Katalog

>6 EYLÜL 1988 HABERLER CUMHURİYET/7 REFERANDUM '88 REFERANDUM '88 REFERANDUM '88 ANKARA (Cumhuriyel Bürosu) Cumhurbaşkanı Kenaa Evrcn, Başbakan Turgut Özal, TBMM Başkanı Yıldırıra Akbulut, DYP Genel Başkanı Süleyman Demirel, RP Genel Başkanı Necmeilin Erbakan MÇP Genel Başkanı Türkeş Ankara'da, SHP Genel Başkanı Erdal inönü lstanbul'da, İDP Genel Başkanı Aykut Edipaii tzmir'de oy kullandılar. Cumhurbaşkanı Kenan Evren dün saat 08.15'te geldiği Çankaya tlkokulu'nda 1141 numaralı sandıkta oyunu kullandı. Oy kullandığ.ı sandığın kaç zarf aldığını soran Cumhurbaşkanı Evren'e sandık başkanı "400 zarf alabildiğini, ancak o sandıkta 350 secmenin oy kullanacağım" söyledi. Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necip Torumlay da Çankaya llkokulu'ndaki 1140 numaralı sandıkta oy kullandı. Eşi ve kızıyla birlikte saat O8.O5'te ilkokula gelen Orgeneral Torumtay, sandık kuyruğuna girdi. Yetkililerin keııdisine öncelik tanımasına karşın Torumtay sırasını bekleyerek oyunu kullandı. Genelkurmay Başkanı, oy kullanırken "bayırlı olsun" dileğinde bulundu. TBMM Başkanı Yıldınm Akbulııt da Çankaya tlkokulu'ndaki 1137 numaralı sandıkta oy kullandı. Akbulut gazetecilerin soruları üzerine tahmin yapamayacağını söyledi ve referandum propaganda çalışmalannın hareketli geçtiğini bildirdi. Liderler sandık başında Özal iyimser, İnönü ve Demirel ihtiyatlıydı ANKARA'dan Herkes Yerini Koruyor Gündemi bundan sonra değiştırmeye çalışacak Başbakan Özal. Yani, ülkeyi "seçim ortamından, seçim havasından uzaklaştırmayı" deneyecek. Ancak geçen genel seçimden sonra aldığı yüzde 36'lık oy oranının altında kalacağına göre, ülke seçim havasmdan nasıl sıynlacak, o henüz belli değil. En azından son derece güç Başbakan Turgut Özal dün zananının büyük bölümünü Başbakanlık Konutu'nda geçıriyor. Çeşitli ısrarlara, belli Öğrenme çabalarına karşın, "Hangi oran çıkarsa istifa edeceğini" hiç bir zaman söylemiyor. Başbakanlık Konutu'nda hanımlar bir yerde, beyler bir başka yerde çeşitli tahminler yürütüyor. Ama zamanın büyük bölümü, oy verme işlemi sürdüğü saatlerde, ilginçtir, sıyaset dışına kayıyor Zaman zaman TV'de film izlemek, zaman zaman bulmaca çözmek gibi .. Sandıklar açıldıktan sonra ise artık konuta konulan bilgisayarla sonuçları adım adım "ailece" ızliyor. Oy oranlan kesine yakın gelmeye başlayınca, "konutta bir rahatlık" gözden kaçmıyor. ortamından" hâlâ etkilenmekte oluşun bir göstergesi. 1980 öncesinde sorunlu iller: Çankın, Çorum, Srvas, Erzurum, Erzincan, Tokat, Yozgat gibi 1980 öncesi terörden ve siyasal hesaplaşmadan en çok etkilenen iller dünkü halkoylamasında Türkiye ortalamasının üzerinde "evet" oyu kullanıyor Yani, İstanbul için geçerli "terör etkeni" buralarda kendini yine gösteriyor. Tipik sol iller: Edirne, Gaziantep, Kars, Kocaeli, Van, Zonguldak gibi iller Türkiye ortalamasının altında "evet" veriyor Hayır oylan bu illerde yüzde 70 dolayında tırmanıyor. Tipik sağ iller: Gümüşhane, Kayseri, Kütahya, Uşak, Kırşehir gibi iller Türkiye ortalamasının üzerinde "evet" veriyor Özal'a. Bu illerdeki "evet" oyları yüzde 40 dolayında gerçekleşiyor Özel konumdakı iller: Buralarda kişiye ve geçmiştekı eğilimlere göre oy kullanıyor halkın büyük bölümü. Örneğin Malatya, Özal'dan dolayı "evet" oyunu yüzde 58'lere tırmandırıyor. Buna karşılık Isparta, Demırel'den dolayı, "hayır" oylarını yüzde 78'e dek yükseltiyor Böyle bir değerlendirmenin ardından, siyasal degerlendirme geliyor. Ve genel olarak bakıldığında, "hemen herkes kendi yerini koruyor." ANAP'ta bir iniş var. Geçen yılki genel seçimlere göre, bu iniş birkaç puanı geçmiyor. SHP ile DYP, yani muhalefetin toplamı da önemli bir ilerleme kaydetmiyor. En azından bekienen ötçüde bir artış göstermiyor. Muhalefet kazandığı halde bir kaybetme etkisi içine giriyor. Kazanıyor, çünkü yüzde 65'i buluyor Kaybediyor, çünkü son genel seçimdeki oy oranını arttıramıyor. Özal kaybettiği halde kazanma etkisi içine giriyor Bir halkoylamasında kazanmakaybetme oranı yüzde 4951 olduğu halde, eski oranını yaklaşık koruyarak kazanmış gibi görünüyor. Oysa, kaybediyor Çünkü, istediğinin çok uzağında, yüzde 5i'in çok uzağına düşüyor. Yani, iktidar ve muhalefet cephesinde kazanan yok. Buna karşılık, kesin kaybeden var: Halkın ta kendisi. Bundan sonra özal'a tahammül etmek zorunda kalacak olan halk, ağır bir ekonomik fatura ödeyecek, asıl kaybedenin kendisi olduğunu kısa sürede anlayacak. Tüm bunların dışında asıl nokta, Özal'ın hatkoylamasını bir güvenoylamasına dönüştürmüş bulunması. Guvenoylamasını da şimdi kaybetmiş olması Güvenoylamasında oran eski aldığı oy oranı değil, tartışmaya gerek kalmaksızın, yüzde 4951 'den başka bir şey olamaz. Var güC ( j m j o r t a y a koyarak Özal ancak eski oranına yaklaşıyor, güvenoylamasından çok uzaklaşıyor. Oranlar aynı. ama güven artık iyice yıpranmış durum(ja YALÇIN DOGAN Muhalefet kazandığı halde kaybediyor. Oy oranını arttıramıyor. Özal kaybettiği halde kazanma etkisi içine giriyor. Yanı, çok büyük olasılıkla "Ozal istifa etmiyor" Kendısı ve çevresi "istenilen oy oranına ulaşılmış olduğunu" kabul ediyor. Aynı saatlerde, Erdal İnönü ile Süleyman Demirel, Özal'a göre çok daha rahat. Çünkü, büyük bir çoğunluk "Özal'a hayır" oyu kullanıyor İller itibarıyla dünkü halkoylamasından çıkan sonuçlar, 29 Kasım 1987 tarihindeki son genel seçimlerde ANAP'ın aldığı oy oranlarıyla karşılaştınldığında, ortaya şöyle bir degerlendirme çıkabılir: Büyük iller: Ankara, İstanbul, izmir, Bursa, Adana, Antalya gibi büyük iller arasında İstanbul tek başına bir özellik gösteriyor İstanbul hariç, dığer büyük iller geçen genel seçime göre ANAP'a daha az oy veriyor. Enflasyonun ye ışsizliğin tipik sonucu buralarda gözlenıyor. Istanbul'daki yüksek oran ise "12 Eylül öncösi terör Ozal oyunu kullanırken "iyimserim" dedi Başbakan Turgut Özal halkoylamasında oyunu kullanırken, sonuçtan "iyimser" olduğunu söyledi. Eşi Semra Özal, oğlu Efe Özal ile birlikte saat 11.30 sularında 06 AK 983 plakah özel Mercedes marka otomobille Çankaya tlkokulu'na gelen Başbakan özal oyunu 1141 numaralı sandığa atarken, "hayırlı olsun" dedi. Daha sonra da sözlerini düzelterek, "Şimdi yanlış anlaşılır, 'evet'li olsun" 3iye konuştu. Semra Özal ise "Meralekele iyilikler getirsin" diyerek oy kullandı. özal ailesi oy atarken gazetecilerin sorulanru da yanıtladılar. "Listelerde adı olmadığı için çok kişi oy kullanamadı" denilmesi üzerine Özal "Ne yapalım, bizim yetkimizde degil, bu işler" karşılığını verirken, "Sonuçtan iyimser misiniz?" sorusu üzerine de "İyimserim, iyimserim" diye konuştu. Sağ eli ile oy atan, Semra özal ve Efe Özal'a da sağ elle oy kullanmalarmı öneren Başbakan, oy pusulasımn zarftan büyük olduğunu, pusulanın katlannıadan zarfa konulabilmesi için yasayla değişiklik yapılması gereğini belirtti. SHP Genel Başkanı Erdal İnönü ve eşi Sevinç inönü oyunu dun İstanbul Bebek'te Tevfik Fikret 11kokulu'nda 47 nolu sandıkta kullandı. tnönü oyunu kullamrken "Biitiin halkımıza ha>ırlı olmasını diliyorum, hayırlı olacağına inanıyorum, akşam sonucu görecegiz, biz bu anayasa değişikligine kar$ı oldağumuzu söyledik. Sonuç çıktıktan sonra yorura yapmak daha dogru olur, biz degil halkınuz umutlu" şeklinde konuştu. IZMlR'den HIKMET ÇETIMKAYA Hayırlı Olsun! İZMİR Evet oyları yüzde otuzbeşlere doğru tırmanıyor. Ozellikle İstanbul, Ankara ve İzmir gibi üç büyük kentte evet oyları yüzde 3341 arasında etkili oluyor. İstanbul yüzde 41, Ankara yüzde 37 ve İzmir yüzde 33'le beklenenin üzerinde bir oranı oluşturuyor. Yüzde 35'lik bir evet ANAP'lılara göre büyük bir başarı. Hele İstanbul, Ankara ve İzmir'deki evetler, ANAP'ın neşesini daha KİM NEREOE KULLANDI? £ Çankaya llkokulu'nda oyunu kulandıktan sonra Cumhurbaşkanı Kenan Evren'e sevgı gösterilermde bulunuldu Ç Başbakan da arttınyor. Ozellikle İstanbul ve Ûzal, Çankaya llkokulu'nda eşi ve küçük oğluyla oyunu kullandı Ozal, referandum sonucuyla ilgili olarak "iyimsenm" dedi. % Eşi Sevınç Inönüyle birlikte Ankara'da. diyoriardı. Fısıltı gazetesi anında yayılmış, yani Özal, bu kez ailenin' değil, çevresinin etkisinde kalarak Naim'in gelişini erteletmişti Dedik ya, fısıltı gazetesi anında yayılıyordu, ağızlar torba değil kı büzesin. Oy verdikten sonra kimi yurttaşlarla konuştuk. Hayır oyu verenler çoğunlukta, evet oyu verenler ise azınlıktaydı. Hayır diyenler, "Seçim filan yok, niye tepki göstermeyeceğiz, giden gider" yanıtını veriyorlardı. Evetçiler ise, "Biz Özal'dan memnunuz" tümcelerini kullanıyorlardı. Hayırcılann gerekçeleri neydi? Önce, yaşam pahalılığı ve enflasyon. Bizim konuştuğumuz Cuma günü Konak Alanı'nda yapılan SHP mitinginde Deniz Baykal, elindeki işçi bordrolarını gösteriyordu topluluğa. Bugün ülkemızde 10 yıllık bir işçi ayda 120 bin lira kazanıyor. Baykal anlatıyordu: İşte tşçinin aldığı para, bu koşullarda nasıl yaşadığını gösteren şeref belgesi... Yanımızda duran bir işçi hemen elini cebine attı. O da bordrosunu bize verdi. Ayltk ücreti 100 bin liraydı. Acı bir gülümsemeyle, "Benim şeref belgem 20 bin lira aşağıda, yani süper sayılır" deyiverdi. llginç bir araştırma var elimizde. Istanbul'da 4 milyon, Ankara'da 1,5 milyon, İzmir'de ise 1 milyon 200 bin kişi karınlarını borçla doyuruyor. Bakkallar Derneği Başkanı Ramazan Aslan, veresiyecilerin dörde ayrıldığım belirtirken şöyle diyor: "Geçen yıla kadar sadece gıda maddeleri veresiye satılıyordu. Şimdi de Tekel ürünlerini yazdırmaya başladılar. Veresiyeciler: haftalıkçı, aylıkçı, yıllıkçı ve hasatçılar diye dörde ayrılıyor." Sadece İzmir'de 400 kasap arasında yapılan araştırmada 500 milyon liralık müşteri alacağı olduğu saptanmış. Bu rakamın İstanbul'da 1 milyar, Ankara'da ise 600 milyon olduğu belirlenmiş. Kasaplar Derneği Başkanı Aydın Mestancı, kendi veresiye defterinde 2,5 milyon, İkinci Başkan Nedim Korkmaz'ın defterinde ise 8 milyon alacak olduğunu söylüyor. Sadece manavlar, bakkallar, kasaplar, tuhafiyeciler veresiye defteri tutmuyor. Doktorlar, diş doktorları, eczaneler de taksitle çalışıyor artık. Bu işin sonu nereye varır? Veresiye alışverişinin değil elbet. Yüzde otuzbeşlik evet oylarıyla Özal'ın bu halkoylaması sonucunu nereye vardıracağı. İstanbul Bebek'te oyunu kullanan SHP Genel Başkanı Erdal İnönü, daha sonra Ankara'ya aittı. O Oyunu Şehit Teğmen Kalmaz llkokulu'nda kullanan DYP Genel Başkanı Demirel, 'Vatandaş saat 17'den sonra bıze gerçeği söyler" dıye konuştu. # Oemokratik Sol Parti Genel Başkanı Necdet Karababa Çankaya llkokulu'nda & Retah Partisi Genel Başkanı Necmettm Erbakan ıse eşıyle birlikte Ayrancı Lısesi'nın 1025 nolu sandığında oylarını kullandılar OrAn Sitesi'nde oturan SHP Genel Sekreteri Deniz Baykal da saat 09.35'te OrAn tlkokulu'na gelerek alkışlar arasında oy kullandı. Baykal, genel sekreter yardımcıları Adnan Keskin ve Tufan Dogn ile birlikte OrAn llkokulu na geldi. Gazetecilerin Ecevit'in oy ailesi daha sonra OrAn Spor KukuUanamadığını hatırlatmaları lübü'ne giderek, burada bulunanüzerine Baykal, "Çok yazık, larla bir süre sohbet ettiler. üzüldüm" dedi. Baykal ve eşi oylarını 2332 numaralı sandıkta kul Türkeş sıra beklemedi lanırlarken, çevrede bulunanlar MÇP Genel Başkanı Alpaslan tarafından alkışlandılar. Baykal ve Türkeş de OrAn Sitesi'nde oy kullandı. Basın mensuplarının hatınnı soran Türkeş, eşiyle geldiği OrAn llkokulu'nda 2333 numaralı sandıkta oyunu sıra beklemeden kullandı. CUNEYT ARCAYUREK yazıyor Demirel Kaybedenin Kazandığı Gece... ANKARA Genelde evetin yüzde 3435 arası ya da yüzde 35'in biraz üstünde gerçekleştiğinin anlaşılmasından sonra, Başbakan Özal'm siyasetten çekilmeyeceği, partisinin düne kadar lafı var, ama sözünün fazla değeri olmayan kimi yöneticilerince açıklandı. Kısacası, güvenoyu kavramı, gece yarısına dogru Özal'm gitmesine gizlı ya da açık yoldan taraftar olmayan siyasetçisi, aydını, yazan, çizerinin alaturka demokrasi anlayışına kurban verildi. Halkoylaması veya güvenoyunda kazanan ya da kaybeden taraf olacaktı. Muhalefet 25 Eylül'ü güvenoyuna dönüştürmese; Özal, dün geceki sonuçla "davasını yitiren sıyasetçi" olacaktı. Özal, halkoylamasını güvenoyuna dönüşturdüğüne göre, yüzde 35 oy gibi çoğunluğun çok altında güvensizlikje karşılaşmış sayılacaktı. Ne çare, beliren eğilim halkoylamasını yitiren Özal'm güvenoyu aldığı gibi hiçbır Batılı ülkenin aklma, mantığına, hatta insafına sığmayan değerlendirmeye bağlandı Yüzde 35 güven kabul ediliyor, yüzde 65 gibi sağlam dayanağın beş paralık değeri kalmıyor. Dün gece BBC, "Özal'a halkın 'hayır' dediğini" duyuruyordu. Reuter ve AFP gibi önemli haber ajansları, Özal'm "kaybettiğinı" ilan ediyordu. Çünkü Batıdaki halkoylamalannda, hele plebisite dönüşen sandık olayında yüzde 50'yi aşan olumsuz oyla "kazanan taraf" olamazdı. Bizde ise, Tanrı eksiklikliğini demokratık yaşamımızdan eksik etmesin, bütünüyle kesin olan bu gerçekter kimilerince yadsınjyor, Özal yüzde 35 alınca, akan sular duruyordu. Zaten Türkiye'Yüzde 36 gibi oranla ülkeyi on de demokrasi, kavram anlaşmazlıkları, kimi dönemde karga ay sonra güvenoyuna götüren şalığı ile zaman zaman stop Özal'm destek tazelediği sanısı ile ve yüzde 35'le ekonomide ediyordu. sağlam adımları nasıl atabileceHalkoylaması kampanyasının ğini merak ediyoruz. Elbette yüzilk günlennden başlayarak, mu de 35 savunucuları için yeni halefetin tersine Özal'ı goturecek sonucun yüzde 361 olduğunu sürekli işledik durduk. Özal ve desteğini Özal'dan esirgemeyenlerin mantığında demokrasinin gerçek kuralı yüzde 50 + i'in işlerlik kazanmayacağını biliyorduk. Onlar gerçek kurallara değil, Özal'ı boşluğa atmayacak kavramlara sarılmaya çoktan hazırdılar. Yirmi kez yazdıklarımız, Mumcu'nun aynı koşuttaki yargısı muhalefetçe "itibar görseydi",yüzde 361 oyalan Özal, bugün köşeye sıkışmışolacak, kalıcı olduğunu çevresi bu denli övünçle açıklamayacaktı. Belleği zayıf olanlara, Halep oradaysa, gazetenin koleksıyonlarının büroda oiduğunu anımsatabilir miyiz? zamlar, yaşamın giderek zorlaşması Özal kaldıktan sonra önem taşımayabilir. Bu kesim Özal'ın gözyaşlarına yüzde bir, aile yaşamına bir, tehditlerıne bir puan vererek istedikleri sonuca vardığını sanabilir. Böylece yüzde 35 gibi mantığa sığmaz güvenoyu yüzde 65'in ensesınde boza pişirebilir. Özal sağolsun! Oysa Özal, her çareye başvurarak "daha fazla güven" ister DYP Genel Başkanı Süleyman Demirel eşi Nazmi>e Demirel'le birlikte 11.15'te Şehit Teğmen Kalmaz tlkokulu'na geldi ve 2023 numaralı sandıkta oyunu kullandı. Demirel, "Referandumdan nasıl bir sonuç çıkacağını tahmin edivorsunuz?" sorusuna, "Saal 17.00'den sonra vatandaş size gerçeği söyler. Bizim oylamaya ilişkin görevimiz dün akşam (onccki akşam) bitti" karşılığını verdi. Demirel, Şehit Teğmen Kalmaz İlkokulu'na gelişinde ve aynhşinda çevredekiler tarafından alkışlandı. RP Genel Başkanı Necmettin Erbakan da oyunu Ankara Ayrancı Ticaret Lisesi'nde kullandı. Erbakan oy zarfını "bayırlı olsun" diyerek sandığa attı. "Naiın ne zaman gelecek?" diye soran Erbakan'a gazeteciler "Betli degil" karşılığını verdiler. Erbakan "Artık fark etmez" dedi. Diplomatlar rahatladı ANKARA (ANKA) Başbakan Turgut Özal'ın referandumun sonuçlarına göre istifa edebileceğini bildirmesinden sonra heyecanlı günler geçiren Ankara'daki diplomatik çevreler, referandumun ilk sonuçlarının açıklanması ile "derin nefes" aldılar. Ankara'da görevli batılı ve doğulu diplomatlar, sonuç için "sürpriz yok" dediler. Basın Yayın Genel Müdürlüğü'nce Best Otel'de kurulan basın merkezinde önceki referandum ve seçimlerin aksine seçim heyecanı bu kez az sürdü. Saat 19.00 civannda merkezdeki panolarda yazılan sonuçlardan evet oranlarının yuzde 30'un üstünde olacağımn anlaşılması üzerine, sonuçları izleyen yabancı diplomatlar ve az sayıda yabancı gazeteci, referandumun bir iktidar değişikliği göturmeyeceğini kesin bir dille ifade ettiler. ANKA muhabiri için referandum sonuçlannı değerlendiren yabancı diplomatlar, 'hayır' oy oranının çok yüksek olmasına karşın normal bir referandum olarak değerlendirilmeyen bu oylamada, Özal'm genel seçimdeki oy oranını koruduğuna dikkat çektiler. Sonucun bir hükümet değişikliğine yol açmayacağını kesin bir dille ifade eden yabancı diplomatlar, buna karşılık çok yuksek bir 'havır' oranının sağlanması nedeniyle muhalefetin hükumete hucum etmesinin beklendiğini ifade ettiler. Bu arada kimi diplomatlar, Türkiye'de yerel seçimlere kadar istikrar sağlanamayacağım savunurken, kimi diplomatlar da ANAP'ın gelecek yerel seçimlerde oy kaybına uğrayacağını tahmin ettiklerini ifade ettiler. Bu arada, bir hükümet değişikliğinin söz konusu olmayacağının anlaşılması üzerine yabancı diplomatlar, erken saatlerde basın merkezinden ayrılmaya başlarken, referandumu izlemek uzere Türkiye'ye gelen az sayıda yabancı gazetecinin de sonuçlara fazla ilgi gostermedikleri gözlendi. Alman haber ajansı DPA, referandum sonuçlarıyla ilgili olarak yayımladığı haberde, Başbakan Turgut Özal'm bcklenenin üzerinde destek sağladığını kaydetti. kam tutturmaya çalışıyordu. Doğrusu, Başbakan yüzde 36'nın üstüne sıçrayabilseydi, çarpık onca icraatına, demokratik kurallara yatkın olmamasına karşın tutunacak dalı yakalamış sayılabilirdi. Bırakalım yüzde 50+ 1'i, yüzde 36'nın altına düşerek bekienen güvenoyunu aslında tutturamamış oldu Kuşkusuz şimdi, yüzde 80 enflasyonla yüzde bir veya buçuk oy yitirmesinin doğai olduğundan hareketle halkın enflasyonu desteklediğini b'ıle ilan edebilir. Elbette edebilir. Özal'ın anlaması bir yana, kamuoyunda sözü geçen kimi çevreler dahi klasik güvenoyu birimini yüzde 36'ya bağladıktan sonra... 67 ilin 65'i Özal'a kesin hayır diyormuş, yüzde 66 çoğunluk Özal'ı istemiyormuş, yarından itibaren hepsi hava civa. Var mı yok mu Özal'ın kalması... Yokmusu da yok sözlükte, varsa enflasyonun tırmanması... Hepsi başüstüne ve kabulll! ken, yüzde 36'nın üstünde ra Erbakan Çünkü 1987 genel seçimlerinde ANAP'ın İstanbul'dayedi bölgede aldığı oylar yüzde 44.336.1 arasında değişiyordu. Oysa dün yapılan halkoylamasında evetler yüzde 41 'e dek tır Halkoylamasına ilgi, mandı. Ankara'da genel seçim geçen yıla oranla daha lerde yüzde 42.536.7 oy almıştı fazlaydı. Daha açıkçası, ANAP. Dün evet oyları yüzde halkoylaması 37'yi aşıyordu saatlerin 23.00'ü güvenoylamasına gösterdiği sırada. İzmir'de genei seçimlerde dönüştüğü için bir genel yuzde 40.331.7 olan ANAP oy seçim havası yaşandı. larıyla, dün yine aynı saatlerde evet oylarına bakarsak yüzde 32.89'du. Dört puanlık bir düşüş memur, öğretmen, işçi, emekli, önemli sayılmazdı. dul ve yetimler hayırcıları oluştuHalkoylamasına ilgi, geçen yı ruyordu. la oranla daha fazlaydı. Daha Bakın ne diyorlardı: açıkçası halkoylaması güvenoy"Karım ve ben 22 yıllık öğretlamasına dönüştüğü için, bir ge meniz. ikimizin ayda eline geçen nel seçim havası yaşanıyordu. maaş 500 bın lira. 100 bin lira ev Sandık başlarında ilk kez oy kul kirası veriyoruz. Elektrik, su, yalanmaya gelen gençler dikkati kacak vs. 100 bin lira tutuyor. çekiyordu Bu kez kadınlar daha Geriye kalan 300 bin lirayla heın ağırlıklıydı. Oyumuzu kullandığı bir ay geçiniyor hem de iki çocumız Göztepe Kız Meslek Lise ğumuzu üniversitede, bir çocusi'nde erkekten daha fazla kadın ğumuzu da lise de okutmaya çagöze çarpıyordu. lışıyoruz." Gazeteterin başlıkları hemen hemen aynıydı dün sabah: "Naim tehlike atlattı." Ama halkımız buna bir türlü inanmak istemiyordu. Çünkü Yüksek Seçim Kurulu'nun uyarısını TV'de bir gece önceden dinlemişlerdi. Onun için, "Bu işte bir bit yeniği var" Simit, peynir ve çayın 500 lira olduğu bir ülkede ayda 500 bin liralık bir bütçeyle yaşam savaşı verenlerin sayısı da öyle çok değil. Ayda 120 bin lira ücretle ev geçindiren, çocuk okutan milyonlarca işçi, dar gelirli insan var. GUNEYDEN NOTLAR Diyarbakırda sîlah ruhsatı dağıtıldı CELAL BAŞLANGIÇ ADANA Şalgamcılar, pamuk helvacılar, meyan kökü satan aşlamacılar... Çoluk çocuk sandık başına gidip, günün erken saatlerinde uzun kuyruklar oluşturan yurttaşlar... Okul bahçeleri bu görüntüleriyle bayram yeri gibiydi. Dağlıoğlu, Akkapı, Gülbahçe gibi, daha çok kentin yerlilerinin ve Güneydoğulu insanlann oturduğu Adana mahallelerindeki canhlık SHP ve DYP'lileri umutlandırmıştı. tki parti de kent içinde oluşturduklan konvoylarla son ana değin "hayır" için çalışmışlardı. ANAP Adana örgütü ise, koca kentte ancak bir minibus dolaştırabilmişti. Sandıkları gezen SHP il başkanı Ziya Yergök'ü, milletvekili Cüneyt Canver'i gören DYP'liler, "Tamam, biz buradaki sandık görevlilerine yeneklerini getiriyoruz" diyorlardı. Şanlıurfa'nın Refah Partili Belediye Bakanı I. Halil Çdik, sandıkların açılmasına yakın dileğini "Hayır çıksın da şu Özal'dan kurtulalım" diye dile getiriyordu. Referandum çalışmalannın iktidar ve muhalefet partileri açısından en cansız olduğu yerlerden biriydi Mardin. Seçime bir gün kala Nuretün Yılmaz, ANAP'ın hiç adım kullanmadan, sadece "Mardin Milletvekili" imzasıyla bir bildıri dağıtarak, hükümetin Iraklı sığınmacılara gösterdiği ilgiyi anlatıyor ve "evet" oyu verilmesini istiyordu. Ama beklediği ilgiyi görememişti Yılmaz. ANAP Mardin'de sancılıydı. Merkezden milletvekili seçilen Vahap Dizdaroğlu ile Nurettin Yılmaz oy kullanılacak ana değin birbirlerini aynı şeyle suçlamışlardı: Gaziantep gibi Siirt'in Batman ilçesinde de önceden "evet,"e tercih mühürü basılmış oylar bulunmuş, il ve ilçe seçim kurullan hemen olaya el koymuşlardı. SHP Batman örgütünün ilçe 2. başkanı Şükrü Gök, referandumdan bir gün önce kendi olanaklarıyla yaptıkları "görkemli" mitinge bakarak, yüzde 70'in üzerinde "hayır" bekliyordu. Referanduma çok az bir süre kala, Diyarbakır yöresinde, silah ruhsatları dağ:tılmıştı. Kentte referandum öncesi tam bir seçim havası yaşanmıştı. Mületvekilleri köylere, kasabalara gidip "hayır" konuşmalan yapmışlardı. ANAP örgütü "Ben il merkezinde yokum" diyordu. Çalışmalannı zayıf da olsa köylere kaydırmıştı. Diyarbakır milletvekili Salih Sümer, iktidar partisinin daha çok köylerde çalışma yaptığım anlatırken, çalışma yöntemlerini de "Kimi yerde baslu, kimi yerde silah nıhsatı dagıümı, kimi yerierde PTT santralı, kimi yerde grayder, kimi yerde de FakFukFon" diye anlatıyordu. Sümer'e göre ANAP "evet'Merin yuzde 10'unu devlet olanağıyla sağlayacaktı. Birkaç yerleşim bırimi dışında Guney ve Güneydoğu yağmur sıcağı ile "limonata kıvamı" bir havada, olaysız bir seçim yaşıyordu. En önemli olay ise, listede ad bulma güçlüğüydü. ÇUnkü Adana'da seçmen kartlan gelişiguzel dağıtılmışü. Gece gelen sonuç, Türkiye'yi esenliğe kavuşturdu mu?.. Tersine siyasal tartışmaların daha yoğunlaşmasına yol açtı. Muhalefet, bayrağı hemen açtı. ANAP'tan gazete bürolarına baklava tepsıleri salındı. Her şeyini, ailesini cepheye iten.Özal, görevi sürdürmeye yönelirken, "istikrar unsurunu" dahaboyutlu savaşıma açtı. Yüzde 65'i hayırsız oylar sayan Özal ve beraberindeki yapay demokratlarımız da derın bir ne... Ve Adana'dan ilk sandık sonucu Kurufes aldı. köpru semtınden alınıyordu: 255 hayır, 44 Oksijen çadırına girmiş gıbı. evet.