Katalog

22 ŞUBAT1989 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3 Çekoslovakya'da 55 rejim muhalifi dün yargılanmaya başlandı Çek yazara 9 ay hapis Beyuz Saray Toıcer'da kararh tVASHINGTON (AP) ABD Başkanı George Bush, Savunma Bakanlığı adayı John Tower ile ilgili FBI'nın son raporunu inceledikten sonra bakan olmasını engelleyecek herhangi bir gerekçe olmadığmı söyledi. Basın sözcüsü Marlin Fitzvıater, başkamn 140 sayfahk raporu okuduğunu belirterek "Tower'in atamasının onaylanmaması için hiçbir neden yok" dedi. Fittv/ater, "Başkan, Tov/er'in atamasının en kısa zamanda onaylanmasmı istiyor" dedi. DJŞ Haberler Servtsi Çekoslovakya'da dün aralannda oyun yazan Vaclav Havel'in de olduğu 9 muhalifın yargılanmasına başlandı. Havel 9 ay hapis cezasına çarptınldı. Duruşmadan 24 ssaat önce Başbakan Ladislav Adamec, muhalif çevrelere "gerçek bir diy«log" çağnsmda bulundu. Mahkeme önüne çıkartılan tutuklu dokuz sanığın yanı sıra 46 sanık da tutuksuz olarak yargılanıyor. Insan haklan konusunda Helsinki Antlaşması çerçevesinde geçen ay vanlan anlaşmadan sonra Doğu Bloku ttlkelerinde muhalif çevreler aleyhine açüan ilk büyük dava olan dünkü yargılamada dokuz kişi ocak ayında düzenlemiş olduklan bazı protesto gösterilerinden ötürti ifade verdiler. Aralarında oyun yazan Vadav Ha DUN1ADA BUGUN ALISIRMEIN Batı'nın İki Yiizii Salman Rüşdü'nün "Şeyian Ayetleri" olayında midenizi en fazla bulandıran yan nedir? Yapıtı daha okumamış olan, üstelik de okumasına dahi olanak bulunmayan (çünkü bir bölümü kara cahildir) insanların sokaklarda bilmedikleri bir yapıt hakkında sonu ölüme kadar varan nefret gösterileri yapmaları mı? Bir romanın yazannın düşüncelerinden dolayı suçlanması ve bir yaprtın, bazı bağnazları kızdırdığı için yasaklanması mı? Başka bir deyişle düşünceye ve yaratma özgürlüğüne getirilen kısıtlama mı? Bir insanın yirminci yüzyılın sonuna doğru yazdığı bir kitap dolayısıyla, doksanına merdiven dayamış, ama kana susamışlığı hâlâ süren bir ihtiyar tarafından sorgusuz sualsiz ölüm cezasına çarptırılması mı? Bir devletin yetkili resmi kişilerinin başka devletlerin toprakları üzerinde uluslararası terorizme çağrı çıkarması mı? İlk emri öldürmeyeceksin olan dinlerin, yetkili kişilerinin yirminci yüzyılda bile din ve Allah adına "katli vaciptir" diyerek, ölüm cezaları biçmelerindeki çarpıklık mı? Özgür düşüncenin, böylesine bir haydutluk karşısında eli böğründe kalması mı? Avrupa'nın, İngiltere dışında, tepkisindeki iki yüzlülük mu? Özal iktidarının iki milyar dolar hatırına Türkiye Cumhuriyeti'nin ana düşüncesinin tam karşıtı olan ve haydutluğun egemenlik kurduğu bir ülke ile hâlâ daha yakın ve daha sıkı ılişkiler geliştirmek için, Türkiye Cumhuriyeti'ne ve duşünce özgürlüğüne bunca saldırıda bulunulmasını içine rahat rahat sindirmesi mi? Eğer bunların hiçbiri sizi öfkelendirmiyor ya da tiksindirmiyorsa, o zaman söylenebilecek bir şey yok demektir. Yok öyle değil de, burada ileri sürülen durumların bazılarına karşı çıkryorsanız, onda haksız olduğunuzu kimse iddia edernez. Gerçekten de, örneğvn Özal iktidarının İran'a karşı tutumunun eleştirilmesini de eleştirebilir ve "uzağa gitmeye gerek yok, 'Köşk'e gelip yerel seçim aday listesinin saptanmasında basrolü^oynamış olan, birader Korkut da, Türkiye Cumhuriyeti'nin ana düşüncesine Humeyni ve yandaşlart kadar karşı olduğuna ve ANAP'ın içinde gittikçe egemenliğini pekiştiren bir grubun da, laikliği baltalamak için elinden geleni yaptığına göre bizim 1 kimseye 'tan eyleyecek halimiz yok, hem Türkıye'de düşünce özgürlüğü var mı, Türkiye'nin egemenleri düşünceye saygı gösterip, özgüriük tanıyorlar mı ki, başkalannı bu yüzden kınasın?" derseniz kimse size karşı çıkamaz. Gerçekten, olaya bu açıdan yaklaşıldtğında iki ülkenin iktidarı da aynı durumdadır. Aynı biçimde, eğer olaya düşünceye konan kısıtlama açısından yaklaşırsanız, haydutluğun egemen olduğu iran kadar, demokrasi olduğunu ileri süren Hindistan'ı da ayıplamanız gerekecektir. Yaprrj daha okumamış insanların nefretini kınarken de, RP'nin Urfa Belediye Başkanı Ibrahim Halil Çelik'i de olaya katmanız gerekecek. Çünkü o da, Salman Rüşdü'nün ölmesi gerektiğini söyleyebiliyor. Salman Rüşdü'nün ölmesi gerekiyormuş, ama o buna karşıymış, çünkü kendisi Türkiye Yazarlar Birliği üyesiymiş. ibrahim Ağa'nın açıklamasını okuyunca RP hakkında olduğu kadar, Türkiye'de egemen kılınmak istenen şeriat düzeni hakkında da bir düşünce sahibi olabilirsiniz. Dinlerin öldürme emrine karşın, "din adamlarının" cinayete fetva veımelerini de, dinlerin özüne bağlamak yanlıştır diye düşünenler de haksız değiller. Çünkü olaya bu açıdan yaklaşmayan nice Müslüman çıktı ve seslerini de duyurdular. Bir devletin yöneticilerinin terorizme ve cinayete çağrı çıkarmaları, Türkiye gibi tepkisiz iktidarların işbaşında olduğu ya da İran benzen haydutluğun sultasında yaşayan ülkeler dışında bütün dünyada tepkiyle karşılandı. Avrupa ülkeleri ise daha ileri giderek İran'daki büyükelçilerini geri çağırdılar. Karar ilk bakışta olumlu görünüyor, tepki gecikmeden gösterilmiş izlenimi uyandırıyor. Ama olaya daha yakından eğildiğinizde, Avrupa'nın da İngiltere dışında, sınırlı bir tepkiyle yetindiğini, Humeyni yonetlminin anlayacağı yürekliliği gösteremediğini anhyorsunuz. İran olayında yürekli davranan İngiltere'nin de yıllar boyu Güney Afrika konusundaki davranışlarını anımsayanlar, Londra'nın son kararlılığının da, majestelerinin ülkesini tam anlamıyla temize çıkaramadığını göreceklerdir. işte bu noktada Batı'nın iki yüzünün ayrılığı beliriveriyor. Bir yanda ölüm tehditlerine aldırmadan kitabı ortak sorumluluk altında basmaya çalışan kuruluşlar, düşünceyi kaba kuvvete karşı savunmada gözünü kırpmayanlar, öte yanda ise politik ve ekonomik çıkar hesaplarının pısırık tepkilerle yetinmeye zorladığı iktidarlar. Aynı anda özgürlüğün ve emperyalizmin odağı olmanın çelişkisini, şimdi somut bir olayda, bir kez daha yaşıyor Batı. Bu çelişki de petrol kuyularının üstüne oturmuş olan kimi haydutların tüm dünyayı istediği gibi tehdit etmelerine yol açabiliyor. Yoksa olayın en iç bulandırıcı ve umut kırıcı yanı bu mu dersiniz? • Kdz. Ereğli Askerlik Şubesi'nden aldığım kimliğinıi kaybetıim, hukümsuzdur. VİLDAN KIRAÇ Bayanlar çocuk bakarak Ingilizce öğrenmeyi AuPairlik yaparak gerçekleştirebilirsiniz. 1 158 53 421 161 43 87 PORTRE Mahkeme dnüae çıkartılan dokuzu tutuklu toplam 55 "rejim muhalifi'' arasmda önde gelen Vaclav Havel, 52 yaşında bir oyun yazan. Ancak oyunlan başka ülkelerde başarıyla sahnekndigj halde kendi ülkesinde yasak. Bu yüzden Havel rnunalefetin Simgesi konumuuda bulunuyor. OyunJannın sahnelenmesine vel'in de bulunduğu dokuz sanık 16 ocak gttnü Sovyet işgalini protesto için kendini yakan öğrenci Jan Palaca'ın anısına düzenienen gösteriler sırasmda "otoritelere direnmek ve görevü memoru engelleınek"ten gözaltına alınmıştı. Oyunları ülkesindeyasak izin verilıpemekle birlikte bir süredir kitaplannı kitapçıiarda bulmak mümkün. Havel'in asıl ününü yapan, yapıüarından çok başkalannın suskun kaJdıklan sırada onun dobra dobra görüşlerini açıklaması ve iktidara kafa tutmayı g6ze alması. Geçen 10 araiıkta Prag'da düzenienen büyük bir protesto gdsterisiode, VACLAV HAVEL katılarüann alloş tutuıkları ve adını sempatiyle haykjrdıklan tek kisi Havel olmuştu. Ünlü bir mühendisin oğlu olan Havd'e ailesinin burjuva geçmişinden ötürü 1950'terde üniversite kapılan kapatünuştı. Kendi kendini yeuştiren Havel, Çekoslovakya'da bir küitür patlaması oldugu yıllarda çok sayıda fîtm yaptı ve eser verdi. ne gerek Batılı ülkeler gerekse Macaristan ve SSCB çeşitli yollardan tepki göstermişler ve sanıkların serbest bırakılmalannı istemişlerdi. Çekoslovakya'da da 70 aydın başbakana bir mektup göndererek diyalog çağnsında bulun muş ve tüm siyasal rnahkumlann serbest bırakümasıru istemişti. AP'nin haberine göre Başbakan Ladislav Adamec, parti organı Rude Pravo Gazetesi'nde yayımlanan bir çagnsında, "Sosyalizme yarancı otarak yardıma o4mak isteyen herkesle diyalog k»rmayı gerçekten istiyoruz" dedi. Komünist Partisi'nin doğnı yolda olduğunu söyleyen Adamec, buna rağmen "daha öoce bilinmeyen sonınlaria karşılaştıklannı" ve zaman ilerledikçe bu sorunlarla nasıl basa çıkacaklannı öğrendiklerini söyledi. Bazı Doğu Bloku ülkelerinden de gelen kınama seslerine kulaklannı tıkayan Çekoslovak yetkililer bu tavırlannı "yasalan her zaman ve her yerde aynra yapmadan uygulamak geregi"yle izah ediyorlar. Gozlemciler savonın yargüama sırasmda isteyebileceği maksimum cezanın yansını talep ettiğini bu durumun mahkemenin ağır ceza vermek eğiliminde olmadığı anlamına geldiğini belirtiyorlar. Haklannda dava açılması üzeri Kosova kaynıyrtr BELGRAD (AP) Yugoslavya'nın Kosova eyaletinde Trepca maden ocağmda işçilerin hükümeı politikasını protesto amacıyla açlık grevine gitmeleri ile başlayan olaylar büyüyor. Dün binlerce Arnavut daha Trepca maden işçileri ile dayamşma içinde olduklarını göstermek için greve gitti. Bazı işyerlerinde de açlık grevi başlatıldığı bildirildi. AP muhabirinin telefonda göruştüğü resmi kaynaklar Kosova'nm genel grevin eşiğinde olduğunu söylediler. Şuracla hükümet krizi Utş Haberier Servisi Afgan mücahit örgütleri 11 gündür sürdürdükleri Daruşma Meclisi (Şura) toplantüannda geçici hükümet konusunda somut bir ilerleme kaydedemezken Cemiyeti tslami lideri ve "Pansir Aslanı" lakabıyla tanınan Ahmed Şah Mesud, Ahmed Şah başkanüğında bir hükümeti tanımayacağıru açıkladı. Afganistan'da Necibullah yönetimi, mücahitlere karşı Kabil'i savurunak amacıyla aldığı önlemleri sertleştiriyor. Pakistan'ın Rawalpindi kentinde toplanan Afgan mücahitleri şurasının, geçici hükümet kurulması yolundaki krizi sürüyor. Başbakanlık için Ahmed Şah'ın önerildiği geçici hükümetin, diğer bakanlıklan konusunda da ılımlı ve radikal gruplar arasında henüz anlaşma sağlanamadıjı bildiriliyor. Bu arada'Panşir Asjanı' olarak tanınan Cemiyeti tslami lideri Ahmed Şah Mesud'un, önceki gece yayımladığı bir bildiriyle, Ahmed Şah başkarüığmda bir hükümeti tarumayacağı duyuruldu. Ancak Mesud, Şura'yı reddetmediğini bildirdi. Bazı mücahit kaynaklan, Ahmed Şah'ın basbakanhğına Mesud'dan başka ılımlı görüşleriyle tanınan Ahmed Geylani'nin de karşı olduğunu kaydediyorlar. Mücahit komutanı Mesud, AhmetŞah'ın başbakanlığını tanımıyor Şevardnadze üeArens bugün görüşüyor KUDÜS (AP) SSCB Dışişleri Bakam Eduard Şevardnadze'nin Ortadoğu gezisi sürerken, Israil Başbakanı lzak Şamir, Kahire'de Mısır, Sovyetler Birliği ve tsrail arasında sürdürülmekte olan temaslann Ortadoğu banşı için yararlı olacağını umut ettiğini söyledi. tsrail Dışişleri Bakanı Mosc Arens'le Eduard Şevardnadze bugün Kahire'de görüşecekler. Şamir dün resmi bir gezi için I ransa'ya gitmeden önce lsrail Televizyonu'nda yaptığı konuşmada, "Belki de Ortadoğu banş surecinde daha yoğun bir döneme giriyoruz. Çok iyirnser olamıyorum ama Kahire'de tsrail, Sovyetler Birliği ve Mısır arasındaki lemaslann yararlı olacağını umut ediyorum" dedi. J^AHİRE Yeni başbakan Öte yandan Kabil Radyosu, Afganistan'da yönetimdeki tek Şii Müslüman olan üst düzeydeki p o litbüro üyelerinden 52 yaşındaki Sultan Ali Kishtınand'ın başbakanlığa atandığını bildirdi. Sultan Ali Kishtmand, daha önce 7 yıl başbakanlık görevinde bulunmuştu. Necibullah yönetimi aynca olağanüstü hal uygulamasımn ardmdan mücahit saldınlanna karşı daha sert önlemler alacağını bildirdi. Kabil'de düzenienen operasyonlarda ise mücahitlere destek olduğu öne sürülen çok sayıda kişi ile patlayıcı madde ve silah ele geçirildiği bildirildi. Nakasone hesap vermeye hazır TOKYO (AP) Eski Japonya Başbakanı Yasuhiro Nakasone borsa skandalı ile doğrudan ilişkisi olduğu şeklindeki iddiaları yalanladı. Amerikan CBS televizyonuna konuyla ilgili olarak ilk kez bir açıklama yapan Nakasone, "Skandalla iddia edildiği gibi bir ilişkim olmadı" dedi. Nakasone, iktidardaki Liberal Demokratik Parti'nin muhalefetin istediği soruşturmanm yapılmasmı gerekli gördüğü takdirde parlamentoda hesap vermeye hazır olduğunu da bildirdL Grev ve lokavtlar kapıda Sağ koalisyon hükümeti, ücret artışlarımn öteki Avrupa ülkelerindekinin üstünde olduğunu öne sürerek bu yılki toplusözleşme görüşmelerinde ücretlerin düşürülmesinin tartışılmasını istedi. FERRUH YILMAZ KOPENHAG Danımarka geniş çapta grev ve lokavt eylemleriyle karşı karşıya. Şubat ayının ilk haftasında başlayan ara toplusözleşme göruşmeleri bir çok ana ış kolunda anlaşınazlıkla sonuçlanarak kesildi. Işçi örgütleriyle işverenler arasındaki anlaşmazlık noktalarırun başında daha çok ücret artışı ve iş piyasasında devletten bağımsız bir emeklilik sistemi oluşturulması geliyor. Sendikaların yuzde 45 oranındaki ücret artışı ve emeklilik sistemi oluşturulması istemi, işverenler tarafından Danimarka'nın dış ülkderle rekabet gücünü azaltacağı gerekçesiyle kabul edilmiyor. Bu durumda devreye hükümetin atadığı tarafsız bir "arabuluca" girmiş buluı uyor. Arabulucu her iki tarafa çeşitli öneriler sunarak tarafları uzlaştırmaya çalışıyor. Arabulucunun da çabaları sonuç vermezse sendikalar ikinci grev uyansını yapacaklar ve hükümet görüşmelere toplusözleşmeleri yasa yoluyla belirlemek şeklinde müdahalede bulunmazsa, Danimarka'da hayat mart ayı ortalanndan itibaren felce uğrayacak. 1982 yılından beri işbaşında bulunan sağ koalisyon hükümeti, iktidara geldiğinden bu yana sıkı bir ücret politikası izlemiş olmasına rağmen '87'deki genel seçimler nedeniyle ücret artışlannın bu ka DANMARKA hnhausen esrara bulaştı OFFENBURG (AA) Libya 'da kimyasal silah ürettiği öne sürülen Rabta kimya fabrikasının yapımına katılmakla suçlanan Alman ImhausenChemie fırmasının adı, esrar kaçakçılığı olayına da karıştı. Firmada görevli iki kişiden esrar yapımmda kullanılan kimyasal maddeyi almakla suçlanan iki Amerikalının geçen hafta tutuklandıklan bildirildi. Bilindiği gibi Şamir son zamanlarda tutumunu yumuşatarak, lsrail M Araplar arasındaki görfrçe melerin büyuk devletlertn gözetiminde yapılmasmı kabul etti. lsrail Başbakanı, FKÖ ile görüşmeyi kabul etmiyor. Moskova ise Ortadoğu için tüm ilgili taraflarla FKÖ'nün de katılacağı bir uluslararası konferansın toplandar yüksek tutulmasına, iktisatçı ketimi kısmayı ve dış ticaret açı masını istiyor. Şevardnadze ile iann Danimarka'nın diğer ülke ğını kapatmayı başarabilmiş de Moşe Arens'in bugün yapacaklan görüşme, iki Dışişleri Bakanı'nın lerle rekabet gücünü azaltacağı ve ğil. dış ticaret açığıru arttıracağı geDış ticaret açığının kapatıla bu yıl içindeki ikinci buluşmaları rekçeleriyle kesin olarak karşı çık bilmesi için sıkı bir ücret politika olacak. Şevardnadze ile Arens malanna rağmen ses çıkarmamış, sıyla tüketımın kısılması ve üretim ocak ayında da Paris'te toplanan hatta destekler bir tutum lakııı maliyetinin düşurulerek Danimar kimyasal silahlar konferansında mıştı. '87 toplusözleşme görüşme ka ihraç mallannın fiyatının dü bir araya gelmişlerdi. lerinden sonra yazılı olmasa da şürülmesini hedefleyen hükümet, Şevardnadze, önceki gece Kaüzerinde anlaşma sağlanmış görü bu yılki toplusözleşme görüşmenen noktalardan biri de Danimar lerinde ücret artışına kesinlikle hire'de onuruna verilen yemekte ka'daki ücret artışlarırun diğer ül karşı çıkıyor. Bu nedenle de Baş Israil'e atıfta bulunarak, "Ortakelerdeki ücret artışlannı geçme bakan, Danimarka'da âdet oldu doğu'da banşın kDrnlmasına katmesi, yani yuzde 45 orarunda tu ğu üzere yılbaşı konuşmasında kıda bulunacak tüm tarafiarla yapıcı Uişkilere girmeye hazır tulmasıydı. havaya bir "deneme balonu" olduklarını" söyledi. göndererek tepkileri ölçmüş ve ücAncak sağ koalisyon hükümetinin muhafazakâr başbakanı Po ret artışlarımn diğer ülkelerdekiöte yandan işgal altındaki ul Schlüter, görüşmelerin beklen ni geçmeyecek şekilde, yani yüz Arap topraklannda Filistinliler'diği gibi sakin geçmeyeceğine iliş de 45 oramnda arttınlmasıru bek in grevi devam ediyor. Gazze ve kin ilk sinyalleri yılbaşı konuşma leyen sendikalara da ilk uyansını Batı Şeria'de işyerlerinin kapaıısında verdi. Schlüter, toplusözleş göndermiş oldu. Hükümetin üc dığı ve ulaşımın felç olduğu bilme görüşmelerinde ücretlerin ret artışı yapılmaması için siyasi diriliyor. önceki gün çıkan çatışarttınlmasının değil, düşürülme müdahaleye hazır olduğu sinyalini malarda ise tsrail askerlerinin 20 sinin tartışılması gerektiğini söy vermesi, oldukça sakin ve sorun Filistinli'yi yaraladığı bildirildi. suz geçrnesı beklenen toplusözleş Yaralananlar arasında 7 yaşındaledi. Hükümet bugüne kadar al me görüşmelerinin çıkmaza gir ki bir çocuğun da bulundugu hadığı bütün öntemlere rağmen tü mesine neden olmuş görünüyot. ber verildi. Mücahitlenn kuşatması altındaki Kabil'de Necibuilati yönetimi yanlılan önceki gün bir gösteri düzenlediler. Gösteride yapılan konuşmalarda, Kabil hükümetinin Sovyet birlikleıi olmadan da mücahirjere karşı durabilecefii ve başkentt savunabileceği belırtildi. (Fotoğraf: REUTER) "AnaBritannica Anatomi Atlası" Türkiye'nin tek evrensel ansiklopedisi AnaBritannica'nın, okurlan için, Amerika Birleşik Devletleri'nde özel olarak hazırlattığı "AnaBritannica Anatomi Atlası" bayilerde. AnaBritannica Anatomi Atlası, insan vücudunun çeşitli sistemlerini, bütün bölümlerini ayrıntılarıyla veriyor. Şeffaf ve renkli olarak basılan AnaBritannica Anatomi Atlası, kadın ve erkek vücutlannı ayn ayn şemalarla gösteriyor. Bütün organları Türkçe, Ingilizce, Latince adlanyla tanıtıyor. Türkiye'de bugüne kadar eşi görülmemiş güzellikteki bu çok önemli bilgi kaynağını almayı unutmayın. AnaBritannica'nın 12. cildini mutlaka Anatomi Atlası ile bütünleyin... Bilgi hazinenizi zenginleştirin. Şeffaf, renkli, aynntılı AnaBritannica satıalanna önemli duyurn: 1. ABD'de özel olarak hazırlatılan Anatomi Atlası, piyasaya AnaBritannica fasikül okurlannın sayısı kadar verilmiştir. 2. Yaklaşık maliyet fiyatıyla satılmaktadır. 3. AnaBritannica'nın 12. cildine girmesi öngörülmektedir. Bu nedenlerle, AnaBritannica Anatomi Atlası'nın öncelikle ve özellikle AnaBritannica okurlanna ulaşması gerekir. Satıcılanmızdan, Anatomi Atlaslannı, AnaBritannica'yı düzenli olarak alan müşterilerine satmalannı. artan olursa diğer talepleri karşılamalannı önemle rica ederiz. AnaBriteMika AıuHomi Atlası şeffaf korayucu ambalajının içinde KDV dahil 7.500 TL Ana Yayınalık A.Ş. Büyükdere Cad. Üçyol Mevkii, Maslak 80725 İSTANBUL Tel: (1) 176 95 80 (4 hat) Teleks: 26534 rada tr Faks: (1) 176 27 67 Ana Yayıncıhk A.Ş. ve Encyclopaedia Britannica, Inc. işbirliği ile yayımlanmaktadır.