Katalog

gelec e k... PAMUKBANK iyi ba n ka d ı r Cumhuriyet 64. Yıl: Sayı: 22831 g e I işim* PAMUKBANK iyi ba n kad ı r Kurucusu: Yunus N a d i 2 5 0 TL. «DK<W,«J 15 M*fcTl988 Salı ABD yeni üs amyor ESKİUSLER lspanya ve Yunanistan 'daki üslerin kapanma tehlikesiyle karşı karşıya olması nedeniyle ABD Donanma Bakanlığı bir rapor hazırlattırarak Pentagon 'a sundu. Raporda, Akdeniz bölgesinde üs kurulabilecek yeni ülkeler sayıhyor. UFUK GÜLDEMİR WASH1NGTON Yunanistan ve Ispanya'daki askeri amaçlı üsleri kapanma tehlikesiyle karşı karşıya olan ABD, kendisine yeni "ev sahibi Dİkefcr" anyor. ABD Donanma Bakanlığı tarafından hazırlatnnlan ve Pentagon'a (ABD Savunma BakanUğı) sunulan bir raporda TUrkiye; tsrail, Tunus ve Mısıfla birlikte yeni üsler için "seçenek" olarak gosterildi. Bu arada söz konusurapordaYunanistan'daki üslerin kapatılması durumunda Kıbns adasının da güçlü bir seçenek olabileceği, Rum kesiminde bir üs kurulabilmesi için ABD'nin Kıbns sorununu "çözmeyi taahhul edebüecegi" belirtildi. Aynı raporda, ABD'nin ileride Türkiye ile yurüteceği üs pazarlığında elindeki en önemli kozlardan birinin Türkiye'nin ekonomik sorunlan olduğu önemle vurgulandı. Kısa bir süre önce gizliliği kaldınlan 35 sayfalık raporda, 2000 yılın tspanya ve Yunanistan'daki üsleri kapanma tehlikesiyle karşı karşıya TURKİYE ABD Savunma Bakanlığı 'na sunulan raporda Türkiyede, İsrail, Mısır, Tunus ve Fransa ile birlikteyeni üs açılabilecek ülkeler arasında sayıldı. Rapora göre Türkiye'nin siyasi ve askeri istikran tam, ekonomik istikran orta.da ABD donanmasının lspanya ve Yunanistan'daki Uslerini kaybedebileceğine değinilerek, "Arük üs anltşmalan evsahibi devlet ile degii, e>sabibi rejim veya hukumel iie yapılır hale geldi. Rejim ve hîıkümetler de gelip geçici. Devlet gibi kalıcı degil. nugünun uydu ülkesi, Mısır \e Libya orneginde olduğu gibi, yannın düşmanı veya bunun tam lersi olabiliyor" denildi Raporda, Arap Akdeniz'in hem Batı demokrasısine hem de Sovyet komünizmine düşman tslamcı akırnların yarattığı tehlikeyle karşı karşıya olduğu, dolayısıyla NATO Güney Kanadı'mn güvenliğine yeni siyasi ve askeri meydan okumalar bulunduğu anlatılıyor. Raporda daha sonra ABD'nin "bu sartlar altında" Avrupa'dan asker çekmesine karşı çıkıhyor. Raporda, ABD'nin Doğu Akdeniz'deki bazı uslerinin varlık nedenini NATO'ya dayandırdığı, ABD'nin NATO'ya olan taahhütlerinin, bolgeden asker cekilmesiyle birlikte sorgu KIBRIS Yunanistan 'daki üslerin kapanması, Türkiye veKıbrıs'ın değerini arttıracak. Rum kesiminde üs kurulması için ABD, Kıbrıssorununu "çözmeyi" vaat edecek ya da Kıbrıs'a Türkiye YunanistanÎngiltereABD dörtlü mandası önerecek. lanmaya başlanacağından, bu üsleri artık "NATO amaçlan" adı altında "Amerikan menfaatlerine" dönük olarak kullanma olanağmın ortadan kalkacağına dikkat çekildi. Raponın Türkiye ile ilgili bölümünde, ABD donanmasının TürkiyeMe kalıcı bir deniz üssüne sahip olmadığı vurgulanarak Kargabunın, İzmir, Yamurutak ve tskenderun'dan zaman zaman yararlandığı belirtildi. Karadeniz'deki Eregii, Sarasun ve Trabzon Türk deniz uslerinin, "Sovyet kuvveOerine yakınlığı dolayısıyla ABD'nin secenekler listesinde yer aimadıgı" kaydedilen raporda daha sonra şöyle deniliyor. "Türkiye ber ne kadar bir NATO üyesi ise de, nüfusunun çoguntugu Müriüman ve Ortadogu ile tarihi taglara sahip. Avrupa ile Asya arasında bir köpru olmasımn jeostratejik degeri buyiık. Fakat diger yandan da bu konumu onu bölgesindeki sayısz askeri, ekonomik ve siyasi gö(Arkası Sa. 10, Sü. I'de) 4.5 milyon yurttaş arşivlerde İşe girmekten, yurtdışına çıkmaya kadar çeşitli nedenlerle güvenlik soruşturmasından geçen ve çoğu kez de mağdur olan 1.7 milyon vaîandaşa ek olarak, devletin çeşitli nedenlerle bugüne kadar fışlediği yurttaşlann sayısı 4.5 milyon dolayında tahmin ediliyor. Doğu ve Güneydoğu'daki aşiretlerin sıkıyö'netim dönemlerinde topluca fışlenmesi olaymdan yaklaşık 2 milyon yurttaşın etkilendiği ortaya çıkıyor. Bunlara gösteriler, siyasiparti toplantıları gibi kitle gösterilerinde fişlenenler de ekleniyor. HALİL NEBtLER ğumlular olduğu ileri sürülüyor. Bu kiüesel izleme sonunda olusan dosya ve tşe girmek, fişlerden 1 milyurtdışına' çıkyon 700 bini, gümak, üniversiteye venlik sorusturkayıt yaptırmak rrrnsı kapsamıngibi ıstemler soda yurttaşlann nunda güvenlik karşısına çıkarak soruşturmasın19S4 yılında başlayan kişüerin yaşamını dan mağduı olan güvenlik soruşturması etkiledi. Güven1 railyon 700 bin olayına yasal dayanak lik soruşturması kişiye karşılık, uygulamasının yaratma amacıyla, 24 çeşitli nedenlerle en çok tartışılan yıldır çıkartılan 19 ayrı fîşlenen yuntaş yanını, soruştursayısırun yaklaşık genelge ve yönetmelik ma raporlanmn 4.5 milyon olduistenilen yasal hazırlanma yonğu tahmin edilidayanağı yaratmaya temi oluşturuyor. yor. tçişleri BaYöntemin tamayetmedi. 13. Sayfada kanlığı'mn kimi men sağlıksız olyetkilüeri tarafınduğu ıleri sürülüdan yapılan bu yor ve bu yönüytahminler, geçle de konu sık sık mişteki uygulaTBMM'de tartımalar tarafından şılıyor. doğrulanabiliyor. Devlet Bakanı Daha önce yaKfizun Oksay ve pılan araştırmaMikml Edebali Konya Milletvelarda, Doğu ve kili Salim Erd, güvenlik soruşturması Güneydoğu'daki 20Mart 1986 güduvarına, 14 yaşında aşiretlerin sıkıyönü TBMM'de ve asker olma hayalleri netim organlan "mabaliinde taave güvtnlik biile girdiği askeri ldk»f*ı tartısıyorrimleri tarafınlar. Salim Erel, okulda çarptı. Edebali dan topluca fışkürsüden bu soailesi şimdilerde, lenmesi olayınruşturmanın naoğullarının okuldan dan yaklaşık 2 sıl yapıldığını çıkanlmasına neden milyon kişinin etşöyle anlatıyor: kilendiği ortaya olan yazılı kuralın var "Sayın arkaçıkmıştı. Bunun daslanm, sorusolup olmadığım yargı turmanın nasıl önünde arıyorlar. yam sıra 1 Mayıs yapüdıgıoı ve gctoplantıları, rekcesini bilJyor 13. Sayfada 1516 Haziran masunuz? Sunvı olayları, siyasi kazanan adamlann evlerine gWüi>or, partilerin ve sendikalann miting ve 'Bu kimse hangı gazeteyı okuyor, bıyürüyüşleri sırasında çekilen film ve yığı nasıl şekildedir?' diye kapıcısınfotoğraflann da fîşlenen insan kitlesi dan soruluyor. Size samimivelle söyhakkındaki sayıları yükselttiği belirlüyontm, bu şekilde soruslurraa yatiliyor. Bugün ulasılan tahmini 4.5 pılıyor." milyon sayısırun, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundan bu yana gelen "Mahallinde tabkikat"ta soruşbirikimlerin sonucu olduğu, elde bu turmayı yapan görevlilerin siyasal lunan fiş ve dosvalarda adı geçenle eğilimleri, ahlaki kalıplan, siyasi ikrin en yaşhlarırun 19251928 do(Arkası Sa. 13, Sü. 3'te) Her 12 Türk vatandaşından biri devletin fışlerinde kayıtlı Durmuyorlar Ermeniler bukez New York'ta ytirudu New York'taki gösteride bir konuşma yapan Ermeni liderlerinden Jervan Jangoçyan, "Halkımızın özgür olma zamam gelmiştir. Kendi kültür ve dilimizi kullanma özgürlüğü istiyoruz" dedi. NEW YORK (Ajanslar) Errnenilerın Karabağ özerk bölgesi için yaptıkları gösteriler yayılıyor. Sovyttler Birliği'nin başkenti Moskova'da yapılan gösteriden sonra pazar günü New York'ta da Ermeniler tarafından düzenlenen bir gösteride, Karabağ bölgesinin Azerbaycan'dan alınıp Ermenistan'a bağlanması istendi. Bu arada New York'ta, Balkan Torkleri Amerikan Birligi ve Azerbaycan Amerika Biriigi, Sovyet lideri Mihail Gorbacov'a bir mesaj gönde(Arkası Sa. 10, Sü. 3te) Papandreu Kıbrıs'a gidiyor Papandreu Vasılıu Kıbrıs Rum lideri Vasiliu, Yunanistan Başbakanı ile görüştü 24yıldır yasal dayanak aranıyor Davos ruhunun ne derece verimli olacağını "zamanın göstereceğini" söyleyen Papandreu, "Türk birlikleri ile Türkiye'den getirilen göçmenler adadan ayrılmadıkça Kıbrıs sorununda adil ve kalıcı bir barış sağlanamaz" dedi. STELYO BERBERAKİS ATtNA Yunanistan Başbakanı Aadreaı Papandreu ile Atina'yı ilk kez resmen ziyaret etmekte olan Kıbns Rum Yönetimi Lideri Yeorglos Vtsttiu arasında iki gün süren görtişmelerde Atina ile Lefkoşa arasında direkt telefon hattı kurulmasına karar verildi. Vasiliu, "Kıbns torununun çönimö için bir ıtık görüyor musunuı" sorusuna "Evet görüyoruz" yanıünı verdi. Papandreu ve Vasiliu, dün iki sa at süren bir görüşme yaptıktan sonra, heyetler halindc süren görüşmelere başkanlık ettiler. iki liderin Türkiye ile Yunanistan arasında sağlanan yakınlaşmanın Kıbns sonınunun çozümüne katkıda bulunabileceği konusunda görüş birliğine vardıklan bildirildi. Kıbrıs sorunu için adil ve kalıcı bir çözüm istediğini söyleyen Vasiliu, "Sorunun çözumii için bir ışık görüyoruz, eğer sorunun çöziımunu istiyorsak, bir ışık gönneli ve çbzum bulunacagıaa irunnuüıyu" diye konuştu. Yunanistan Başbaka nı Papandreu da son zamanlarda Doğu Batı ilişkilerinde, Balkanlarda ve Türkiye ile ilişkilerde olumlu gelişmeler görüldüğüne dikkat çekerek. "Bu gelişmelerin davamıza katkıda bulunacagını umil ediyoruz" dedi. Bu arada Papandreu ve1 Vasiliu, görüşmeleri sırasında Atina Lefkoşa arasında bir acil telefon hattı kurulması konusunda görüş birliğine vardılar. Kıbrıs Rum yönetimi lideri, "Bu hat bize daha diizenü iliski (Arkası Sa. 10, Sü. I'de) Askeri güvenlik r * 14yaşa soruşturma ABDüe INFsoıırası pazarlık "*m 'Wm* 1$: S P B â ff 1 Büyükelçi Hansen başkanlığındaki ABD Dışişleri Bakanlığı heyeti, Ankara'da temaslanna başladı. ANKARA (Cumhuriyet Burosu) Washington ile Moskova arasında aralık ayında imzalanan İNF Antlaşmasının uygulamaya girmesinden sonra belirecek yeni dengeler ve daha çarpıcı bir şekilde ortaya çıkacak konvansiyonel dengesizlik konularında görüşmçlerde bulunmak üzere Ankara'ya önceki gün gelen ABD Dışişleri Bakanlığı heyeti dün temaslanna başladı. Dışişleri Bakanhğı'ndan yapılan açıklamada, Büyükelçi Lynn Hansen başkanlığındaki ABD heyeti ile Dı(Arkası Sa. 10, Sü. SHe) SAYHARI 55'E ULAŞTI Istanbul'un Beıgrad Ormanlan'nda, Tarım Orman ve Köyişlerı Bakanlığı'nın "av üretme istasyonu"nda av içın değil de nesillerinin tukenmemesi için geyik uretiliyor. Telle çevrili 104 hektarlık alanda serbestçe dotaşabilen geyikler, hem alanın içinde bulunan bitkilerle hem de lahana ve meyve artıklarıyla besleniyorlar. Sayıları 55'e ulaşan geyıkler ıhtiyaca göre Türkiye'nin çeşitlı bölgelerıne nakledilıyorlar Dişi geyikler her yıl bir defada 23 yavru yapıyor. (Fotoğraf. Erdoğan Köseoğlu) TBKP iddianamesi tamamlandı IstanbuVda geyik çijiUği ÜLKER GÖKTÜRK Yeşile, temiz havaya hasret kalan lstanbulluların, bu hasretlerini giderebildiği alanlardan biri de Belgrad ormanları. Hele hele Büyükdere fıdanlığının turizme açılması karanndan sonra, Belgrad ormanları, tstanbullular için daha da bir önem kazandı. Temiz hava solumak, gürültüden uzak yeşillikler arasında yürümek, koşmak ya da piknik yapmak amacıyla Belgrad ormanlanna giden insanları artık burada bir sürpriz bekliyor. Bu sürpriz; ormanlann sakin yaratığı olarak bilinen geyikler. Gerçekten de Belgrad ormanlarında geyiklerle karşılaşan insanlar önce şaşınyor. Ancak bu şaşkınlık, burada Tanm Orman ve Köyişleri Bakanhgı'na bağlı bir "Av Üretme tstasyonu"nun bulunduğunun öğrenilmesiyle geçiyor. Çünkü geyikler av için değil de gjttikçe tükenen nesillerini sürdürebilmeleri için uretiliyor. tstasyonda şimdilik 55 geyik bulunuyor. 104 hektar alanda serbestçe dolaşabilen geyikler, bu alanın dışına çıkmıyor. Geyikler tellerle çevrili alanın ortasında (Arkası Sa. 13, Su. I'de) Kutlıı ve Saı^ın'a 66'şar yıl istendi Kutlu ve Sargın için ayrı ayrı suçlardan 66 yıla kadar hapis cezası istemi için görüşünü açıklayan DGM savcısı Demiral, "Biz toplam ceza istemeyiz, mahkeme karar verir. örneğin 40 yıl olsa bile 36 yıla tekabül eder" dedi. ANKARA (AA) TBKP yöneticileri Haydar Kutlu ve Nihat Sargın hakkında DGM Savcıbğı'nca hazırlanan iddianame tamamlandı. DGM Savcısı Nnsret Demiral başkanlığındaki iddianame heyeti, Haydar Kutlu ve Nihat Sargın için 66.5'ar yıl ağır hapis cezası istedi. İddianamede, Kutlu ve Sargının yüklenilen suçları birden fazla işledıkleri kaydedilereV. (Arkası Sa, 10, Sü. S'te) Sargın Akkaya'dan açıklama Ziraat Bankası denetimi tereddütten gecikti Eski Ziraat Bankası Genel Müdürü ve Biitçe Plan Komisyonu Başkanı Kemal Akkaya, denetimin biçimi konusunda tereddütler doğunca denetimin geciktiğini ve komisyonunun bütçeyi nasıl denetliyorsa Ziraat Bankası hesaplanm da öyle denetleyeceğini söyledi. 7. Sayfada Füze düeüosu doludizgin ANKARA'danYALÇlNDOĞAN OZAL İki günlük aradan sonra Irak 9, İran 2füzefırlattı Hava Sahası Kapatılıyor mu? ANKARA "Bellı bir süre ve belli uçaklar için" Türkiye geçen perşembe günü İran ve Irak'a "hava sahasını kapatıyor". Oun iranlrak arasında kentler savaşı yeniden kızışınca Ankara konuyu yeniden cjüşünmeye başlıyor Dış polıtikada başkentin çarkı belirtilen savaş yörüngesinde dönerken ekonomide de "Ziraat Bankası'na rapor bulma" yönünde ağır çalışan dişliler yavaş yavaş harekete geçiyor. Geçen hafta Ankara'da bir "üçgen" kurutuyor. Merkezi Ankara olmak üzere bir Bağdat'la bir Tahran'la yoğun teleton dıplomasısı başlıyor. Tahran ve Bağdat1 taki diplomatik girisimlere ek ola(Arkası Sa. 10, Sü. 3"te) Yenigirişim olmayacak StDE (AA) Başbakan Turgut Özal, kentler savaşını yeniden başlatan îran ile Irak'a herhangi bir müeyyide uygulanmayacağını ve savaşın durdunılması için bir başka girişimde bulunmayı düşünmediğini söyledi. Özal, bugtın öğleden sonra Side yöresindeki turistik tesislerde incelemeler yaptı, vatandaşlarla sohbet etti. Tatilini geçirdiği Turtel tesislerinden kendi kullandığı makam otomobiliyle Side'ye geçen Başbakan Turgut özal, burada bir sure dinlendi ve Malatyalı işletmeci Fatih Özpolat ile sohbet etti. Gazetecilerin iç politikaya ilişkin sorulannı cevaplamayan Baş(Arkası Sa. 10, Sü. I r a k a«»k**ri İran kendisine veri/en dersi anlamadı. Bu nedenle daha önce yaptığımız uyarı doğrultusunda kentlerini yer/e bir edeceğiz. İran Dışişleri: Irak'ın bu son sa/dırısı bize bu, canice ey/emlere karşılık vermekten başka bir yol bırakmıyor. io. Sayfada MumcuVuralhan davası bugün Milli Savunma Bakanı Ercan Vuralhan'm şikâyeti üzerine Yazı tşleri Müdürümüz Okay Gönensin ve yazarımız Uğur Mumcu hakkmda açılan ceza davasına bugün tstanbul'da başlanacak. 10. Sayfada Korku ve Kuşku Tophımu.. rm, derneklerin, kulüplehn, par de, durum tersinedir. Cumhuritilerin üyesidir. Gelişmiş bir top yet'te dUn yayımlanan habere lumda iletişim alabildiğine yo göre, ülkemizde 1 milyon 700 bin ğun olduğundan, bilgi istifî ve fışli yurttaş vardır. 1974'te 40 bin akışkanhğı da düzenli ve hızlı olan fiş ve dosya saytsı 14 yüöa bulunduğundan, bireylerin duru43 kat artarak geçen yılın sonunmunu saptamak çok kolaydır. da bu düzeye ulaşmıştır. Olayın Vergi mükelleflerinin durumlan ilginç yam, bu sayının 700 binim izlemek ve saydamlaştırmak, ni öğretmen ve öğrencilerin oluşkapitalist düzenin işlerliği bakı turmasıdır. Oeriye kalan bölümmdan zorunludur. Batıda dev mu, işçi, memur, polis, subay, let örgütü bu alanda tıkır tıkır astsubay ve yakınlan meydana çalışan mekanizmalar kurmuş getiriyorlar. tur. Bilgisayar sistemlerine geçil Nüfus kütüklerimiz, vergi damesi de işleri kolaylaştırmakta irelerimiz. seçim listelerimiz kardır. makarışık ve belirsizken, nüfus Ancak her yurttaşa pota.isiyel * * * Çağdaş toplum, örgüllü top1 (Arkası Sa. 10, Sü. 6 da) lumdur. Yurttaş çeşitli kurumla bir suçlu gibi bakılan Türkiye OLAYLARIV ARDINDAKI GERÇEK • Şamir yumuşamıyor tzak Şamir, dun Washington'da ABD Dışişleri Bakanı Ceorge Shultz'la "banş planı" uzerinde uzun bir görüşme yaptı. 3. Sayfada • TV'de Sinema Korku \e geriltm sinemasının büyük ustası Alfred Hitchcock, gerilim öğelerini bu kez bir casusluk fılminde kullanıyor. TV'l'de. 4. Sayfada Bee Gees topluluğunun en kuçuğu Andy Gibb aşklar, skandallarla dolu yafantınt alkol ve uyuşturucuyla nokıaladığında 30 yaşındgydı. 4. Sayfada • Bütçede lojman tartışması Evlerin durumundan hem ikiıdar hem de muhalcfeı milletvekilieri şikâyetçi. Orta Sayfada • Hızlı yaşadı, genç öldü ve sağlık alamnda yaıırım yapacaklara yüzde 100 'e varan teşvik indirimleri sağlanacak. Ekonomi'de • İkincil borsalara girmeyin Ekonomi dergisi Option Ftnance, 'ikincil' borsa olarak nitelendirdiği tstanbul, Atina, Buenos Aires ve Lizbon borsalanmn ilginçliğini yitirdiğini yazdı. Ekonomi'de • Dünya, savaşa doymadı The Economist dergısı, son 40 yılda meydana gelen savaşlann bilançosunu çıkardı. Arka Sayfada • Aptal' beyin daha hareketli ABD'deki araştırmalar, zekâ düzeyi düşıik olanların beyninin daha hızlı ve hareketli çalıştığını gösteriyor. Arka Sayfada • Sağlık ve eğitime özel teşvik Eğitim UĞUR MUMCU GOZLEM İranlrak savaşı, geçen hafta cuma günü, Sayın Özal'ın "ncası"ttedurdurulmuştu. Cuma günü durdurulan "füze savaşı", pazar günü yeniden başlamaz mı? Bakın şu Irak'ın kabalığına siz! Başbakan Özal'ın tam ANAP Antalya İl Kongresı'nde "Savaşı durdurduk, bizi kıskanıyorlar" dediği saatlerde savaş yeniden başlayı verdi. Savaş BittiL (ArkiiM Sa. /.», .V«. l'del