Katalog

gelec e k... PAMUKBANK iyi ba nkadı r Cu m h u riyet 64. Yıl: Sayı: 22830 Kurucusu: Yunus Nadi MıuUfı Kftlemü vatandaşlan mağdur eden uygulamaya son verildigini savunuyor. Türkiye lşveren Sendikalan Konfederasyonu Başkam HaHl Narin'in uygulamayla ilgili olarak "Güvenlik soruştunnaa bütun işyerierinde mecburi oimah. Ba fevkalade normaldir" yolunda derneci daha önce basında yer alırken, Sabancı Holding'in sahibi Sakıp Snbancı işyerlerine alacaklan elemanları önce polisten sorduklarıru belirtti. Bu görüşlerin karşısında hukukçulann "GüveaUk soruşturmas uygutamaa 19S2 Anayasas'yla, TCK, 657 saytlı Devlet Mumurltn Yasaa, 1475 sayüı tş Yasası'yla çetişiyor. Yasal dayanağı da yok" görüşleri yer alıyor. Yapılan araştırmalarda, güvenlik soruşturması uygulamasının 1982 Anayasası'nın 17 ayn maddesiyle çeliştiği ortaya çıkarken, uygulamanın ülkemizde resmen başladığı 1964 yılından bu yana uygulamayı düzenlemek için 19 yönetmelik, genelge, yönerge ile Bakanlar Kurulu karantun yürürlüğe sokulduğu belirlendi. Bu çelişkilere ve aykırüıklara karşın halen yürürlukte bulunan yasalarımız arasında, içinde güvenlik soruşturması kavramımn yer aldıgı, bu kavrama ilişkin hükmün bulunduğu sadeçe bir yasanın var olduğu da ortaya çıktı. 22 Temmuz 1981 tarih ve 249S sayıU "Ban Kaımn ve Kunıluşlann Konınması ve Gnvenliklerinin Sağlanması" hakkındaki yasanın 15. maddesinde güvenlik soruşturması kavramı şöyle yer alıyor: "ÖzeJ güvenlik teşkilatına alınması ilgili kutııluşça istenen personei hakkında emniyet genel müdürlıigünce gerekli gu>enlik soruşturması yapıldıktan sonra uygua görnlenJer valiligin tasvibi uzerine knruluşça göreve alınır." Gu\enlik soruşturması kavramına bu yasanın bu bölümü dışında hiçbir yasada rastlanamadığı, uygulamanın sadece Bakanlar Kurulu ' kararlan, yönetmelikler veya genelgelerle düzenlendiği için yasal da(Arkası Sa. «, Sü. 4*te) g e I i ş i m. PAMUKBANK iyi b a n k ö d ı r ^ \ 250 TL. <M» <tah,ı> 14 Mart 1988 Pazartesi Her otuz iki Türk vatandaşından biri devletin gözetlemesi altında Güvenlik soruşturması 1.7 milyon fişfi insan Suçlamaların özünü ihbarlar oluşturuyor MtT ya da polis tarafından yapılan ve zaman zaman mahkemelere yansıyan raporlarla kamu görevı almaları, ya da kamu ile ılintılı ışler yapmaları engellenen insanların durumunu en iyi bu tür raporlardan ahnan örnekler gösteriyor. Genellikle ihbara dayanan ve somut bir suç kanıtının yer almadığı bu raporlar ile, bu raporlarla suçlanmış insanlann verdikleri uğraşın anlaşılabilmesi için bazı güvenlik soruşturması sonuçlannı özetle aktarmayı uygun bulduk. Abdnllah Bodak: 1978 yılında Çalışma ve Sosyal Güvenlik BaVanlığj'nda memur olarak çalışmaya başladı. 1981 yılında askerlik için izin aldı. Dönüşte yeniden başvurdu. Olumsuz yanıt aldı. Ankara 1. tdare Mahkemesi'ne başvurdu. Çabşma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nuı tkincı Hukuk Muşaviri GülfArkası Sa. 8, Sü. Emniyet Genel Müdürü Sabahattin Çakmakoğlu'na MİT ve tçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü göre güvenlik soruşturmasından vazgeçilemez. tçişleri birimleri tarafından oluşturulan "güvenlik soruşturması" Bakanı Kalemli'ye göre vatandaşlan mağdur eden fış ve dosyaları 1974 yılındaki 40 bin sayısmdan, aradan • B geçen 14 yılda 43 kat artarak 1987'de 1 milyon 683 bine ulaştı. uygulamaya son verildi. Narin ise yöntemi destekliyor HALİL NEBİLER Milli Isıihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı ve tçişlen Bakanlığı Emniyet Genel Müdürluğu birimleri tarafından "güvealik sonıştnnnası" çerçevesinde oluşturulan fış ve dosyalann, 14 yılda 43 kat artarak 1987 yılı sonunda 1 milyon 700 bine ulaşUğı öğrenildi. 1974 yılında dönemin Devlet Bakanı İsmail Hakkı Biricr TBMM'de yaptığı açıklamada, fiş ve dosya sayısının 40 bin olduğunu söylemışti. Bu sayı geçen yıl nisan ayında ise 1 milyon 683 bin olarak bildirilmışti. Bu dosya ve fışlerin yaklaşık 700 bininin öğretmen ve öğrencilere ait olduğu, diğerlerinin ise kamu işyerlerinde çalışan işçi, memur, polis, subay, astsubay ve bu kişilerin yakınlanna ilişkin bilgileri içerdiği oğrenildi. Dosyalardan 300 binden fazlasmın ise pasaport isteminde bulunan yurttaşlan ilgilendiği belirlendi. "Güvenlik sornştunnast" ile "fişleme" konusunun birbirinden ayn şeyler olduğu belinüirken, 1987 yılı sonunda fışlenen yurttaş sayısının daha çok olduğu tahmin ediliyor. Bu rakamlara göre ülkemizdeki her 32 kişiden biri güvenlik soruşturması mağduru... Emniyet Gend Müdurii Sabahattin Çakmakoflo, güvenlik soruşturması uygulamasndan vazgeçilemeyeceğini beirtirken, tçişleri Bakanı Devletle işi olan herkese soruşturma var Güvenlik soruşturması, çesitli alanlarda ve durumlarda başvunılan bir kamu yönetimi kavramı oldu. En çok istenildiği durum olarak kamu işyerlerinde çalışmak isteyenlerin yaptıklan başvurular görülüyor. BUtün kamu kurum ve kuruluşİannda, çok gizli görevlerden sıradan bir memuriyete kadar bütün işler için yapılan başvunılarda güvenlik soruşturması yöntemleri uygulanıyor. Milli Istihbarat Teşkilatı veya tçişleri Bakanlığı'na güvenlik soruşturması talebinde bulunan kamu kurumlaruun başında ise Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı geliyor. Kamu işyerlerinde yapılan güvenlik soruşturmalannı aşarak işe başlayan kişiler için sorun bitmiyor. lkinci bir durum olarak güvenlik soruşturması "nahallinde tahkikal" yönunden yedi yılda bir, "arşiv araftırması" yönunden dört yılda bir yenileniyor. (Arkası Sa. S, Sü. 4'te) OzaTagore SHP iktidarsız, DYP eriyor SHP'ye: Pohpohladılar, pohpohladüar balon patlayıverdi. tnönü istifa etti, sonra istifasım geri aldı. SHP "Biz iktidar adayıyız" diyecek. Haydi canım sende.. tktidarsızlar için hayal kurmak iyi olacak. DYP'ye: DYP, bir seçim ya dayanır ya dayanamaz. Ondan sonra erir. Isimlerini de karıştırmaya başladık. MDP, YTP, DYP bir farkı da yok. FARUK BtLDtRİCİ BÜLENT ECEVtT ANTALYA Başbakan Turgut özal, SHP ve DYP'yi 'ikthJarstzük ve kıskançlıkb" suçlayarak bu partilere sempati gösterenlerin 12 Eylül öncesine dönmek istediklerini öne sürdü. DYP'nin en fazla bir seçim sonra "eriyectgiııi" iddia eden özal, SHP için de "Böyle iktidar alterna(Arkası Sa. 8, Sü. Tdt) Süper vergiler bu hafta Ş I H V A TtiNEÜ Toplam 52 kilomeire uzunlüğundakı Urta Tunelt'nin şu ana kadar yaklaşık yuzde 601 kazılabttdı. Inşaatı yüruten fırmamn yetkılileri. "Bu yıl 100 mılyar lira dolayınfla iş yapmamız gerekiyor, ancak bütçede tünel inşaatıra 30 milyar lıra ayrılmış. Sözleşmeye göre mşaatın 1990 yılında bıtmesı gerekiyor, ama bu gidişle gecikme 3 yılı da aşacak" dıyorlar. (Fotoğraf: Rıza Ezer) Tekel, akaryakıt ve taşıt vergileri yasalaşıyor Ve kentler savaşı yeniden başladı İran'ın Körfez'deki Irak petrol platformuna önceki gün saldırması üzerine Irak, dün Tahran'ı bombaladı. İran misillemede bulunacağını açıkladı. Haber Merkezl Başbakan Turgut Özal'ın girişimleriyle cuma günü sona erdırildiği bildirilen "keatler savvşı" dun Irak'ın Tahran'a füze saldınsıyla tekrar başladı. İran, bu saldırıya misillemede bulunacağmı bildirdi. Bu arada İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Muhammed Ovad Larijani, dün Ankara'ya geldi. Larijani, Irak'ın Tahran'a füze saldınsından önce Esenboğa'da yaptığı açıklamada, kentler savaşırun durdurulmasıyla ilgili girişimiyle Başbakan özal'ın "Uhnbuaraa ounianuı yapaınadıgını başardıj^nı" söyledi. (Arkası Sa. 13, Su. 3'te) Irak, Tahran'a füze attı 4 7 7 milyar liralık ek gelir beklenen yeni vergilerin 287 milyar lirası eğitime, 190 milyar lirası da sağlık hizmetlerine harcanacak. TBJtfJtf Genel Kurulu 'nda çarşamba ve perşembe günleri ele alınacak yaklaşık 40 maddelik vergi tasarısının, bu hafta sonu yasalaşması bekleniyor. ANKARA (Cmnboriyet Börosu) Hükümetin 477 milyar lirahk ek gelir sağlamayı hedeflediği vergi paketi tasarısının bu hafta TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilmesi bekleniyor. ANAP, muhalefetin karşı çıktıgı vergi yağmuru niteliğindeki tasanyı bu hafta içinde yasalaşürmaya çahşacak. TBMM Genel Kurulu'nda yann aynca Doğu ve Gttneydoğu illerinin sorunlarından sonra Anadolu Bankası'mn durumu tartışılacak. TBMM'deki üç parünin gruplan da yann toplanacak. ANAP grubunun haftalık olağan toplantısına Başbakan lUrgnt Özal Side'de bulunması nedeniyle katılamayacak. ANAP grubunda milletvekillerinin güncel siyasi ve ekonomik sorunlar üzerine gündem dışı konuşmalar yapacaklan belirtildi. öte yandan, ANAP grup yöneticileri nisan ayı başında TBMM Genel Kurulu'nda görüşülmeye baslanacak olan bütçe tasarısı ile ilgili görev bölümünü yapacaklar. SHP grubunun gündemini yine parti içi sorunlar oluşturuyor. Grupta Genel Başkan Erdal tndaü'nün bir konuşma yaparak parti içi sorunlar hakkında bilgi vereceği öğrenildi. DYP grubunda ise Genel Başkan Suleyman Denurcl konuşacak. TBMM Genel Kurulu'nda DYP (Arkası Sa. 13, Sü. l'de) IZMlR'den HİKMET ÇETİMKAYA Urfa Tüneli'nin ancak yüzde 6O'ı kazılabildi Özal ve Ureticiler İZMİR ANAP iktidan uretici ve işçi kesimine nasıl bakıyor? Bu sorunun yanılı aslında bal gibi biliniyor: ANAP tarımsal sorunlara at gözlüğüyle bakıyor... ANAP il kongrelerinde üreticilerin haykırışı, işçilerin "asgah ucret 49 bin lira, ev kirası 60 bin lıra" dıye yakarışları boşuna. Hükumet bildiğini okuyor, hep aynı tetden çalıyor. (Arkast Sa. 13, Sü. 6'da) GAPta 3 yıllık gecikme Urfa TünelVnde şimdilik 3 yılı bulan gecikme nedeniyle 1990 yılında tamamlanacak olan Atatürk Barajı'ndan yıllarca yararlanılamayacak ve GAP bölgesindeki topraklar sulanamayacak. C L L BAŞLAHGIÇHI haberi 10. sayfada EA Dünya Bankası ktisktin Temsilcilik sorunu UFUK GÜLDEMtR WASHINGTON Dünya Bankası'mn Ankara'da açtığı temsilcUiğe tam diplomatik statü tanınmaması ve temsilcüiğin bazı evraklanna Türk gümrüklerince el konulmasının, Dünya Bankası ile Türk hükümeti arasındaki ilişkileri gerginleştirdiği öğrenildi. Ankara'daki temsilci James Chaffey ile Washington'daki Dünya Bankası Merkezi'nde yapılan danışmalarda temsilcüiğin kapatılması gündeme geldi. Türkiye ile Dünya Bankası arasında patlak veren güven bunalımı kendilerini fazla Ugilendinnemesi gerekmesine karşm, ABD Ulusal Güvenlik Konseyi uzmanlannın da dikkatini çekti. (Arkası Sa. 8, Sü. l'de) DemirePden siyasete 'kargaşa' benzetmesi Partisinin Düzce mitinginde konuşan ve ilçe kongresine katılan Demirel, iç politikayı 'karışık" olarak niteledi ve "Türkiye'de seçim havası var" diye konuştu. TUNCAY ÖZKAN MEHMET K1DIMAN DÜZCE DYP Genel Başkanı Süleymaa Demirel "İç siyaset. Bayburtlulann tabiriyle 'carcoloş', yani kanşık. Ba bnkametin ayakt» durması bir mucJzedir" dedi. Düzce'de (Arkası Sa. 8, Sü. Tde) Ankara'nın Şereflikoçhisar ilçesi yakınlarında kamyonotobüs çarpışması sonucu 13 kişi yaşamım yitirirken 28 kişi yaralandı. Yaralılardan 5'i ağır. Tekirdağ ve Kocaeli'ndeki iki ayn kazada da 6 kişi öldü. Haber Merkezi tstanbul'dan Mersin'e gitmekte olan yolcu otobüsünün Şereflikoçhisar yakınlarında bir kamyonla çarışması sonucu 13 kişi öldü, S'i ağır 28 kişi de yaralandı. Tekirdağ ve Kocaeli'de meydana gelen iki kazada da 3'er kişi hayatını kaybetti. Orhan Naktar yönetimindeki 06 E 6668 plakalı otobüs ile karşı yönden gelen Haydar Alkay» idaresindeki 31 KC 897 plakalı karoyon dün sabah saat 06.30 sıralannda Ankara'run Şereflikoçhisar ilçesi yakınlannda çarpıştı. Kazamn, direksiyon başında uyuklayan kamyon sürücüsUnUn ters şeride geçmesi sonucu meydana geldiği bildirildi. Kazada 11 kişi olay yerinde, 2 kişi de kaldınldıkları hastanelerde öldu. Hayatını kaybe(Arkası Sa. 13, Sü. 5te) 20ÖİÜ Trafik yine can aldı Şargırfdan Özal'a işkence mektubu Halen Ankara Merkez Cezaevi'nde tutuklu bulunan TÎP Genel Sekreteri Nihat Sargın'ın omuzunda ortopedi uzmanı doktorca "zorlanma sonucu adeziv kapsulit" teşekkülü bulundu. Sargın, Başbakan özal'a yazdığı mektupta, özal'ı "işkenceyi takibe" çağırdı. ANKARA (ANKA) Ankara Merkez Kapalı Cezaevi'nde tutuklu bulunan TtP Genel Sekreteri Nihat Sargın, Başbakan Turgut özal'a bir mektup göndererek, üç aya yakın bir zamandan beri şikâyet ettiği omuz ağnsma Ankara Numune Hastanesi'nde mütehassıs ortopedist doktor tarafından, "Zorlanma sonucn, sag (Arkası Sa. 13, Sü. Vde) TBKP davası Vasiliu, Sartzetakis ile görüştü: Çalışma yasalannda göstermelik değişiklik istemiyor ILO Smakyaja' karşı Vluslararası Çalışma örgütü (ILO), çalışma yasalannda yapılacak değişikliklerin göstermelik kalması halinde Türk hükümetini "taahhütlerini" yerine getirmiş saymayacak. 10. Sayfada Akatlı "Yumuşak" ve Banşiçin önkoşulTürk askerlerinin çekilmt Kıbrıs Rum yönetimi lideri Vasiliu, Türk tarafının uzlaşmaz bir siyaset istediğini öne sürdü. 10. Sayfada Nadir Nadi'den Uyanlar... O u g O n kftşemizi Başyazanmız Nadir Nadi'ye bırakıyoruz; onun, 1950'li yıllarda Türk basını ile Demokrat Parti iktidan arasındaki ilişkilere değinen satırtarına ve uyarılarına... "Basın Kanunu'nda hürriyet kısıcı yeni tedbirlere başvurulduğuna, bu konuda hazırianan tasarının bugünlerde ivedı olarak Meclise sunulacağına dair haberler okuyor ve bunlara inanmakta güçlük çekiyoruz. Daha üç buçuk yıl önce hümyetçi basmı goklere çıkaran, onun yardımıyla kuvvetlendığinı açıkça ilan eden, ışbaşına gelir gelmez eski Basın Kanunu'nun zincirlerini koparan bir iktidar, şimdi genel seçımlere şunun şurasında dörtbeş ay kala, birdenbire z'r>nıyet ve huy değiştirsin, bu kolay kolay akla sığar bir şey değildir. Muhaliflere göre iktidar, yaklaşan seçımler (Arkası Sa. S, Sü. l'de) • Atlna'da roller değişti Bir zamaniar Türkiye ile diyaloğu 'jatan hainliği ile e« anlamlı gören Başbakan Papandreu, Davos'tan sonra diyaloğun en ateşli savunuculuğunu yapıyor. 3. Sayfada • Barış planında Washington raundu tzak Şamir'in ABD zıyareti öncesinde "barış plam"m destekleyen on binlerce kişi, planı reddeden Şamir'e karşı protesto gösterisi yaptı. 3. Sayfada • Başkentte ilk film *enliği "Smav" adlı Isveç filmiyle açılan I. Ankara Film Şenliği'ndeki Kısa Metrajh Filmler Yarışması'na "Film mi, Değil mi?" adlı 2 saniyelik bir ftlm de katılacak. 4. Sayfada • Felsefeden eleşttrtye "alçakgönüllü" bir eleşürmen Füsun Akatlı. Yazılarmda yalnızca sanat ve edebiyatm ölçütlerini kullanmak bakımmdan nesnel olduğunu söylüyor. 4. Sayfada • Gecekondudan insan manzaralan Cecekonduda yaşayanlar, artık ANAP iktidarının kendileri için bir şey yapacağına inanmıyor. Ekonomide • Dalyaniztuzu gölü kurutuluyor Dalyan 'da Kavala grubunun otel inşaatı sürerken, inşaatın yanındaki Iztuzu gölünün "kuruma" tehdidi altmda olduğu bildiriliyor. Arka Sayfada MumcuVuralhan davası yann başlıyor JWı7/i Savunma Bakanı Ercan Vuralhan'm şikâyet dilekçeleri üzerine Yazı Işleri Müdürümüz Okay Gönensin ve yazarımız Uğur Mumcu 'ya açılan dava yann lstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi'nde başlıyor. ANKARA (Cnmbariyet Bttrosa) Milli Savunma Bakanı Ercan Varalhaa'ın, Ankara Yenimahalle ve Cumhuriytt Savcüıklanna verdiği şikâyet dilekçeleri üzerine lstanbul Cumhunyet Savcıhgı'nca açılan ceza davası yann lstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi'nde başlıyor. Dışişleri Bakanlığı'na alınan zırhlı araç ve gereçler ile ilgili yayınlanmız üzerine, Milli Savunma Bakanı (Arkası Sa. 13, Sü. Vde) HASAN CEMAL