Katalog

19 MART 1989 CUMHURİYET/7 Taşralı girişimciler meclisi ttyelerin yaptıkları işlere bakıldığında orta çaplı girişimcilerin büyük ağırlık taşıdığı görülüyor. Mecliste özellikle dikkat çeken nokta ise memur, işçi, emekli gibi ücretlilerin oranının düşük olması. Meclisi "girişimciler meclisi" olarak kabul etmek mümkün. Istanbullular için kimler karar alıyor, Istanbul'u kimler yönetiyor İSTÂNBUEDA YERELPOLmKA VE BÜYÜK ŞEHÎR İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi üyelerinin dörtte üçü aşan bir bölümü 1. nesil göçmenler. îstanbul doğumlu olarak gözüken meclis üyelerinin bir bölümünün de ailelerinin zamanında Îstanbul'a göçmüş kişiler olduğu 1HAZIRLAYANLAR: anlaşılıyor. Birkaç nesilden bu yana Istanbul'da yaşayanlar, meclis üyelerinin Dr.Nihal Kara sadece yüzde 12'si. Bu yazı dizisi Marmara Üniversitesi Araştırma Fonu tarafından desteklenmiş olan "Türkiye'de Metropolitenleşme ve Yerel Yönetimler" konulu proje çerçevesinde aralık 1986 ocak 1987 tarihleri arasında îstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi üyeleriyle yapılmış olan görüşmelerin sonuçlanna dayanmaktadır. Söz konusu mecliste bulunan 109 üyeden 102'si ile görüşme yapılmıştır. üyelerinin doğum yerleri araştırıldığında karşımıza çıkan en çarpıcı 1 Yard.Doç.Dr.Nihal Kara 1 nokta; Karadeniz doğumlulann yüksekliği. Yardımcı Doçent Dr. Marmara Üniversitesi tktisadi ve Karadeniz doğumlulann büyük çoğunluğu ise tdari Bilimler Fak. Kamu Yönetimi Bölümü Siyaset ve Trabzon ve Rize doğumlu. Oysa bu iki kentte Sosyal Bilimler Anabilim Dalı 'nda öğretim üyesi. doğmuş olup da Îstanbul'a göçmüş olanlann Siyaset Bilimi ve Siyaset Sosyolojisi konulannda genel nüfus içindeki payı yüzde 4 civarında. çalışıyor. Bundan, bazı illerde doğanların kentsel 1 Yard.Doç.Dr.Sema Köksal 1 politikayla daha fazla ilgilendikleri sonucunu çıkarıyoruz. Yardımcı Doçent Dr. Marmara Üniversitesi tktisadi ve Meclis üyelerinin yüzde 28.4'ü köy, yüzde tdari Bilimler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümü 33.3'ü kasaba ve yüzde 37.3'ü kent kökenli. | | Kentleşme ve Çevre Sorunlan Anabilim Dalı'nda öğretim üyesi. Şehir Sosyolojisi ve Şehircilik Yani, kırdan kente göçün tipik temsilcileri konulannda çalışıyor. Dr.Sema Köksal çoğunlukta değil. Çoğunluk, göç edenlerin "seçkin"lerince temsil ediliyor. TABLO 1 /ÜYELERİN KÖKENİ ANAP hçeBfk. 1. Nesil Göçmen 2 Nesil Göçmen Istanbullu Doğum Yen Farklı Ajlesi Istanbullu Tbplam 9 2 1 12 Ûye 49 3 10 2 64 bpim 58 5 11 2 76 H 763 145 2£ 1000 6J6 SHP Ûye 18 5 1 2 26 H 69.2 193 38 7.7 100.0 Ûye 77 10 12 3 102 TOPUM tt 755 94 11.8 23 100.0 TABLO 2 / NEREDE DOĞDULAR? TOPUM SHP ANAP Sayı tt Sayı * Sayı H 15 19.7 7 26.9 22 21.6 İstanbul Doğumlu 17 22.4 11 42.3 28 27.5 Karadeniz 9 11.8 3 11.5 12 11.8 Doğu Anadolu 11 14.5 1 3.8 12 11.8 İç Anadolu 6 7.9 2 7.7 8 7.8 Marmara 4 5.3 4 3.9 Guney Doğu 7 9.2 9 8.8 Diğer Bölgeler 2 7.7 7 9.2 7 6.7 Yurtdışı 76 100.0 Toplam 26 100 0 102 100.0 İstanbul nüfustmun doğum yerlerine göre dağılımı için kaynak. DIE 1985 nüfus sayımı. Sosyoekonomik özellikler istanbul ili. Tablo 7. S. 1819 btansul Sayı (000) 2.277 1.233 612 607 414 155 265 280 5.843 nufusu % 39.0 21.1 10.8 10.4 7.1 2.6 4.5 47 Îstanbul'un 1950'lerden bu yana önemli değişikliklere uğradığı biiinmektedir. Bu değişikliklerden en kolay algılananı nüfus yapısındaki değişiklikler olmaktadır. 1985 yılında 5.8 milyona yükselen Îstanbul nüfusunun 2.3 milyonunun (yüzde 61 'inin) başka yerlerde doğmuş olduğu anlaşılmaktadır. Bu büyük kitlesel göç hareketinin kentin toplumsal ve fiziksel yaptsında önemli değişikliklere neden olduğu kolayca gözlenebilmektedir. Kentin birçok tüteliğinin yanı sıra kent içindeki iktidar yapısııun da bu büyük değişiklikten etkilendiğini söylemek mümkündür. Bu yazıda bu bağlamda tartışmayı baslatabilmek amacıyla, 1984 yılında yapılmış olan yerel seçimler sonucu yönetime gelmiş olan ve o taribten bu yana kentte gerçekleşen önemli değişikliklerde etkileri olan Îstanbul Büyükşehir Meclisi üyelerinin kentte yaşayan hangi gruplann temsilcileri olduklanm inceleyece TABLO 3 / BABALARI NE İŞ YAPIYOR? ANAP HçeBşK. İnşaat, tcaret imalatla ilgili Memur Esnaf Tarımla ilgili İşçi Serbest meslek Tbplam 4 1 1 4 2 12 uye 19 18 13 8 4 2 64 Hpmsayı T» 23 19 14 12 6 2 76 3Û3 25.0 18.4 15a 73 2.6 1000 SHP ttyeSayı 9 4 4 6 3 26 TOPUM % ÛyeSayı 32 23 18 18 9 2 102 % 31.4 225 17.6 17.6 08 2.0 100.0 34£ 15.4 15.4 23.1 115 100.0 Bu meclisın 1980 sonrasının olağan dışı koşullarında ve askeANAP SHP TOPUM ri yönetimin denetimi altında kurulmuş olan partilerin adaylarınhçeB*. Ûye fcttanSayı % ÛyeSayı tt ÛyeSayı H dan oluştuğu biiinmektedir. Bu HkDkul 1 9 10 13.2 2 7.7 12 113 bakımdan bu meclisın o günlerin Ortaokul 7 263 1 6 7 9.2 14 13.7 lstanbul'undaki yerleşik siyasal Lise 7 263 11 11 145 18 17.6 akımları ve kadrolan temsil ettikMeslek Okulu 6 53 1 5 6 73 leri söylenemez. Ancak bu grubun YuksekOkui 48 47.1 10 385 8 30 38 50JO gerek o tarihteki yerel seçimlerde Belediye mecllsinin iki nltelKji ve göç Araştırma sonuçlanna göre meclis üyelerinin iki önemli niteliğe sahıp oldukları görülüyor 1 Göç etmiş olmak, YüksekLisans 4 33 1 3 4 53 ve gerekse daha sonraki seçimler2. Gınşımcılık. Ancak belediye meclisi üyeleri, krtJe göçünün tipik temsilcileri değil. Göreli olarak kitlesel göç hareketinin "seçKinleri" bunlar. Tbplam 12 64 76 100.0 de önemli miktarlarda oyu mobi102 100.0 26 100.0 (Fotoğraf: CumhuriyetArşiv) lize ettikleri de gözlenmiştir. Bu nedenle de bu grubun kent yerel olmakla birlikte meclis üyelerinin olanlann oranı ise yüzde 6.9'dur. taşra yerel politikasında önemli okul ve daha ustu eğitim görmuş lecek olursa, buyük bir çoğunlu iyi konumdadırlar. Kendilerini ol adayları genellikle informel kapolitikası içinde bazı kalıcı ilişkibazı niteliklerinin kitlesel göç ha Meclis üyelerinin babalanmn yap ağırlıkları olan taşra eşrafından lerdir. Onaöğrenim görmuşlerin ğunun "eğitim" yoluyla statü ka dukça "başanlı" kılan bu durum, nallarla saptadığı anlaşılmaktaler kurabilmiş oldukları söylenereketinin genel niteliklerinden tıklan işler Tablo 3'te ozetlenmiş farklı bir kesim olduğunu belirt oranı da oldukça yüksektir. Bu zanmanın yaygın olduğu bir dö kitle göçünün seçkinleri olmak ni dır. Burada büyükşehir belediye bilir. farklı özellikler taşıdıklarını gös tir. mek gerekir. Meclis üyelerinin Îs durum genel olarak Türkiye'de nemde yetiştiklerini söylemek de teliklerini de pekiştirmektedir. başkan adayı olan Dalan'la Meclis üyelerinin kökenleri ve termektedir. Örneğin doğum yerMeclis üyelerinin babalanmn tanbul'a niçin göç ettikleri soru eğitimin yaygınlaşmasının bir so mümkündür. Tablo 5 incelendiğinde mecliste "uytımlu" olarak çalışabilecek bir temsil ettikleri gruplann açıklaıı leriyle ilgili diğer bilgiler meclis daha çok inşaat, imalat ve ticaret suna verdikleri cevaplar da bu du nucu olmakla beraber, meclis orta çaplı girişimcilerin ağırlıklı kadronun oluştumlmasının istenmasına doğum yerleriyle ilgili bil üyelerinin daha çok kent ve kasa le ilgili işlerde yoğunlaştıkları gö rumu desteklemektedir. Îstan üyelerinin ailelerinin uzun süreli Girişimcilik olduklan gözlenmektedir. Ancak, diği ve bunun için partinin yerel gilerin aktanlmasıyla başlanacak ba merkezi çıkışlı olduklanm gös rülmektedir. Ancak bu işlere ay bul'a göç etmiş olan 80 meclis bir eğitim dönemini karşılayacak Meclis üyelerinin belediye mec büyük olarak kabul edilebilecek örgütünde çok böyle bir informe tır. Tablo 1 'de meclis üyelerinin termektedir: Meclis üyelerinin nntılı olarak bakıldığında bunla üyesinden 21'i eğitim için, 19'u iş koşuUara \e isteğe sahip olduklagirişim sahiplerinin de kuçümse bilgi ve ılışki agının önemli oldu"göçmenlik" durumlarıyla ilgili yüzde 28.4'ü köy kökenli, yüzde rın daha çok kuçük ve orta çaplı kurmak, ticaret yapmak için Îs rının da bir gostergesidir. Meclis lisine seçilmeden onceki işlerini nemeyecek oranda olduğu açıktır. ğu anlaşılmaktadır. O donemdt gosteren Tablo 5, üyelerin bababilgiler aktarılmaktadır. 33.3'u kasaba kökenli ve yüzde işler olduğu anlaşılmaktadır. tanbul'a geldiklerini belirtmişler üyelerinin eğitim durumu genel larına göre çok daha farkhlaşmış Bunlann yanında doktor, avukat SODEP'in ise pani örgütunün deTabloda izleneceği üzere, mec 37.3'ü ise kent merkezi kökenli Meclis üyeleri arasında ucretli (iş dir. tstanbul'a yoksulluk ve iş ara olarak Turkiye ve özel olarak da \e çeşitlenmiş bir iş yapısına sa gibi serbest meslek sahipleriyle ol netiminde. sosyal demokrat geçlis üyelerinin dörtte üçü aşan bir dir. Bu yönüyle kitlesel göç hare çi, memur) çocuklannın oranı mak nedeniyle gelenlerin sayısı ise tstanbul ortalamasına benzeme hip olduklanm göstermektedir. dukça ihtisastaşmış birçok değişik mişleri olan adaylar arasından niskesimi birinci nesil göçmendir. Îs ketinin yaygın olduğu yörelerden yüzde 31.3 iken çeşitli sektörler 18'dir. yen, oldukça "yüksek" bir düzey Meclis üyeleri sadece eğitim değil, konuda hizmet veren büro sahip peten iyi eğitim gormuş ve beletanbul doğumlu olan meclis üye gelmiş olsalar bile bu göçün de kendi işlerinde çalışanlann oraTablo 4'te de görüldüğü gibi dedir. Meclis üyelerinin yaş orta aynı zamanda yaptıkları iş bakı lerinin oranı da yuzde 20.6'yı bul diyecilik komısuna biraz yatkın lerinin bir kesiminin de ailelerinin "kırsal" niteliğinin tipik temsil m yüzde 68.7'ye yükselmektedir. meclis üyelerinin yarısı yüksek lamasınm da 46.9 olduğu duşünü mından da babalarına göre daha maktadır. Bütun bu işler içinde olanlan seçtiği anlaşılmaktadır. belediye meclisine girmekte özel göç etmiş olduklan anlaşılmakta cileri değillerdir. Daha çok kitleMeclis üyelerinin siyasal kökenilgi duyduklan duşunülebilecek lerine bakıldığında genel olarak dır. Bu grubun da ikinci nesil göç sel göç hareketinin "seçkin'Meri İş ve eğitim doğrudan doğruya inşaatla ilgili yarıya yakın bir kesiminin (yüzmen olarak kabul edilmeleri ha ni temsil etmektedirler. Bunu şimBuraya kadar aktanlan verilerişlerde çalışanlann oranı ise yuz de 46) geçmişte hiçbir partiye üye linde, birkaç nesildir tstanbul'da di aktaracağımız verilerden daha den meclis üyelerinin önemli bir de 28.4'tur. Bu mecliste özellikle olmadıklan anlaşılmaktadır. Bu AMAP yaşayan ailelere mensup olanlann açık olarak izlemek mumkündur. kesiminin küçuk kent ya da kasaTOPUM SHP dikkati çeken nokta ücretlilerin durum esas olarak ANAP grubu oranının sadece vüzde 12 olduğu Meclis üyelerinin kökenlerini ba balarda yaşayan altorta tabaka ÜçeBşk. Tbplam S % Ûye Ûye % Ûye (memur, işçi, emekli) oranının için geçerlidır. Meclistekı ANAP görülmektedir. Bu yönü ile mec balanmn eğitim ve iş durumlarıy kökenli ailelerden geldikleri ortayüzde 13.4 olmasıdır. Bu niteliği grubunun yüzde 6O'a yakın bir Büyük İnşaat, Ticaret imalat 17.1 3 10 13 2 7.7 lisin daha çok kente sonradan yer la ilgili sorulara verdikleri cevap ya çıkmaktadır. Genellikle goçle 15 14.7 ile meclisi bir "girişimciler kesiminin siyasal yaşama yeni kaKüçükOrta Inş Ticaret Imalat 30 447 13 50.0 47 4 34 46.1 leşen gruplann temsiicilerinden lardan aktarmaya devam edelim. nüfus kaybeden yorelerde topmeclisi" olarak kabul etmek tıldığı anlaşılmaktadır. ANAP'lı Serbest meslek, htzmeöe ilgili Meclis üyelerinin sadece lumsal olarak devingenlik sağlaoluştuğu söylenebilir. mümkündür. büro sahıpleri 11 2 13 17.1 8 308 21 üyelerin yuzde 25'i AP, yüzde 1 l'i 20.6 Meclis üylerinin doğum yerle 28.4'ünun babası hiçbir formel ma umudunu goremeyen, dolayıMemur (kamu.^zel) 2 3 5 6.6 5 43 sıyla göçün oluşturduğu erozyonrine daha aynntılı olarak bakıldı eğitim almamıştır. Buna karşıhk Buraya kadar aktanlan veriler ise CHP üyeliğinden gelmektedir. Esnaf 2 2 2.6 2 2.0 ğında kitlesel göç hareketinin bas babası ilkokul mezunu olan üye la göç kervanına katılan taşralı den meclis üyelerinin köken ola Ancak bunun yanında görüşmeİşçi 1 18 09 1 kın olduğu yörelerden gelenlerin lerin oranı yuzde 31, ortaoğrenim küçük esnaf, tuccar ya da memur rak iki önemli niteliğe sahip ol ler sırasında uyelerden bir kesimiEmekli, ev kadını ışsiz 9 108 9 11.8 2 7.7 11 ağırlıklı olduğu görülmektedir. görmüş olanlann oranı yine yüz ailelerin çocuklan oldukları gözdukları anlaşılmaktadır: "Göç et nin geçmişte üye olmasalar bile Toplam 64 12 76 100.0 26 100,0 102 100.0 Meclis üyelerinin yansı göç vere de 31 ve yükseköğrenim görmüş lenmektedir. Ancak bu grubun miş olmak" ve "girişimcilik". Bu bir zamanlar CHP sempatizanı rek nüfus kaybeden illerden gelgrubun \ itle göçunun tipik tem olduklan da anlaşılmaktadır. Bu mektedir. Ancak bu illerin Îstansilcileri olmayışlan ve daha çok nedenle mecliste bir zamanlar sosAYVALIK bul'a verdikleri göç ile meclis üyekitlesel goç akımı içinde yer alan yal demokrat eğilime sahip olan ASLİYE HUKUK lerinin geldikleri bölgeler arasın"göreli olarak" iyi konumda üyelerin oranı biraz daha yuksek HÂKİMLİĞİNDEN da birebir bağlantı kurmak zorolanlardan oluşmalan da bunlarla olabilir. Ancak genel olarak babağıntılı bir başka nitelikleri ola kıldığında ANAP'ın İstanbul Bedur. Bazı böigelerin ve bazı illeDosya No: 1988/67 rak dikkati çekmektedir. Bu bö lediyesi kadrolarının, her zaman rin daha ağırlıklı olarak mecliste Davacı Osman Dohman lümde kısaca bu grubun siyasal sözü edilen dort eğilimden ikisivekili tarafından davalı Fahtemsil edildikleri anlaşılmaktadır. rettın Aldağ aleyhine açılan kokenleriyle ilgili bilgileri aktara ne liberal ve sosyal adaletçi daTablo 2'de meclis üyelerinin alacak davasında, 22.4.1987 rak kokenleriyle ilgili tabloyu ta ha yatkın olduğu görülmektedir. doğduklan bölgelerle tstanbul'da tarihli protokolde davacı Osnıamlamaya çalışacağız. SHP'li uyelerin~yüzde 89'u ise yaşayan nüfusun doğduklan bölman'ın 06 HZ 899 plakalı vaGerek ANAP ve gerekse de CHP üyeliğinden gelmektedir. geler karşılaştırmalı olarak göstesıtaya ortak olmak için SHP'ye mensup üyelerin yerel se Ancak bunlann bir kesiminin rilmektedir. Burada göze ilk çar2.000.000 TL. taahhut edeçimlerin yapıldığı dönemde ön se CHP üyeliğinden önce uğrencilik pan nokta İstanbul doğumlularek 1.000.000 TL.sinin peşin cim sonucu olarak değil, doğru vıllarında daha solda partı ya da nn oranının düşuklüğüdür. Buverildiği yaalı olmakla, dadan doğruya parti tarafından se akımlara sempati duymuş ve nun yanında Karadeniz doğumluvalı Fahrettin Aldağ'ın ducilmış adaylardan oluştuğu bilin 1970'lerde kabuk değiştiren lann oranının yüksekliği de dikruşma günu olan 30.3.1989 günü saat 09.00'da Ayvalık mcktedir. Bu kadroların CHP'ye uye olmuş kimseler olkati çekmektedir. Karadeniz Adliyesi'nde hazır bulunması "seçilrae" mekanizmaları her iki dukları anlaşılmaktadır. Bu grudoğumlular içinde Trabzon ve Rive imzanın kendisine ait olup partide farklı özellikler taşımak bun SODEP'in kurulma aşamaze'de doğmuş olanlar aynca dikolmadığırun, duruşmaya geltadır. O dönemde iktidar partisi sında önemli oldukları anlaşılkati çekecek kadar yüksektir. Bu mediği taktirde imzanın kenolan ANAP'lı liderlerin hemen maktadır. iki ilde doğmuş olanlann meclisdisine ait olacağının kabul her ilçede, ANAP uyesi olsun olteki oranı yüzde 17, kent içindeedileceği hususu ilanen tebmasın "iş bitirici, enerjik. genç, Yaruı: SiyaseCin ki oranı ise yüzde 4'tür. Bazı illiğ olunur. iyi eğitim görmüş ve cebi ılolu" yerelleşmesi lerden gelenlerin kentsel politikayla daha fazla ilgilendikleri, en azından bu mecliste daha fazla yer İLAN almış olduklan gözlenmektedir. ESKİŞEHİR 1. ASLİYE CEZA Bunun nedenleri ve kent politikasına girişteki mekanızmalar daha MAHKEMESİ'NDEN BİLDİRİLMİŞTİR ilerde açıklanacaktır. /.ıyapa>a Cad. No 2O8'de eknıek fııım ısleıcn Onıer Huruk oğlu • Bağımsız sosyalist adaylar • Edebiyatta İstanbul • İlhan Arse! ile Şeriat ve 1965 D.lu OSMAN KÜRŞAT DLMIRDOGhN vcOnıer Faruk o£Kadın kitabı üzerine • Galatasaray • Deniz Gökçe ve Metin Gür Monaco Göç seçkinleri lıı, 1967 D.iu NECM1 DEMİRDOĞEN Cahit Külebi maçını değerlendirdi • Şiirt boşalıyor • Sosyal patlamaya karşı TİSK'in Mahkemenıi/ııı 1.2.1989 tarih 1988/7L' E. I9S9 19 K. savılı ilamı Anılar: 1500 lira (KDV içinde) Îstanbul'a gelen goçle meclisteile TCK. 363 1, 647/4 maddesi gereğince 5^.333 lıra ağır pâra cezaçözümü Çağdaş Yayınlan Turkocağı ki üyelerin kökenleri arasında besına mahkuın edilmiş ve bu ceza 9.2.1989 larıhmde kesınle>miştir. Cad. 3941 Cağaloğlutstanbul lirli bir bağlantı kurmak mumkun TCK. 402 2 maddesi gereğince ılan olunur. 13.2.1989 TABLO 4 / EGİTİM DURUMLARI TABLO 5/ NE İŞ YAPIYORLAR 2000'e Dogru "Şeytan Ayetleri"ni tartışmaya çağırdı. Turan Dursun, "Ben varım" dedi. Diyanet İşleri, İlahiyat Fakültesi, Islamcı düşünürler ve sağ basın tartışmaya çıkmadı. En güvenilir İslam kaynaklarından "Şeytan Ayetleri". Buhari, Suyuti, İbn Hacer... SEÇKİNLERDEN SEÇİM TOTO İSLAMCILARIN PEHLİVANI YOK BİR YEREL YÖNETİM DENEYİ: FATSA BUGÜNKÜ ADAYLAR: "TERZİ FİKRİ GİBİSİ GELMEDİ" ASİL NADİR'LE HÜRRİYET ARASINDA ÇAKAN ŞİMŞEKLER ESKİ DEMOKRATLAR KULÜP KURUYOR IÇİSEVDA DOLU YOLCULUK CEMAL SÜREYA, BANKER BAKO'YU YAZDI TURİZM DÖVİZİNİN YÜZDE 30'U DIŞARIYA KAÇIYOR