Katalog

• C1 Ut’Y t11 1 t Turk Anonım Şirketi adına Sahibi Cumhurivcı Matbaacılık vc Müessese MUdüru: EmI.t Nıdir Ndi Muduru H.sa. C.I. Muduru: Yazı Haber Müduru: Okay Temsilciler:A%KARA: Duzcni Yönetmeni: Acıl. S*’jrf, Sayfa Yalçı. Do*a.. IZMİR: Çtıink.yı. ADANA: Cdsi • tıhtm Spor Itıi<.Jsa. Tur... AbdDUIadİT Yuceb.ı. Dış Haberıcr: Eıgun Baki. Ekonomi Osrnn Refik Dıırb.ş. K uıagn. ühur: CtiıI Ş.Ii. • • Yurt Malı Işkr: Eıd Eık.ı. Akyol Yayinıar: • Muhasebe: nıtlea, idare Hüsc,i. Do’an, Dizi uuiçePıanıaına: Gürrr. ışırtme. Onder Çsiik, • • Us*tv, AIp.y. tşSendika: KoordinaıOr: Abmel ArI. Reklam: 34534 TAKVİM: 17 EYLUL 1988 lmsak: 5.12 Güneş: 6.39 Öğle: 13.03 ikindi: 16.33 Akşam: 19.18 Naiı Biıgıışıem: Yatsı:20.39 3914ı 72 TeL SİZ 05 05 (20 hat). Tda: 22246 0) 526 ı33 ıı 4141, *2344 5. ıS/4. ı4 C.ökıip Sfr Tda: 52359 Faz 3 ız 33 1 4tf425 1352 S.2/3. Td: ı3 ıı ü.ıir K Ziya ınonı Cad. t 9 5. No: ı Kat ı. TeL • ,e PK • ınsı. <sıı a mını os Eski eser INKAR,4 (Cumhuriyet Bürosu) Kültür Turizm Bakanlığı ile Içişleri Bakanlığı, eski eser kaçakçılığı konusunda hizmet içi eğitim seminerkri düzenliyor. Iki dönem olarak yapılacak seminerlerden ilki 1923, diğeri ise 2630 eylül tarihleri arasında, Eski Eserler ve Genel Müdürlüğü salonunda yapılacak. Emniyeı Genel Müdürlüğü ‘nün Kaçakçılık, İstihbarat ve Harekat Dairesi Başkanlığı ile Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü ‘nün birlikte düzenleyeceklerieğitim seminerindeele alınacak konular arasında, ‘‘Yurtdışı Eski Eser Kaçakçılığı“ yer alıyor. Seminerlere, her iki bakanlığın çeşitli düzeydeki yetkilileri katılacak. ABD’nin başkonsolosu 2 Aııadolu rojesiümüyle bittiğinde t P hektarlıkiralansulutarımageçebilecek. b Buise ikikatartması tarım alanlarının top[am aıılamınaeliyor. GAP P t g AşağıFırat rojesi.oplam yüzde57’sini sahip gerçekleştirecek kapasiteye G ilebirlikte retileceklektriknerjisi e e d olacak. AP ü e GAP bitince nereler sulu tarıma geçecek? yavaşyürüyor k Iki’yeatlayacakprojedeişlerparasızlıktan ve d artacak. alen H toplam milyar götecek belki e bütüniktidarlar, 35.5 diğerlerini inagılmaz boyutlarda bile GAP GAP 2 kilovatsaat elektrik retenTürkiye’ye, Ilebirlikle 2 ü Kuşkusuz ilebirlikte suçlayacak. GAP d k elektriknerjisi ahaeklenecek. d bölgedeki d sosyal engeler e sarsılacak. sonrasıbölge milyar ilovatsaat e ne sıksıkGAP’ı araştırmak geçirebuleceğini Ö m Başbakan zal, uhalefeti anlayamamaida insanının gibideğişiklikler birlaboratuvar Orasıyaşayan v b düşüyor. Gerçektenise suçluyor e “Onlarınayallenile yatmez” h e ldmbilir kaçiktidar gibi.Ancak kimsebölgede daha araştırma yapmamış. hayal tmekbilezor.AmaGAP ISTANBUL (AA) ABD’nin yeni Istanbul Başkonsolosu Thomas Carolan, dün görevine başladı. 19841987 yılları SULARU KADAR B Atatürk YÜKSELEcEK Barajıçinsu tutulmaya 1990 arasında Lefkoşa’da ABD ı Zaten yılında aşlanması b bekleniyor. geçenyıtyağışfazla olduğu içinbaraj BüyükelçiliğiMüsteşarlığı rezervuarında birsu birikmiş durumda. Bunedenle epey yapan Carolan, Lübnan, kamulaştırmalarıötürüyor enizeviyesinden b belli irsırayla D s g görekamu Suudi Arabistan, Ürdün ve Yukarıdaki sırasıdaÖnümüzdeki Mısır’da çeşitligörevlerde laştırma apılıyor. y köyün fotoğrafta görülen Ve enüstünde örülen k y günlerdeelecek. sular,otoğrafın g f tepelere adar ük bulundu. Thomas Carolan, g selecek. Fotoğraf: 1985yılının eylül ayından ( Ergun Çağatay) bu yana ABD’nin Istanbul Başkonsolosu olarak görev yapan WilliamRau ‘ııun yerine atandı. Işte Anadolu Projesi Fırat ve Dicle havzalarını kapsayan toplam 13 alt projeden Güneydoğu oluşuyor. GAP’ın belkemiği ise Aşağı Fırat Projesi. Aşağı Fırat’ın en önemli iki ayağı Atatürk Barajı ve Urfa Tüneli. Baraj ve tünel inşaatı devam ediyor, ancak iki inşaatın birbiriyle koordineli bir biçimde sonuçlandırılması gerekiyor. ISMET BERKAN Siyasetin canlandığı dönemlerde Güneydoğu AnadoluProjesi’ne (GAP) yönelik ilgi de artıyor. Özellikle 1983 yılından bu yana GAP, günlük Demirelve Özal,onunardındanda Süleyman olarakSHP, bu projeye sahip çıkmaya çalışıyorlar. gazetelere büyük bir sıklıkla yansıyor. Başta Fırat Projesi, yetkili ağızlara göre tüm GAP’ın 3 ‘te 2’si. Ancak görünen manzara o ki Aşağı Aşağı Fırat ‘in da sadece 4 ‘te 1‘lik bir bölümünün ihale,si yapılmış durumda. GAP’ta işler propaganda konuşmalarında anlatıldığı gibi değil. Projenin ilerlemesi ve bir an Önce bitirilmesi için en büyük ihtiyaç, taze para. iışte projeler TWA’nın Istanbul seferi yürütücüsü DSİ’nin ve hükümetin hesabı önce Aşağı Fırat Projesi’ni bitirmek, Projenin sonra tedrici olarak geri kalan projelere el atmak. Ama Aşağı Fırat’ta durum böyle olunca, diğer projeleri siz düşünün. Başından beri siyasete malzeme yapılan GAP, daha çok hükümet idare eder ve daha çok seçim görecek anlaşılan. İSTANBUL (AA) Amerikan Trans World Airways havayolu şirketi, IstanbulNew York seferlerine bugün başlayacak. Yarınsabah saat 07.30’da Istanbul’dan hareket edecek olan TWA uçağı, dün 44 yolcusuyla Frankfurt ‘(an IstanbuPa geldi. TWA yetkilileri, sefer sayısının ekim ayı sonunda haftada beşe çıkarılacağınıkaydettiler. TRT’ye İngiliz ANKARA (ANKA) TRT ile Ingiliz kültür heyeti (British Council) arasında gerçekleştirilen işbirliğiçerçevesinde TRT’ye bir İngiliz danışmanı geliyor. 1960’lı yıllardan 1986’yakadar Ingiliz televizyonunda haber programları yapan Brian Wenhan 18 eylüldeAnkara’ya gelecek. Eylül sonuna kadar Türkiye‘de kalacak olan Wenhan, Ankara, Antalya ve Isuınbul‘da TV programcılanna, yapımlannın kalitesinin artlınlmasını amaçlayan önerilerde bulunacak. Dokuz Eylül Üniversitesi 1 MühendislikMimarlık ‘4, Fakültesi Makine ı. Mühendisliği Bölümü Başkanı Pl”of.Dr. Özdemir Bengisu,yakalandığı hastalıktan kurtulamayarak dün öldü. 35 yaşında ölen Işte GAP a Prof. Dr. Bengisu‘nun GAP, GAP dedikleri 13proje aslında. Bu 13 :: cenazesi, pazartesi günü de projenin alt birimleri var, ama asıl bu 13 proje birmühendislik mimarlık leştiğinde GAP oluyor. Bunları sayacak olursak: 1. Aşağı Fırat Projed: 7 tane alt projesi’var. fakültesi önünde düzenlenecektörenden Bunlar sırasıyla Atatürk Barajı, Urfa Tüneli, Urfa 1lidsonra toprağa verilecek. roelektrik Santralı, UrfaHarran Sulaması, CeylanProf Dr. Ozdemir pınar Sulaması, SiverekHilvarıPompaj Sulaması ve Bozova Pompaj Sulaması. Bengisu, yüksek Öğrenimini ITU’de yaptıktan sanro, 2. Karakaya Projesi: Karakaya Barajı ve Hidroelektrik doktorasını Santrah’ndan oluşuyor. 3. Sınır Fırat Projesi: İki tane alt projesi var. F.Almanya’daki Karisruhe insan biralansulutarımaaçılacak. ncak B v e g A GAP’ınn önemli şaşınyor yakın noktadan 3 Birecik Barajı ve Hidroelektrik Santralı ile Kar Atatürk arajı e çevresine elindiğinde Ölçülerini Bunlar, g girişağzı bu fotoğrafta örülen yaklaşık 8kilometre Teknik Üniversitesi’nde bir ö Barajın uçtanbiruca, yaniyukarıdaki biriolanAşağı ıratProjesi’nde F fotoğtafta n planda h uzakta. ünel, er biri26.4kilometrezunluğunda ikitane. ve T ayaklanndan işlersanıldığı gibi tamamladı. 1973yılında u kamış Barajı ve Hidroelektrik Santralı. en inşaattan arkaplanda 2 görülen bir 7 i k 4. SuruçBazikiProjesi: Sulama amaçlı kanallar görülen inşaatakadaruzunluğu değil.Baraj letünelinşaatınınoordineli biçimde T ilerlemesi Tünelçapıyaklaşık metre62 santimolacak. üneldenanrjede makine mühendisliği s o k kilometreyi aşkın.Barajın <Miesini 328metre su geçecek. anitünelden saniyede eçensu g oluşturan rta kısım, aya Tünelnşaatırıınrograma öre1990yılında Y 1 sistemi. küp i p gerekiyor g g bölümü başkanlığına ise inşaediliyor arajın 9 dolguolarak B ile piyasadaatılan1.5litrelikulardan milyon s 5. AdıyamanKibıs Projesi:Bu, 5 hidroelektrik s 21 866bin gövde genişliği yaklaşık00 tamamlanması Baraj gerekiyor. içinsu tutulınayaaşlandıktan b getirilen Bengisu, 1978’de metre.Baraj ölüTürkiye Avrupa’nın büyükyapay en m d o T santral ile 4 barajdaıı oluşuyor. g sonratünelirışaatmınevametmesizorolacak. unun h d gölü B nedeni e tanesini oldurmak ümkün lacak. ünelinşaatının ızlanması profesör oldu. d Dr. olacak.Barajınoplam elektrikirelimi milyar 00 milyon ilovat barak dolduktanonrayeraltı ularının arekete ı 2 4 4 6. Adıyaman Göksıı Araban Projesi: Sulama k t s s h içinşu anda12 aynağızda çalışmalar sürüyor. yeniağız gölü Özdemir Bengisu, evli ve geçme olacak. araj ölüne var. B g h bağlıUrtaTünelile ise 1 milyon ektara ve tünel i etkilemesi. Tünellerin açılmasıçinde çalışmalar (Fotoğraf: Çağatay) amaçlı kanallar sistemi. olasılığı su sızıntılannın inşaatını Ergun iki çocuk babasıydı. 7. ..,.. . ,.. Geçen günlerde bu ekibe bir de Şanlıurfa Belediye b Başkanıkatıldı, ‘GAP’ın muc*di enim” dedi. TurgutÖzal, daha devletmemurluğu dönemlerinde GAP ile ilgili işlerde ne kadar gayretle çalıştığını, bir çok projeyi kendi ekibinin tasarladığını, politikacılık döneminde ise GAP’ın işlerlik kazanabilmesi için gereken finansmam kendi iktidarlarının bulduğunu her fırsatta söylüyor. Demirel’egore ise GAP ile ilgili tüm Süleyman hazırlıklar AP iktidarı ya da kendi başbakanlığı donemlerinde yapılmış. Zaten kendisinin lakabı da “bafajlar kralı”.Bu tür hizmetleri önce DP, sonra onun devamıolarak AP ve son olarak da DYP mitas olarak devralmış durumda. SHP’ljlerinpozisyonu daha pasif. SHP’lileregöre GAP şu veyabu partinin ya da iktidarın değil, milleti malı. Tartışma ve çekişmeler özellikle referandum öncesinde iyice hızlandı. Önce SHP, ardından da Özal GAP’a gitti, gösteriler yaptı. Sıra Demirel’de. 0 Bakalım gidecek mi? Tartışmalar sürüyor, ama sorulmayan bir soru var: Nedir bu GAP? Türkiye’yiikiye katlayacağı, bilmem kaç tane Çukurova kazandıracağı söylenen bu proje ne durumda? Bugüne kadar neleri neleri yapılmış, yapılmamış? . . Prof. Bengisu öldü : IZMİR(AA) Atatürk Barajı’na yukarıdan bakış . rn. ., 1 Gaziantep Projesi: 4 baraj ve sulama kanallarından Bunlar, Hancağız Barajı ve oluşuyor. sulama kanalları, Kayacık Barajı ve sulama kanalları, Kemhk Barajı. Birecik Barajı pompaj istasyonları. 8. KralkmDide Projesi: Diclenehri üzerinde kurulacak ralkızı Barajı’ndan oluşuyor. K 9. Batman Projesi: Batman Barajı ve Hidroelektrikile sulama kanallarından oluşuyor. Santralı 10. BatmanSilvan Projesi: Sulama amaçlı kanallar ve pompalar. 11. Garzan Projesi: Sulama amaçlı kanallar ve pompalar. 12. HısuProjesi: Ilısu Barajı veHidroelektrik Santralı’ndan oluşuyor. Sulama işlevi yok. 13. Cizre Projesi: Cizre Barajı ve Hidroelektrik Santralı, Hes ve Silopi ovaları sulaması, NusaybinldilCizresulaması. pompaj İşte GAP!.. aylarında bitmesi ve baraj gölü için su tutulmaya başlanması bekleniyor. Acaba Urfa Tüneli bu tarihteazır olabilecek mi? Bugünlerde özellikleDSİ h Genel Müdürlüğu’nde harareıle tartışılan konuların bu geliyorolsa gerek. Eğer tünelde ciddi başında bır gecikme olur ve Atatürk Barajı’nın gölü tünel seviyesineulaşırsa, tüneli su basması ya da yeraltı sularının harekete geçerektünel inşaatını etkilemesi En büyük proje hangisi? Yukarıda sıralanan 13projenin bugün tek tek ne durumda olduklarına bakmadan önce bir küçük vurgulama yapmakta yarar var. GAP’ın neredeyse 3’te2’likbölümünü ilk madde, yani Aşağı Fırat Projesi oluşturuyor. Aşağı Fırat Projesi’nin kilit taşı ise Atatürk veUrfa Tünelı. Baraj ve tünel birbiriyle son Barajı derece yakından ilişkili. Biri olmazsa ötekisi tam olarak yerine getiremez. Iki irışaatın fonksiyonunu koordineli bir biçimde ilerlemesi gerekiyor. Oysa, bölgede edindiğirniz bilgileregöre Urfa Tüneli inşaatındaimdiden en az 1 yıllıkbir gecikme söz ş konusu. Atatürk Barajı’nın gövdesinin 1990 yılı yaz GAP’W tamamen bitmesiyk birlikte toplam 14 milyon ton olan pancar üretimi 19 milyon tona, 12 milyon ton olan bostan sebzesi üretimi 16 milyon tona, 580 bin ton olan pamuk üretimi 1 milyon 260 bin tona, 168 bin ton olan pirinç üretimi ise 300 bin tona çıkGcak. söz konusu. Peki, diyelim ki Urfa Tuneli zamanında bitti ve Atatürk Barajı’nın rezervuarında biriken sular tü. nelden Urfa’ya kadar aktı. Sonra ne olacak’ Bu sular Harran’a, susuzluktan kırılan tarlalara ula.şabilecek mi? Saniyede 338 metreküp hızla akmakta olan suyu Urfa’dakitunel ağzından alarak Harran’a, yani Yukarı Mezopotamya’ya ileıecek olan kanallar sisteminin inşası da devam ediyor. Toplam üç kanal için ihale yapıldı. Biri 1980’de, iri 1985’teve b sonuncusu da 1986’da.Bu üç kanal, toplam 142bin hektarlık bir alanı sulayacak. İnşaatın 199l’de biımesi gerekiyor. Peki, Urfa Tüneti’nin ağzına kurulacak olan hidroelektrik santral ne durumda? Bu santral da 1985 yılında ihale edildi ve inşası devam ediyor. Tünel sadece Urfa Harran’ı mı sulayacak? sırada Hayır, Mardin Ceylanpınar ovası da var. Suyu buralara iletecek olan kanallar ise ihaleye bile çıkanlmadı. kanallar, 150bin hektarı “cazibeyle” Bu (suyun kendi akış gücüyle) olmak üzere toplam328 bin hektarlık bir alanı sulayacak. Daha ihalesi bile yapılmadı. Aşağı Fırat’ın son iki alt projesi, Siverek 1lilvanPompaj Sulaması ve Bozova Pompaj Sulaması da henüz “ön etti” aşamasında. Bu iki alt projenin s.!ayacağı alan toplam 215bin hektar. Resmimakamlarca “GAP’ın 3’teZ’si”olarak tanıtılan şağı Fırat Projesi’nde durum böyle. İhale A ve inşaat, bu projenin sulama alanlarının sadecw 4’te 1’i için yapılmış durumda. sında. GöksuAnıban: Irışaata 1990’da başlanması olası. Gaziantep: Hancağız Barajı’nın l985’teki ihalesinde yapım maliyeti 30 milyar olarak hesaplanmıştı. harcanan para ise 59 milyon! AyBugune kadar flı durum Kayacık Barajı için de söz paj ıstasyonlarının inşaatlarına ise belki gelecek YIlbaşlanacak. /1<1 TOk’MUYMU$U2 İAI.. Ya gen kalanı?.. GAP’ın 13maddesinin kilit taşırıda durum böyle. kalan 12maddede durumu bilmek ister Geri misiniz? Karakaya: Baraj tümüyle bitmiş durumda. 6. ve son ünitesi önümüzdeki günlerde devreyegirecek. Sınır Fırat: Birecik ve Karkamış barajlarının inşaatına geçenyıl başlanması programlanmışıı. Ama henüz başlanmadı. SuruçBaziki: Daha “ön dil” aşamasında. AdıyamanKihla: Henüz “mısler plan” aşama Antep fıstığı üretimi GAP’la birlikte patlayacak. Toplam 23 bin ton olan üretime GAP’ın katkısı 66 bin 458 ton olacak. GAP ile birlikte toplam 21 baraj ve 17 hidroelektrik santral kurulacak. GAP için 1985 yılı rakamlarıyla 5.6 trilyon lira yatırım yapılması gerekiyordu. Kralkızı ve Dicle: Her iki barajın da inşası devam ediyor. Sulama kanalları daha sonra. Batman: Barajın inşaatı devam ediyor. tunellerinden biri bitti, ikincisi yapılıyor. Derivasyon Sonra gövdeye geçilecek. BatmanSilvan: Daha “ön etüt” aşamasında. bırakacakbaraj olan proje aşamasında. Onumuz(1rha i.t. ‘ıoıjuıIL,) Garzan: “On etüı”İeri sürüyor. Ilısu: !lasankeyf’ide sular altında