Katalog

23 AĞUSTOS 1988 KÜLTÜRYAŞAM HAYVANLAR ISMAİL GÜLGEÇ CUMHURİYET/5 Thıffaut'nun 401. darbesi 1832 yılında çok genç bir annebabadan dünyaya gelen Truffaut, bir yanda ateş püsküren bir eleştirmen, öte yanda da sevecen bir sinemacıydı. Claude Miller'ın, Truffaut'nun ölümünden önce üzerinde çalıştığı senaryodan yola çıkarakçektiği "Küçük Hırsız"la Truffaut 401. darbesini indiriyor şu sıralar. Kültür Servisi 1984 yılında hayata gözlerini yuman Truffaut, yönetmen Claude MUIer in son fılmiyle 401. darbesini indiriyor şu sıralar. Truffaut'nun ölümünden önce üzerinde çalıştığı senaryodan yola çıkılarak çevrilen "Knçük Hırsız" (La Petite Voleuse) filminde, oyuncu Chariotte Gainsbourg, Jean Pierre Leaud'nun kadın ikizini diriltiyor. 25 YUJK DOŞ "Küçük Hırsız" bir Claude Miller filmi. Ama aynı zamanda Truffaut'nun 25 yılda olgunlaştırdıöi "Knçük Hırsız" bir Claude bir düş. Filmde genç oyuncu Chariotte Gainsbourg başrokje oynuyor. Miller fılmi, ama aynı zamanda derslerini okulu kınp gittiği film Metro) basarı tacını taşıyan Truf ciddiydi. Sonunda Truffaut için Truffaut'nun yirrni beş yılda ol lerden aldı, hayal gücü, 'öğrencı faut, her yönden mutluydu artık. sabit senaryo anlamma gelen bu gunlaştırdığı bir düş. Miller" bu mantığı'nın esinlediği bahaneler Kendisinden bir çocuk bekleyen altmış sayfa ortaya çıktı. Diyalokonuda şunları soylüyor: "Küçük le gelişti. Fanny Ardant için peş peşe iki ğu ise bir filmin oyuncuları araHırsız'ı okumak bana heyecan Filmler konusunda son derece uzun metrajlı fılm çekti. Tehlikeli sında çekim sırasında bile ansızın verdi. Heyecanımın nedeni bu se acımasız bir eleştirmen olan Truf bir film olarak gördüğü "Canlı gelişebilecek o, hazırlıksız olanın naryonun çocukluk dünyamı göz faut, gerçek yaşama yaklaşımın Bir Pazar"ın (Vivement Dimanc payını da göz önüne alarak günü lerimin önünde canlandırması de da hiç de katı yürekli değildir; he) gösterime girdiği Honfleur' gününe yazıyordu. O akşam, ğildi yalnızca, oyuncu Chariotte çünkü yaşam, kurbanlann hemen de filmin başarılı olduğu haberi Truffaut, başında şiddetli bir ağGainsbourg'a eşsiz bir rol çıkıyor her zaman sevimli rollerde olduk ni aldı. O sıralarda elinde belli bir n hissetti ve gidip yattı. Ağnsı uydu aynı zamanda. Düşündüğüm, ları bir traji komedidir. Bir yan senaryo olmadığı halde aklını faz kuda da dinmeyince bir doktora Truffaut'nun yapamadığı filmi da ateş püsküren eleştirmen, öte lasıyla çelen "Küçük Hırsız" fil gitti. Doktor, beyninde çatlamak cevirmek değildi. Luc BMaud'yla yanda sevecen bir sinemacı olan mini yapmaya karar veTerek ken üzere olan küçük bir damar buibirlikte senaryoyu geliştirdik, tıp Truffaut, hiç düşünmeksizin ilk disi gibi önemli bir yönetmen olan du, 'Kafanızın içinde bir bomba kı kişisel bir film çekmek için filmlerini çocuklara ayırdı. dostu Claude de Givray'ı senar var. En kısa zamanda ameliyat olStendhal'in ya da Scott FitzgeTruffaut "400 Darbe" (Les yo konusunda yardımına çağırdı maruz gerekiyor' dedi. François, rald'ın bir öyküsünden uyarlama ve dosya sandıktan çıkanldı. Cla büyük bir soğukkanlıhkla arabayapmak söz konusu olduğunda Qualre Cent Coup) filmini yaz ude de Givray o günleri ve çalış sına atladı ve Neuilly'deki Amemak için kendi anılannı ve yakın yapıldığı gibi." dostlarınınkileri deşti. Bunun yanı ma yöntemlerini şu sözlerle anla rikan Hastanesi'ne gitti. Burada 1932 yılında çok genç bir anne sıra gazetelerden kesip bir dosya tıyor: "François için, bir filmde hemen ameliyata alındı. Nekahat babadan dünyaya gelen Truffaut, da topladığı çeşitli olaylardan da en azından elli kadar nitelikli sah dönemi uzun sürdü. Derdinin yalbüyüklerin jandarma, çocuklann yararlandı. Neredeyse çocuk de ne yer almalıydı, bu tür bir fılm mzca beyin damarlarındaki bir sa hep tetikte duran birer av ha necek yaştaki oyuncu Jean Pi sık rastlanır türde değildir. (...) çatlak olduğunu sanıyordu. Vakit line geldiği o kanunsuz ortamda erre L&ıud'nun büyüsü de ekle Sahne tasanlanmızın hepsini bir geçirmeden genç bir oyuncu arakorkunç bir çocukluk yaşadı. Onu nince fılm tamamlandı ve Truffa sayfaya not ettik. Daha sonra maya koyuldu, en geç 85 yılında bunlan, belli bir dramatik sürek ise koyulabileceğini düşünüyordu. kötü eğilimlerden kurtaran o ina ut büyük bir üne kavuştu. lilik gözeterek birer birer sınıflan Oysa bir daha asla çekime dönmenılmaz sinema tutkusu oldu. SiE>erken 83 yazı geldi. Hâlâ nerna delisi genç Truffaut, ilk "Son Met*o"nun (Le Dernier dırdık. Truffaut, bu konuda çok di." 1984 yılında hayata gözlerini yummuştu PtKNtK PtYALE MADRA BU /V£LOOI BANA HIZLI GAZETECİNECDETŞKV UlYAR M\ pi KENPIMIZE HIYAR 0İY0RVM O KAPAK İŞKENCE.. UAPİS.. ..ÇEKVK..VE FİRÜ PAK EVtİYA 01PUK ••İRTıK KİMSB AP/MIIZI 0EMEIE5İZ /L6ZINA4LAMÂ7. C6RPIHR.. PEİı Olm KtZıMŞ£WA SoKANA PEVFlMCİ PEMSE,0RTAUK PEVRİM'den GEOLME7Pİ ..euYtf YAZ MATAU RAÇORUNUAllNÎılARU QA SÜTLE.. ZATeti ÇtZGİLİK KÂMtL MASARACI ÇHfL^ftN /• • i ~?\ AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR KEMAL GÖKHAN GÜRSES 84ünlü ressamdan 101 tablo Kültür Servisi Dünyanın ünlü 84 ressamımn 101 tablosu eylül ayında tstanbul ve Ankara'da sergilenecek. 20 eylülde istanbul Türk ve lslam Eserleri Muzesi'nde açılacak sergide Molenaer, Cuyp, Canaletto, Van Gogh, Renoir, Monet, Pissaro, Sisley, Kandinsky, Dufy, Braque, Munch ve Emil Nolde gibi son dört yuz yıbn ünlü ressamlanmn orjinal tabloları yer alacak. 1902*de Almanya'nın Düsseldorf yakınlanndaki Wuppertal kentinde kurulan Von der Heydt Müzesi koleksiyonundaki resimlerden oluşan sergi Federal Almanya'nın Türkiye Büyükelçiliği ve Osmanlı Bankası'mn işbirliğiyle gerçekleştirilecek. Türk sanatsevertere 84 ünlü ressamın tablolannın orjinallerini görme olanağı sağlayacak olan sergi lstanbul'da üç hafta açık kaldıktan sonra Ankara Resim Heykel Muzesi'nde tekrarlanacak. 17. yüzyıldan günumüze kadar pek çok resim akımını temsil eden örneklerden oluşan sergideki tabloların Türk parası ile yaklaşık 30 milyon liraya sigortalı ol Holivud'dan yazılıyor: Sinema merkezinin duğu bildiriliyor. "Güzellikler kahramanü" lâkabiie andığı Harold Lloyd'ı iki senedir beyaz perdede görmüyorduk. Sempatik komik, son çevindiği "Profesör dikkaı!" filmile bize çektirdiği uzun hasretin manya'da birçok Türk sanatcı ar acısını unutturdu. kadaşım var. Türkiye'deki sanatçı "Profesör dikkat!" de artistin kunıluşlanndan, birliğimize yazılı diğer filmleri gibi hoş teklif gelirse, hemen çahşmaya sahneleri ihtiva eden, yeni başlayabiliriz. Yazıh teklif isteme yeni fanteziier yaratmasma min nedeni, Almanya'mn çok büvesile teşkil etmiş olan bir rokratik bir ülke olması. Bürokeserdir. Harold Lloyd'm rasiyi böylece atlatabiliriz. fılmlerindeki yekdiğerini takib Bildiğim kadanyla siz, eden garip vak'alarm, gülünc UNESCO'nun kültür komisyo hâdiselerin s'ırf bir tesadüf nundasımz. neticesi toplandığına ENGELKEN Evet. UNEShükmetmeyiniz. Komik, CO, külturel bir emperyalizm politikasını savunuyor. Ben bu fik ekseriya bu vak'alan rejisörile rin karşısındayım. Gelişmemiş ül birlikte bizzat tertib ve kelerin Batı'dan öğreneceği çok tanzim eder. Hatta Harold'un şey var, ama Batı'nın da gelişme bugün takmakta bulunduğu, miş ülkelerden öğreneceği şeyler kendisinin nihayet bir şöhrete mazhariyetine sebeb olan olmalı hiç kuşkusuz... Ülkemizle ilgüi Uginç bir anı gözliiğün bile burnuna bir tesadüf eseri neticesi geçtiğini nız var mı? ENGELKEN Olmaz mı? zannetmeyin!.. Muğla'da, tipik bir Muğla evinin Harold Lloyd, Amerikanm resmini çiziyordum. Önce kimse muhtelif tiyatrolannda bir aldırmadı, yoldan gelip geçenler müddet facia artistliği önce yan gözle bakmaya başladı ettikten sonra pek büyük bir lar, ardından birkaç metre yaklaş ümide sahib olmıyarak tılar, sonra etrafım doldu. Bu ara Holivud'a gelmişti. Orada da resmini çizdiğim evin sahibi, ancak yeni bir tip yaratırsa beni ve eşimi evine çay içmeye da muvaffak olması ihtimali vet etti. Resmin evrensel dilini vardı. Halbuki mübareğin tipi kullanarak, o bölgenin insanıyla ne fazla komik, ne de fazla kaynaştık. Evlerini çizmem çok trajikti. Alelâde normal bir hoşlarına gitti. Yaşadıklan çevre insandı. Geçen gün, o ye, değişik bir açıyla bakacaklar zamana aid hatıralarınt artık. anlatırken: Yani gözlerini açtınız! Şarlo'nun, dedi, bir ikinci ENGELKEN Evet. Köln, nüshasını yaratmak Münih ve Berlin'e, Türk sanatçı mânasızdı. Çünkü o büyük lan nı davet edersek, onlar da bi artistin yanında daima ikinci zim gözümüzü açacaklardır. Şim safta kalacağım muhakkaktı. di gidiyorum ama bir haftaya kaO halde işi başka şekilde dar yeniden geleceğim. lstanbul'daki araştırmalarım daha bitme halletmek gerekti. Bir akşam tiyatronun birinde oynanan di. kitaplar birbirini iztemeye başladı. APA Publication tarafından hazırlanan "Turkey" ve "İstanbul" adını taşıyan iki rehber bu zincirin en son halkaları. Bugüne kadar dünyanın çeşitli bölgelerinde 70 kadar rehber kitap yayımlayan Aba Publicatjonın Türkjye ve İstanbul'u konu alan kitapları, Almanca ve İngilizce olmak üzere iki dilde yayımlamlı. "Turkey" adlı rehber kitabın editörtüğunü Thomas Goltz ve Tony Gillotte, "lstanbul"unkini ise Thomas Goltz ve Sevan Nişanyan yapmışlar. "istanbul"da Murat Belge, Alev Alatlı, Engin Ardıç, Jak Deleon, Sevin Okyay, "Turkey"de ise Talat Halman, Metin Demirsar, Nur Bilge, Raşit Gürdilek ve Selçuk Bakkalbaşı'na ait yazılar da bulunuyor. "Turkey"de yer alan renkli fotoflrafların büyük bir bölümü Albano Guatti, Şemsi Güner ve Ergun Çagatay tarafından, "lstanbul"da yer alan fotografların büyük bir bölümü de Izzet Keribar, Şemsi Güner ve Grup FOG tarafından çekilmiş. MTntinıırf' uo u l c f o n h l l l ' ' r o h h o r l o r i Son Vlllarda ^^m aa m a " o a ln d m d l u n u y e v c l a u ı ı ı u ı ı ı n»iHicııcııuıke"hajnegetenTur)dyehakkın(jaçeşi1ii 50 YIL ÖNCE Cumhuriyet 23 Ağustos 1938 münakaşalar olmuştur. Efes asfalt yolunun Kuşadasına kadar uzatılması kararlaştırılmıştır. Çocuk prevantoryomu için Bocada 18 bin liralık bir bina ve bahçenin satm alınması karara bağlanmıştır. Para, dört yılda, dört taksitte verilecektir. Meclis, vilâyete aid bazı akaratın karşılık gösterilmesi suretile, yollara sarfedilecek 500 bin liramn istikraz suretile temini hususunda vilâyete salâhiyet vermiştir. Bu paradan Inciraln plâjlanna da harcanacaktır. Meclisin dağılmasmda, ikinci reis Foça azası Sırrı Şener söz alarak turistik yollar k'anunu münasebetile meclis, hükumet ve Valiye tzmirin şükranlarım bildirmiş, Valimizin, üç senelik memuriyeti zamanmda birçok değerli eserler bdşardığım, kendisinin Izmir • çocuklan tarafından takdir ve sevgilerle anıldığını tebarüz ettirdikten sonra, Büyük Şefe karşı meclis namına derin saygı ve tazim hislerini tekrarlamıştır. Harold Lloyd profesör! Almanya Sanatçılar Birliği Başkanı Engelkeru Ortak çalışma yapmak istiyoruz Köln Güzel Sanatlar Akademisi'nde heykel ve resim dalı öğretim görevlisi olan Engelken, ülkemize ilk kez geldiğini belirterek "Türkiye'deki sanatçı kuruluşlardan birliğimize yazılı teklif gelirse ortak çalışmalara başlayabiliriz" diyor. HAKAN DERMAN Birkaç gün önce lstanbul'da önemli bir konuk vardı: Dierk Engelken. On bin sanatçı üyesi olan Almanya Sanatçılar Birliği başkanı olan Prof. Engelken, aynı zamanda Köln Güzel Sanatlar Akademisi'nin, heykel ve resim dalı öğretim görevlisi. Konuğumuzla on gün önce Muğla'nın Turnalı köyünde tanışmıştık. Mehmet Fıstık'ın, Alman öğrencileriyle yaptığı pandomim çalışmalarınm sonucunu görraek üzere gelmişti bu köye. Almanların, pandomim kursu sonrası Turnalı köylülerihe yaptığı gösteriden çok memnun kalmıştı. "işte iki kültürün kaynaşmasının en güzel örneği" diyordu ve ardından da ekliyordu: "ÜBteniz sanatçılanyla ortak çalışmalar yapmak istiyornz". Dierk Engelken'le, lstanbul'da yeniden görüşme olanağı bulduk. Turnalı'dan beri yeni gelişmeler olmuş muydu? man Sanatçılan" sergisinin açılışını yapmak üzere Sofya'ya gidiyorum. Bulgaristan'la sekiz yıl önce kültür anlaşması yapmıştık. Bu anlaşmadan sonra karşılıklı kültür alışverişine başladı k. Kapitalist bir ulke, sosyalist bir ülkeyle anlaşma yapıyor. Bu konuya dikkatinizi çekmek isterim. Bulgaristan'la ne gibi ortak çalışmalarımz oluyor? ENGELKEN Çalışmalarımızı beş maddede özetlemek istiyorum. Birincisi "work shop" Yani iki ulke sanatçüanmn, belirlenen bir mekânda ortak çalışması. Ikincisi kültür alışverişi, üçüncüsü kongreler, dördüncüsü uluslararası bir platform hazırlamak, beşincisini ise sergiler oluşturuyor. Birlik olarak, başka ulkelerle de çalışmalanmz oluyor mu? ENGELKEN Iskandinav ülkeleri, Sovyetler Birliği, bir iki Avrupa ülkesi, Demokratik Alraanya ve Macaristan ile de anlaşma yaptık. Türk sanatçı kuruluşlan ile bağlantı kurdunuz mu? ENGELKEN Ülkenize ilk kez geliyorum. Şu anda test etme dönemindeyim. Bu arada birkaç şehirde incelemelerirn oldu. AJ Fakat muhakkak ki sahne ve bir faciayı seyre gitmiştim. beyaz perdede şöhret temin Piyeste figüranlardan biri etmek için muayyen bir papas rolune çıkmıştı. alâmeti farikaya sahib olmak Burnuna takmış olduğu bir lâzımdır. Şarlo'nun gözlük dolayısile, etrafa ayakkablarına, bastonuna, hüzün ve yeis saçmağa melon şapkasma, geniş uğraştıkça gülünc oluyordu. pantalonuna, kötü bonjuruna, O sahnede göründü mü, Buster Keton'un gülmez facianın en acıklı bir safhasmda bulunmaklığımıza suratına, Stan Laourel'in zayıflığına, Oliver Hardy'nin rağmen kendimizi şişmanlığma mukabil Harold zaptedemiyerek makaraları Lloyd'm gözlüğü vardır. koyuveriyorduk. Bu vaziyet Kendisine bir aralık sordum: karşısında o gittikçe ciddî olmağa çalışıyordu. Nihayet Meselâ, gözlüğünüzü gülünclüğü o kadar arttı ve çıkarmak, bir başka şahsiyet halk o derece kahkahayı bastı iktisab etmeği hiç ki cereyan etmekte olan düşündünüz mü? mükâleme bile yanda Bana hayretle baktv bırakılarak perdenin Bu sözleri ciddî mi indirilmesine mecburiyet hâsıl söylüyorsunuz? dedi, eğer oldu. Ben iki türlü facia artisti olmak isteseydim, gülüyordum. Yani aradığım böyle bir kararı mesleğe yeni tipi bulduğum için bir kat girdiğim zaman vermek daha kahkahayı basıyordum. lâzımdı. Şimdi, artık zamanı Evet, Harold Lloyd'a geçmiştir. Beyaz perdede dünyanın dört köşesinde gözlüğümü hiç çıkarmadım ve şöhret ve nihayetsiz bir servet çıkarmıyacağım da... temin eden tip böyle "Profesör dikkat!" te bir bulunmuştur. Bu tip komik dakikahk bir zaman için onu olmakla beraber fazla gülünc burnumdan çekiyorum ama, değildir. Kadınların istihzasını niçin biliyor musunuz, bana değil, sempatisinı celbeder. benziyen bir heykelin Hiçbir zaman kendisine burnuna kondurmak için!.. kat'iyetle itimad Komiğin hakkı var... göstermemesi, daima Gözlüksüz Harold Lloyd'm gülüncün gülüncünü bulmağa Harold Lloyd'lık neresinde çalışması komiğin kahr? muvaffakiyet kazanmasında bilhassa âmil olmuştur, yoksa sade gözlük değil, şüphesiz! LİRAY \! HALİS ', İPEKTEN ; 1SMARLAMA IznürŞehir Mçctisinin kararları tstanbul'a hoş geldiniz. Şebrimizi nasıl buldunuz? ENGELKEN fstanbul güzel ve büyük bir şehir. özetle, yedi milyon yerlisini, on milyon turisti ve üç milyon da "Yes, please!"i (satıcıları kastediyor) banndırıyor. Yann ülkemizden aynlıyor PROF. ENGELKEN Aynı zamanda UNESCO kültür komisyonunda görevii sunuz. olan Engelken, "UNESCO külturel bir emperyalizm politikasmı savunuyor. ENGELKEN "Çağdaş Al Ben bu fikrin karşısındayım" diyor. Izmir (Hususî) Turistik yolları ve diğer bazı fevkalâde meseleleri konuşmak için fevkalâde olarak toplanan tzmir Vilâyet umumî meclisi, mesaisini bitirmiştir. Yollar projeşinde birinci kısım için 451 bin küsur lira kabul Tonlıllk ! SıblMt: CüıclUk! edilmıştir. Bu yollann bir 1 lile^zr RADYOUM ,„ *rrf.v'< " kısmı şehir dahiline 0» sıa Radyolln ». ı ı u l r f r t l i ı l •• " "" O.)ter, .:: ,«, ,!('• HADYOUN düşmektedir. Mecliste, bu mevzu üzerine biraz hararetli RadyoKrt nyıret cdınıı