Katalog

CUMHURİYET/6 DtZİRÖPORTAJ 18 EKİM 1989 Karakeçilfde şalvarla çift kale GAP insanlar CELAL BAŞLANGIÇ Artık, eskisi kadar sık yağmur duasına çıkmryorlardı. Bazen köyun yajlılanrun ısran, bazen de bölgedeki bir gazetecinin "şöyle bir fotograf çekelim" ricasıyla yapıyorlardı yağmur duasını. Bölgedeki yağmurun nasıl yağdığını bilenlerin sayısı her geçen gün artıyordu. Kuyu kazmayı, sulama sistemini geliştİrmeyi, hatta yağmur duası yerine yağmur bombası düşünenler vardı. Onca kuraklığa karşın bu yıl da pek çıkan olmamıştı yağmur duasına. Ekili tarlaJar yağmuru beklerken bahar boyunca, onlar da evlerde, kahvelerde beklemişlerdi, yuzlerini güldürecek kara bir bulut parçasını. Ama bu yıl olmamıştı işte. Kurak geçen mevsim, bolgenin zaten pek hareketlı olmayan yapısını iyıce durgunlaştırmıştı. tnsanlann daha da çok boş zamanlan vardı anık. Boş zamanlarda ne yapar Güneydoğu'nun bir köyünde yaşayan? Sinemaya, tıyatroya gidemez, çıkıp köpru ustunde balık tutanlan izleyemez. Eğer köyünden ızlenebihyorsa ve de varsa, en çok televizyonla oyalamr. Ama Karakeçililer başka bir yol bulmuşlar: Spor yapmak... ViranşehirSiverek yolu üstündeki Karakeçili'de gençler "Ağaçlı bir köy" kurmanın özlemindeler Şalvarla çiftkale Karakeçili, VıranşehırSiverek yolunun yirmibeşıncı kilometresinde, haylı buyükçe bir köy. fki yüz ellı evli. Yoldan geçenler, zaman zaman köydeki görüntüyu şaşarak izlıyorlar. Çünkü, duzenlı, kaleleri dırekli bir sahada futbol oynayan köylülere rastlamak Türkiye'nin batısında neyse de, Güneydoğu Bölgesı'nde pek alışılmış bir görüntü değıl. Uzerlerinde şalvarlan, ayaklannda botlanyla çift kale maç yapanları ızleyen, beyaz örtülü ve yine sahadakiler gibi giyınmiş izleyicileri görmek, insanda, bıraz durup karşılasmayı sonuna kadar izlemek isteği uyandırıyor. Ancak çağnsız konukları geldiği için maçı yanda kesiyor Karakeçili'nin gençleri. Hemen muhtarları Mıthat Karakeçılı'yi çağırıyorlar. Bölgedeki diğer yerleşim alanlarma göre çok farklı ve sorunlarını önemlı ölçude çozmüş bir yer Karakeçili. Özellikle gençlerde eğitim düzeyi, bölgedekine oranla hayli ylıksek. Köyün otuz yaşındaki muhtan Mithat Karakeçili, Ankara Keçiören Lisesi'ni bitirmiş. Ancak üniversite sınavında başarüı olamayınca, gelip köyune yerleşmiş. • Bir evin önüne kürsüler atilıyor, çogunluğunu gençlerin oluşturduğu bir grupla söyleşi başlıyor. Altı yıl önce yapmışlar sahalarım. O günden bu yana da, futbol oynuyorlar. Çevrede maç yapacak başka köy takımı olmadığından, ya kendı aralannda maç yapıyorlar ya da komşu ilçelere gidiyorlar. Genç olmak farklı bir yapüanma olarak kabul edılmış Karakeçili'de. Sözlerine çoğu kez "Biz gençler" Karakeçili geaçlerl Genç olmak burada 'farkir bir yapılanma olarak kabul ediliyor. GençJenn en gözde uğraşı ise 6 yıl önce yaptıMan sahada futbol oynamak. (Fotoğraf llker Maga) diye başlıyorlar. Içlerinden biri, taşı bol tarlalan gösterıyor önce, sonra da çevreye dikilmiş fidanları. "Biz gençler" diyor, "Karakeçili'yi ağaçlı bir köy yapacağız. Köye agaç sokacağız." Karakeçililer aralarında Kürtçe konuşuyorlar. Ama Turkçeleri de hayli düzgun. Muhtar Mıthat, durumu açıklıyor. Bizim Kurtçemiz, çevredeki Kurt aşiretlerden farklı. Komşulanmızla çoğu kez anlaşamıyonız. Ana dilimiz Kurlçe, ama biz oz Turkleriz. Bu nedenle, her yıl Bursa'da düzenlenen Ertugrul Gazi torenlerine gideriz. ta, "Pamuk ekeriz, soya ekeriz" diyorlar. Sulu tanmı nasıl öğrenecekleri konusunu aralannda hayli konuştuklan belli. Su gelince ilgili tanm kuruluşlanna başvunıp sulu tanmı öğrenecekler. Muhtar Mithat Karakeçili, sudan çok umutlu. GAP'la su gelince neler olacağını anlatıyor: "Su oldu rau, iş daha çok olur. Su olunca daha modern bayat olur. Hatta Ege Bölgesi Ue hiç farkınuz kalmaz. Zengini daha zengin olur. Fakiri de zengin olur. Ben tarlamın hepsini sulu ekmem. Ese dosta veririm, onlar da nasiplenir. FısUk, zeytin olur su gelirse. Baraj doldu mu hava daima nemli olur. YaEski göçerler zın guneybatı ruzgârı gelir buraya, o bavayı Aslında, yakın zamana kadar göçebe bir serin tutar. Eğer baraj biterse, kuze?batı yöaşiret Karakeçililer. Göçtukleri zamanı anım niinden de ruzgâr gelir, hava daha guzel olur." sayan, gençlere şimdi yerleştıkleri alanı taşlardan nasıl temızleyip kendilerine tarla açtıkla TV ve maçlar rını anlatan yaşhlar var. Göçerliğın belirgin Karakeçili'nin ekonomik sıkıntıdan çok sosözelliklennden biri olan hayvancüığı hâlâ sür yaJ sorunları var. Bu da bazı gençlerin daha dürüyor Karakeçililer. Köyde, on bin küçuk buyük yerleşim alanlarına göçmesıne yol açbaş, yedı bm de büyükbaş hayvan var. Ancak, mış. Eğitimini tamamlayan, köy yaşamı yeriaralannda sağladıkları dayanışmayla, ekono ne, büyük kent yaşamına özlem duyuyor. mık sorunu en aza indırmeyı başarmışlar. Top Gençler zamanlannı nasıl değerlendirdiklerirağı çok olan, topraksızla ortaklık kuruyor. ni aktanyorlar: Ürünu yan yanya bölüşmek koşuluyla toprak "Futbolun vanı sıra voleybol oynanz. Basız. fazla topragı olanın toprağını ekıp biçi zen bir evde toplanıp çiğ köfte yapanz. Köyyor. Hayvanı olmayan, çok olanınkilere ba de hemen her e>de bir televizyon var. Köyün kıyor birkaç hayvan karşüığında. tumiınde de ona yakın video var, bulursak fllm "GAP'la beraber su gelirse ne ohtr?" soru seyrederiz olmazsa televizyon..." suna, tümu sözleşmiş gibi, "Fayda çok olur" Karakeçili'nin yirmi üç mezrası var. Ancak yanıtım veriyor. Gözleri de özellikle pamuk bunlardan on beşınde ilkokul yapılmış. Muhtar Mithat Karakeçili, *"Bizim iJkokulurauz, ortaokulnmuz var, ama" diyor, "Ögretmen eksiğimiz de var." Bölgede, eğitim açısından en az sorunlu olan yerlerden biriydi Karakeçili, burada da öğretmen açığı vardı. Oysa GAP bölgesindeki illerde okul binası ya da öğretmeni olmayan çok sayıda yerleşim birimi vardı. GAP'la beraber gelişecek tanm, hayvancılık ve sanayi çok sayıda yetişmiş elemana gereksınecek. Ancak bölgede, gerek var olan eksikhğı gidermeye, gerekse de gelişecek koşullara yönelik, açığı kapatmaya yönelik hiçbir çalışma yok, şu anda. Değıl köylerde, Diyarbakır'da kent merkezinde okula gidemeyen çocuk sayısı otuz bm. İlkokul çağı gelen çocukların yuzde ellisı ilkokula gidemiyor Şanlıurfa'da. Bölgede gelışen koşullara göre gerekli eğıtimin olmayışım en iyı bıçimde yaşayanlardan biri de Bozova'nın ANAP'lı Belediye Başkanı Sıtkı Ural. AtatUrk Barajı'na en yakın ilçe olan Bozova'nın topraklarımn büyük bir bölümü baraj gölüne kaldığı için yoğun bir işsizlik yaşanıyor. Başkan Ural, baraja surekli dışandan işçi almdığını görünce, "Biz bu baraj yuznnden topraksız kaldık. lşsizimiz çok. Biraz da bizden işçi alın" diye yakımyor. onunun marangoz, onunun soğuk demircı, onunun da duvarcı olması gerektiğinı söyleyince, anlıyor ki Ural, bu iş eğitimsiz olmayacak. GAP gelse bile, bölge halkının yararİanması eğitimle ancak doğru orantılı olacak. GAP Bölgesi eğitim alanında da Türkiye^ nin en geri kalmış yörelerini içeriyor. Son nüfus sayımında, Türkiye insanımn okuma yazma oranı, ortalama yuzde yetmiş bir olarak belirlenniş. Ancak GAP Bölgesi'ndeki kimı illerde bu oran yüzde ellinin bile altına düşüyor, yüzde yetmişin üzerine hiç çıkmıyor. Bu oran kadınlarda yüzde otuzlara kadar inıyor. Çok sayıda çocuk, okula gidemedığı halde, Turkiye'de öğretmen başına ortalama otuz bir öğrenci düşerken, GAP Bölgesi'nde öğretmen başına kırk bir öğrenci düşüyor. GAP Bölgesi'nde Türkiye genelinin çok altında kalan eğitim düzeyi, bölge içinde bile farklılıklar göstermekte, GAP'ın kırsal alandaki öğrencilenyle, kentteki öğrencilerinin başan oranları arasında fark oluşmaktadır. Eğitim düzeyiııin 2005 yılında Türkiye ortalamasım yakalayabilmesi için yöredeki yuzbinlerce çocuğun okula gitmelerınin sağlanması, bınlerce eğitimcinin bölgede görevlendirilmesi ve binlerce de sınıf yapüması gerekmektedır. Bir de "yatılı bolge okullan" sorunu var. Şu anda bu tür okullarda sekız bine yakın ilkokul öğrencısi vardır. Ancak yatüı bölge okullannda öğrencilerm basansızlik oranı çok yuksek olmuştur. Ancak iktidann eğilimi, politik nedenlerle, yörede eğitim sorununu vatı Göçebe bir aşiretten geliyor Karakeçililer. Kürtçe konuşuluyor, ama bu yıl Bursa 'da Ertugrul . Gazi torenlerine katılıyorlar. GAP'la beraber su gelirse Karakeçili gençleri köyü ağaçlandıracak. Pamuk ekecekler, soya ekecekler. Köyün gençleri futbolun yanı sıra voleybol oynuyorlar. Bazen bir evde toplanıp çiğ köfte yapıyorlar. Köyün hemen herevinde televizyon var. Köyde 10 tane kadar da video bulunuyor. 1yi video film bulamazlarsa, TV seyrediyorlar. Yeni bir çağa hazırlanıyorlar. GAP bölgesi, eğitim alanında Türkiye'nin en geri kalmışyöresi. Öğretmen oranı Türkiye ortalamasının çok gerisinde. lı bölge okullafıyla çözmektedir. Hazırlanan rnaster planda da Turk ve Japon uzmanlar bu eğilime şu gerekçelerle karşı çıktılar: "Özellikle kız çocnklannın dnrumunda, bem annebabalar hem de çocuklar birbirierinden aynlmak istememektedirler. Kuçuk öfrenciler, Turkçeyi iyi konuşamadıklan için iletisim guçlugunun yarattığı psikolojik baskılar hissetmektedirler. Butun okul döoemi boyunca ögretmenler tam gun çocnklara bakmak zonında kalmaktadırlar. Yatılı okul meznnlan, ailelerinin çok kısıtlı parasal imkanlan yüzunden, okumaya devam konusunda isteksizlik duymakta ve çoğu yuksek ogrenime geJmeden okulu terk etmektedir." Planda, bu okullar yerine altmış kilometrelik bir alana kunılacak otobüs sistemi Ue sorunu n gündüz okullan aracılığıyla çözülmesi, öğrencilere öğle yemeği ve ders kitaplannın verürnesi öngörulmektedır. Bu sıstemin yaran da planda "küçuk çoculdann evlerindea aynlmadan okula gidebilecekleri, kendilerinl psikolojik baskı altında duymayacaklan, bedava ders kitabı ve ögJe yemeginin ailelere çekici gelebilecegi" seklinde sıralanıyor. Evet, artık bölgede yağmur yağsın diye daha az insan göğe ellerini açıyor. Bölgede eğitim düzeyi yükseldikçe bu sayı daha da azalacak. Elbette sorunun çözumü gerekiyor, ama daha insanca... ^JJ^T^^^^"" SlIRECEK. Vasıfsızlık zor Bir gun telefonla aranıyor Ural. Yakınması işe yaramış, baraja yeni ışçiler Bozova'dan alınacak. Hem de yuz kişi. "Olur" diyor Ural, "hemen göndereyim." Karşısındaki hıınlardan Bulunmaz Fırsat 1 OTEL BİNASI SATILIK EV EDİNMEK İSTEYEN HUKUKÇU VE YÖNETİCİLERİN DİKKATİNE (özellikle taşradaki hâkim, savcı, avukat yönetici ve yakınlanna) 1 KadıköyAcıbMtofn Hukukçutar v« idaraciier SftMİ'nln Wr eçl istanbul Kartal Maltspe'de gerçeM«atirll*c«ktlr. Tabandan Marmara'ya h&kım denız manzaralı, ana yola yakın (Kadıköy'e araba ıle 14 dakıka) otobüs ve dolmuş ışleyen, altyapısı hazır, ımar durumlu arsanın tapusu alınmış, ınşaata yakında başlanabtlecektir. Fıyat artıslannı durduracak yöntem gelıştınlmıştır 2 Acıbadem Hukukçular ve Idareciler Sttesi'nin özellikleri: Üç yıldır oturuluyor, suyu hiç kesılmedı, üşünmedı, asansorlen durmadı (jeneratörlüdür) Isı camlı, bahçe düzentemeJıdır 360 konutlu sitenin kapıcı daıreleri de dahıl 10 kanaldan uydu antenlidir. Şehir suyu arrtma ile gırmektedır Otopark somnu yoktur Ortak gelııiı ve dıntenme yeriıdır Sıte tüm gereksınımler ıçın kendisine yeterlıdir. (Alışveriş, vakit geçirme vb) insan ve çevre ılişkilerı demokratik ve uygardır. Yönetım Becerilidir. Aynı düşünce yapısı ve aynı çekırdek ekip Ankara ve istanbul'dan 150 olmak uzere kalan 75 yer ıçın ortak alınacaktır. (Genç mesiekdaşlar özellikle erınmesın, geç kalmasın ) Ekim ayı ıçınde para yatıranlar sıraya konacak ve ortaklıkları kestnleşecektir. Acıbadem olayını duymayanlann Acıbadem'e bizzat geterek gorüşmelerı yararlıdır Cumartesi günlen saat 14 00'e kadar arsaya da götürebılırız Geç kalmamak ıçın telefonla referans ve mırtabakat sonucu para yatırabılırsınız S.S. MALTEPE İLKE YAPI KOOPERATİFİ Hes No T.C Zıraat Bank Kadıköy Şb 2210 HALKBANK Üsküdar Şubesf No: 17057 Görüşülecek kışiler ve adres Pazar hanç Av.Dr. Metin ŞEKERCİOĞLU, Öğr. Serpil ŞEKERCİOĞLU, Av. Dursun Ali AYDIN, Av. Hüseyin LAÇİN, öğ. Coskun AYDIN. İstanbul, Aksaray Laleü'de Hayriye Tüccarı Cad. No. 23 bodrum, zemin ve 4 normal kattan müteşekkil Umut Oteli binası teklif alınmak suretiyle satılacaktır. İstanbul Kartal İlçesi Yakacık'ta 3563 m2 arsa üzerinde bcdrum, zemin ve 3 normal kattan müteşekkil 4410 m2 kapalı alana sahip (halen Özel Ortadoğu İlkokulu olarak kullanılmakta olan) gayrimenkul teklif alınmak suretiyle satılıktır. Muracaat: Ethem Bey Tel: 172 64 3V İstanbul BILSAK'TA BUGÜN 18 Ekim Çarsamba: 19.00 Belgesel Gösterisi ve . Tartışma: (Turk basınının teknolojik gelişimi). Yapım: SABAH gazetesı, yonetim: Hasan ÖZGEN, Savaş GUVEZNE. 10.00 CAFEFOYER Yerlı basınçay, kahve, hafif içkiler. 18.0001.00 arası CAFEBAR 19.0001.00 arası RESTAURANT Yeni bir monü Yeni fıyatlar Farklı bir muzık Yeni bir anlayış. BİLSAK, Sıraselviler, Soğancı Sok. No. 7 CIHANGIR 143 28 79 143 28 99 Dorduncu Gucıin Öykiisü 2OKUL BİNASI TÜMU YABANCI OGRETIM KADROSU İLE ALMANCA Mecıdiyeköy: 175 43 98175 43 99 Kadıköy: 338 91 00345 14,40 &„ bar papıllon EtUer JHspetiyc CaÂ. Akatlru Gbifi Tet 1S7 37 ba SERDAR SEVİNGÜL TELEFONLAR. 340 22 23 361 28 41 Acıbadem Hukukçular Sıtesı Çarşı Bloku No: 28 KADIKÖY/İST. Ayrıca Bağdat Caddesı 476/1 KADIKÖY/İST. ENGLISH FAST oo ENGLISH in ENGLAND 1727 Yaşında Bayanlara INGILTERE de INGILIZCEyi ucuza oğrenmek ıçın guvenilır tek yol AU PAİR lik yapmaktır DERIN LIMITED ŞTI Barbaro» Bul Muhwpaş« Sok 2V9 BefMrt«tl*t. T*l 161 43 «647 Ank»r. 213 6« 67 tamir 22 38 »6 HÜSEYİN TÜRKOĞLU Yol Türküsü • U U M C>KlN INfl BEN Tüm Plakve ° Kasetçilerde • Q*MA GUİlt • GOtE OOl 0'M BıS OtCutlUC DEVLETİM İŞKENCE YAPARIM 2. bası BDS Yaymıarı Hüseyin Kıv?nç L İ Kanımızca, lısan eğıtımı amacıyla Ingiltere'ye gidilecek en güzel dönemdeyiı. Bu sakın donemı. Ingıltere'nın populer bir sayfıye kentı olan Torquay'da ve "TORBAY SCHOOL OF ENGLISH" kurumunda değ.eriendırebılırsınız Bir İngiliz aile yanında konaklayarak, * Haftada 32 saat Genel Ingilizce veya ^ C a m b r i d g e , Oxford, Arels, Toefl, Pilman ve Royal Society of Arts sınavları ıçın ozel hazırlık eğıtımı •forbay School of English" ArelsFelco üyesi ve British Council onaylı bir lisan okuludur. Yurtdışı eğitim konusunda ulkemızde gerçek anlamda hızmet veren ve kendını tecrubesıyte kanıtlamış tek kurum olan EKSPO; sizler için ayrı bir güvencedir. YURTDIŞI EĞİTİM DANIŞMANLIĞI o Yıldız Posta Caddesı Vılla Sokak 74'2 Yuva 3 Apt 80280 "£* EsentepeİSTANBUL £| Sl {1)166 26 72 1673968Tlx 28448 Fax (1) 175 44 10 J I t TURK \ KALP İçki ve Sigaradan, düzensiz beslenmeden kaçınınız... 175 12 44/45148 58 66 172 87 24 VAKFI