Katalog

30 KASIM 1989 DIŞ HABERLER CUMHURİYET15 ÇEKOSLOVAKYA Çekler Parti'den 'öncülüğü' aldı Parlamento dün yaptığı tarihi toplantıda, Komünist Parti'nin 'öncü rolüne' ılişkin anayasanın 4. maddesinin kaldırılmasına oy birliği ile karar verdi. Tüm egitimin MarksizmLeninizm temeline dayanmasmı öngören anayasanın 16. maddesi de kaldırıldı. Dış Haberler Servisı Olaylann buyuk bir hızla geliştıği Çekoslovakya'da parlamento, dün yaptığı tarihi toplantıda Komünist Partisi'nin öncu rolunün kaldırılmasını oybirliği ile kararlaştırdı. Böylece Komunist Parti'nin 40 yıllık ıktidar tekeli sona ermiş oluyor. 350 uyelı parlamentoda oybirliği ile alınan karar uyannca anayasanın 4. ve 16. maddeleri kaldınhyor. 4. raadde. "Komünist Parti'nin oncti rolu"nü guvence altına alıyor, 16. madde ise tum eğitımin MarksizmLeninizm temeline dayanmasını öngöruyor. Başbakan Ladislav Adaroec, önceki gün muhalif Sivfl Forum hareketınin üyeleri ile göruştukten sonra Komünist Parti'nin iktidar tekelinın sona erdirilmesinı önermişti. Parlamento televizyonundan naklen yayımlanan dunku toplantı sırasında, 17 kasımda başkent Prag'daki gösterilerde polisin şiddet kullanması ile ilgili olarak bir soruşturma komisyonu kurulmasını da onayladı. Çekoslovakya'ya ilişkin diğer bır gelişmede de, bır yıla kadar serbest seçimlerin yapılabıleceği belirtıldi AP'nin habenne göre politbüro üyesi V»sil Mohorita, dün başkent Prag'da duzenlediği basın toplantısında, "Komnnist Partisi, iktidar tekelinden vazgeçmeye karar verdiğine gore serbest seçimler bir yıla kadar yapılabilir" dedi. Mohorita, bu açıklamayı bir gazetecınin Çek halkımn ne zaman oyunu ozgurce kullanabileceği yolundaki sorusu uzenne yaptı. Mohorita, bu soruyu şöyle yanıtladı: "Önce yasalan degiştirmemiz gerekiyor. Bıiyuk bir ihtimalle bu bir >ü içinde gerçeklesir ve serbest ieçimlere gideriz. Tek partiırin iktidar tekelinin devam etmesini istemiyoruz." tstifasını istedi öte yandan Çekoslovakya'da en büyuk muhalefet grubu olan Sivil Forum, Devlet Başkanı Gustav Husak'ın istifa etmesini ve 3 aralıkta kurulacağı açıklanan yeni hükümetin serbest seçimler yapmasını istedi. Yeniden kurulmasma karar verilen hükumetle, Sıvil Forum heyeti arasında önceki gunkü görüşmelerden sonra televizyonda bir açıklama yapan grubun sözcusu Jiri Kanturek, toplantıda verdikleri tavizleri ve ye ni taleplerinı açıkladı. Kanturek'in televizyonda iki dakika sureyle göruşlerinı açıklama: ı ile muhalefet ilk kez resmı basın yayın organlarında yer almış oldu. Kantürek, Başbakan Ladislav Adamec"in muhalefetin resmi basın yayın organlanndan yararlanmasını, kendı gazetelerini yayımlamalannı ve politik tutuklulatm tnsan Hakları Günü olan 10 aralıkta serbest bırakılmalarını sağlamaya söz verdiğini de kaydetti. Kanturek, toplanma ve dernek kurma, basın, din ve ıfade özgürlügünün sağlanması ve Komünist Parti'nin yarı askeri gucü olan halk milislerinin dağıtılması gerektiğini de belirttı. önde gelen muhaliflerden Jiri Dienstbier de duzenledıği bir basın toplantısında, durumu sakinleştireceğini belirterek Hu sak'ın ıstifasım istedi. Husak, 1968'deki reform hareketınin bastmlmasında önenüı bır rol oynamakla suçlanıyor. Sivil Forum, ayrıca 1968 Prag Bahan reformlannın "yarârsız" olduğu biçimindeki resmi göruşun de derhal değişlırilmesıni istedi. Sovyet askerierinin çekilmesi Bu arada Başbakan Ladislav Adamec, ülkedeki Sovyet birlıklerinin çekilmesi konusunda SSCB ile "en kısa zamanda" goruşmelerin başlatümasını istedi. Adaraec, televizyonda yaptığı konuşmada, Sovyet askerierinin gen çekılmesinin Avrupa'da silahsızlanma sureci çerçevesinde gerçekleştirilmesi gerektiğini belirttı. FEDERAL ALMANYA Moskova, Kohl'ün önerisine sert tepki gösterdi nıltuda bir adım atmadan önce, halklannın duşuncesiai almalıdır" dedi F. Almanya'nın 4.5 mılyon tirajlı Bild Gazetesi dün 1. sayfasını yine Alman bayrağının renkleriyle donatmıştı. SiyahKırmızıSan renklerde yeniden birleşme kelımesi surmanşetteydi. Altında ise "Ük adım atıldı" sözleri okunuyordu. Başbakan Helmut Kohl, gerçekten de meclıste yaptığı konuşmada on aşamalı planın sadece bir konfederasyonu değil, son aşamada birleşmeyi hedeflediğinı açıkça vurgulamıştı. Şimdı Bonn'daki kulislerde konfederasyonun ne anlama geldiğı ve başbakamn planı hangi tarihte yurürluğe koyacağı konuşuluyor. Konfederasyon, ikı bağımsız devletin bir anlaşma zeminınde birleşmesi anlamına geliyor. Devletler eşit ve bağımsız olarak varhklarını sürdürüyor, ancak ortak kurumlar oluşturuyorlar. Haydelberg Üniversitesı'nden Prof. Theodor Schweisfutlh'un başbakanın emriyle Almanya için bır konfederasyon anlaştnası hazırladığı öğrenildi. Buna göre başkent Berlin'e taşınacak, ama iki devlet de kendı parlamentosuna sahip kalacak. Ortak politikalar konfederasyon meclisinde belırlenecek ve bır genel sekreter tarafmdan koordıne edılecek. Ekonomi tek bir bakanlık tarafmdan idare edilirken içışlerı, adalet, savuhma ve dışişleri bakanlıklan ayrı kalacak. Dun F. Alman parlamentosunun Bonn'dan Berlm'e taşınması için ön hazjrlıklaıın başlatıldığı duyulunca gazeteciler kulaklanna manamadı. Ama Meclis Başkanı Rita Sussmuth söylentiyi resmen doğmluyor ve "Evet, parlamento binasını ve diğer binalan nasıl Berlin'e taşıjabilecegimizi araştırmaya başladık" diyordu. "Die Welt" Gazetesi de merkez bürosunu Bonn'dan Berlin'e taşımak için hazırlıklara başladı. F. Almanya'da iktidardaki Hırıstiyan Demokrat ve Hıristiyan Sosyal Birlik partileriyle Uberaller, Kohl'un ortaya attığı planı benimsiyor. Sosyal Demokrat Parti SPD'nin ana muhalefet olarak plana tam destek vaat etmesi ise sürpriz yarattı. Fakat gerek Batı'da gerekse D. Almanya'dan gelenler arasında yapılan anketler. halkın yuzde 6570 oranlarında birleşmeden yana olduğunu gösteriyor. 1990 yüı sonunda Batı'da genel seçimlere de gıdilecek. Her iki ülkede bırleşmeye hayır dıyen üçte birlik bir azınlık da var. Batıda Yeşiller Partısi bu muhalefetin başını çekiyor. 10 yü önce kurulan ve silahsızlanma ile çevre korunması alanlannda etkm uğraş veren Yeşiller, onceki gun mecliste duşuncelerini açıkça dile getirdıler. "Buyük Almanya ha>allerinin iki dün* a savaşı ile sonuçlandığını" soyleyen Yeşil mılletvekılı "Biz jeniden birleşmeden korkuyoruz" dedi Buna göre birleşme ıçın "tek bir makul neden yok". Sorunlann iki ayn devlet tarafmdan çok daha iyi çözüleceğini soyleyen Yeşiller, D. Almanya halkımn ucuz işgücu ve pazar olarak Batı sermayesine peşkeş çekilmesinden korkuyorlar. BULGARİSTAN Jivkov'un resimleri kaldırılıyor DtLEK ZAFTÇIOĞLU BONN Başbakan Helmut Kohl'un "lki Almanya'nın konfederasyon çatısı altında birleşmesi" planı, genış yankı yarattı. F. Almanya'da Yeşiller dışında tum partiler KohJ'un önerısını desteklerken, Sovyetler Birlığı, Bonn'u sert biçımde eleştirdı. D. Almanya'da ıse gerek yönetım, gerekse muhalefet, "işbirligine evet, birleşmeye bajır" diyor. D. Almanya'da muhalefettekı Yenl Forum örgutünun sözcusu "Biz Batı kapitalizmi içinde erimek istemiyoruz" dedi. Moskova, Kohl'un onerisinı sert biçimde eleştirerek, Bonn'u Demokratik Almanya'daki gelişmelen "Milliyetçi bir yöne ka•alize etme\e çalışmakla" suçladı. Sovyet Dışışlerı Bakanlığı Sözcusu Ytıri Gremitskih, dun duzenledı|i basın toplantısında, Federal Almanya Başbakanı Helmut Kohl'un onerisinın Demokratik Almanya'nın göruşleri dıkkate ahnmadan hazırlandığını, Doğu Berlm'deki hukumetın, birleşme konusunun gündemınde bulunmadığını ısrarla vurgulamış olduğunu bildirdi. Gremitskih, F. Almanya hukumetinin bu tutumunun, yerleşmiş uluslararası geleneklere ters düştüğunü de ılerı sürdu. Bu arada Yunanistan'ı ziyaret etmekte olan Fransa Cumhurbaşkanı Françoıs Mitterrand, Doğu ve Batı Almanya'nın konfederasyon şeklinde birleşmesi ile ılgıli Batı Almanya lideri Helmut Kohl'un onerisinın, "Kendi&inde şok etkisi yaratmadığım" söyledi. Mitterrand, "Her iki devlet, bo dog SOFYA (AA) Bulgaristan Komünist Partisi, yasayan liderlerin resimlerimn parti binalarından kaldırılmasını kararlaştırdı. Parti Merkez Komitesı toplantısında. ayrıca bu kararın devlet daireleri ve kuruluşlannda da uygulanması konusunda tavsiyede bulunulması kararlaştırıldı. Gözlemciler, bu kararın özellikle bir sure önce istifa eden eski Devlet Başkanı Todor Jivkav'u hedeflediğinı belimyorlar. Bulgaristan Komünist Partisi Merkez Komitesi toplantısında ayrıca "gösteri ve bildirikre artık gerek duyulmadığı", bunun yerine "Presutroisrvo" olarak adlandırılan reform sürecını hızlandıracak pratık çalışmalar yapılması gerektiği vurgulandı. Açlık grevi Bu arada Bulgaristan'ın başkentı Sofya'daki bir cezaevinde toplam 632 tutuklunun, idam cezasınm kaldırılması, cezaevi koşullannın düzeltilmesi gibı bazı isteklerinin yerine getirilmesi için 20 kasım günü açlık grevi başlattıkları bıldmldı. Sofya'da yayımlanan Trud Gazetesi'nde yer alan habere göre, açlık grevine giden tutuklular, Bulgaristan'ın yeni Komünist Partisi Başkanı ve Devlet Başkanı Peter Mladenov'a, Bulgaristan Parlamentosu'na, Resmi tnsan Hakları Komısyonu'na ve Devlet Başsavcıhğı'na mektuplar göndererek bazı isteklerde bulundular. GÖSTERİLER ARTIK OLAĞAN ŞAYILIYOR Çekoslovakya' okullarından gelen ögrencilerie doluyor. Ogrencilerle işçilerin başıda gosteriler artık olağan sayılıyor. Özellikle başkent Prag'ın unlu nı çektigi kalabalık, halkın diger kesimlerinin de kaülması Ue kısa Wenceslas Meydanı hemen her akşam işyerlerinden çıkan işçHer ve surede >üz binleri buluyor. (Fotograf AP) MAL TA ÖNCESİ HEYECAN DOR UKTA^ DIŞ BASIN 'Tek Almanya' tartışılıyor Almanya'nın yeniden birleştirilmesi, geriye dönük olarak duşunuldüğünde Nazi'lerin yaptıkları yuzunden, ileri dönuk olarak duşunuldüğünde siyası ve ekonomik bir Alman super gucune dönuşme tehlikesi yuzünden korku yaratıyor. Ancak şöyle duşunmek lazım: Birleşme fikn ne ölçude engellenmeye çalışılırsa aynı oranda urkutücü boyutlar kazanacak. Birçok Doğu Alman vatandaşı açısından, birleşme demek, Tarabant marka bir otomobili, Volkswagen Polo Ue değıştirmenin en kolay yolu demektir. Bu o kadar tehdıt edici bır ıstek midir? Bazılan Helmut Kohl'un kendıni Malta zir vesine davet ettirmek için seçtiği yöntemı biraz kabasaba bulabılırler... Ama bu Malta buluşmasıyla birinci derecede ilgilı ulkenin temsılcisinin, Bush'la Gorbaçov'u gemilerinde baş başa bırakması şan mıydı? Bazen fazlaca aceleci olmanın en iyi göstergesi hareketsiz kalmaktır. (29 kasım) 'Gündemsiz zirve'ni ği sorununun da bulunacağı kaydediliyor. öte yandan 23 aralık buluşması öncesine kadar gelen süreçte SSCB lıderi Oorbaçov'un başta ABD olmak üzere tüm dunyayı etkileyen önemli değişimlerin "mimarı" olduğu değerlendırmeleri Batı basınında yer almaya devam edıyor. AA'nın Fransız Haber Ajansı AFP'den aktardığı bir haber yorumda şu görüşlere yer veriliyor: 1985'te Kremlin'm başına geldiğinde, Ronald Reagan'ın Amerikası onun "ne tur bir kisi" olduğunu merak ediyordu. Birçoğu için Gorbaçov da daha öncekiler gibi yalmzca "guvenilmemesi gereken komünist bir yönetici"ydi ve tuttuğunu koparan bir kişi olarak tarunması nedeniyle sorunlar çıkarmasından korkuluyordu. Bununla birlikte, gençliği ve sağlıkh gönınüşu ile selefleri Brejnev, Andropov ve Çernenko ile tezat oluşturuyor ve en azından ABD'nin Moskova'da uzunca bir süre aynı kişiyle muhatap olacağı umudunu gündemT mışü. Muzakere yeteneği kadar "sürpriz sanatı"ru iyi kullanmaktakı ustalığı, 1986'da Reagan'la vaptığı Reykjavik doruğunda açıkça ortaya çıktı. Amerikan basını, o dönemde Gorbaçov'u "korkunç bir satranç oyuncusa" olarak tanımlıyor ve dünya sahnesine halkla ilişkiler konusunda öne geçmesınden yakınıyordu. Gorbaçov'la "buzların kınlması" 1987'deki Washington doruğunda gerçekleşti. Bu dönemde yapılan anketlerde, Gorbaçov'un açıklık karannda samimi olduğuna inananlann çoğunluğa geçtiği ortaya çıkmaya başlamıştı. Bugün artık Amerikan halkımn dostça "Gorbi" olarak çağırdıgı Sovyet liderine duyulan guven o kadar arttı ki son yapılan yoklamalarda kamuoyunun gelecekte Japonya'yı, SSCB'den daha buyuk bir "ekonomik tebdit" olarak gördukleri ortaya çıkü. Son haftalarda Doğu Avrupa ülkelerinde meydana gelen zincirleme karışıklıklar da Amerikan halkımn Gorbaçov'a duyduğu sevgi ve guvenı antırmaya yaradı ve "Bn özgurluk rüzgân, o olmasaydı esmezdi" görüşü herkesin dilinde dolaşmaya başladı. IJush ve Gorbaçov'un 23 aralık tarihlerinde yapacağı görüşmelerde önemli ve sürpriz kararlar beklenmediği, ancak başta karşılıklı güç indirimi olmak üzere çok sayıda konunun görüşme masasına geleceği bildiriliyor. Dış Haberler Servisi ABD Başkanı George Bush ile SSCB Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov'un 23 aralık tarihlerinde Akdeniz'de gerçekleştireceklen zirve öncesi Amerikan tarafı "sürpriz kararbır ve gelişmeler beklenmemesi" gerektiğinin altını çizmeye devam edıyor. ABD Başkanı Bush, dun yaptığı açıklamada "En buyuk sürpriz, hiçbir sürpriz çıkmayacağıdır" diyerek bu gönişu bir kez daha vurguladı. Bush, bununla birukte Gorbaçov ile buluşmasında başta Orta Amerika ülkelerine Sovyet desteği olmak üzere çeşith konulardaki gönişlerini karşı tarafa ıleteceklerini açıkladı. Malta açıklarındaki buluşmanın, her ne kadar "gündemsiz" yapılacağı vurgulanıyorsa da iki blok arasında Avrupa kıtasındaki askeri guç indiriminin kaçınılmaz olarak masaya geleceği bildiriliyor. AP'nin haberine göre BushGorbaçov zirvesinin g indeminde dunya çapında yoğun bir kampanya surdürulen çevre kirlili doğuruyordu. Daha sonra glasnost ve perestroyka çağrüan peş peşe geldi. Bu çağnlar serbest girişim ve kişisel özgurlüklerin geçerü olduğu ülkelerde takdirle karşılandı, ancak Kremlin'dekı kişi kafalan karışürmaya devam ediyor ve Batı kamuoyunun Moskova'dan duymaya alışık olmadığı açıklamaları peşpeşe sıralıyordu. Bu yeni tutumla birlikte Batı kamuoyuna, özellikle Almanlar üzerine yağan "baştan çıkarma kampanyası" rahatsız edici olmaya başla Toprak Çanaklarda Güneşi içenlerin Türküsü Nazım Hikmet BU BİR TÜRKÜ Türkükr susmaz, halaxlar sürer 18 YAŞINI DOLDURMÜŞ HERKESE EHLİYET ALMA Ff JET SÜRÜCÜ KURSLARI MTSUBISrt BİLSAK'TA BUGÜN 30 Kasım Perşembe: 19.00 SANAT ESERtNÎN OBJEKTİF ANLAMI IV "Rujalann Yoramu" GORSEL SANAT ATOLYELERI Mehmet GÜLERYÜZ'le Resım Çalışmalan 10.0<W)1.00 arası CAFEFOYERBAR B1LSAK Herkese Açıktır. BİLSAK, Sıraselvder, Sofancı Sok. No: 7 CİHANGİR 143 28 79 143 28 99 GUN GRUP BARAN KASETİ GELlR SAVAGE ROSE Yakmda tum plak ve kasetçılerde 1 Bu çek t!e JET SÜRUCÜ KURSU'na muracaat ettığınİzde size sağlanan %40'tık indirimi • alacakveSONMODELKÜMALIJAPONMITSUBISHI OTOLAR'da eğttlm gorup traffitfe sınava girmeden 4 haftada ehliyettnizı alacaksınız. (Kurs, Pazar günlen de açıktır} '.JET SÜRÜCÜ KURSU 57242005724201 Istasyon Cad. Şölen Marketln üstü BAKIRKÖY ÇIKTI. OZEL BORA SURUCU KURSU İnsanların türküleri kendilerinden güzel, kendilerinden umutlu, kendilerinden kederli, uzun öroürlü kendilerinden <*> TÜRK KALP VAKF1 MUZIK YAPIM VE PA2ARLAMA İ M Ç 6 Blok 6204 Unkapam/lstanbul Tel (1)512 30 925132237 Göğsünüzde a ğ n v e yanma varsa Yokuş ve merdiven çıkarken ağnlar artıyorsa Kalbinizi kontrol ettiriniz Muayene, Teşhis, Tedavi, Kontrol Laboratuvar, Röntgen 175 12 44/45 • 1 4 8 5 8 6 6 EKBER EREN YAPIMCI: İLHAN DİŞLİ 29. Dönem kayıtlan başlamıştır. 0KULÛSKÛDAR:34367 82 KOZYATAfil : 362 47 33 MALTB>E : 352 21 21 TARABYA : 162 0813 ÇAĞUYAN : 1468830 SUGİBİ 1980 model Ford minıbüs ilk sahibınden Tel: 368 64 02 Nufuz cüzdarumı kaybettim. Hukumsuzdur LAZGİN YÜZTAŞ SATILIK ÜMIT MÜ2IK ÜIE11M fAZAIlkMA TIC SAN ITO }1t I M Ç S «LOK N « 5 5 5 0 UNHAfANIISI TEL 3 3 * 5 * I » 5 2 * U 7 5