Katalog

gerç ek... PAMUKBANK iyi bankadır 64. Yıl: Sayı: 22840 u m h u r iyet Kunıcusu: Yunus Nadi 250 TL. <KDV *M» 24 Mart 1988 Perşembe "Program Performansı Odit (Audil) Raporu" adındaki 188 sayfalık gizli Dünya Bankası raporu, 4. ve 5. yapısal uyum kredileri dolayısıyla Türk ekonomisine ilişkin degerlendirrnelerden oluşuyor. 16 Ekim 1987 tarihini taşıyan rapor, Washmgıonda, "Bugüne kadar Özal yönetimi hakkında banka dtşına sızmış en eleştirei rapor" olarak nitelendiriliyor. Turkiye"nin 198ffden 87'ye kadarki ekonomik performansının gözden geçirildigi rapor seçimlerden önce "en ust diizeyde" Turk makamlarının dikkatine sunulmuş ve edinilen bılgiye göre raporda yer alan eleştirilerin "biiyük bir kısmı söz konusu usl makamca dahi haklı biilunmuş." Türk ekonomisini sekiz ana başlık altında, 37 tablo ve grafik ile anlatan rapor, diğer gizli Dunya Bankası raporlan gibi banka içinde incelemeye açık tutulmuyor, aksine, Dunya Bankası'nın alınmasını arzu ettiği bazı onlemlerin yerine getirilıp getirilmediğini de(Arkası Sa. 13, Sü. Vde) iyi ba n ka d ı r PAMUKBANK Kriz beklentisi Dünya Bankası raporunda mali politikalarda değişiklik olmaz ve önlem alınmazsa Türkiye'yi bir ekonomikkrizin beklediği savunuldu ve Özal politikası sert biçimde eleştirildi. ^ Gelir dagılımı bozuldu Zenginliğin büyük kentlerde toplandığı belirtilerek, gelir dağılımındaki bozulmanın potansiyel bir tehdit yarattığı ve buna karşı politikaların olmadıgı vurgulandı. UFUK GÜLDEMİR WASHINGTON Dunya Bankası'nın "gizli" damgalı bir raporunda özal hukümetinin ekonomik politikası sert bir biçimde eleştirilerek, eğer önlem alınmazsa Türkiye'nin ekonomik krize girmesinin kaçınılmaz olduğu ileri süruldu. Ekonomide kriz uyarısı Dünya Bankası Operasyon Değerlendirme Dairesi'nce hazırlanan ve 16 Ekim 1987 tarihinı taşıyan gizli raporda hükümetin bırçok uygulamasının sonuç almaktan ziyade göz boyamaya yönelik olduğu belirtilerek, ekonomik reformlar "mehter yüruyüşu"ne benzetiliyor. Kastelli krızinin tek başına bir olay olmadığını kaydeden rapora göre bu kriz, bankacılık sektönındeki dengesizliğı yansıtıyor. Raporda, Merkez Bankası'nın batık krediler nedeniyle zor duruma düşen bankaları kurtarmasına da katı bir tavırla karşı çıkılarak, gelecekte banka krizi olabileceği dolaylı olarak vurgulanıyor. Dünya Bankası 'gizti rapor'la Özal ekonomisini eleştirdi Faizler çok yüksek Reel ve nominal ^ Yat ırımlar Büyüme hızının faiz oranlarının anormal ölçüdeyüksek sürmeyeceği savunuldu veyanlışyatırım politikalarının sonucu işsizlik oramnın olduğu anlatılan raporda, hükümetin düşmediği belirtildi Rapora göre kamu faizlerı düsürmede başarısız kaldığı ve iç yatırımları enflasyon kaynağı. borçların çok arttığı savunuluyor. B a n k a c ı l ı k Bankaların toplam ^ KtT'ler zamcı KİT kârlarının kredilerinin üçte birinin batak olduğu verimlilikten değil, zamlardan kaynaklandıgı savunuldu. Raporda öne sürülen raporda Merkez Bankası'nın ihracat artışının sübvansiyonlardan kurtarma operasyonlarına girmesinin kaynaklandıgı ileri sürülüyor. enflasyonu arttıracağı belirtiliyor. Ertneni isteğine nayır Sovyetler Birliği'nin parlamentosu niteliğindeki Yüksek Sovyet Prezidyumu, Ermenilerin Karabağ 'ın Ermenistan 'a bağlanması isteğini geri çevirdi. Alınan kararda sınırların "yeniden çizilmesi" için baskı yapılmasına izin verilmeyeceği vurgulandı. Ermeni muhatiflerden Arıkyan, tutuklandı. MOSKOVA (Ajanslar) Sovyetler Birliği'nin parlamentosu niteliğindeki Yüksek Sovyet Prezidyumu, Ermeni müiiyetçilerin Azerbaycan'daki Karabağ bölgesinin yeniden Ermenistan'a bağlanması yolundakı ısteklerini reddettı. Yüksek Sovyet Prezidyumu: Uluslararası piyasada faiz oranları artıyor ANKABA'dan YALÇIN DOĞAN Bankalar dış borç sınavında Nakit sıkışıklığına giren bazı bankaların, uluslararası piyasalarda Türkiye'ye bugüne kadar uygulanan faiz oranlarının üzerine çıkan yüksek faizle dış borç arayışına girdikleri belirtiliyor. Yüksek faizle borçlanma yaptıkları öne sürülen bankalar olavı doğrulamazken, yüksek faizli borçlanmanm tehlikeli olduğu savunuldu. Ekonomi Scrvisi Bankalann dış borçlanmaları yeni boyutlara ulaştı. Nakde sıkışan bazı bankaların uluslararası pıyasalardan yüksek faizle borç topladıkları oğrenildi. Bu borçlanmalann, uluslararası piyasalarda ölçu olarak kabul edilen ve şu sıralarda >uzde 6.97 dolayında olan Londra Bankalararası Faiz Oranı'nın (LIBOR) 3 puan üstune çıktığı belirtildi. Vzmanlar, bu oranın en çok yuzde 1.5 dolayında olması gerektiğini, 1.5 puanın üstündeki borçlanmalann "tehliketi" olduğunu belirttiler. Yüksek faizle borçlananlar arasında adı geçen bankalann üst diızey yetkilileri ise bu suçlamayı reddederek, "Bu denli yüksek faizle borçlanmamız olanaksız" dediler. Boğaziçi Üniversitesı oğretım üyelerinden Prof. Or. Tansu ÇUIer, dış (Arkası Sa. 13, Sü. 4te) Para Yok Para... Başkentte yetkililer kendilerini neredeyse sokaklara vurmuş para arıyor. Para arıyor devlet... Ama yok. Ne Türk Lirası, ne de döviz. Yok. Yok işte. Ne oldu tüm bu paralar? ANKARA Borçlanma Komitesı arka arkaya toplanıyor Bakanlar arka arkaya toplanıycw. Hazine'de, Merkez Bankası'nda toplantıların ardı arkası kesilmiyor. Bakanlıklar kıvranıyor. Başkentte yetkililer "kendini nerdeyse sokaklara vurmuş" durumda para arıyor. Parrrrra arıyor devlet... Ama, yok. Ne Türk Urası, ne Döviz avcıları Türkiye'de döviz ve Türk Lirası nakit sıkıntısına giren bazı küçük Türk bankaları Almanya'da ihracat dövizine yüzde 15'e varan oranda fark fıyatı ve sıfır faizli 3 aylık kredi vererek döviz avına giriştiler. Bankaların en büyük rakibi, indirmeci denilen hayali ihracat dövizi toplayan kişiler. ENİS BERBEROĞLU BONN Türkiye'deki nakit sıkıntısı. bankalan Federal Almanva1 da "döviz avına" itti. Bazı küçük bankalann, Almanya'da topladıkları ihracat dövizine resmi kunın yüzde 15 uzerine çıkan ölçude fark vermeyi, yüklu döviz rakamlarır.a "sıfır faizli Türk Lirası kredi teşvifT sağlamayı onerdikleri öğrenildi. Federal AJmanya'da çalışan Türk bankacılık çevrelerinden edinilen bilgiye göre, Türkiye'deki döviz ve nakit darboğan nedeniyle Merkez Bankası'na karşı yükümluluklerini yerine getirmede zorlanan bazı küçük bankalar her zamankinden yoğun biçimde Federal Almanya'ya yüklenmeye başladılar. Almanya'da serbest çalışan, kendi işinin sahibi Türk nüfusun en yoğun olduğu Dusseldorf kenti, Turkiye'den döviz toplamaya gelen bankacılık heyetlerinin uğrak yeri haline geldi. Konuya ilişkin olarak bılgi veren bir Türk bankacısı şunları söyledi: "Özellikle son 6 a> içinde basgosteren bir gelişme. dövize sıkışan bankalann artık 200300 marklık isçi havaleleri >erine Almanya'ya ihracat yapan bu ulkede veriesik Turk işadamlan \e fırmalannın peşine duşmeleri oldu. Bankacıla. < bu işadamlannın a\ağına gelerek doviz avırta başladılar." Ancak yine aynı bankacıya göre, özellikle pazara yeni giren Turk bankalannm ihracat dovizı için en buyuk rakipleri 'indirmeciler". Haksız vergi iadesi almak için şışirilmış fıyatlarla yapılan "ha>«li" ihracatın döviz farkını toplayan ve "indirme" adı verilen bu dovizlere aracılık eden söz konusu kesim, son gunlerde işçi ve ihracat dovızine resm: kurun yüzde 10 üzenne çıkan (Arkası Sa. 13, Sü. l'de) Bazı bankalar Almanya'dapara topluyor SORUN NE? Karabağ'da patlayan saatli bomba NAZIM GÜVENÇ Karabağ Özerk Bölgesi Sovyeti'nin (parlamemosunun) 20 şubat günü aldığı ve bölgenin Ermenıstan'a bağlanmasmı isteyen karar, SSCB içinde ve djşında yoğun tartışmalara yol açtı. Sorunun, siyasal, ideolojik birçok boyutu var. Bunların arasında Turkiye1 yi öncelikle ve özellikle ilgilen(Arkası Sa. 10, Sü. 3'te) diride şubat ajinda patlak veren olay ların, iki halka da zarar verdiğini kaydederek Sovyetler Brrliği devletine baskı yapma girişimlerine ödün verilmeyeceğini bildirdi. (Arkası Sa. 13, Sü. 6'da) DARALIYOR KUR MAKASI 10. Sayfada Sovyet Komünist Partisi Genel Sekreteri Mihail Gortjaçov'un da katıldığı Yüksek Sovyet toplantısı sonunda alınan kararda, Sovyet Anayasası'nın belirlediği milli ve idari sınırlann "yeniden bölunmesi'"ni sağlamak için doleun karar organlanna baskı yapdmasına izın verilemeyeceği vurgulandı. Etnik sorunlan tartışmak uzere Moskova'da dun toplanan Yüksek Sovyet Prezidyumu, yayunladığı bil Sert bir ffadeyle kaleme alınan bildiride, Azerbaycan ve Ermenistan parlamentolarından "sosyalist kamu diızeninin guçlendirilmesi, her milliyetlen vatandaşların yasa) haklarının kornnması ve kardeş Sovyet halklan arasındaki işbirligine zarar vererek istikran bozan kişilerin adalet karşısına çıkanlması" amacıyla gerekli onlemlerin alınması ıstendi. Yüksek Sov7et Prezidyumu bildirisinde, Sovyet hukümetinin, Karabağ (Arkası Sa. 10, Sü. i'te) \ergide yeni raunt İSağlık, eğitim ve spor + / hizmetlerine kaynak yaratmak Y amacıyla getirilen ek vergUerle ilgili yasa iasarısı, görüşmelerin beşinci gününde de yasalaşamadı. Muhalefet, çok sayıda soru önergesiyle engellemelerini sürdürdü. ANAP ise birleşimi açacak yeter sayıyı genel kurulda ancak sağlayabildi. flVRUPR TOPLULUuU larlamentodan i Iftuhalefet milletvekilleri + f yeni vergi tasarısımn yyasalaşması halinde vatandaşın cebinden her gün 3 milyar ek vergi çıkacağım hatırlatarak/'Bir yandan kamu bankaları gracılığıyla milyarları har vurup harman savuruyor, öîe yandan halkın cebine göz dikiyorsunuz" dediler. Pariamento Sayfasmda Basına kısıtlama yasalarına 15 günara Adalet Bakanı Sungurlu, TBMM Adalet Komisyonu'ndan basına yeni kısıtlamalar getiren yasa tasanlarmın görüşülmesine 15 gün ara verilmesini istedi. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Basına yeni kısıtlamalar getirecek yasal duzenlemelerin TBMM Adalet Komisyonu'nda gönışulmesi 15 gün sure ile ertelendi. Medeni Kanun'un 24. ve Borçlar Yasası'nın 49. maddeleri ile TCK'nın bazı maddelenni değiştiren ve muzır yasasmdaki para cezalarına en az 50 milyon liralık bir taban getiren paket tasannın görü,jlmesi "basının tepkisi" dikkate alınarak ertelendi. Adalet Bakanı Oltan Sungurlu, erteleme dileğini komisyona iletirken "Tasanlarda değişiklik yapacağımızı soylemedim. Yal(Arkası Sa. 10, Sü. I'de) Aşevi kuyruğu Türkiye'de çeşitiı yardım kuruluşlan ve Vakıflar Genel Müdürlüğü'nce işletilen aşevlennden yaklaşık 30 bin kişi yararianıyor Istanbul. Ankara, Izmir gibi büyük şehirlerde belediyelerin de desteğiyle hizmet veren aşevlen ve imarethanelerden yalnızca İzmir'de 18 bin kişi yemek yiyor istanbul'da Vakıflar Genel Müdürlüğu'ne bağlı 6 ımarethanede günde yaklaşık 2 bin kjşıye yemek dağıtılıyor Eyüp, Bayrampaşa, Piyalepaşa, Ûsküdar ve Kartalda da toplam 6 ımarette bin kişi yemek yiyebiliyor. Yetkililer asevi ve imarethanelerden yararlanmak isteyenlerin bulundukları mahalle muhtarlığından fakir ılmuhaberı aıle üyelen ıç,n nufus sureüeri alıp kaymakamlıga onaylatmaları gerektiğini belırtiyorlar Ancak ücretsiz yemek yemek isteyenlerin tüm bu burokratık ışlemlerrJen sonra bir de polis soruşturması engelinı aşmalan gerekiyor. (Fotoğraf: Erdoğan Köseoğlu) grelere Doğru SHP Tabanı . aziranda yapılacak olan SHP Büyük Kurultayı öncesinde Cumhuriyet muhabirleri SHP örgutlerinin nabzını tutuyor. Cumhuriyet Ege Temsilcisi HİKMET ÇETt.VKAYA, Cumhuriyet Güney flleri Temsilcisi CELAL BAŞLANGIÇ ve arkadaşımız FUSUN ÖZBİLGEN, çeşitli bölgeleri gezerek SHP örgütleriyle ilgili edindikleri izlenimleri aktaracaklar. Celal Başlangıç'm bir bölümü dün yayımlanan SHP Içel örgütüyle ilgili yazısı bugün de sürüyor. İzleyen gunlerde, Çetinkaya ve Özbilgen'in öteki illerle ilgili yazılarını da sayfalarımızda bulacaksınız. CUNEYT ARCAYÖREK yazıyor Mersin Fikri Sağlar sorunu SHP İçel il örgütü, görevden almalar, yeniden göreve iadeler, büyük kavgalar ve genel merkez baskılanyla partinin en sorunlu örgütü durumunda. Bir yanda Kaya Mutlu yanlıları, öte yanda Mutlu 'yu 12 Eylül'ün uzantısı sayarak mücadele, edenler ve arada genel sekreter Sağlar. Fikri Sağlar'm kendi seçim bölgesinde yaptıkları için çok şey soyleniyor. Kimileh Fikri Sağlar'ı Içel'le çok uğraşmakla suçlarken, kimileh de İçel'in başına gelenlerin Fikri Sağlar'a karşı çevrilen manevraların sonucu olduğunu söylüyor. CELAL BAŞLANGIÇ'ın yazısı Orta Sayfada Saptırma... TRT Genel Müdürlüğü kararnamesi Çankaya'da Başbakan Özal'ın dış politika danışmanı Cem Duna'nın TRT Genel Müdürlüğü'ne atanmasına ilişkin kararname hazırlandı. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) TRT Genel Müdürlüğü'ne Başbakan Turgut Özal'ın dış politika danışmanı Cem Duna getiriliyor. Duna'nın alanmasına ilişkin Bakanlar Kurulu Karan'run bugün Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in onayına sunulması bekleniyor. Cem Dıına için karar güm Başbakan Ozal dün Mecliste gazetecilerle görüşürken yeni TRT Genel Müdurü'nu bugün Evren'le yapacağı görüşmeden sonra açıklayacağını bildirdi. özal, "Cumhurbaşkanı onaylama>abilece£i için mi yann (bugun) acıklayacaksmu?" şeklindeki (Arkası Sa. 10, Sü. Tde) ANKARA Durup durduk yerde "ara rejim" tartışrnası çıktı. Hemen her konuda köseye sıkışan Başbakan Özal, ne yeri ne de gereğı varken bir de baktık "ara rejim heveslilerinin" varlığından soz ediyor. Son ıkı gündür duzenledığı basın toplantısında, grup konuşmasında bu konuyu ele alıyor. Demek ki kafastnda yer eden konu bu. Soyleyen, devletı yoneten Başbakan olmasa ozanın "bızim şeyhin kerameti olur menkul kendinden" dızesıni anımsatıp geçeceğız. Öztürkçesi "ortada ne bir kanıt ne bir tanık" crfmadığı için tartışmanın içe(Arkası Sa. 10, Sü. 5'te) Cem Duna lyimser Olabilmek.. 1İKKO3 davasında 9 idam cezası... Fatsa DevYol davasında 116 idam talebi... Henry Miller'ın "Oğlak Dönencesi" ve Ahmet Altan'ın "Sudaki Iz" romanlan için İstanbul 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nin "zoralım ve imha" kararı... 1402'liklere "suçsuz" ceza... Ve Başbakan Özal'dan açıklama: "Askeri müdahale arzusunda olanlar var." Cumhuriyet'in dünkü bırinci sayfasmda yer alan bazı haber başlıklan böyleydı. * Gazetemizın bugünkü manşetinde ise Ufuk Güldemır'ın VVashtngton kaynaklı bir haberi var. Dünya Bankası'ntn Özal ekonomisine ilişkin ağır eleştirilerini içeren gizli rapordan bazı çizgiler şöyle: İç ve dış borçlar Türk ekonomisini krize (Arkası Sa. 10, Sü. Vde) HASAN CEMAL • Kimyasal savaş tehlikesi tran, Cuvenlik Konseyi uyelerine başvurarak Irak 'ın kimyasal silah kullanmasının engellenmesini istedi; aksi takdirde kendilerinin de aynı yola başvuracaklannı duyurdu. 3. Sayfada • Mitterrand, Başbakan Chirac'a yüklendi Adaylığını açıklayan Mitıerrand, surpriz bir biçimde Başbakan Chirac'a ağır bir dille çattı ve sıyasette ' 'tekel'' yaratmakla suçladt. 3. Sayfada • ReaganGorbaçov zirvesi 29 mayısta Moskova 'da yapılacak 4. zirveye stratejik silahlarda yüzde 50 ındirim anlaşlaşmasının yetişeceği şupheli. 3. Sayfada • Yargılanmadan suçlandılar Oğretmı Üyelen Derneğı Genel Sekreıeri Doç. Hatipoğlu, "1402'zedeler 'kanıt bırakmadan suç işlediler' suçlanıasıyla karşı karşıya bırakıldılar" dedı. Orta Sayfada • Türkİş evet'ten yargılandı Sa\a, Tıırklş yönetıcileri tçin 9 aydan 2.5 yıla kadar hapis istedi. Orta Sayfada • Galatasaray elendi Federasyon Kupası'nda Ankaragücü'ne 31 yemlen G.Saray elenirken Beşiktaş, Altay'la 22 beraber kalarak tur atladı. Sporda • ABDFKÖ büro savaşı Aınenka, Fılistin 'ın New York BM nıerkezındeki burosunıı kapatarak parasal varlığının ülke dışına çıkanlması için nıahkeıııeye başvurdu. Arka Sayfada GOZLEM UGUR MUMCU Trilyonun Hesabı Son dört yıl içinde dışsatımcılara "vergi iadesi" ve "KDV iadesi" olarak kaç lira ödenmiş, biliyor musunuz? 1 trilyon 943 milyar 870 milyon 44 bin 775 lira... Evet, 1984 yılından 1987 yılına kadar Devlet Hazinesı'nden dışsatımcılara ödenen para neredeyse ikı trilyonu bulmuş... Malıye Bakanı Sayın Alptemoçıriin SHP Gaziantep Milletve(Arkası Sa. 10, Su. I'de)