Katalog

1 OCAK 1989 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3 Mücahitlerden ateşkese Tıoyır' İSLAMABAD / KABİL (Ajanslar) Afganistan lideri Necibullah 'ın 1 ocaktan itibaren dört gün sıireyle ilan ettiği ateşkese mücahit gruplarının uymayacağı bildirildi. Bazı mücahit gruplarının sözcüsü tarafmdan İslamabad'da yapüan açıklamada, "Ateşkes gerçekleşmeyecek, çünkü biz mücadelemize devam edeceğiz" denildi. Reagan ve Bush, "Irangate" davasında tanıkhk yapmaya çağrıldılar ABD'de görülmemiş olay etmişti. 198586 yıllan arasında gerçekleştirilen bu gizli operasyon, ortaya çıkarıldığında buyuk yankı uyandırmış, o zamanlar Beyaz Saray'da ulusal güvenlik danışmanlığı yapmakta olan Yarbay Oliver North, Başkan Reagan tarafmdan gorevinden alınmıştı. Skandalın kilit adamı olarak bilinen Oliver North, daha sonra Kongre'ye verdiği ifadede, Başkan Reagan'ın gizli operasyondan haberi olduğunu duşünerek bu faaliyetleri yuruttuğunu bildirmiş, ancak hem Reagan hem de Bush, skandal orBeyaz Saray'da saskınlık Yarbay Oliver North'un başrolünü oynadığı Irangate skandalı davasında, Ronald Rea taya çıkana kadar bu olaylardan haberdar olmadıklarını soylemişgan'la yenı Başkan George Bush'un mahkemeye davet edilmelerı Beyaz Saray'da şaşkınlık yarattı. lerdi. Thomas Jefferson ile 18171825 ancak daha önceki örnekler gerenığı olarak çağrıldılar. Yarbay North, hükumeti aldatBBC, Amerikan tarihinde ilk yıllan arasında başkanlık yapan kirse, yazıh olarak iletilen sorukez eski başkanla yeni başkanın James Monroe ceza davalannda lara, yine yazılı olarak cevap ve mak ve devlete ait bir gelirı, kontra gerillalanna transfer etmekten aynı davada tanıkhk etmek için tanık olarak ifade vermeye çağrıl rilebileceğini gösteriyor" dedi. yargılanacak. mahkemeye çağrıldıklannı belirt mışlar, ancak her ikisi de bunu reddetmişlerdi. ti. Davet, bu bakımdan Beyaz Sa ; Yarbay North'un mahkemesi Irangate skandalı ray'da şaşkınlık yarattı. Reagan ve Bush'un mahkeme neydi? 31 ocakta başlayacak. Mahkeme başladığı sırada 20 ocakta görevi 31 ocakta başlayacak olan du ye çıkıp çıkmayacaklan henüz keABD, İran'a silah ambargosu resmen devralacak olan George ruşmada Reagan ve Bush'un ta sinlik kazanmadı. Beyaz Saray sözculerinden Jay uyguladığı bir dönemde, el altın Bush, ABD Başkam olarak Beyaz nık olarak dinlenmesine karar veren mahkeme, bu kararını birer Cooper, "Bir başkanın, bir ceza dan bu ülkeye silah satmış, bu si Saray'da bulunacak. Boylece, esmahkemesinde şahsen gelip ifade lahlann gelirini de Nikaragua'da ki başkanla yeni başkan mahketebliğle, her iki lidere de iletti. ABD'de sadece, 18011809 yıl vermesi göriilmıiş şey değil. Şu ki sol yönetime karşı mücadele mede tanıklık etme durumunda ları arasında başkanlık yapan anda yorum yapmak için erken. eden kontra gerillalarına transfer bulunacaklar. DUNYADA BUGUN AIİSIRMEN Her gün, her saat, her dakika, her an sürekli geçip gidiyor. Neyse kı, her an bu yitirlşin bilincinde değiliz. Zamanı kendimizce ölçmüş biçmiş, ona başlangıç noktalan koymuşuz da, kimi sevinçli ya da çok üzüntülü anlarımız dışında, ancak o nirengi noktalarına bakarak ayırdına varıyoruz geçen zamanın. Zamanın yitip gitmesi o denlı sevindirici midir ki her yılbaşı bir çok kişi elinden geldiğınce eğleniyor? Her neyse, her yılbaşı geçmişe dönüp bakmak gazeteciliktegelenek olmuş. Biz de bugün öyle yapalım. Olaylarla dolu geçen 1988'in kanımızca dünya çapındaki en önemli iki gelişmesi Sovyetler Birliği'nde Gorbaçov ile bırlikte başlayan ve sürekli gelişen perestroyka (yeniden yapılanma) ıle gezegenimizin variığını bıle tehdit eder boyuta varan çevre kırlenmesi. Sovyetler Birliği'nde toplumu tepeden tırnağa sarsacak gibi görünen "yeniden yapılanma" yalnız bu ülkenin ya da sosyalist blokun iç yapısını değil, tüm DoğuBatı ilışkisinı, dolayısıyla dünya politikasını ilgilendiren bir gelişme. Değışimin sancılı geçeceğinden kımsenin kuşkusu olmasın. Her toplumda ve her dönemde bu tür değişimlerin sancılara yol açması kaçınılmaz. Gorbaçov'un önünde de aşılması güç engeller bulunduğu ortada. Bu engeller kâh kemikleşmiş bir bürokrasinin akıl alrrsaz direnişi, kâh yenı elde edilen özgürlüklerin kullanılması sırasında alışkanhk olmamasından doğan yanlış yonelişler, kâh Sovyetler Birlıği'ni oluşturan etnik grupların başkaldırmaları ya da yeni istemlerle ortaya çıkmaları kılığında görünüyorlar. Dileğimız, Gorbaçov'un tüm bu engelleri aşması ve son yıllarda yabanıl bir tutuculuk içınde olup, Sosyalist Blok ile Üçüncü Dünya'ya büyük baskı uygulayan ABD önderliğindeki Batı Dünyası ıle ortak ve gerçek bir diyalog ortamı bulabilmesidir. Olayların bu yönde gelişmesinde, hiç kimsenin kuşkusu olmamalı kı, Türkiye'nin de yaşamsal çıkarı vardır. Yıl içinde, herbirini ayrı ayrı ele alıp ıncelemeye çalışacağımız yeniden yapılanma sorunlarına yaklaşırken, çokça düşülen bir yanlışı burada vurgulamak istiyoruz. Sovyetler Birliği'ndeki gelişmeleri ızleyenlerın bir bölümü, yeniden yapılanma olayını, sosyalist ilkelerin, kâr sıstemi karşısındaki iflasının kabullenilmesi olarak görmekte ve önümüzdekı dönemde kâr düzeninin tüm kavram ve kurumlarıyla dünyaya tek başına egemen olmasının kaçınılmazlığmın kanıtı olarak sunmaktadıriar. Batı dünyasında sağın görüşlerinin alabildiğine egemen olduğu bir dönemde, sözü edilen ülkelerde olduğu gibi, onlarm etki alanı içinde yaşayan Türkiye'de de bu tür bir yanlış yorumun yaygınlaşması şaşırtıcı değil. Ne var ki, yorumun şaşırtıcı olmaması, yanlışlığını ortadan kaldırmıyor. Nitekım, 1988'in ikinci büyük olayı, gezegenimizin vartığını tehdıt eder boyuta varan çevre kirlilıği sorununa dikkatle eğilenler, yeniden yapılanmayla ilgili yukarıda sözünü ettiğimiz yorumun da ne denli yanlış olduğunu, önümüzdeki yıllarda ve yüzyılda, yabanıl (vahşi) bir kâr düzeninin tüm düşünce biçimiyle egemenliğinin varlığımızı nasıl tehlikeye düşürebileceğini açıkça görebılırler Evet, ozon tabakasının delinmesinden, denizlerin aşırı ölçüde kırlenmesinden, kullanılan her türlü enerjinin yol açtığı atmosferin ısınmasına kadar bir çok sorunun bu boyutiara gelmiş olmasının baş sorumlusu, yabanıl kâr düzeninin, işletme veya kuruluşun çıkarlannın ötesine geçemeyen bencilliğidir. Bu bencilliğın yol açtığı rekabet, merkezi planlamanın karışamadığı bir kargaşaya ve dolayısıyla doğa dengesinin allak bullak olmasına neden olmaktadır. Ozon tabakasının delinmesi konusuna bu sütunlarda bir kaç kez değinılmışti. Bu alanda bılım adamlannın tüm uyarılarına karşın böylesıne duyarsız kalınması veya umarsız bir duyarlılıkla yetinilmesinin nedenleri de sıralanmış. çözümün ancak, yabanıl kâr düzenine merkezi, hatta belki de zamanla uluslararası anteşmaları da kapsayan bir müdahale ile sağlanabileceği belirtilmişti. Ote yandan sürekli gelişmenin önkoşulu olan enerji kullanımmın atmosierin ısınmasına neden olmasının önümüzdeki yıllarda yol açacağı ekolojik denge bozulmasının yine gezegenimiz üzerindeki yaşamı tehdit eder boyutiara varacağını bilim adamları yıllardır dirençle vurgulamaktaydılar. Kulak asılmayan uyarıların ilk belirtilerini de yaşayarak görmeye başladık. Bu çevre bozukluğu, yalnız yeni bilimsel buluşlarla üstesinden gelinemeyecek boyutiara varmıştır. Artık sorunun çözümü, merkezi müdahale ile işletme biriminin çıkarlarıyla sınırlanmış bencilliğın aşılmasının yanı sıra, insanlığın gelişme kavramını yeniden gözden geçirmesı ve belki de gelişme hızı çok düşük (kimi bilgınlere göre sıfır) olacak olan gelecek yüzyılda daha hakça bölüşümcü bir düzenin egemen olmasındayatmaktadır. Bunlara bir de büyük nükleer tehlikeyi ekledıniz mı, bilım adamı Stephan Havvking'in, neden "insanlığın önündeki iki yüzyılı atlatabilip atlatamayacağının çok kuşkulu olduğu" görüşünü ileri sürdüğünü anlamak kolaylaşır. Eğer insanlık, geleceğin tehlikelerinı aşarak daha parlak yarınlara yönelmeyi becerebilecekse, hiç kuşku yok bu başarının yolu yabanıl kâr düzeninden geçmeyecektir. Doğanın ta kendisi bu alanda uyarıcı işaretlerini sıklaştırarak verıyor. Geçmişte kalan 1988'den alınacak en önemli ders belki de budur. Geçip Giden 1988 Amerikan tarihinde ilk kez eski ve yeni başkan, aynı ceza davasında tanıkhk yapmak için mahkeme tarafmdan davet ediliyor. Beyaz Saray sözcüsü Jack Cooper, 'Bir başkanın bir ceza mahkemesine şahsen gelip ifade vermesi görülmüş şey değil" dedi. WASHINGTON (Ajasslar) ABD Başkam Ronald Reagaı ıle, başkanlığı 20 ocakta devralaeak olan başkan yardımcısı George Busb'un, ABD'nin İran'a gklice silah sattığırun belirlenmesıyle patlak veren skandalla ilgilı olarak ifade vermeleri istendi. Reagan ve Bush, kamuoyunda "Irangate" olarak bilinen skandalla ilgili olarak yargılanacak olan eski Beyaz Saray danışmanı, Yarbay Oliver North'un mahkemesine, savunma makaraınm la ABD, Libyn"nın önerisini reddetti WASHINGTO,\ (AL4) ABD, Libya'nın kimyasal silah üretildiğini ıddıa ettiği bir kimya fabrikasının uluslararası denetimden geçirilmesi yolundaki önerisini reddetti. A.BD Dışişleri Bakanltğı sözcüsü Phylis Oakley, "Libya'nın düzenleyeceği bir ziyaret, Rabta'daki Pharma150 adlı fabrika hakkmdaki kuşkulann dağılmasını sağlayamaz, zira kimyasal silah uretimi yapılan bir fabrika kolaylıkla normal kimyasal maddeler üretilen tesis haline getirilebilir"'dedi. Palme suikastı: Kanıt bulmakgüç STOCKHOLM (Cumhuriyet) Stockholm ll Mahkemesi Olof Palme'nin katil zanlısı olarak yaklasık 2 hafta önce yakalanan Christer Pettersson'un tutukluluk halinin surmesine karar verdi. Pettersson, böylece 15 gün daha tuluklu kalacak. Buna karşın, polis ve savcıhğın zanlı aleyhinde dava açmak için yeterli delil bulmakta biiyük güçlüklerle karşılaştığı bildiriliyor. Zanlmın evinden alınan giysi ve diğer eşyalarda cinayetle ilgili hiçbir ize rastlanmazken, zanlı aleyhinde daha önce ifade vermiş olan bazı tanıklar da ortadan kayboldu. HİNTPAKİSTA1N SALDffiMAZLIK PAKTI PANAM FACİASI Bombanın uçağa nerede konduğu araştırılıyor Londra'daki Çekoslovakya büyükelçiliği aracılığıyla yapıldı. İngiltere Dışişleri Bakanlığı tarafmdan yapılan açıklamada ise önerinin "memnunlukla" karşılandığı, ancak lngiliz ve Amerikalı uzmanların yardıma ihtiyaçları olduğu konusunda henüz bir karar almadıkları kaydedildi. lngiliz basınında yer alan haberlerde, 269 kişinin ölrpesine yol açan kazanın, bir grup Filistinli tarafmdan yerleştirildiği tahmin edilen Çekoslovak yapımı kokusuz ve çok güçlu bir plastik patlayıcı olan Semtex bombasından kaynaklandığı ifade ediliyor. öte yandan Israil, Mısır'da yayımlanan yan resmi ElAhbar Gazetesi'nde yer alan sabotajda "MOSSAD parmağı" olabileceği şekhndeki iddiayı yalanladı. İsrail Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Alon Liel iddianın yan resmi bir gazetede yayımlanmasından şaşkınlık duyduklarını ve bu türden yazıların barışa ve iki ülke ilişkilerine yarar getirmeyeceğiıu soyledi. Bu arada, olayda hayatını kaybeden volculardan birinin babası, guvenlik önlemlerinin yetersiz olduğu gerekçesiyle PanAm Havayolları aleyhine 50 milyon dolarlık dava açtı. lngiliz basınında yer alan haberlerde, FBI'ın, bombanın uçakta bulunan Haüd Cafer adlı 21 yaşındaki Lübnan doğumlu öğrencinin valizine başkaları tarafmdan yerleştirilmiş olabileceği ihtimalinı araştırdığını belirtiliyor. The Telegraph gazetesi Halid Cafer'ın ailesinin de çocuklannın bombanın taşınmasında kullanılmış olabileceğinden şüphelendiğini bildirdi. Halid Cafer'in Şam'da yaşayan annesınin Suriye Devleı Başkam Hafız Esad'ın kuzeni olduğu bildiriliyor. Çiri'de gerginük sürüyor NANKİNG (A A) Çin Halk Cumhuriyeti'nin Nanking kentinde, Çinli öğrencilerin Afrikalı öğrencilere saldırmasıyla başlayan gerginlik sürüyor. Afrikalı öğrencilerin, Nanking yakınlarındaki bir öğrenci yurduna sığınarak, buradan çıkmayı reddettikleri ve Çin hükümeünden yardım istedikleri bildirifdi. LONDRA (Ajanslar) lngıltere'de yayımlanan The London Times gazetesinde dün yer alan bir haberde, PanAm faciasını araştıran Ingiliz uzmanların, uçağa bombanın Federal Almanya'nın Frankfurt kentinde yerleştirildiğinden emin olduklan belirtildi. Federal Almanya îçişleri Bakanlığı sözcüsü Miehael A. Butz ise bu konuda bir kanıt bulunmadığını söyleyerek iddiayı reddetti. Sabotajda, kokusuz ve çok güçlu bir patlayıcı olan Çekoslovak yapımı Semtex maddesinin kullanılmış olabileceği iddiaları üzerine Çekoslovakya hükumeti, araştırmalara yardımcı olmak üzere uzman gönderebileceğini açıklad;. er tesislerine saldırmamayı taaiıhüt ettiler. Hindistan Basbakanı Rajiv Gandi ve Pakistan Başbakanı Benazir Butttf nun imza törenınde hazır buluncjğu pakt, iki ülke dışişleri bakanlan tarafmdan imzalandı. Konuyla ilgili haberi veren Pakistan televızyonu. pakt haktonda fazla aynntı vermedi, ancak iki ülke arasında ayrıca, çifte vergilendirmenin önlenmesı ve külturel ışbtritgın»t geliştırilmesı içm iki aniaşma daha imzalanclıgını duyurdu. Şımdıye kaaar üç kez savaşan Hindistan ile F^kistan arasındakı gergın ilişkiler, Hindistan Başbakanı Gandi'nin Guney Asya Bölgesel Işbirligl Ûrgütu (SAARC)'nün donıloplantısı dolayısıyla Islamabad'a gıtmesiyle yumuşamış, Gandi doruğun açılışında yaptığı konuşmada, iki ülke aızsındaki düşmanlığın sona ermesi arzusunu dile getirmıştı. Acusfaın niiıtmriıt(İ0 y j HjndistanilePakistandunlslamabad 'dabirsa| Times Gazetesi'nin yazısında bombanın, ucağa Frankfurt'ta binen yolculara ait bagajlamı oulunduğu on kesime yerleştırildiği kaydedildi. Gazete, tngiliz uzmanların, ik; ay önce Frankfurt'ta Federal Almanya polisi tarafmdan gözaltına alınan iki Filistinliyi olayla ilgili olarak sorguya çekmek istediklerini de yazdı. Ahmet Cibril'in önderliğındeki Suriye yanlısı, "Filistin Halk Kurtuluş Cephesi Genel Komutanlık" örgütünün uyeleri olduğu sanılan teröristlerin yakalandıklan evde yapılan aramada, silah ve 5 kilogram Semtex patlayıcısı ele geçirilmişti. Birleşmiş Milletler Guvenlik Konseyi ise butun ülkeleri, PanAm faciası sonımlularının yakalanmaları ve eezalandınlmaları konusunda yardımcı olmaya çağırdı. Çekoslovakya'nın bombayla ilgili araştırmalara yardım önerisi Aydınlann mektubu: SSCB Yeni Yılda Sağlık, Başarı ve Mutluluklar dileriz.,. Parti diktatörliiğü reformları engeUiyor MOSKOVA (AP) SSCB Devlet Başkam Mihail Gorbaçov'un reformlarını destekleyen Sovyet aydınlan, haftalık "Moscow News" dergisine gönderdiklerı mektupta, reformların, "Komiinist Parlisi diktatörliiğü" tarafından engellendiğini bildirdıler. Z>nam>a Edebiyat Dergisi Yazı İşleri Müdüru Ğrigory Baklanov, oyun yazan Alevander Gelman. yazar Danin Granin, film yapımcısı Elem Klimov ve aktör Mihail Ulyanov'un imzası bulunan mektupta, hukumetin yeni yapısını saptayacak seçimlerin, SSCB'nin "gerçek güciinü" ortdya çıkarabileceği kaydedildi. Ancak mektubu yazan aydınlar, geçmişteki deneyimleri nedeni ile seçimlerde reformcuların ulkenin her yanında sağlam bir şekilde yerleşeceğinden kuşku duyduklarını belirttiler. Aydınlann mektubunda Komunisl Partisi için "vasatlann diktatörliiğü" deyimi kullanıldı. Reformcu aydınlar "vasatlann diktalörliiğünün" sadece birkaç muhafazakâr arasında değil, tum Komunist Partisi aygıtında egemen olduğunu one sürdüler. Sovyetler Birliği'nde reformlara karşı Komunist Partisi içinde dırenme olduğu biliniyordu. De\let Başkam ve Genel Sekreter Mihail Gorbaçov, yaptığı açıklamalarda bu durumdan sık sık yakınıyordu. Genel oyla mı zorh mı? İkilemini aşamayan İngiliz Devrimi'nin Jakoben zanaatkârlan, kadın kılığındaki devTimci işçileri, de\Tİmin hizmetindeki efeane kahramanlan ...ve oy sandığı. ÇERÇEVE YAZILAR TANIL BORA 1848'de ulusal sorunlar ERTUĞRUL KÜRKÇÜ Marx, Engeh ve 1848 Devrimkri ETIENNE BALIBAR İktidar MURAT BELGE İngiliz edebiyatında sımf mücadelesi ÖZELEK Mant'ın savunması • Marx ve Engels'in "Tebliğ "i • Engels'den Fransa'da Sınıf Mücadeleleri'ne "Giriş" • Komünistler Birliği Toplantı Tutanağı • Engels'den "Almanya'da Köylü Savaşları" ve "İngiltere'nin Durumu" • İngiliz askerterinin "Halk Sözleşmesi" • Kazıcıların Şarkısı • Putney tartışmalan • Tom Paine'in mahkemeye mektubu • Yazışma Dernekleri'nin toplantıları • İngiliz Jakobenleri ve Fransızlar • Parker'ın idam öncesi konuşması • Kral Ludd'un ve Kaptan Swing'in mektupları • Londra'da taşralı bir işçi • Percy Bysshe Shelley'in "Anarşi Geçiyor" şiiri. POSTER D.A.Friston'ın deseni: 1839'da Nevvport'ta Chartistlerin ayaklanması. tletişim Yayınlon Klodfarer Cad. lletişim Han 34400 Cağaloğlu/lstanbul Tel 520 14 535455. SOSYALİZM \E TOPLLMSAL MÛCADELELER ANSİKLOPEDİSİ TÜRKBANK ikinciAdresiniz " TURK TICARET BANKASI F A S I K UL B A Y İ L E R D E Anlatılan senin hikâyendir