Katalog

24 MART 1988 • • • • CUMHURİYET/13 Optika88 açıldı Optika88, 4. Uluslararası Tümoptik Ürünler Fuan Odakule'de açıldı. Yerli ve yabancı 130 fırmanın katıld ığfuarda gözlük çerçeveleri. giıneş gödükleri, spor gödukler, koruyucu göduk, gözlük kılıfları, mikroskop ve teleskop ulçüm cthazlan, kontak lens optimatik rihazlar optık endüstn makineleri ve çeşrtli hammaddeler . sergilenıyor. Yetkililer, fuarda sergılenen gözlukler arastnda toplam fiyatı 2 milyon 700 bin lira olan kıymetli taslarla süslenmiş altın kaplama gözlüklerın yanı sıra tamamı plastık ve 5 bın lira değerindeki gözlüklerin de otduğunu belırttiler. Fransız rehbere beraat istemi ANKARA (Cumhuriyrt Burosu) Yargıtay Başsavcıhğı, "bölucnlük" yaptığı gerekçesiyle Diyarbakır DGM tarafından 5 yıt ağır hapis cezasına çarptırüan Fransız rehber Micheal Car»minnt'un beraat etmesi yönünde görüşbildirdi. Caraminot'un avukatı Turgut Kızan da Yargıtay 9. Ceza Dairesi'nde yapılan duruşmada, muvekkilinin Fransızca bir kiıabı okuyup, anlatarak milli duyguları zayınatıcı propaganda suçunu işledıği öne sürülerek verilen mahkumiyet karannın kanıtsız. dayanaksız ve sağlam bir gerekçeden yoksun olduğunu savundu. f: Ankara Üniversitesfnde büyükelçi tartışması ANKARA (Cumhuriyet Burosu) SSCB, ABD ve Hollanda büyiikelçilerinin Siyasal Bilgiler FakUltesi'nde ders vermeye çağrılmaları sorun yarattı. Fakültenin Uluslararası Ilişkiler Bölilm Başkaru Prof. Mehınet Gonliibol'un "uluslararası giincei sorunJar" dersinde SSCB, ABD ve Hollanda buyükelçilerini derse çağırması dekanlık tarafından engellendi. aksesuar ve bakım ekipmanları cıyta Mimar Si"jan Ûnıversitesi ıle Türkıye Şışe ve Cam Fb'ırikalan arasında dün bir anlaşma ımzalandı. Anlaşma cam ve porselenın daha yaygın kullanımını sağlamak ve öğrenctterin çalışmalarına yardımcı olmayı öngöruyor ŞiseCam bu alandakı proıelenn yurutülmesı ıçin gerekli olan malzeme ve çalışma koşullarını sağlayacak ve ödüllendirmeyi üstlenecek. Işbirliği anlaşmasmı Mımar Sınan Üniversitesi adına Rektör Prof. Günduz Gökçe ile ŞişeCam adına Talat Orrton ımzaladılar (Fotoğraf Metımet Oemirkaya) Universitesanayi işbirliği Ankara Üniversitesi Rektörü Prof. Necdet Serin, elçılerın ders saatlerine uygun düsecek bir program içinde fakülteye gelebileceklerini belirtti. Serin, şunlan'söyledi: "Eleilerin gelmesi veya konuşmalannın engellenmesi diye bir şey söz lconusu degil. Bir program içinde bundan once oldugu gibi bundan sonra da yabancı biiyukclçiler gelip güncel sorunlar hakkında ögrencilerle konuşabilirier. Ancak Sayın Göniübol'un isteginin oldugu sırada ben yurtdışındaydım. Dekan Bcy de rektörlük izninin olması gerektigini belirtmişter. Utasiararası sonıntarda devamlıiık arz eden konular vgrdır. Buntar ders konulan içinde ele alınır." HABERLERİN DEVAMI Ekonomide kriz uyarısı (Baştarafı 1. Sayfada) netleyen bir özellik taşıması dolayısıyla, gizliliğin muhafazast için banka yöneticilerine dahi imza karşıhğında veriliyor. Raporu hazırlayan Operasyon DeğerUndirme Dairesi'ni bir kıdemlı başkan yardımcısı yönetiyor ve bu daire kendisini "sadece ve ssdece gerçcklere karsı sorumlu" olarak görüyor. "Overvie» of Sals 1, S" başlığın: da ta$ıyan raporun banka bünyesinde de çeşitli tartışma ve görüş aynlıklanna neden olduğu kaydediliyor. Raporda Turk ekonoraisi şu baslıklar altında inceleniyor: 1) Mali durnmdaki aksakbklar Raporda mali poliükalarda bir degişiklik olmadığı takdirde Türkiye'yi ekonomik krizin beklediği vurgulamyor. Hükümetin bütçe açığıru azaltamamasından yakınılan raporda, döviz politikalanndaki istikrarsızhk şiddetle eleştiriliyor. Raporda, uygulamalar nedeniyle "zenginligin kentlerde yoğunlasmaya başlamış olmasının" tehlikelerine dikkat çekildikten sonra Ulkedeki gelir dağıhmındaki bozukluğun yarattığı "potansiyel tebdidin" altı çiziliyor. Raporda imalat sektörunde reel gelirlerin çok duşmüş olmasımn ulkedeki gelir dağılımı bozukluğuna etkisi anlatıldıktan sonra, "Hükümetin istikrarlı bir orU vadeli stralejisi yok" demlerek, kapalı bir dille Özal hükumetinin nereye gittiğini bilmediği ve durumu günlük kararlarla idare ettiği ima ediliyor. 2) Faiz tıadleri: Raporda reel ve nominal faiz hadlerinin anorrnal biçimde yüksekliğine işaret edildikten sonra "Hiikumet bu oranı aşagı çekmekte basansız kalmıştır" deniliyor. Raporda aynca, yüksek reel faiz hadİerinde yapılan kamu borçlarının hükümetin vergi gelirlerine kıyasla çok dengesiz oldugu ve bütçeyi şişirrne potansiyeli taşıdıgı kaydediliyor. Bütçe açığının ise zincirleme bir reaksiyonla faiz hadlerini yüksek tuttuğu ve ülkenin mali sistemindeki dengesızliği arttırdığı, bu durumun ise iç borçlarda patlama potansiyeli yarattığı vurgulanıyor. Dünya Bankası aynca yüksek faiz hadlerinin mali sektörde dengesizük yaralabiieeeğiyolunda uyarıda bulunuyor. Rapor, yüksek faiz hadleri, sıkı kredi politikası ve belirsizliği, yatınmlann durmasını sağlayabilecek önlemler olarak sıralıyor. 3) Yatınmlar: Raporda imalat sanayiinde özel sektCrün reel yatınmlarının hızla düştügu, 87 mali yıli içindeki bu düşü$ün 1978 yılma oranla yüzde 65 gibi yüksek bir rakama ulaştığı anlatıldıktan sonra, "Bu dunıra imalat sanayiinde kapasite kullanma oranını çok >ukseltmistir" deniyor ve Türkiye'nın ihracaltan kaynaklanan bü>1ime hızının devarn edemeyecegi sonucunu çıkanyor. Raporda, kamu yatırım harcamalarının da randıman sağlayamadığı, fınansmanlannın ise enflasyonun nedenleri arasında oldugu kaydediliyor. Rapor, aynı anda birçok projenin yürütülmesinin hükümeti sımrlı kaynaklannı projeler arasında dağıtmak zorunda bıraktığını, devam eden projelerin etküi bir şekilde denetlenemediğini kaydediyor. Raporda butçe dışı fonlar ile belediyelerin harcamalarının kamu yatırımlanmn kontrolünü zorlaştırdığı kaydediliyor. Rapor, yanlış yatırım politikaları nedeniyle işsizlik orarurun duşürülemedigini de öne sürüyor. 4) Krediler «c borçlar Raporda Türkiye'nin vergi gelirlerini arttırma çabalanmn sonuç vermediği anlatıldıktan sonra Türkiye'nin kısa vadeli borçlarırun 1981 ve 82 yıllarında loplam borçlann yüzde U'ini oluşturmasına karşıhk, bu rakamın 1986 yılında yüzde 29'a çıktığı belirtiliyor. Rapor, bu durumu "Potansiyel bir istikrarsızlık unsuru" olarak nitdiyor. 5) Fonlar: Raporda bütçe dışı fonlann, bütçenin beşte birine eşit olduğu kaydediliyor ve "Fonlar mali şeffaflığı engelliyor" deniyor. Fonların aynca butçe açığının artmasına yol açtığı ve bütçe yontemlerinin dışında kalan kullanım yönteminin "kontrolü azalttığı" bildiriliyor. 6) Bankacılık: Bankacılık Yasası'nda yapılan değişikliklere karşın, raporda, bankacılık sisteminin istikrarı konusunda kuşkular dile getiriliyor ve banka maliyetlerinin hâlâ düşürülememiş olması eleştiriliyor. Raporda, "sorunlu portföy" diye anıİan batık kredilerden kaynaklanan endise vurgulandıktan sonra batık kredilerin "toplam bankalar portföyüniin üçte birine ulaştığı" belirtilerek bankaların kapital ve rezervlerinin defter de|erlerinden yüksek gösterildiğine işaret ediliyor. "Bankalar aslında kazanmadıkian faiz gelirlerini gelir gibi gosterip dunımlartnı olduklanndan daha iyi gosteriyorlar. Bankalann zarariann gerçekten göstermeleri halinde Merkez Bankasıoın kurtarma operesyonuna girişmesi ve kredileri arttırmak zorunda kalması elan yüksek oian enflasyonu arttırabilir" cümlelerinin yer aldığı raporda "Turk bankacılık sistemi dışandan geiecek rekabetle de bo> öJçüsemez" deniyor. Ulkedeki bankacılık sisteminin birkaç bankamn elinde oldugu, uç bankamn tüm sistemin yuzde 75'ini kontrol ettiğinin savunulduğu raporda, Kastelli krizinin sisıemin hastalıklanna ayna tuttuğu anlatüıyor. 7) Tanm ve enerji: Raporda tarım alanındaki kamu yatırımlannın yetersiz oldugu ve elde edilen sonucun verim oranı hedefleri ile uyumlu olmadığı belirtiliyor. Hükümetin, amaçladığımn aksine gübre ve tanm faiz sübvansiyonlarını arttırdığı, artan enflasyona rağmen tanma verilen kredilerde faizi düşürdüğü kaydediliyor. Rapor, tanm gelirlerinin, milli gelire oranla düştüğünü de belirtiyor. Raporun enerji ile ilgili bölümlerinde ise enerji Fıyatlarının enflasyonun altına duştüğü bildiriliyor ve hükümetin enerji tasarrufunda basarılı olamadığı or.e surulüyor. 8) KlTler ve ihracat: Raporda KİTMerin mali hedeflere ulasamadığı ve KfT dış borçlanmasımn giderek büyüdüğunden kaynaklanan endişeler dile getiriliyor. Raporda "KİT'lerde goriılen kârlılık oranındaki artış, verimlilikten degil, ulkedeki fiyat artışlanadan kaynaklanı>or" cumlesi de yer alıyor. Dünya Bankası aynca KIT'lerin özel sektöre devredilememiş olmasını olumsuz bir puan olarak vureuluyor. İhracatla ilgili bolumlerde ise, ihracat artışının 198085 arasındaki hızını kaybettiği belirtiliyor ve ihracat artışındaki sırnn bu sektörün bıı>1ik miktarlara varan sübvansiyonlarla desteklenmesinden kaynaklanmadığı öne sürülüyor. Raporda hükumetın ithalatta da, sanıldığının aksine, liberalizasyonu gerçekleştiremediği samnuluyor ve ithalat pul resminin 1986'da yüzde 4'ten 6'ya, sürsarjlarınm ise yüzde 2'den yüzde 4'e yükseltilmesinin serbestleşmeyi gölgelediği bildiriliyor. Bankalar dış borç (Baştarafı 1. Sayfada) borçlann özellikle haziran temmuz aylarında sistemi sıkıştıracağını söyledi. 4 Şubat kararlanyla başlayan para sıkışıklığı dış borç faizlerine de yansıdı. Türk Lirast kaynaklan yetersiz kalan bankalar, çareyi dıs piyasalarda aramaya başladılar. Bu bankalann dış piyasalara "bcp biıiikle" girerek talepte şişkinlik yaratmalan da faizlerin tırmanmasına neden oldu. Sermayesinde büyük ölçüde kamu payı bulunan bir bankamn 25 milyon dolarlık bir borçlanmayı LIBOR faizinin 3.2 puan üsıünde gerçeklesıirdiği öne sürüldü Belirtilen bankamn bir üst düzey yetkilisi bu konudaki soruyu, "Kesinlikle böyle bir sey olamaz" diye yanıtladı. Çok şubeli bir kamu bankasının da yine ihracatın finansmanı için 50 milyon dolarlık dış borçlanmaya gittiği kaydedildi. Bankamn bu borçlanmayı LIBOR faizinin 2.2 puan üstünde yaptığı ileri sürülürken, banka yetkilileri konuyla ilgili bilgi vermekten kaçındüar. Dış piyasalardan yüksek faizle kredi topladığı belirtilen bir küçük özel bankamn üst düzey yetkilisi ise, konuyla ilgili bilgisinin olmadığını ifade etti. Yüksek faizle dış borçlanmaya yönelenler arasında adı geçen çok şubeli özel bir bankamn da 30 milyon dolarlık bir borçlanmayı LIBOR faizinin 2.1 puan üstünde, bir başka küçük özel bankamn da 55 milyon dolarlık borçlanmayı LIBOR'un 2.6 puan üstunde gerçeklestirdikleri savunuldu. Bankacılık uzmanları da, Türkiye'nin mevcut durumunda LIBOR faizinin ancak 1.251.5 puan üstünde borçlanılması gerektigini, bu oranların üzennde yapılacak borçlanmalann Türkiye'nin dış borçlannı ve yükümlülüklerini "gereksiz yere" kabartacağım ifade ettiler. Bankalann bu taahhütlerinin Türkiye'yi borç ödetne dönemlerinde daha da zor d'jruma düşüreceğini ifade eden Prof. Dr. Taasu Çiller de konuya ilişkin olarak şunları söyledi: "Bankaya yalınlan 100 liralık bir mevduatın 21 Krası munzam karşıüga, 22 lirası devlei lahNİIine gidiyor. Böylece iç borclanma sonucu 100 liralık mevduat 56 liraya duşuyor. Bu nedenle kredi faizleri yükseliyor ve bu sislemie çakşmak riskli oluyor." ANKARA'dan YALÇIN DOĞAN (Başıarafı 1. Sayfada) de döviz... Yok, yok ışte. "Uzakta bir sepet var, gitmesek de görmesek de, o sepet bizim sepetimiz" mi?.. Yani, içi döviz dolu bir sepet. Evet, oyle bir sepet var. Mayıs ayı başında Japonların bir milyar dolarla dolduracakları beklenen bir sepet. Ama, şimdilik "uzakta bir sepet" o Turkiye için. Yann için bir sepet. Peki, ya bugün?.. Işte, hem bugün ve hem de yann için para bulmak amacıyla Merkez Bankası Başkanı Rüşdü Saracoğlu, "kışlık ve yazlık elbiselerini bir bavula" dotduruyor ve yollara düşüyor. Yazlık elbiselerini Körfez ülkelerinde giyecek. Körfez ülkelerinde para artyor. Ktşlık elbiselerini Avrupa'ya saklıyor. Özellikle ingiltere ve Almanya'da gıymek uzere Saracoğlu öncekı gün bir haftalığına Ankara'dan aynlıyor. Geiecek salı dönmek üzere uluslararası bankalann kapılannı aşındıriyor. Ekonomi yorvetiminin en önemli noktalarından birinde bulunan bir bürokrata soruyoruz: Döviz açtsından Türkiye yoksa yeniden yetmiş cente muhtaç duruma mı düşüyor? El cevap: Belki kötümserliğim üstümde bugün ama, yetmiş cente değil, otuz cente de muhtaç olacağız bu gidişle galıba... Döviz durumunun özeti bu. 4 Şubat karaıianndan sonra oluşturulan "Borclanma Komitesi" iste bu nedenle sık sık bir araya geliyor. Ya Türk lirası?.. Bakanların ağzını bıçak açmıyor "paradan" söz edildiğınde. Çünkü, para yok. Merkez Bankası'nda para yok. Yani Türk Lirası yok. Ziraat Bankası'nda para yok. Yani, Türk Lirası yok. Toplu Konut Fonu'nda para yok. Yani, Türk Lirası yok. Diğer fonlarda para yok. Yani, Türk Lirası yok. Bakanlıkiann normal faaliyetlerinı sürdurebilmeleri açısından gerekli parayı bulmak üzere her bakan saydığımız, bu kurumların kapısmı aşındırıyor. Rüşdü Saracoğlu dışarda, bakan lar içerde kapı aşındırıyor. Ne oldu tüm bu paralar?.. En azından Ziraat Bankası'nın paralarına ne otdu da, boylesıne darboğazı yaşamak zorunda kalıyor devletin bu koskoca bankası?.. Işte, bunu öğrenmek için Ziraat Bankasının 1986 ve 1987 raporiannın bulurv ması, bulunmadan önce yazılmış olması gerekıyor Bundan on gün kadar önce gerek Başbakan Yardımcısı Kaya Erdem, gerekse Yüksek Denetleme Kurulu Başkanı Şükrü Akgüngör "Ziraat Bankası'nın 1986 raporu 23 martta Bütçe Komisyonu'na mutlaka yetişecek" demışlerdi. Ama, dün komisyona böyle bir denetim raporu yine grtmiyor. Çünkü böyle bir rapor yok. Dolayısıyla paraların nereye harcandığı bilinmiyor. Kaya Erdem ve Şükrü Akgüngör şimdi kamuoyu önünde "hangi duruma" düşmüş oluyor?.. "Rapor hazırlanıyor ve komisyona gönderılecek" dedikleri halde, raporların olmayışından sonra Başbakan Yardımcısı Erdem ile devletin en üst denetim kurulunun başkanı şimdi "inandırtcılıklarını" yitirmediler mi?.. Evet, yitiriyorlar. Nasıl ki, para yok. İşte, oyle artık, inandırıcılıK da yok. "PTT, yapılan anlaşma gereğince. Türkiye telefon rehberlerini hazırlamakla ITT'yi görevlendirdi..." İletişimde "Altın Çağı"nı yaşayan ülkemizde, şimdi de telefon rehber hizmetlerinin altın sayfaları açılıyor... ITT Bilka, Dünya Jelefön Rehber Sistemi "Altın Rehber'i Türkiye'ye getiriyor. ALTIN REHBER Dünya Telefon Rehber Sistemi Döviz (Baştarafı 1. Sayfada) fark öduyor. Ve musterilerini uzun dönemli olarak bağlamak isteyen bankalar açısından tek çıkar yol, "indirmeci"lerden daha yüksek fark vermek olarak kalıyor. Nitekim bu hafta başında Düsseldorfu ziyaret eden iki küçük bankarun temsilcileri, birbirlerinden bağımsız olarak yüksek miktardaki ihracat dövizine yüzde 15'e varan fark tanıdıklarını duyurdular. Söz konusu bankalardan bir tanesi, bu farka ek olarak 3 aylık ve sıfır faizli Turk Lirası kredi teşviği sağlamayı vaat etti. Aynı günlerde, Türkiye'de resmi kur ile serbest piyasa kuru arasmdaki fark yuzde 7.25 duzeyinde hesaplanıyordu. Turkiye"den Federal Almanya'ya yapılan ihracat geçen yılın ilk dokuz ayında 1.5 milyar doların üstune çıktı. • ITT World Directories, dünyada bilgi kaynağının sembolü olan uluslararası bir kuruluştur ve gittigi her ülkede telefon rehberlerine çağdaş çözümler getirmektedir. • Belçıka'dan Japonya'yajngiltere'den Porto Riko'ya birçok ülkede, 800 değişik rehberi hazırlamakta ve yayimlamaktadır. • PTT ile yapılan anlaşma gereğince Türkiye'deki evaboneleri rehberi ile mesleklerrehberini bundan bövle, ITT World Directories'in Türkiye kuruluşu ITT Bilka gerçekleştirecektir. ITT BİLKA ITT World Directories'in Türkiye kuruluşu • "Altın Rehber',' ITT Bilka'nın dünya çapındaki deneyımı ve uluslararası güvencesiyle hazırladığı farklı, etkili bir "Meslekler Rehberfdir. • "Altın Rehber" hazırlama çalışmalarına Ocak ayında İzmir'de başlandı. İzmir'i Adana, Bursa, Konya izledi.Mart ayında çalışmalara başlanılan Istanbul, Samsun ve Antalya'dan sonra sırada diğer illerimiz var. • Hazırlama çalışmaları tamamlanan illerimiz, ileride sırayla "Altın Rehber"ine kavuşacak. Dünya Telefon Rehber Sistemi T Ü R K İ Y E ' D E ... Ve artık Türkiye'nin her yerinde, önce "Altın Rehber "e bakılacak... sonra "Alo" denilecek! LTT A.Ş. ITT Bilka Bilgi veKaynakTîcaret Kore Sehitlerı Cad.Yzb. Kaya Aldoğan Sok.3/7 Zıncirlikuyu Istanbul Tel 174 16 6667