyorsuolmayacaksınız?" diye soruyordu. musunuz? Bu sonuçlardan sonra nuz. Biz disipline vermek isteseyBaşbakan'ın yapacağı iş bir an önce erken seçim kararı aldik, belki 15 kişiyi verirdik. Hiçmaktı Bu yol, hem kendisini hem de partisini güçlendirebilirdi. partinizdeki milletvekillerini tuta birini vermedik. Ama SHP'ye babilecek misiniz? Özal, "1992'ye kadarkalacağım" diyor, derken de belki sinirÖZAL ANAP, sımsıkı bir karsanız Avrupa Parlamentosu'nden kahkahalarla gülüyor ve güldürüyordu, "Güleriz ağlanacak partidir. Söylenenlerin hepsi boş da adamcağız konuştu diye hehalimize" sözünü anımsatırcasına gülüyordu. tur. Boş olduğunu da önümüzde men disiplin kuruluna verdiler. Neyin geldiğini, neyin gittiğini görmemek için kör ve sağır ki bir ay içinde hepiniz anlayacak Esas onlara sorun. Insan hakları olmak gerekir. ANAP için artık geriye doğru sayma dönemi baş sınız. Bakınız, ben güç odaklanyla lafta mı değil mi, gösterişte mi? larnıştır. Seçmen, Özal yönetimine "hayır" demiştir. mücadeleden korkmadığımı ifade Her şey bir yana, AnkaraÖza/'ın gidişi kesindir. Bundan sonra yaşanacak olan bu gi ettim. Açıkça da ifade ettim. Şu da ağıriıgınızı koydunuz, 'Altıııdişin zamanı ve koşullarıdır. icraatı da çekinmeden yapanm de soy'a kefilim' dediniz. Buna karBu dramatik seçim yenilgisinden sonra ANAP'ın hükümette dim. Herhalde, arkamda bu arka şın farklı bir yenilgi aldınız. Bukalması, gerilimleri arttıracak, kendi partisinde sorunlar çıkadaşları her zaman gördüm. Ve şu nu nasıl değeriendiriyorsunuz? racak ve ülkedeki güven ortamı, bu inatlaşmadan zarar göre nu da çok net biliyorum, her zaÖZAL Ee, anladım. îstancektir. man güzel günlerde arkadaşlanm bul'da da oldu. Onu da söyleyin. benimle beraber degiUerdir. İnsanDünkü basın toplantısıyla başlayan yeni, derin ve sarsıcı bir Ankara'da kefll oldunuz. ların bazen sıkıntıh günleri de güven bunalımıdır. ÖZAL Şimdi dediniz ki açık ANAP: Gitmeliyiz FARUK BtLDİRİCİ CANAN GEDİK ANKARA Başbakan Turgut Özal yerel seçim yenilgisine rağmen 1992'ye kadar iktidarda kalacağım açıklarken, ANAP grubu, Başbakan Özal'ın "çekilmesini ve erken seçimi" tartışmaya başladı. Bazı milletvekilleri açıkça Özal'ı suçlayarak çekilmesi gerektiğini ve Özal'ın bundan sonra "aile meclisi" yerine partinin yetkili organlanna danışarak karar oimasını istediler. Özal'ın dün düzenlediği basın toplantısındaki açıklamalan da ANAP grubunu tatmin etmedi. ANAP'lılar, yerel seçim sonuçlarının ve olası siyasi gelişmelerin öncelikle "aile meclisi" yerine partinin yetkili kurullarında tartışılmasını istediler. ANAP milletvekilleri yenilgiden Ahmet ve Semra Özal'ı da sonımlu tutuyor. Başbakan Özal ile önceki gece Konut'ta görüşen ANAP'lılar Özal'a partinin yetkili kurullarında herhangi bir değerlendirme yapılmadan çekilmesinin yanlış olacağım bildirdiler. Bu arada başbakanın oğlu Ahmet Özal ile eşi Semra Özal'ın da "çekilmemesi" yönüııde görüş belirttikleri öğrenildi. Başbakan Özal ile görüşen eski bakanlardan liberal görüşlü Bülent Akarcalı, bu görüşmede özal'a çekilmemesinin daha doğru olacağım ısrarla belirttiğini, sonuçlann öncelikle başkanlık divanı ile ANAP grup yönetim kurulu ve merkez karar ve yönetim kurulunda tartışılmasını, bu tartışmalardan önce bir değişiklik yapılmamasını istediğini aktardı. Akarcalı, yerel seçim sonuçlan ile Meclis aritmetiğinin gözardı edilmeyeceği bir formül bulunmasını istedi. Özal'ın da Akarcalı'ya "Değertendireceğiz. Bakalım" yanıtını vermekle yetindiği öğrenildi. ta sarsıntı çekilir, ama 290 milletvekilimiz var, bu sarsıntıyı özalsız geçirmemız lazım. Özel bir şey olmamış gibi devam etmeye kalkarsa, bu işin Özal ile gitmesi zor olur. Artık Özal'ın bırakması da doğnı olur. Zaten bırakacağını tahmin ediyorum. Ben çekilmesini tavsiye ediyorum. Ben muhalefet olmam, kazanırsam varım, demek de doğru değildi. Bulsunlar 226'yı Mustafa Taşar (MKYK üyesi ve Ankara Milletvekili): Milletimiz sandık yoluyla partimize bir mesaj verdi. Bu mesajları benirrj6eyip süratle çözüm yollarını bularak ANAP'ın iktidarda kalmasını sağlayabiliriz. Üzgünöm, ama Türkiye'yi bir kaosa sürüklemeden nasıl işleri götüreceğimize bakıyorum. Başbakanın çekilmesi söz konusu olmamalı. Yarın (bugün) grup toplantısından sonra MKYK toplanır ve mesele enine boyuna tartışıhr. Araba devrilince yol gösteren çok olur ama, Mustafa Taşar'dan kimse yol göstermesini beklemesin. Çünkü daha önce düşüncelerimizi çok söyledik. Şimdi zor günde ne yapıhrsa onu yapacağız. Başbakan çekilmemeli ama partide ve kabinede ciddi değişiklikler yapılmalı. Meşru zeminlerde tüm görüşlerimizi söyleyeceğiz. Demirel iktidanz diyor ama, kendisinin meşhur bir lafı var: Bulsun 226'yı düşürsün bizi... vermeyen bir partinin bu sonuca mahkum olacağı belli olmuştu. Millet bize ders verdi. Bundan sonra çok farklı siyasi gelişmeler olabilir. Büyük yanlışlar yapıldı. Partinin yetkili kurulları loplantıya çağrılarak derhal bu sorumlulardan hesap sorulmalı. Bu sonuçlann alınmasında Başbakanın da payı var. Yakın aile çevresinin de payı var. Milletvekillerinin uyarılanna rağmen ortaya konulan umursamazlık, yanbş davramş biçimleri, baskı, bürokratların hükümeti dinlememesi bazı yöneticilerin genel bir laubalilik içinde olmalan bu sonucu almamıza yol açtı. Bence Bakanlar Kurulu da parti yönetimi de çekilmeli. Eğer Başbakan çekilmeyi düşünüyorsa olağanüstü kongreye gidilmelidir. Erken seçim de bir olasılıktır. UĞUR MUMCU GOZLEM ANAP milletvekilleri Cumhuriyet muhabirinin sorusu üzerine yerel seçim sonuçları konusunda şu değerlendirmeleri yaptılar: Eyüp Âşık (MKYK üyesi ve Trabzon Miletvekiü): Bu sonuç Türkiye politikasının bir sonucudur. Vatandaşın iktidanmıza bir ikazıdır, neler olabileceğini bugünden kestirmek zordur. Ancak bu sonuçları yok varsayıp devam etmek de mümkün değildir. D. Doğancan Akyürek (ANAP kurucusu ve İstanbul Milletvekili): ANAP bal gibi seçimi kaybetti. Yanlışlıklar üst üste geldi. Oy pusulalanna isimlerin konmaması, oy kullanmayanlara cezanın atlanması, aday tespitlerinin yapıhşı hep yanlışlıklar. Dalan televizyonsaçımızı tıraş etti Burhan Kara (MKYK üyesi, Gida konuşsaydı böyle olmazdı, biz ANAP'ın esresun Milletvekili): Bütün uyarıoy neyle kaybediliyorsa onu yaptık. Sayın Özal çekilirse ANAP lara rağmen kendine çeki düzen ki Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Keçeciler, "Seçmen bizi ikaz etti. Bu ikaz değerlendirilmelidir. Ama bu, şu veya bu kişinin veya bir organın kababati olarak göıülemez" dedi. Keçeciler, aday ANKARA (Cumhuriyet Buro tirken, boş devlet bakanlıklan için belirleme işlemini kendisinin tek su) Başbakan Turgul Özal ka şu anda kesin biı kanaati olma başına yürütmediğini anımsatarak. kendisine yöneltilen eleştiribinede geniş çaplı değişiklik yapı dığını söyledi. lerin haksız olduğunu söyledi. Bu lacağını belirterek bakanların tek Özal, seçim sonuçlanna göre hataların değerlendirilmesinden tek istifalannı aldı ve yeni hükü yeni kurulacak il ve üçelerin dumeti birkaç gün içinde Cumhur rumlarının gözden geçirileceğini sonra ANAP Başkanlık Divanı ve hükümetin yeniden şekillendirilbaşkanının onayına sunacağım de bir soru üzerine belirtti. mesi gerektiğini kaydederek, bildirdi. "Seçmen bizi sıfır numara tıraş Bakanlar Kurulu dün Başbakan Hükümetten güvence etmişlir. Ama kökü bizdedir" diTurgut Özal'ın başkanlığında yakye konuştu. Hükümetin uluslararası ekonolaşık 2.5 saat süren bir toplantı Gördüğü haıaları parti içinde mi politikası ve ilişkilerinin heryaptı. Özal toplantıda seçim sonuçları hakkında bakanların gö hangi bir değişiklik göstermeksi söyleyeceğini ve bu konuda açıkrüşlerini aldığını ve kendisine "ra zin aynen devam edeceği açıklan lama yapmayaağını vurgulayan Keçeciler, "Özal'ın şu aşamada bat bir calışına, yeni bir kabine dı. Başbakanlık Basın Merkezi ara çekilmesi gerekir mi?" sorusu na, oiuşturmak" için tek tek istifalarıru verdiklerini bildirdi, seçim so cılığıyla hükümet adına yabancı "Önemli olan halaların giderilmenuçlan konusunda kabinede fark basın için yapılan açıklamada, ye sidir. Hadisenin boyutlan biiyüklı bir değerlendirme olmadığını rel seçimlerin hiçbir şekilde siya lur. Ama kişikre yuklenilemez" belirten Özal, kabinede geniş kap si dengeyi ve parlamento aritme yanıtmı verdi. Keçeciler, ANAP'ın parçalanmayacağını söyledi. samlı değişiklik yapılacağını belir tiğini etkilemeyeceği belirtildi. Metin Gürdere (MKYK üyesi ve Tokat Milletvekili) Böyle bir sonucu beklemiyordum. Bence bunun nedeni halkın uyguladığımız ekonomik politikaya 'ha>ır' demesidir. 'Artık bırakın gitsin' mesajı da verilmiştir. Parti yönetimi bu sonuçların alınmasından sorumludur. Bence hükümetin usulen de olsa çekilmesi gerekir. Teamül açısından yeni hükümeti yine ANAP çoğunluğu kuracaktır. Erken seçim için halkın gerçek eğilimini ortaya çıkarmak gerekir. Vehbi Dinçerler (MKYK üjesi ve TBMM Dışişleri Komisyon Başkanı): Mahalli seçimden çok enterasan sonuçlar çıkıyor. Biz çok oy kaybettik. Ama SHP de oylanru çok artırNecmettin mamıştır. Bizim oylarımız DYP, Karaduman Refah ve MÇP'ye kaymıştır. Eğer (Eski TBMM enflasyon ve yolsuzluklar ile müBaşkanı ve cadelede başanlı çıkılırsa ANAP'Trabzon Milletın yeniden toparlanması mümkün vekili): Adaylar olabilir. Bence Başbakanın çekilüzerinde incelemesi doğru olmaz. Bir erken seme yapılarak çime de şimdilik gerek görmüyoyerel seçimde oy rum. Ancak hükümette çok geniş vermek lanmdı. bir değişiklik yapılarak hem gruAncak vatandaş böyle yapmaya bun hem de Meclisin güvenoyu israk genel politikadaki tercihini tenmelidir. yaptı. Siyasi iktidarlar hükümet eder ve planlama yaparlar. Seçim Rüştii Yücelen (MKYK üyesi ve mahalli idi, ama buna rağmen tçel Milletvekili): Eğer Başbakan partinin bu nispette oy kaybetmesi sorunu partinin yetkili kurullarınüzerine düşünmek gerekir. Bu da değil de yine aile içinde cözümoranda bir düşüş beklemiyordum. lemeye kalkışırsa çok kötü neticeler ahnz. Erken seçim dahil bütün Fahrettin Kurt (Enerji ve Tabii olasıhklar değerlendirilmelidir. Kaynaklar Bakanı): Mahalli seçimde ANAP üçüncü Bana göre çözüm erken değil acele parti durumuna düştü. Bu rakamseçimdir. Çünkü Türkiye'nin istik la 290 milletvekilimiz de olsa bizi rarsızlığa tahammülü yoktur. Mecliste oturtmazlar. Önce başTürkiye'nin gündemindeki geliş kanlık divanı daha sonra da grup meler ekonomik ve siyasi istikrar yönetim kurulu ve MKYK'run gösızlık yaratabilir. Seçim sonuçla rüşleri alınmalı. Bu görüşler grurı sürpriz oldu. Oy kaybedeceğimizi tahmin ediyordum. Ama bu ba götürülerek bir karara vanlmakadar olabileceğine ihtimal ver hdır. memiştim. Keçeciler: Seçmen Üeni il ve üçelerin dıımmu belirsiz Bakanlar istifalannı Özal'a verdi